Иелер хунунге тураскааткан сценарий ортумак болук

Иелер хунуге тураскааткан

Иелер хунунге тураскааткан ажык көрүлде

Тема: « Ие кижи кезээ шагда мөңге дириг»

Каасталгазы: шарлар, ажык көрүлдеге база дараазында сөстерни бижээш азар:

Ава кижи кадык чорзун!

Ава кижи каас чорзун!

Ава кижи мөңге чорзун!

Стенд: «Моя мама лучше всех!»

Чанынга уругларның бижээн чогаадыглары + чураан чуруктары. Суурнун Маадыр иелериниң альбому, раскладушказы. (Музейден алган).

Хогжум каасталгазы: баян, флешкарта.

Ыры «Авайымны» — Борбак-оол Салчак, РТ алдарлыг артизи.

Башкы: Чырык чер кырында эң-не чылыг, чымчак, эргим сөс: Ава.

Авай…, авайымны…бистин эң чоок, эргим киживисти илереткен илби-шидилиг сөс.

Чарлакчы:

 — Ам чаа дыңнаан ырывыст акымның дугайында ырлап турар-дыр?

— Артистин ады кымыл?

— Богун каштын хуну ийик? Богун кымның байырлалы? Шын-дыр,. Ынчангаш, «Ие кижи кезээ шагда мөңге дириг» деп ажык көрүлдени аваларга тураскаадыр-дыр бис.

Сорулгазы:

  • Делегейниң хуулгаазыны – аваларны ыры, шулукке алгаары;
  • Аваларывыска байырлал хунун таварыштыр байырны чедирип, өөрушкуну сөңнээри.

Автору Катя Хомушку

 «Авамга».

Бижииримге, адаарымга

Бижиттингир, адаттынгыр

Ынакшылым болган сөзум,

Ынак авам, эргим авам!

Авамнын сээң сөглээн сөзуң

Арыг, хоюг, дыннаксанчыг

Ыдык, чаагай  чагыг  сөзүң

Ынаныштыг  чөлеңгиижим.

«Авай» депкеш сегий бээр мен

«Авай» депкеш сергей бээр мен

Ава дээрге кижилерниң

Адап ханмас ынак сөзү.

Суурувуста хой ажы-төлдуг иелерден адап көрунерем. 3 ажы-төлдуг, 5,7 ажы-төлдуг (Мука Иргитовна, Саая Рада Доңмас-ооловна, Марьяна Шыдырааевна, Идегел Кайгал-ооловна).

Чарлакчы: 

Аваларга белек кылдыр «Ава, ава, авам» деп ырыны ырлап берээлиңер.

Башкы:

-Чуге бо хар чаап, кыш дужуп турар уеде авалар дугайында чугаалажып турар улус боор бис, аваларга час дужуп турда, «март 8-те байыр чедирип, оларны өөртур ужурлуг эвес бис бе? деп бодап олурар боор силер, уруглар. Авалар хунунун дугайында кыска медээ дамчыдайн. 1944 чыл? Бо чыл силерге чүнүң дугайында сагындырар-дыр, уруглар? Ийе, Ада-Чурттуң улуг дайыны. Ол дайын каш чылда эгелээнил? 1944 чылда бугу чуртка, кижилерге дайыннын адакталып олурары билдине бергенде «Маадыр ие» орденин тургускан, а ноябрь 1-де Москва чоогунун (Подмосковье) чурттакчызы Анна Алексахинага ол орденни тывыскан. 1997 чылда Россиянын Куруне Думазы Авалар хунун тургузарының дугайында чарлыкты хулээп ап, ноячбрь айнын сөөлгу улуг-хунун хулээп алган.

Аалчылар-биле оюн «Эң-не,эң-не»

Чарлакчы: 

Ол чечекти «Сестра милосердия» деп адаар, оон ынай Россияның символун база илередип турар. А мол чечек силерниң даштыкы хевириңерни, характериңерни билип алырынга дузалаар. Ол чечектин бо сортун «эң-не, эң-не»… дээр. (чарлакчы чечекти башкыларга чедирер, башкы бир халбаңны тыртар).

Башкы: 

  • Бистиң аваларывыстын чылыг, чымчак холдары, чылыг тыныжы бисти чылыдып, а опей ырызы оожургадыр чораан. Опей ырызын дыңнааш хензиг чаш уруг хулумзуруп, каттырып чыдар болгай.

Опей ыры: школада башкывыс, дээди категорияның төөгу болгаш биология башкызы хой ажы-төлунуң ынак авазы, Роза Болот-ооловна бодунуң чогааткан шулуун номчуп бээрин дилээр-дир бис.

Башкы: 

  • Шупту «Авай» деп хор-биле адап көрээлиңерем. Кайы-хире  чоргааранчыг, аас-кежиктиг-дир. Ам орус дылда адап көрээлиңерем. (Мама, Мамочка). Ам англи дылда (Mother, Mum).

— Встать и спеть на английском языке. (Все).

Игра «Ма-моч-ка!» (Орус дылга ойнаптаалыңар шуве).

— Я буду задавать вопросы, а вы хором отвечайте. Только дружно и громко!

— Кто пришел ко мне с утра?

— Кто сказал: «Вставать пора?»

— Кашу кто успел сварить?

-Чаю в чашку кто налил?

— Кто косички мне заплел?

— Кто меня поцеловал?

— Кто ребячий любит смех?

— Кто на свете лучше всех?

Чарлакчы: Это моя мама – Светлана Сарыг-ооловна.

(оскелери база чуруктарын айтыр, аваларының аттарын адаар).

Автору Маадыр-оол Данзын

«Иелерге»

Ие кижи хайыралдыг

Изиг баарлыг, чымчак холдуг

Иштенгенде уран-шевер

Ийи холу эптиг-ээлдек

Ие кижи кара чымчак

Ижин-баарны чылыдыптар.

Чарлакчы: 

  • Ава кижи бистиң бузурелдиг чоок өңнуувус болгаш башкывыс. Ол бисти берге уелеривисте деткип, даянгыыжывыс бооп чоруур.

Аваларга улегер домактардан чугаалап көрунерем.

«Булутар азындан хун кара чылыг,

Кижилер аразындан ие кара чымчак».

«При солнышке тепло,

При матери добро!»

Автору Чинчи Бадыраа

« Ава бистиң кайгамчыктыг өөрушкувус»

Олут орбас, дыжын билбес, эрес-кежээ

Оглун, кызын чагып сургап кижизиткен

Сеткили ак, кээргээчел аваларга

«Четтирдивис» деп сөглээривис утпаалынар!

Чараш хепти ажы-төлум кетсинер дээш

Чаагай чемни база бисти чизиннер дээш

Аъжы-чеми кезээде-ле белен турар

Аваларга ургулчу-ле мөгеели!

Мөөрей «Чассыгбай»

Авалар, башкылар боттарының ажы-төлун эргеледип адаар.

Алдын хуннун адаан орта чурттаар кылдыр

Ава кижи бисти чаяап бодараткан.

Ынчангаштың,эргим, чараш аваларга

Ынакшылывыс, оорушкувус кызыгаар чок!

Аас-кежик, узун-назын, кежик-чолду

Аваларга кузевишаан,

Кадыкшылды, оорушкуну

Катап, катап оларга бис кузедивис!

Чарлакчы:  группавыс  мурнундан, хундулуг иелеривис, Бугу Россияның иелер хунун таварыштыр черге чедир мөгейбишаан, чырык черде бугу-ле бар эки чуулдерни сөңнедивис! Четтирдивис!

Уруглар хор-биле:

«Ава кижи кадык чорзун!»

«Ава кижи каас чорзун!»

«Ава кижи мөңге чорзун!»

Ыры-биле төндурер. Башкылар ырлажыр.

Ыры «Хайыралдыг авам»

Цель:
• Воспитание коммуникативных, социально-нравственных качеств у детей.
• Установление дружеских отношений между родителями и детьми группы, развитие творческого сотрудничества.
• Создание доброжелательной атмосферы эмоционального общения посредством включения детей и родителей в совместную деятельность.
• Формирование у детей артистических навыков через использование речевых средств выразительности.
• Создать праздничное настроение у детей и мам.


Предварительная работа:
• Беседа с детьми об истории происхождения праздника.
• Подбор литературного материала.
• Разучивание стихотворений о маме.
• Встреча с родителями с целью сотрудничества на развлечении.

Ход мероприятия

Ведущая: 
— Здравствуйте, дорогие наши мамы! Сегодня мы собрались здесь по очень важному случаю — празднованию Дня Матери. Этот праздник появился недавно, но уже прочно вошел в нашу жизнь потому, что мама — самый необходимый и любимый человек в нашей жизни, и порадовать ее нам хочется всегда.


«Мама» – первое слово, главное слово в нашей судьбе…
Мама жизнь подарила, мир подарила мне и тебе!..
Спасибо вам, наши мамы!
Сейчас предлагаем послушать стихи, которые приготовили наши дети
1 ребенок: Мамы милые, родные,
Вы любимые у нас.
Собрались сегодня вместе, 
Чтоб сейчас поздравить вас. 
2 ребенок: Попросить у вас прощенья
За обидные слова. 
И сказать: «Родная мама, 
Очень я люблю тебя! 
3 ребенок: Пожелать хочу здоровья, 
Много счастья пожелать. 
Оставаться милой, доброй
И от моды не отстать.
4 ребенок: Мама нас ласкает, 
Солнце согревает, 
Солнышко, как мама, 
Лишь одно бывает


Сейчас для вас исполняют песню ваши дети «Милая добрая мама»


Наши дети продолжают радовать мам добрыми словами.

 ребенок: Мне мама приносит игрушки, конфеты.
Но маму люблю я совсем не за это.
Веселые песни она напевает,
Нам скучно вдвоем никогда не бывает!
Люблю свою маму, скажу я вам прямо.
Ну, просто за то, что она — моя мама!ребенок: На щеках у мамочки — две волшебных ямочки.
А когда она смеется — смех такой волшебный льется

 ребенок: Мама — солнышко мое, я — подсолнушек ее.
Хорошо счастливым быть, мамочку свою любить.ребенок: Ты живи на свете, мама, много-много лет.
Никого тебя роднее в целом мире нет.Ведущая: Мамочка у каждого ребенка самая добрая, самая любимая, самая красивая. Много у мамы праздничных нарядов, украшений. Отгадайте, ребята, загадки, о том, что любит ваша мама? В ушках маминых сверкают, 
Цветом радуги играют.
Серебрятся капли-крошки 
Украшения… (сережки) Чтобы быть красивой маме, 
Нужно тушь взять и румяна. 
И накрасить губы надо 
Перламутровой… (помадой) В банки, в тюбики разлит, 
Как сметана он на вид. 
Мамам нравится он всем. 
Это ароматный… (крем) Всех лохматых расчесать, 
Кудри в косы заплетать, 
Делать модную прическу 
Помогает нам… (расческа)Эти шарики на нити вы примерить не хотите ль? 
На любые ваши вкусы в маминой шкатулке… (бусы) .Ведущий: А сейчас я приглашаю 4 мамы с ребенком. Конкурс называется «Собери бусы для мамы»
Бусы собирают дети, а мамы помогают и завязывают. (Бусы мамочкам надеть и полюбоваться, сфотографироваться и обязательно похвалить)


Наш праздничный вечер продолжают стихи детей.Ребенок: Мы с сестричкою вдвоем всю квартиру уберем.
Испечем пирог румяный, будем ждать прихода мамы.
Только мама на порог — а у нас готов пирог!Ребенок: Ничего милее нет маминой улыбки — 
Словно вспыхнет солнца свет, мрак развеет зыбкий.
Словно хвостиком блеснет золотая рыбка — 
Радость сразу принесет мамина улыбка!Ребенок: Руки мамочки моей — пара белых лебедей:
Так нежны и так красивы, столько в них любви и силы!Ребенок: Будто бирюза — мамины глаза.
Ясные и чистые, добрые, лучистые.
Словно звездочки горят
И со мною говорят.О маме сложено много пословиц и поговорок. Я буду начинать пословицы, а мамы должны будут их закончить. 1. При солнышке тепло, при матери (Добро) . 
2. Материнская забота в огне не горит, в воде (Не тонет) . 
3. Материнская ласка конца (не знает) . 
4. Птица рада весне, а ребенок (матери) Ведущий: Ребята, у меня в руках сердце. Сердце – это символ любви. Сейчас мы с вами поиграем в игру. Под музыку мы будем передавать сердце по кругу. Кому по окончании музыки достанется сердце, тот и скажет ласковое слово своей маме. Проводится игра «Ласковое слово» Ведущий: Всем сидящим знаком мультфильм про мамонтёнка, который искал свою маму. Песенка про мамонтёнка (фонограмма
Конечно, мама, непременно найдёт своего ребёнка, даже с закрытыми глазами. 
Игра «Найди своего ребенка» (По очереди играют мамы с мальчиками и девочками)А сейчас предлагаю мамам вспомнить и спеть детские песни. Итак, следующий конкурс «Караоке» для мамКонкурс «Караоке»
Ведущий: Для следующего конкурса приглашаются 5 мам, которые любят получать поцелуи. Игра называется «Кто больше подарит маме поцелуев» У нас есть море поцелуев
Дети подбегают к морю поцелуев и берут 1 поцелуйчик (губки из картона) и несут его маме. Не забывайте при этом поцеловать свою мамочку в щечку.

Проводится игра «Море поцелуев»

Ребенок: А какой подарок маме мы подарим в этот день?
Есть для этого немало фантастических идей!
Ведь сюрприз готовить маме – это очень интересно.
И цветочек на открытке будет выглядеть чудесно!

http://ped-kopilka.ru/upload/blogs/15783_b48e7bdf54af3f6b4dcea9678cc8ece0.jpg.jpg


Вручение подарков мамам.
Ведущая: Наш вечер подошел к концу. Мы благодарим всех за доставленное удовольствие и праздничное настроение. Спасибо за ваше доброе сердце, за желание побыть рядом с детьми, подарить им душевное тепло. Нам очень приятно было видеть добрые и нежные улыбки мамочек, счастливые глаза детей.
Приглашаем всех на чаепитие.

Муниципалдыг ниити ооредилге албан чери

Солчурнун нити билигнин ортумак школазы

Эрттирер башкы: 1-ги категориянын

логопед башкызы – Куулар Т.Ш.

Солчур суур.

Ноябрь, 2014 чыл.

Иелер хунунге тураскааткан класс шагы.

Тема: « Ие кижи кезээ шагда монге дириг»

Каасталгазы: Шарлар, класс шагынын адын база дараазында состерни бижээш азар:

Ава кижи кадык чорзун!

Ава кижи каас чорзун!

Ава кижи монге чорзун!

Стенд: «Моя мама лучше всех!»

Чанынга оореникчилернин бижээн чогаадыглары + чураан чуруктары. Суурнун Маадыр иелеринин альбому, раскладушказы. (Музейден алган).

Хогжум каасталгазы: баян, флешкада ыры.

Ыры «Авайымны» — Борбак-оол Салчак, РТ алдарлыг артизи.

Башкы: Чырык чер кырында эн-не чылыг, чымчак, эргим сос: Ава.

Авай…, авайымны…бистин эн чоок, эргим киживисти илереткен илби-шидилиг сос.

Чарлакчы: — Ам чаа дыннаан ырывыста кымнын дугайында ырлап турар-дыр?

— Артистин ады кымыл?

— Богун каштын хуну ийик? Богун кымнын байырлалы? Шын-дыр,. Ынчангаш, «Ие кижи кезээ шагда монге дириг» деп класс шагын аваларга тураскаадыр-дыр бис.

Сорулгазы:

Делегейнин хуулгаазыны – аваларны ыры, шулукке алгаары;Аваларывыска байырлал хунун таварыштыр байырны чедирип, оорушкуну соннээри.Автору Катя Хомушку «Авамга».

Бижииримге, адаарымга

Бижиттингир, адаттынгыр

Ынакшылым болган созум,

Ынак авам, эргим авам!

Авамнын сээн соглээн созун

Арыг,хоюг, дыннаксанчыг

Ыдык, чаагай чагыг созун

Ынаныштыг чоленгиижим.

«Авай» депкеш сегий бээр мен

«Авай» депкеш сергей бээр мен

Ава дээрге кижилернин

Адап ханмас ынак созу.

Клазывыста хой ажы-толдуг иелерден адап корунерем. 3 ажы-толдуг, 5,7 ажы-толдуг (Долаана Херел-ооловна – 7, Сат Антонина Тас-ооловна). Ам школавыста болгаш Солчур суурда хойажы-толдуг иелерден адап корунерем. (Монгуш Алевтина Сагаановна, Шаратай Клара Кызыл-ооловна, Донгак Зинаида Баировна – школада, раскладушканы ведущий коргузер, аттарын адаар).

Чарлакчы: Аваларга белек кылдыр «Ава, ава, авам» деп ырыны ырлап берээлинер.

Башкы:Чуге бо хар чаап, кыш дужуп турар уеде авалар дугайында чугаалажып турар улус боор бис, аваларга час дужуп турда, «март 8-те байыр чедирип, оларны оортур ужурлуг эвес бис бе? деп бодап олурар боор силер, уруглар. Авалар хунунун дугайында кыска медээ дамчыдайн. 1944 чыл? Бо чыл силерге чуу дугайында сагындырар-дыр, уруглар? Ийе, Ада-Чурттун улуг дайыны. Ол дайын каш чылда эгелээнил? 1944 чылда бугу чуртка, кижилерге дайыннын адакталып олурары билдине бергенде «Маадыр ие» орденин тургускан, а ноябрь 1-де Москва чоогунун (Подмосковье) чурттакчызы Анна Алексахинага ол орденни тывыскан. 1997 чылда Россиянын Куруне Думазы Авалар хунун тургузарынын дугайында чарлыкты хулээп ап , ноячбрь айнын солгу улуг-хунун хулээп алган.

Ол чылдарны кыдыраашка бижидер.

Аалчылар-биле оюн «Эн-не,эн-не»

Чарлакчы: Ол чечекти «Сестра милосердия» деп адаар, оон ынай Россиянын символун база илередип турар. А мол чечек силернин даштыкы хевиринерни, ,характеринерни билип алырынга дузалаар. Ол чечектин бо сортун «эн-не, эн-не»… дээр. (чарлакчы чечекти башкыларга чедирер, башкы бир халбанны тыртар).

Башкы: Бистин аваларывыстын чылыг, чымчак холдары, чылыг тыныжы бисти чылыдып, а опей ырызы оожургадыр чораан. Опей ырызын дыннааш хензиг чаш уруг хулумзуруп, каттырып чыдар болгай.

Опей ыры: Бистин хоочун башкывыс, дээди категориянын орус дыл болгаш чогаал башкызы,хой ажы-толунун ынак авазы, бот-тывынгыр композитор Зинаида Байыровнадан бодунун чогааткан ырызын ырлап бээрин дилээр-дир бис.

Башкы: Шупту «Авай» деп хор-биле адап корээлинерем. Кайы-хире чоргааранчыг, аас-кежиктиг-дир. Ам орус дылда адап корээлинерем. (Мама, Мамочка). А мангли дылда (Mother, Mum).

Доскага 3 оореникчи, 3 ангы бижиптер.

Авай

Мама

Mothe

Авамга ынак мен

Я люблю маму

I love mothe

— Встать и спеть на английском языке. (Все).

Игра «Ма-моч-ка!» (Орус дылга ойнаптаалынар шуве).

— Я буду задавать вопросы, а вы хором отвечайте. Только дружно и громко!

— Кто пришел ко мне с утра?

— Кто сказал: «Вставать пора?»

— Кашу кто успел сварить?

-Чаю в чашку кто налил?

— Кто косички мне заплел?

— Кто меня поцеловал?

— Кто ребячий любит смех?

— Кто на свете лучше всех?

Чарлакчы: Это моя мама – Светлана Сарыг-ооловна.

(оске оореникчилер база чуруктарын айтыр, аваларынын аттарын адаар).

Анай-Кара чогаадыын номчуур.

Автору Маадыр-оол Данзын «Иелерге»

Ие кижи хайыралдыг

Изиг баарлыг, чымчак холдуг

Иштенгенде уран-шевер

Ийи холу эптиг-ээлдек

Ие кижи караа чымчак

Ижин-баарны чылыдыптар.

Чарлакчы: Ава кижи бистин бузурелдиг чоок оннуувус болгаш башкывыс. Ол бисти берге уелеривисте деткип,, даянгыыжывыс бооп чоруур.

Аваларга улегер домактардан чугаалап корунерем.

«Булут аразындан хун караа чылыг,

Кижилер аразындан ие караа чымчак».

«При солнышке тепло,

При матери добро!»

Автору Чинчи Бадыраа « Ава бистин кайгамчыктыг оорушкувус»

Олут орбас, дыжын билбес, эрес-кежээ

Оглун, кызын чагып сургап кижизиткен

Сеткили ак, кээргээчел аваларга

«Четтирдивис» деп соглээривис утпаалынар!

Чараш хепти ажы-толум кетсинер дээш

Чаагай чемни база бисти чизиннер дээш

Аъжы-чеми кезээде-ле белен турар

Аваларга ургулчу-ле могеели!

Моорей «Чассыгбай»

Авалар, башкылар боттарынын ажы-толун эргеледип адаар.

Алдын хуннун адаан орта чурттаар кылдыр

Ава кижи бисти чаяап бодараткан.

Ынчангаштын,эргим, чараш аваларга

Ынакшылывыс, оорушкувус кызыгаар чок!

Аас-кежик, узун-назын, кежик-чолду

Аваларга кузевишаан,

Кадыкшылды, оорушкуну

Катап, катап оларга бис кузедивис!

Чарлакчы: Клазывыс мурнундан, хундулуг иелеривис, Бугу Россиянын иелер хунун таварыштыр черге чедир могейбишаан, чырык черде бугу-ле бар эки чуулдерни соннедивис! Четтирдивис!

Оореникчилер хор-биле:

«Ава кижи кадык чорзун!»

«Ава кижи каас чорзун!»

«Ава кижи монге чорзун!»

Ыры-биле тондурер. Башкылар ырлажыр.

Ыры «Хайыралдыг авам»

Хундускунун мендизи – биле эргим ада – иелер!

Ава дугайында чеже-чеже чогаалчылар, шулукчулер эки состерни, ооруп четиргенин илеретпээн дээр боор.ав кижинин ынакшылы Кажан даа эстип тонмес. Анаа кайы- даа хире улуг ажы-толу ам-даа бичи ыкаш сагындырар. Ава кижинин ындыг сагыш човаашкынынын дугайында шулукчу Монгуш Олчей-оол «Ава кижээ» деп шулукту бижээн :

Ава кижээ оглу, кызы

Оспесдеп каар элдеп-дир ам

Аал-баштыг кижилер бол,

Опейлен чаш хевээр-ле боор.

Дортен харже догуй Берген,

Торе херээн кылчып чоруур,

Ашак оглу аалдап келир-

Айтырбас-ла чувези чок:

«Арнын агын, кадык сен бе?

Ажын чемин багай ирги?

Уйгу-дыжын чедер-дир бе?

Уктарын соок эвес деп бе?…»

Ынчалза – даа ава кижинин сеткилин билбес, ону хомудады бээр ажы-тол дугайында бо амыдыралда дыннап, коруп – даа чоруур бис. Ав кижинин ажы толу дээш, амыр дыш чок, могаг — шылаг билбезинин дугайында Санчы Деспил –оол Донгаковичинин «Бурган дээр мен» деп шулуунде мынчаар бижээн:

Ава кижи эриг баарлыг,

Алдын хун дег унемчелиг,

Ааткыыжын чайгап чорааш,

Ажы – толун азырап каар.

Оглу, кызы албан ужун,

Ол-бо черже унуп дерге,

Оруун актап, судун оргуп,

Одун козеп манап орар.

Оорга – мойну бушкуйгуже,

Олут – чыдын, дамчык билбес,

Ава ышкаш эргим кижи,

Айдын черден тывылбас боор.

Ынчангаштын авларга,

Ыры — шулук эгээртинмес,

Бодум хуумда аваларны,

Бодракчы Бурган дээр мен.

Шынап-ла, шулукчунун бо одуругларынга канчап катышпас боор. Кыс кижи дээрге-ле келир уенин, чурталгазынын бодаракчызы.

Ынчангаштын клазывыстын уругларынга, класста олурар башкыларга ,аваларга база катап байырлал таварыштыр, изиг адыш – часкаашкыннары биле байырдан чедирээл. Клазывыс шагынын 2-ги кезээ «Кыстын онзагайы» деп уруглар аразында моорейни эгелээлинер.

Оолдар: Уруглар:

1тур: таныштырылга 1 тур: таныштырылга

2 тур: отжимнания 2 тур: прическа

3 тур: минное поле 3 тур: уран шевери

4 тур: чараш девиг 4 тур: кукула шарыыр

5 тур: чараш состер 5 тур: чараш состер

6 тур: уран талантызы 6 тур: уран талантызы

Жюриге сос: (шанналдар, грамоталар)

Март 8 биле байыр чедирер, бодун четтиргенин илередир, эки ооренирин кузеп каар.

Автор: Аржаана Александровна Мунзук

Авалар хуннунге тураскааткан байырлал-моорейнин сценарийи

МОЧ Н.С.Конгар аттыг Бай-Тал ортумак ниити билиг школазыБадылаан:
Кижизидилге талазы-биле оралакчы:
_________________/ Алдын-оол М.Х./
Авалар хуннунге тураскааткан байырлал-моорейнин сценарийиЭрттирген башкы: 2 «б» класстын башкызы Кончук А-Х Х.

Ноябрь 26. 2016 чылАвалар хуннунге тураскааткан байырлал-моорейнин сценарийиСорулгазы:
-Огнун херээжен ээзи болур ава кижинин ролюн бедидер;
-Ава кижинин кылган уулези хундуткелдиг, ынаныштыг, шыдамык кижилер деп чуулду билиндирер;
-аваларны школа иштинге болуп турар дыштанылга кежээлеринче хаара тудар.
Дерилгези:
шариктер, « Авалар хунну-биле» деп аттыг дерилге бижиктер, музыкалыг аппаратура, аваларга стол, сандайлар, ноутбук, экран, проектор.
Эртирер чорудуу: Башкы: Уруглар, Ие кижи деп кымыл ол? Кандыг кижини бис Ие дээр бис? (Уругларнын харыылары.) Ава деп кымыл? (уругларнын харыылары)
-Уруглар, силернин аванар кандыг кижил? (Уругларнын харыылары)
Ава дугайында беседа номчуур.
Б:- Ам силерге ава дугайында бичии чугаалап берейн дыннанар че, уруглар Ие кижи дээрге бистерни, бистин ада-иевисти, оларнын ада-иезин азы оскээр чугаалаарга кижини торуп каан ава кижини ынча дээр. Авай! Авайым! Бо сос бодунда чеже чылыгны, чырыкты синирип чоруур-дур. Ол сос-биле бис эн-не чоок,эн-не эргим кижини адап чоруур бис. Ие кижи кезээде бистин оруувусту хайгаарап чоруур. Ава кижини ынакшылы бисти кырыгыже чедир чылыдып чоруур. Ынчангаш богунгу клазывыс шагы кымга тураскааткан-дыр? (Уругларнын харыылары.)
Ава деп сос кандыг даа дылда эн-не эргим, чараш кылдыр дынналыр:
-Англи дылда- мазэ-немец дылда-муттер-киргиз дылда-апа-грузин дылда-дэда-украин дылда-ненька-белорусс дылда-маци, матуля-а орус дылда- мама, матушка
Б: Бо байырлалды бистин чуртка чоокта чаа байырлап эгелээн. Ол байырлалды ноябрьнын соолгу улуг-хунунде байырлап эрттирип турар. Америкада Иелер хунун 1907 чылдан эгелеп майнын ийи дугаар улуг-хунунде демдеглеп турар. Ол-ла хун бо байырлалды Дания, Италия, Турция, Австралия, Япония дээш оон-даа оске чурттар демдеглеп эрттирип турар.
Б: Ам, уруглар, Иелер хунунге тураскааткан клазывыс шагынга авалар аразынга конкурстардан эрттирип коор бис бе.
Авалар 2 командага чарлып алыр.
Моорейивисти эгелээр бертинде силерге, аваларга уруглар байыр чедирип шулуктерни бараалгадып бээр –дир.
Уруглар ава дугайында шулуктерин чугаалаар. . (Авага йорээл шулуктер.)
Б: Байырлалдыг хунде силерге моорейге чедиишкинниг киржиринерни кузеп каайн, ынчангаш ойнап-хоглээринден эки чуве чок, ам оюн-моорейивисти эгелээлинер!
1-ги моорей «Таныштырылга»
— Команда бурузу боттары адын, девизин чогааткаш, таныштырар.
2-ги моорей «Мээн толум бо-дур!»
-Авалар караан шарып каарга уругларнын холун суйбаап, тывар.
3-ку моорей «Золушка» азы «Хулчугеш»
-Золушка деп тоолда аажок каржы уругнун сонгу иези, золушканы балче барбазын дээш, горох биле фасольду холааш, оларны ангыладып, чыгдырып каар болгай. Ам силерге база шак-ла ындыг даалга бар.
Команда бурузунден 1-1 ава унуп келир. 1 минута иштинде ангылап, чыырХогжумнуг байыр . Ыры «Кымыл ол, уруглар» (Уруглар шупту ырлажыр)
4-ку моорей « Мээн авам каас чараш»
-Клаасстын оолдары боттарынын аваларын будуп каастаар.
5-ки моорей «Сагланнашкан чечектерим»
-Бо моорейде ава бурузу бодунга приз ойнап алыр. (Чечектер чуруун коргузерге ол чечектин адын мурнай адапкан авага призти бээр)
Хогжумнуг байыр.Ыры «Авай» Сергек Ооржак видеозун коргузер.
6-гы моорей «Холу чемзиг, тывынгырлар»
-Ногаалар болгаш чимистер- биле чараш дурзулер кылыр. (Кайы комангданы эн-не чаражыл тиилээн болур)
7-ги моорей « Улегер домакты тондурер»
башкарыкчы эгезин номуур, авалар тондурер.
Жюриге сос. Тиилээн командаларны шаннап, мактаары.
Туннел сос:
— Бо хун аваларнын бугу талазы – биле чуну-даа канчап шыдаар деп чуулдерин кордувус. Аваларнын тывызыын, чогаадыкчызын, талантызын мага хандыр кордувус. Ынчангаш аваларны бистин-биле кады дыштанып, танцылап адырынче чалап тур-бис, бистин-биле хогленер-ле, авалар!
Танцы, сам

Концерт:»Аваларга могейиг!».

-Эки хуннун мендизи-биле хундулуг башкылар,сургуулдар! Бугу сургуулдарнын мурнундан кел чыдар Бугу делегейнин Иелер хуну-биле силерге байыр чедирбишаан,чедиишкиннерни, кан-дег кадыкшылды, аас-кежикти кузеп тур бис!

 -Аваларывысты алдын хунге,а эмиинин аа судун аржааннын эм шынарлыг арыг суунга домейлээр бис.Ие кижинин эриг чымчак сеткилин,ажы-толунге ынакшылын деннээр состер тывылбас.

-Аваларывыс бисти угаан-сарыылдыг болурун чагып,эки чанчылдарга кижизидип, бистер дээш сагыш-човап,арга-сумезин берип,бисти кезээде камгалап чоруур.

-Иенин холдары эн-не чымчак болгаш хулумзуруу эрге-чассыг,сагыш- сеткили чымчак.

-Херээжен кижи чуртталганын чаякчызы,ажы-толунун энерелдиг иези болгаш мерген-угаанныг сумелекчизи,ог-буле одунун камгалакчызы, ажы-толунун хайыралдыг авазы.Ава кижинин сулдези бедик.Ие-торээн чер дег эргим.Ынчангаш «Аваларга могейиг» деп концерт-конкурзун ажытынган деп чарлап тур бис.

    Деспил-оол Санчынын «Бурган дээр мен» деп шулуун номчуур:

Ава кижи эриг баарлыг,

Алдын хун дег унемчелиг,

Ааткыыжын чайгап чорааш,

Ажы-толун азырап каар.

Оглу,кызы албан ужун

Ол-бо черже унуптерге

Оруун актап, судун оргуп,

Одун козеп манап орар.

Оорга-мойну бушкуйгуже

Олут-чыдын тамчык билбес

Ава ышкаш эргим кижи

Айдын черден тывылбас боор.

Ынчангаштын аваларга

Ыры-шулук эгээртинмес……

            1. Ава дээрге- Чер дег, Хун дег дын-на чангыс

              Алдар тудуп йорээл ырын ырлажыылынар.

                                   Ыры: »                                  » Кууселдеде:

              2.Алдар-аттыг эртемден-даа,политик-даа,

                 Анаа бодуун кадарчы-даа,ажылчын-даа

                 Авазынын чылыг холун сактып чоруур.

                                     Ыры:»                                     «Кууселдеде:

                 3.Сагыш-хонну ажык,байлак,

                     Чаялгазы-буян-кежик,

                     Ава ышкаш эргим кижи

                      Айдын черден тывылбас боор.

                           «Чоон-чуктун танцызы» Маадыр-оол Азиянаны чалап тур бис.

                           4.Ава кижи аа суду турбаан болза,

                       Ажы-тол-даа, арат чон-даа кайыын турар.

                        Ава кижи чоргаарал-дыр,оорушку-дыр.

                 Ава кижи ажы-толдун ынакшылы,ашпас хун-дур!                              

   -Аваларывыска йорээлдерден чугаалап,чылыг кузээшкиннерден кылыылынар,уруглар.

              Эн-не чараш,эн-не эки,

              Эргим ынак аваларга

              Эргеленип,чоргаарланып.

              Экини-ле йорээп тур бис.

                            Алдын хуннун адаан орта

                            Ава кижи монге чурттап,

                            Ажы-толдун аразынга

                            Амыр-шолээн чоруур болзун!

Иелерге ажы-толу

Идегелдиг даянгыыш бооп,

Хомудатпайн чугле оортуп,

Хулумзуруг чайнап чорзун!

                                 Энелерге эн-не ондур

                                 Оорушку,ынакшылды,

                                 Кадык-шыырак чоруур боорун

                                 Ката-катап кузээлинер!

-Кажан-даа кандыг-даа уеде ава кижинин чымчак холунун чылыы,мерген-угаанныг состеринин унези читпес.Ынчангаш аваларынарны кезээде оортуп,оларны хундулеп чорунар,уруглар!

Аваларга хинчек черле халдатпанар,                                                        

Арны чырык,хорээ хостуг,дыштыг чорзун.

Ава кижи бежен харлыг оглун безин

Азырганчыг хензиг чаш дег чаптаар чуве.

Ыры,танцы,шулук. Кууселдеде:

                                                            6) Черим шуглаан хорзун дег,

                                                                  Чемгерекчи чуве-ле чок

                                                                  Ишти-хоннун менээ соглээр

                                                                 Ием ышкаш кижи-ле чок.

7)  Аяннарны шыва берген

   Айыран каас чечек ышкаш

   Аксы-созу шынныг чоптуг

   Аван ышкаш кижи-ле чок.

8) Улегер домактарны чугааларымга силер уламчылаар силер;

а)Булут аразында хун караа чылыг,

   Улус аразында ие караа чымчак.

                                                            б)Авага ажы-тол артык,

                                                               Анчыга алды-киш артык

   в)Ава кижи толум дээр

      Ажы-тол тонум дээр.     

                                                           г)Уялыг куш чаныган

                                                              Уруглуг кижи кээргээчел

   д)Ие созун ижип болбас

      Ада созун ажырып болбас

                                                            е)Ада кижи ырак сактыр

                                                                Ие кижи чоок сактыр

     ё)Куш уязынга ынак

        Тол иезинге ынак       

                                                                 ж) Ада тоогузу-алдын,

                                                                  Ие тоогузу-монгун

-Ава деп кымыл?

Харыылары:-Ава- чылыг,чымчак холдуг кижи.

                       Ава-ажы-толунун чаякчызы,азыракчызы.

                       Ава-амыдырал чаякчызы.

                        Ава-аас-кежик алдын оруу.

                        Ава-ынакшыл-дыр,оорушку-дыр.

-Хундулуг,иелер.Бо чылын силерни чуу манап турар эвес,ону баш удур даап чугаалаарын оралдажып,баштак оюндан кадыойнаалынар.(Иштинде янзы-буру чуулдер суп каан чагаа хаптарын авалар чангыстап стол кырындан ап алгаш,иштинде чуу барын коргузер).

Оок-бо чоокку уеде эт садып алыр силер.

Конфета-силерни чигирзиг чуртталга манап турар.

Копеек-хой ашкалыг болур силер.

Лавровый лист-ажылынарга улуг чедиишкинниг болур силер.

Хендир-узун черже узун орук манап турар.

Хулумзуруг-силернин хулумзуруунер силерге дыка тааржыр-дыр.

Ховаган-бо чыл силерге чедиишкинниг болур.

Дулгуур-чаа бажынныг болур силер.

Классный час по теме:
Иелер хунунге тураскааткан класс шагы эге школага

Предварительный просмотр документа:

Название файла:
klass_shagy.docx.

Краткое описание:
Классный час по теме:
Иелер хунунге тураскааткан класс шагы эге школага

Нравиться файл? Нажми лайк!

Комментарии пользователей к документу:

Случайные документы:

  1. Презентация на тему: Презентация «Экологическая тропа в доу» на 1 категорию.
  2. Материал на тему: «Развитие предпосылок учебной деятельности у детей с задержкой психического развития посредством игровой деятельности»
  3. Проект (средняя группа) на тему: Проект «Скоро, скоро Новый год»
  4. Проект (младшая группа) на тему: Проект «Книгу люби — книгу береги»
  5. Проект (средняя группа) на тему: Проект по нравственно патриотическому воспитанию детей в средней группе №10 «МОЯ МАЛАЯ РОДИНА – ВЕРБИЛКИ»
  6. Материал на тему: Развивающие упражнения
  7. Проект (младшая группа) по теме: ПРОЕКТ «Хлеб – всему голова» (для детей 2 младшей группы №1)
  8. Презентация к уроку (младшая группа) на тему: развивающая среда 2 группы детей раннего возраста
  9. Методическая разработка (подготовительная группа) на тему: Перспективный план по нравственно — патриотическому воспитанию. Мини — Лекторий
  10. Статья (младшая группа) на тему: Развлечение » В гости к нам пришла Зимушка зима»

ГБС(К)ОУ Чербинская школа-интернат 8-го вида

Класс шагы

7-ги класс

Темазы: Ие кижи- хун

Кижизидикчи башкы: Монгуш С.Ш.

с.Черби

Сорулгазы: Ыры, шулукту шын, аянныг номчуп, ырлап билиринге
ооредир.

Эдип чазаар сорулгазы: Уругларнын дыл домаан сайзырадыр. Дыннаан
чуулунун утказын билип алырынга чанчыктырар.

Кижизидикчи сорулгазы: Ие кижини хундулээринге кижизидер.

Дерилгези:интерактивтиг самбыра, ава дугайында улегер домак, «Ие
кижи хун» деп чурук.

Кижизидилге шагынын чорудуу

I.Организастыг кезээ.

II.Класс шагынын темазын, сорулгазын таныштырары.

Башкы:

-Богун иелер хунунге тураскаадып «Ие кижи -хун» деп класс шагын
эртирер бис. 1998 чылдан эгелеп Ноябрьнын 28 те «Авалар хунун»
Б.Н.Ельцин чарлаан.

Ол хун болза чугле авалар хуну, март 8 дээрге бугу херээжен
чоннун байырлалы.

Аваларны алдын хунге деннеп анаа эвес чугаалаар бис.

Хун дээрге чырык ортемчейде амыдыралдын болгаш чылыгнын унер
дозу.

Хун чок болза , бугу-ле дириг амыттаннар, оът- сиген унмес.
Думбей карангы болур.

Хун биле ава чок болза чуртталга чок.

(чурук биле ажылдаар)

Ава кижини чурукта коргузуп кааны дыка уткалыг. Ава кижинин
судунун амданы кажан- даа уттундурбас.

Кижинин кадык, тодуг чуртталгазы, буян-кежии хунден, авадан
хамааржыр.

Ава кижи чуртталганын чаяакчызы ажы-толунун энерелдиг иези
болгаш мерген угааныг сумелекчизи, ог одунун кадагалакчызы,
ажы-толунун энерелдиг азыракчызы. Ава кижинин сулдези бедик холдары
эн-не чылыг, чымчак, эргим, сагыш- сеткили ажык. Оон ажы-толге
болгаш кижилерге ынакшылы кажан-даа ошпес.

Каш-даа харлыг болзувусса, бистер оон часыдыы, деткимчези
ургулчу херек апаар. Ава кижини кым-даа солуп шыдавас, ава кижини
хомудатпас, хундулээр.

Кижи кортканда, хомудаанда, оорээнде авазын сактып кээр. Ава деп
сос-биле эн-не эргим кижилеривисти адаар бис: ава, даай-ава, башкы
ава, эмчи ава, повар ава, чаа ава -чаавай.

Башкы:

-Чуу деп хунге тураскаадып бок л шагын эртирип турар бис?

-Кым деп кижи бо хунну айытканыл?

-Ава деп кымыл?

— Аванарнын дугайында чугаалап корунерем уруглар ол кандыг
кижил?

-Аванарга бажынга кандыг ажылдар кылырынга дузалажып турар
силер?

Никитага: расскажи о своей маме.

Уругларнын харыылары

(улегер домак биле ажыл)

Булут аразындан хун караа чылыг,

Чон аразындан авам караа чымчак.

Ие созун ижип болбас,

Ада созун ажырып болбас.

(Ангыр, Менги, Артышка картаптадыр)

Ава дугайында чогаалчылар шулуктерде, ырыларда эки состерни
соннеп, оон чагыг состерин ооруп четтиргенин илередип эгитинмес
орезинин дугайында бижип турар.

Ава дугайында шулуктерден чугааптаалынар.

(шулук соонда ыры)

-Бистин аваларывыс опей ырын ырлап, кавайга чайгап тургаш
остуруп каан.

-Силернин аранарда кымнар бичи дунмаларлыг, опей ыры ырлаар дыр
силер бе? Ырлап корунерем.

-Аванарга уруг аргалаарынга канчаар дузалажыр дыр силер ?

— Эр хейлер, ынчангаш опей ырыны ырлаптаалынар.

Башкы: Аваларывыс дугайында шулуктеп , ырладывыс ам
ойнаптаалынар.

Оюн хевирлиг бир базым баскаш- ла авазын мактаар, чараш состер
кузээшкиннер чугаалаар.

Класс шагынын туннели:

— «Ие кижи хун » деп класс шагындан чуну билип алдынар, уруглар?

Класс шагындан аваларны хундулээр , бажын ажылынга дузалажыр,
оларга ынак болур, чугаазын дыннаар деп билип алдывыс.

Ие кижи чок болза , кижи торуттунмес. Хун чок болза , бугу-ле
дириг амыттаннар, оът- сиген унмес. Думбей карангы болур. Аваларны
алдын хунге домейлээр бис.

Темазы: Ие кижи- хун

.

Ыры «Авам».

Опей ырын орук айтыр сылдыс болду,

0зуп келгеш, аялганны дыннап чор мен.

Кужур авай, буян бопган авыралын,

Хунчугеш дег, эъдим-ханым чылдып чору.

Арыг суг-даа, айдыц ай-даа, коккур дэзр-даа

Авам сени сагындырып келгилзэр-дир.

Ачы-буян чедиргенин чу у дээр ону,

Авам сени чацгыс катап еерткен болза.

Карактарын керунгурун кайгаан мен ийин,

Караан-биле мени керуп чоруур дег сен.

Авам мени доруктуруп азырааштыц,

Ажыл-ишке шуглуп чор деп чагып чораан.

Понравилась статья? Поделить с друзьями:
  • Иелер хунунге тураскааткан концерт сценарий
  • Иду на свадьбу одна что подарить
  • Идол богатырь праздник лето 5 букв одним словом
  • Идлибский сценарий что это
  • Идиотские праздники сша