Карак песи сценарий

 (Балалар көй астында залга керәләр,урындыкларга утыралар, мультимединый экранда Муса Җәлилнең портреты).

Тәрбияче:  Исәнмесез, балалар?

Балалар. Исәнмесез.

Тәрбияче.. Балалар, без бүгенге дәресебезне, Муса Җәлилнең иҗатына багышларбыз.

Тәрбияче:  Балалар, сез Муса Җәлилне кем буларак беләсез? (шагыйрь…)

(1 слайд) Муса Җәлил… Бу исем һәркемгә яшхы таныш. Шагыйрь, көрәшче. Бөек Ватан сугышы герое.

(2 слайд) Ул 1906 елның 15 февралендә Оренбург өлкәсе, Мостафа авылында туа. Әнисе Рәхимә апа шигъри күңелле була, шигырьләр яза, җырлар чыгара. Кечкенә Мусаны тибрәтеп йоклатканда, бишек җырлары башкара. Без шуларның берсен бергәләп тыңлап китәрбез, ә безнең кызларыбыз узләренең яраткан курчакларын кулларына алып, тибрәтеп йоклатырлар.

(Көй астында кызлар курчакларын йоклаталар, җыр тәмамлангач, кызлар курчакларын йокларга салалар, урыннарына утыралар).

Тәрбияче:  Йокласыннар туйганчы, уята күрмәгез! Ә без дәресебезне дәвам итик.

(3 слайд) Муса Җәлил 6 яшьтән үк укырга керә. Беренче шигырен ул

9 яшендә яза. Бәләкәй чактан үк бик зирәк, сәләтле була, рәсемнәр ясарга, уйнарга ярата. Әйдәгез бергәлә Муса Җәлилинең кечкенә чагында яратып уйнаган бер уенын уйнап алыйк. Ул «Чума үрдәк- чума каз дип атала.

(Музыка астында «Чума үрдәк- чума каз» уенын башкаралар).

Уенан соң әтәч тавышы яңгырый. Музыка астында залга әтәч керә.

Тәрбияче:  Балалар безнең җырлаганны ишетеп, әтәч тә килеп җиткән.

Әтәч. Минем дә сезнең белән уйныйсым, җырлыйсым килә.

Тәрбияче:  Әйдәгез балалар, әтәчнең дә күңелен күрик әле, бергәләп Муса Җәлил сүзләренә язылган «Әтәч» җырын башкарыйк.

Тәрбияче:  Булдырдыгыз, балалар, урыннарыгызга утырыгыз. Менэ шулай, күңелле итеп, Мусаның балачагы үтеп тә киткән.

(4 слайд) 1922 елда Муса Казанга килә. Укырга керә. Аннары Мәскәүдә «Кечкенә иптәшләр» дигән балалар журналында редактор булып эшли башлый. Бик күп шигырьләр яза, аның иҗат иткән шигырьләренә көйләр языла.

Мусаның гайләсе барлыкка килә, хатыны Әминә, кызы Чулпан туа. Ул аларга багышлап бик күп шигырьләр иҗат итә. «Кызыма» дигән шигыре дә, кызы Чулпанга багышлана. Әйдәгез бергәләп бу җырны тыңлап китик. Игътибар белән җырны тыңлагыз, көй ничек яңгырый, сүзләрен тыңлап утырыгыз.

 (Җырны тыңлыйлар, сорауларга җавап бирәләр).

Тәрбияче:  1.Көй ничек яңгырады? (Салмак, тыныч)

2.Эчтәлеген сөйлэү? (Муса Җәлил кызын ничек яратканын, аны йолдызга тиңләвен язган. Кич җиткәч, уйнап аргансыңдыр, кил кызым дип, бишек җырын җырлап йоклаткан).

3.Нинди музыкаль жанырга кертәбез? (Бишек җыры).

Тәрбияче:  . Булдырдыгыз балалар. Ә хәзер мин сезгә бер табышмак әйтеп китермен.

Нәкъ унике күзе бар,

 Сиңа әйтер сүзем бар,

Колагымны бор гына

Уятырмын, тор гына.

Тәрбияче:  Ул нәрсә?

Балалар. Сәгать!

Тәрбияче:  (5 слайд) Әйдәгез карап китик әле, дөрес җавап бирдегез микән. Бик дөрес, булдырдыгыз балалар. Муса Җәлил кечкенә дусларына багышлап

« Сәгать» шигырен язган, әйдәгез бергәләп бу җырны башкарып китик.

«Сәгать» җырын башкаралар.

Тәрбияче:  Булдырдыгыз балалар, урыннарыгызга утырыгыз.

Тәрбияче:  Муса Җәлил балаларга багышлап бик күп шигырьләр яза. Балалар, ә сез Муса Җәлилнең шигырьләрен беләсезме?

Балалар. Җавап бирәләр.

Тәрбияче:  Әйдәгез бергәләп, шигырьләреннән өзекләр тыңлап китик.

Күке.

Калын урманда,

Гел кичкә каршы,

Иштелә моңлы

Бер кошның тавышы.

— Кәккүк, кәккүк,

Кәккүк, кәккүк.

Ул салмак кына

Кабатлый шуны,

Шул аның җыры,

Шул аның моңы,

-Кәккүк,кәккүк,

Кәккүк, кәккүк.

Чишмә.

Яр астынан чишмә ага,

Чылтыр-чылтыр тавышы.

Җил искәндә иелеп кала,

Читкә үскән камышы.

Челтер, челтер чишмәбез,

Ярдан балчык ишмәгез,

Суны шунан эчегез;

Башка җирдән эчмәгез!

Карак песи.

Чоландагы ак майга

Ияләшкән күселәр,

Мин чоланны сакларга

Куштым ала песигә.

— Мияу, мияу, пескәем

Бар әле син чоланга,

Майны сакла күседән

Оясыннан чыгарма!

Тәрбияче:  Булдырдыгыз балалар (урыннарына утыралар).

Тәрбияче:  (6 слайд) Шулай матур гына шигырьләр иҗат иткәндә, сугыш башлана… 1941 елда Муса Җәлил фронтка китә. Муса каты яраланып, дошман кулына эләгә. Сугыш вакытында аны төрле төрмәләргә җибәрәләр, шуларның иң танылганы Моабит төрмәсе. Муса Җәлил үлем алдыннан да үзен батырларча тоткан, куркып калмаган. Төрмәдә бик күп шигырьләр язган. Шуларның берсе «Кызыл ромашка» шигыре. Әйдәгез игътибар белән бу шигырьне тыңлап китик, ә кызларыбыз ромашкалар биюен башкарырлар.

«Кызыл ромашка» биюе.

(урыннарына утыралар).

Тәрбияче:  (7 слайд) Муса Җәлил исеме дөньяда яшәүче һәр халыкка билгеле. Аның исеме белән урамнар, шәһәрләр аталган. Безнең бистәбез дә Муса Җәлил исемен йөртә, аңа багышлап бистәбезгә һәйкәл куелган.

(8 слайд) Үзенең халыкчан иҗаты, үлемсез шигырьләре белән Муса Җәлил халкыбыз тормышында бүген дә актив катнаша. Ул якты һәм матур тойгылар тәрбияли, кешеләрдәге һәм тормыштагы матурлыкны күрергә һәм шул матурлык өчен көрәшергә чакыра.

Тәрбияче:  Балалар, дәресебезне йомгакларга да вакыт җитте. Әйдәгез, тагын бер кабат искә төшереп китик әле.

Без буген, кем иҗаты белән таныштык? (Без бүген Муса Җәлил иҗаты белән таныштык).

Бугенге дәрестә яңгыраган шигырьләрнең, җырларның сузләрен кем иҗат иткән? (Бөек шагыйрь, Муса Җәлил иҗат иткән).

Тәрбияче:  Булдырдыгыз. Балалар, сез бүген барыгыз да актив булдыгыз. Ә мин сезгә Муса Җәлилнең «Карак песи» шигыренә рәсемнәр бирәм. Алар буялмаган, сез аларны үзегез, матур итеп буярсыз.

Тәрбияче:  Шуның белән дәресебезне тәмамлыйбыз, бик зур рәхмәт, сау булыгыз!

Сценарий праздника,

посвященного творчеству Муса Джалилю

        
     МусаҖәлилгә—115 яшь

              
Муса  Жәлил, Муса
Жәлил-

Халкыбыз 
кахарманы.

Үлемсез 
аның 
исеме,

         Мәңгелек  
аның даны

 (РафисКорбан)

                                                                   
Башлангыч сыйныф укытучысы :

                                                                 
Абзалетдинова Рамиля Абдулбари кызы.

                        
  Цели и задачи:

1.    Воспитывать
чувство патриотизма, уважение и любовь к татарским писателям и поэтам. Создать
праздничное настроение.

2.    Познакомить
детей с жизнью и творчеством татарского поэта М. Джалиля.

3.    Закрепить
умение правильно рассказывать стихотворения на русском и татарском языке.

Материал : 

Портрет М. Джалиля,     его книги,   презентация,
    выставка рисунков по произведениям М Джалиля.

Добрый день, уважаемые гости!Сегодня наш
праздник посвящён герою-поэту Мусе Джалилю.

Бүген балалар, без
сезнең белән Муса Җәлилнең туган көнен искә алып, шигырь кичәсеүткәрәбез.

Муса Җәлил —
Советлар Союзы Герое, атаклы татар совет шагыйре. Ул кечкенә иптәшләре – нәни балалар
өчен дә бик күп шигырьләр язган. Әгәрдә исән булса, аңа 115 яшь булган булыр иде.

Муса Мустафович Залилов,
которого весь мир знает как татарского поэта Мусу Джалиля, родился 15 февраля
1906 года в небольшой татарской деревушке, затерянной в Оренбургской степи. Это
был самый обыкновенный мальчишка, разве что немного любознательней, отзывчивей
и смелее многих своих сверстников. Мусе не было и шести лет, когда он начал
проситься в школу. Сначала отец его не пускал, но после вмешательства матери
взял за руку и отвел в школу. Отыскав учителя, отец сказал: “Мальчишка учиться
просится, как быть?” Учитель взглянул на маленького Мусу, махнул рукой: “Пусть
пока ходит. Надоест — сам бросит”. Но Муса не бросил школу. Способный мальчик
хорошо учился, читал много книг, был трудолюбивым, старательным. С раннего
возраста начал писать стихи, которые печатались в детских журналах под
псевдонимом «Кечкенэ Жэлил». Джалиль, по собственному признанию, начал сочинять
стихи с девяти лет. Первые стихотворные опыты поэта не сохранились. По
воспоминаниям родных и близких, это были идиллические стихи про бабочек и
гусей, про родную речку Неть и её зеленые цветущие берега. Первое его
стихотворение «Бэхет» («Счастье»)печатается в газете «Кызыл
йолдыз». Ему тогда было 13 лет.

Сегодня мы собрались с вами, чтобы
почтить память Джалиля конкурсом чтецов.

Муса Җәлилтабигатьне, ел
фасылларынбикяраткан. Кошларга, җәнлекләргә, хайваннаргаатапшигырьләрязган.
Әйдәгез, кичәбезнебашлапҗибәрик.

Стихотворение «Петушок»
расскажет …..

На заре петух

Крикнул во весь дух:

— Кукурек-ку,

Кукарек-ку,

Кукарек-ку!

Первая группа споет песню «Сәгать»

         Сэгать суга : «Дан-дан!»

Хэбэр бирэ таннан:

Бакчага барырга

Унбиш минут калган.

Муса Джалиль любил
свою родину, восхищался красотой её природы.

Стихотворение «Яз
коне» («Весной») в исполнении …..

Яз коне карга

Бала чыгара.

Кон дэ жим эзлэп

Авылга бара.

.

Стихотворение «Чишмэ» («Родник»)расскажет
…..

Яр астыннан чишмэ ага,

Чылтыр чылтыр тавышы.

Жил искэндэ иелеп кала

Ярда ускэн камышы.

«Случай в подъезде», «Ишек төбендә”,
что интересно произошло? А об этом расскажут нам …..

Ишек төбендә

Үтеп барам шулай урам буйлап, 
Парадныйда күрәм бер бала.
Звонокка үрелә, буе җитми, 
Аптырагач, карап уйлана.

“Вораватая кошка” (“Карак Песи”) инсценировка 

Чоландагы ак майга

Ияләшкән күселәр.

Мин чоланны сакларга

Куштым ала песигә.

-Мияу, мияу,
пескәем!

Барчы, зинһар,
чоланга

Майны
саклакүседән,

Оясыннанчыгарма.

(Кереп китә, тычканнар чыгып
бииләр. Песи аларны куркыта , тычканнар кереп китәләр. Песи горур басып кала.
Хуҗабикә чыга)

Песи күргәч, күселәр,

Койрыкларын кыстылар.

Йөрмәделәр чабышып,

Ярыкларга постылар.

-Мияу, мияу,
пескәем!

Колаксалдыңкүземә!

Каравылданбушагач,

Сөтбирерменүзеңә!

(Хуҗабикә тагын кереп китә. Шул
арада песи майны ашап бетерә дә барып ята. Хуҗабикәчыгып аптырап, песине
ачуланып сөйли башлый)

Иртә белән майга дип,

Керсәм, күзем акайды:

Явыз песи берүзе

Ялт иттергән акмайны!

-Мияу, мияу,
пескәем,

Хыянәтче икәнсең.

Саклый торган
маеңны

Үзең ашап киткәнсең!

Прочтет  …….стихотворение «Кукушка»

Тихие сумерки.

Солнце садится.

Слышно, как плачет

Какая-то птица:

— Ку-ку, ку-ку!…

Расскажет стихотворение «Храбрый
заяц»…..

Заяц в сугробе

Продрогший сидит:

Уши обвисли,

И хвостик дрожит.

……….. расскажут
стихотворение «Куян»

Уен “Куян” – уенлыҗыр

Куян салкыннан

Туңган, куырылган,

Башы салынган,

Колагышиңгән.

–        
Куян, синкайда?

–        
Калынурманда.

–        
Куян, синкайда?

–        
Карлы буранда.

Свои стихи поэт посвящал своей дочери
Чулпан, расскажет одно из них………

—Әлли-бәлли, бәбкәм, бәллүки

Көйлим икән сиңа
нинди көй?!

-Әлли-бәлли,
бәүки, җанкисәк,

Тыныч йокла тагын
бик озак.

Шаянкызымсин
минем,

Таңйолдызымсин
минем,

Йөрәгемдәкабынган

Шатлыкҗырымсин
минем.

Когда началась
Великая Отечественная Война, Муса ушел на фронт. И в перерывах между боями он
писал стихи и очерки для поднятия боевого духа и настроения бойцов. Но в 1942
году раненный поэт попдает в плен к фашистам. И в тюрьме он продолжает писать
свои стихи, на клочках бумаги, которые попадаются ему в руки.

отрывок из
знаменитого стихотворения «Кызыл ромашка» («Красная ромашка»).

Иртэнгетаннурыннан

Уяндыромашкалар.

Елмаеп, хэлсорашып,

Кузгэ-кузкараштылар!

И вправду прошло
много лет, но народ помнит своего героя. Его имя увековечено в названиях улиц,
его имя носят музеи, Татарский академический государственный театр оперы и
балета и т. д

Әйе, шул бик күп
еллар үтүенә дә карамастан Җәлилнең данлы иҗаты мәңге безнең күңелләрдә яшәр!

Вот и
завершается у
нас конкурс счтицов, учасником и их воспиттелям огромное спасибо! А теперь
церемония награждения!

(Под музыку
выручается дипломы, подарки)

Проведение и Организация праздников

Сценарии праздников для детей в детском саду

Конспект сценария развлечения в старшей и в подготовительной группах «Муса Джалиль в наших сердцах»

Хайретдинова Г.Н., воспитатель д/с №383 г.Казань

(Викторина посвященная 105-летию Мусе Джалилю)

Программное содержание:

1. Познакомить детей с жизнью и творчеством татарского поэта Муса Джалиля.
2. Закрепить умение правильно рассказывать стихи на татарском языке.
3. Создать праздничное настроение. Воспитывать уважение и любовь к татарским писателям и поэтам.

Материал к занятию:

1. Портрет Мусы Джалиля. Его книги.
2. Даты 105 лет, 120 лет.
3. Карточки с информацией.
4. Иллюстрации к стихам.
5. Обручи, жетончики.

Дети под вальс Сайдашева входят в зал и здороваются с гостями.

Ведущая:

Песни в душе я взрастил ваши всходы,

Ныне в отчизне цветите в тепле.

Сколько вам огня и свободы,

Столько дано вам прожить на земле!

Вам я поверил своё вдохновенье,

Жаркие чувства и слёз чистоту.

Если умрёте — умру я в забвенье,

Будете жить — я с вами обрету.

Ведущая: Ребята, мы сегодня поговорим о татарском поэте Муса Джалиль.

Родился он в начале века в 1906 году 15 февраля, в Оренбургской области деревне Мустафа. Муса родился в многодетной семье шестым ребёнком. В школу мусса отправился в шесть лет, позавидовав старшему брату. Способный мальчик за первый же год учёбы освоил всю программу начальной школы. Мальчик был трудолюбивым, старательным, музыкальным. С раннего возраста начал писать стихи, которые печатались в детских журналах под псевдонимом «Кечкенэ мусса» (маленький Муса). Но когда настала Велика Отечественная Война, в 1941 году он в первых попросился на фронт. В перерывах между боями он писал стихи и очерки для поднятия духа и настроения бойцов. Попав в плен Муса Джалиль создаёт антифашистскую группу, которая подпольно ведёт борьбу в плену врага. Но в группе оказался предатель. Мусу Джалиля и его друзей казнили.

Ребенок:

Герой не гибнет, умирая;

Двойная жизнь ему дана,

И эта жизнь его вторая

Бессмертной славою полна.

Ведущая: А сейчас проведём викторину «Кто больше знает о Мусе Джалиле?»

Давайте разделимся на две команды.

Вопросы к викторине:

Назовите достопримечательности города посвящённые Мусе Джалилю? (В Казани есть дом-музей муссы Джалиля. В Казани стоит памятник муссы Джалилю, который находиться около Кремля. В Казани есть улица названная в честь него)

К каким произведениям нарисованы иллюстрации? («Петушок», «Кукушка», «Часы», «Заяц»)

— Дети старшей группы споют песню на стихи Мусы Джалиля «Петушок».

Назовите правильную дату. (105 лет. 120 лет.)

— Да, Мусе Джалилю исполнилось бы 105 лет.

— Дети подготовительной группы споют нам песню на стихи Мусы Джалиля «Часы».

Какие стихотворения Мусы Джалиля вы знаете?

Нужно назвать стихотворение на татарском языке и рассказать его. («Карак песи», «Күке», “Кызыма”, “Яз җыры”, “Куян”, “Мәчегә көлке — тычканга үлем”, “Бишек җыры”, “Имән”, “Чишмә”, “Суык бабай” и т. д.)

Игра “Собери информацию». (Выкладывается информация о поэте на карточках).

— Муса Джалиль. Татарский поэт. Родился в начале века. В семье мелкого торговца. Написал много стихов для детей и взрослых. Участвовал в Великой Отечественной войне. Был казнён в фашистских застенках. Он герой Советского Союза.

Отрывок из какого произведения я прочитала? («Карак песи» «Вороватый котёнок»)

Чоландагы ак майга

Ияләшкәннәр күселәр,

Мин чоланны сакларга

Куштым ала песигә:

— Мияу, мияу, пескәем!

Барчы, зинһар, чоланга,

Майны сакла күседән,

Оясыннан чыгарма.

— Муса Джалиль очень любил музыку и сам играл на мандолине. Ребята подготовительной группы подготовили танец.

Сценарий:“Герой поэт – Муса Джалиль”.

Программное содержание:

1. Познакомить детей с жизнью и творчеством татарского поэта Мусы Джалиля.

2. Закрепить умение правильно рассказывать стихи на татарском языке.

3. Создать праздничное настроение.

4. Воспитывать уважение и любовь к татарским писателям и поэтам.

Материал:

1. Портерт мусы Джалиля. Его книги.

2. Иллюстрации к стихам.

3. Рисунки детей на стихи.

Дети входят в зал под песню “Салют сиңа Муса Джалиль” и садятся на стульчики.
Слайд № 1
Алып баручы: Исәнмесез, балалар. Хәерле көн! А какой у нас сегодня праздник? Правильно, день рождения Мусы Джалиля. Начинаем праздник посвященный творчеству героя — поэта Мусы Джалиля.В холодный зимний день в селе Мустафино Оренбургской области в семье Мустафы абый и Рахиля апа появляется на свет маленький Муса, очень подвижный, жизнелюбивый мальчик: любит поиграть, посмеяться, ходить в лес, купаться в озере, ловить рыбу. В 6 лет с великим желанием начинает с братом Ибрагимом ходить учиться в медресе. Очень способный Муса быстро переходит из класса в класс, подрастает, в 13 лет начинает писать стихи. Муса очень любил свою дочь Чулпан,детей, понимал их и очень много писал для них.
Слайд №2

Послушайте стихотворение «Колыбельная для дочери» расскажет Полина из группы «Светлячок» Катя группа «Солнышко» Звучит Колыбельная музыка.
Элли-бэлли, озорница,
Пусть тебе спокойно спится,
Звездочка моя, певунья,
Птица счастья, песня птица!
Слайд №3

Послушайте стихотворение “Сәгать” – “Часы” . (Расскажет нам Никита группа “Колосок”, Матвей группа “Светлячок”)
Бала:
Сәгать суга: «даң, даң!»
Хәбәр бирә таңнан бакчага барырга
Унбиш минут калган,
Сикереп торды Марат
Күрә эшләр харап.
Тагын соңга калган
Шул йокыга карап.
Сәгать йөри: «келт — келт!»
—Тиз бакчага кит — кит!
Марат аңа дәшә:
Тукта мине көт – көт!..
Сәгатьҗырлый : «диң, диң!..»
-Мин бит туктый белмим.
—Моннан ары, диң-диң,
Миңа карап йөр син!

Аудиозапись:»Голос птиц».
Слайд №4

Алып баручы: Около деревни Мусы растилается сказочно красивый лес. Маленький Муса очень любил слушать голоса птиц. Печальный голос кукушки запомнился надолго и помог творить стихотворение «Куке» (Кукушка). Почему же тактоскует эта птица? Звучит голос Кукушки
Стихотворение: «Күке».
Бала :
Калын урманда, гел кичкә каршы,
Ишетелә моңлы бер кош тавышы
-Кәккүк, кәккүк, кәккүк!
Ул салмак кына кабатлый шуны,
Шул аның җыры, шул аның моңы:
-Кәккүк, кәккүк, кәккүк!
Ул ялгыз яши, чыгармый бала.
Менә шунлыктан ямансу аңа:
-Кәккүк, кәккүк, кәккүк!
Слайд №5

Тәрбияче:Скажите как будет заяц на татарском языке? Правильно, Куян. Для нас зайка — трусишка, а вот Муса смог увидеть в нем храбреца, который не нуждается в чьей—то помощи.
Стихотворение « Храбрый заяц» нам расскажет София группа “Колосок”

Бала:Заяц в сугробе, продрогший сидит,
Уши обвисли, и хвостик дрожит.
Ну-ка возьми его, в школу с собой.
Чтобы в тепле, отогрелся косой.
Заяц, однако, был вовсе не трус,
Глянул сердито “Без Вас обойдусь!”
Прыгнул — и только, следы на снегу:
Сам отогреюсь — в лесу на бегу!
Где же ты, заяц?
По лесу бегу!
Где ты, смельчак?
Обгоняю пургу!
Где ты, ау?
Средь зеленых лугов!
Где ты, ау?
Среди желтых песков!
Дальнего мы не боимся пути,
Храброго зайца хотим мы найти!
ПереводБ. Сулимого
Группа «Колосок» танец , группа «Ромашка» танец «Танкисты»
Слайд №7

Ведущая: Балалар, карагыз әле экранга. Нәрсә күрәсез?Әтәч нишли? Дөрес, әтәч кычкыра. В деревне живут очень трудолюбивые, умелые люди. Они, услышав первые звуки петуха «Кукареку», просыпаются, начинают свойтрудовой день.
Данил из группы “Солнышко” исполнитпесню«Әтәч» (Петух) М. Җәлил сүзләре, Җ. Фәйзи көе.( Тимур из группы «Светлячок» расскажет)
Таң ата бугай, әтәч кычкыра –
Кикрикүк, кикрикүк, кикрикүк.
Йә сузып кына, йә бик еш кына –
Кикрикүк, кикрикүк, кикрикүк.
Без дә уяндык әтәч тавышына –
Кикрикүк, кикрикүк, кикрикүк.
Бакчага килдек, ашыга — ашыга. –
Кикрикүк…

Слайд №8

Алып баручы: Муса считал своими друзьями и щенка дворняжку, и кошку, которая вошла в доверие своей хозяйки. Он написалстихотворение» Мой пес».
Бала:
Я знаю, что пес мой пока еще мал.
Ну что мал, зато он — и смел, и удал,
Любую команду, какую не дай,
Послушно и точно исполнит Акбай
Не зря же — упрямо и в зной, и в мороз,
Военному делу учился мой пес.
Он может и ползать, и смирно лежать,
И умеет он голос подать.
Слайд №9

Ведущая: А вот в какой ситуации оказалась его любимая кошка.
Послушайте как нам расскажет (Әмирхан , Артур«Карак песи» ,”Вороватый котенок”
Чоландагы ак майга ияләште күселәр.
Мин чоланны сакларга куштым ала песигә:
Мияу — мияу, пескәем!
Барчы, зинһар, чоланга!
Майны сакла күседән
Оясыннан чыгарма!
Песи күргәч күселәр,койрыкларын кыстылар.
Йөрмәделәр чабышып, ярыкларга постылар.
Мияу — мияу, пескәем!
Колак салдың сүземә!
Каравылдан бушагач, сөт бирермен үзеңә!
Иртә белән майга дип,
Керсәм күзем акайды:
Явыз песи берүзе ялт иттергән ак майны.
Мияу — мияу, пескәем,
Хыянәтче икәнсең,
Саклый торган маеңны
Үзең ашап киткәнсең!
Слайд №10
Мы гордимся Муса Джалилем. И сегодняшний праздник давайте закончим песней “И туган тел, и матур тел”.Благодарю всех за участие и за внимание.

Муниципальное бюджетное дошкольное образовательное учреждение «Дружная семейка» компенсирующего вида Заинского муниципального района РТ.

РАЗВЛЕЧЕНИЕ ДЛЯ ДЕТЕЙ:
“ГЕРОЙ ПОЭТ – МУСА ДЖАЛИЛЬ”

Воспитатель по обучению
татарскому языку: Шушарина Р. Р.
Музыкальный руководитель: Попова Е.А.

09.09.2021

“Муса Җәлил- балаларның якын дусты”

Кышкы салкын көннәрнең берсендә иксез-чиксез Оренбург далаларының Мостафа исемле татар авылында Мостафа абый белән Рәхимә апа гаиләсендә кечкенә Муса дөньяга килә.Ул бик хәрәкәтчән,тормыш сөючән бала булып үсә:уйный, көлә, урманга йөри, күлдә су коена. Абыйсы Ибраһимга ияреп,
6 яшендә үк укырга йөри башлый. Муса бик тырышып укый, шигырьләр язу белән мавыга.
Муса родился в деревне Мустафа Оренбургской области. Он был очень подвижным и жизнерадостным ребенком. Он любил играть, в лес ходить, купаться в озере. Когда ему было 6 лет, он уже с братом ходил в школу. Муса учился очень хорошо и с малых лет начал писать стихи на родном языке.

Оценить

169

Катнашалар

Әби

Песи

I тычкан

II тычкан

Сәхнә бизәлеше. Авыл өйләрендә йорт кирәк-яракларын саклау өчен ясалган бүлмә. Аны элек чолан дип йөртәләр иде. Стенага махсус ясалган киштәләр, киштәләрдә банкалар, тартмалар, пакетка төрелгән әйберләр. Идәндә авызы чүпрәк белән каплап, бау белән бәйләнгән чүлмәк тора. Почмакта он капчыгы, аның янына җилпуч терәтелеп куелган. Стенада иләк эленеп тора. Бүлмә пөхтә итеп җыештырылган. М.Җәлилнең “Карак песи”( Җ.Фәйзи көе) шигыренә язылган җырының көе яңгырый.

Бер почмактан ике тычкан килеп чыгалар.

I тычкан. Чи-чи, кил әле монда, менә бу чүлмәктән тәмле ак май исе килә, әйдә авыз итеп карыйк әле.

II тычкан. Кап-коп, син бик әрсезләнмә әле, кичә генә он капчыгын тишеп, он белән сыйланган идек бит. Сизеп алсалар, беләсеңме нәрсә була?!?

I тычкан. Сизмәсләр, курыкма, ( бармагы белән чүлмәктән май сызырып ала да, ялый) кара ничек тәмле ак май. Авызга кабу белән эреп китә.

II тычкан. И, кызыктырасың инде, кабып карамыйча булмас. ( Икәүләшеп ак май яларга керешәләр)

Аяк тавышлары ишетелә, ишек шыгырдый.

II тычкан. Баш бетте, кемдер керә, сызыйк моннан.

I тычкан. Тагын әз генә….

Чи-чи Кап-копны өстерәп диярлек алып чыгып китә. Чоланга Әби керә.

Әби. Баланың баласы балдан татлы диләр, чыннан да шулай икән. Оныкларым йокыдан уянганчы, тәмле коймак пешереп, хуш исле ак май белән майлап куйыйм әле, Алла бирсә. (Он капчыгын күрә). Бәракалла, и имансызлар, он капчыгын тишкәннәр. ( Май чүлмәген ача). Кара инде син бу юньсезләрне, ак маемны да ашап бетерә язганнар. Менә сиңа мә, күрсәтәм әле мин сезгә, күрмәгәнегезне! ( Почмакка карап йодрык күрсәтә)

Кая әле минем йомшаккаем, кая әле минем акыллы песием, пес-пес-пес.

Киерелеп, сузылып, Песи килеп керә.

Песи. Мияу, мияу, әбекәем, син мине чакырдыңмы? Сөт бирер чак та җиттемени инде?

Әби. Чакырдым, чакырдым, йомшагым. Әле кайларда йөрдең соң син?

Песи. Әбекәем, синең тавыкларга сипкән бодаеңа чыпчыклар җыелган, шуларны куып хәлдән тайдым. Бигрәк әрсез инде шул чыпчык дигәннәре.

Әби. Эшең бик күп шул инде, наныем, менә тагын бер йомышым бар иде сиңа.

Песи. Әйт кенә әбием, шул мизгелдә үтәлер.

Әби. Мырауҗаным, йомшагым, теге имансыз тычканнар он капчыгын тишкәннәр, май чүлмәгенә төшкәннәр. Маемны сакла, ояларыннан да чыгарма шуларны!!!

Песи. Әбекәем, җаныкаем, мин аларны, мин аларны (ярсып, кулларын уа) мин аларны хәзер, муеннарын борып, койрыкларын өзеп ташлыйм. Тотыйм гына әле шуларны.

Әби. Шулай ит, акыллым, шулай ит! Менә сиңа мендәр, менә сиңа ятак, бераз ятып тор. Шул имансызлар чыгу белән, эләктереп алырсың.

Әби китә.

Песи. Менә шулай итеп мендәрне куйыйк, менә болай итеп җайлап кына ятыйк. Бераз ял итеп алыйк.

Песи йоклый. Тычканнар чыга.

II тычкан. Әйттем мин сиңа, моннан рәхим-шәфкать юк. Йөрмик монда чуалып, харап булабыз бит.

I тычкан. Курыкма, күрәсеңме син аны, йоклый бит ул, өстенә менеп сикерсәң дә уянмаячак ул. Ялкау бит ул, ата ялкау, әбинең тәмле каймагын эчеп, йомшак мендәрендә йоклап, ата ялкауга әйләнеп бетте инде ул.

II тычкан. Ә әби үзен ярата, акыллым, йомшагым гына дип тора.

I тычкан. Шулай инде ялагайлана белгәч, яраталар. Әйдә китик булмаса, озак йөрдек бугай инде.

Китәләр. Песи уяна.

Песи. (Корсагын сыпыра) Үзе тычканнарны тот дип, эш куша, ә үзе ашарга да бирми бу әби. Каян килә соң әле бу тәмле май исе? (Иснәнә, май чүлмәген күрә.) Менә, менә, кабып карыйм әле, (бармагын ялый) ай-яй тәмле, тагын бер генә кабам да, тагын бер генә, тагын бер генә… (Май чүлмәге бушый, песи аны үрелеп тә, күтәреп тә карый.)

Песи. Ай, харап булдым, ояты ни тора. Әбиемә нәрсә әйтәм инде хәзер? Ай-яй-яй, нишләргә инде хәзер? (башын тота) Менә шулай инде ул, бер авызыңа хуҗа була алмагач.

Аяк тавышлары ишетелә, ишек шыгырдый.

Песи. Харап булдым, харап булдым, нишләргә инде хәзер? (почмакка кача)

Әби. Кая минем, акыл иям, кая минем май саклаучым, каравылың тәмам булды, сөт биримче үзеңә!!!

Әби песине эзли, идән уртасында аунап яткан май чүлмәген күреп, ах итә.

Әби. Мияу, мияу пескәем,

Хыянәтче икәнсең.

Саклый торган маеңны

Үзең ашап киткәнсең!

Песи шулчак сиздерми генә чыгып шыла, әби исә май чүлмәген тотып уртада басып кала.

Әби. И, дөньялар үзгәрде, беркемгә ышаныч калмады, карагыз инде, бу явыз мәчене, үзе саклый торган маен үзе ашап киткән бит!!!

Тату гаилә.
(Муса Җәлилнең “Карак песи” шигырен сәхнәләштерү)

Алсу Зиннурова бакай урта мәктәбенең укучысы)
Җиңүнең 65 еллыгына әзерләнү көннәрендә сугышчы-язучылар иҗатына тукталу урынлы булыр. Герой шагыйребез Муса Җәлилнең балалар өчен иҗат иткән “Карак песи” шигыренә нигезләнеп язылган инценировканы сезгә тәкъдим итәм.

Катнашалар: әби, бабай, песи, песи балалары, күселәр.

Автор:

- Борын-борын  заманда бер авылда бер  карт белән  карчык торган. Аларның балалары булмаган.  Шушы йортта бик матур песи баласы яшәгән. Әби белән  бабай аны бик тә яратканнар.

Песи:
— Мияу, мияу!

Автор:
— Бу песи мамыктай йомшак тунлы, бик акыллы, тыйнак, сүз тыңлаучан булган икән.

Әби. Безнең песи гаҗәп хыянәтсез,

                          Мулла кебек тәүфикъ иясе.
 Каймак куясыңмы, ни  куйсаң да                                   
 Һич кенә юк инде тиясе.

Автор:
— Бервакыт әби белән бабай кунакка барырга җыенганнар. Әби песине чакырып әйткән:

Әби җырлый. Чоландагы ак майга

                                     Ияләшкән күселәр.
                                     Мин чоланны сакларга
                                     Куштым ала песигә:

                                     Мияу, мияу пескәем!
                                     Барчы, зинһар, чоланга,
                                     Майны сакла күседән,
                                     Оясыннан чыгарма!

Бабай. Кара аны, пескәем,

                                     Тыңла әбиең сүзен.
                                     Тыңласаң аның сүзен
                                     Урының түрдә булыр.

                                     Мияу, мияу пескәем!
                                     Барчы, зинһар, чоланга.
                                     Майны сакла күседән,
                                     Оясыннан чыгарма!

Песи. Мияу, мияу, ярый әби, бабай,

                                     Күңелегез тыныч булсын, саклармын!
                                      

Әби. Мияу, мияу пескәем!

                                     Колак салдың сүземә!
                                     Каравылдан бушагач,
                                     Сөт бирермен үзеңә.

Автор:
— Әби белән бабай киткәннәр. Песекәебез бик рәхәтләнеп чоланга кереп яткан. Кереп яткан да рәхәтләнеп йокыга киткән.

Хор. Песи күргәч күселәр,

                                     Койрыкларын кыстылар.
                                     Йөрмәделәр чабышып,
                                     Ярыкларга постылар.

                                     Мияу, мияу, пескәем,
                                     Рәхмәт яусын үзеңә.
                                     Монда чоланга килгәч,
                                     Тынлык бетте күсегә.

Бала. “Пескәем”. (Мәхмүт Хөсәен).

                                      Бар кечкенә пескәем,
                                      Бик акыллы дускаем.
                                      Ап-ак йонлач күлмәге
                                      Бизи безнең бүлмәне.
                                      Күзләре ялт-йолт итә,
                                      Мыегы җиргә җитә.
                                      Үзен бик яратам мин,
                                      Аннан алда ятам мин.
                                      Тик ул бик алда тора,
                                      Битен юып утыра.
                                      “Мияу,мияу,мияу!- ди,-
                                      Мин бик күптән уяу ,-ди.

Автор: Бер мәлне ди, күселәр

                                      Посканнар да идән астына,
                                      Зур җыелыш ачканнар.
                                        Җыелыш көчәйгәннән-көчәйгән.

Зур күсе. Ничек котылырга песидән!

                                        Әле бармагына элсенме,
                                        Әле тырнагына чәлсенме?
                                        Кыра бит ул безнең нәселне.
                                        ( “Эх, күңел ачабыз” көенә күселәр биюе)

Хор. Әйдә, әйдә катырак бас,

                                        Биегәнне күрсеннәр.
                                        Баскан җирдән ут чыгара
                                        Без, күселәр, дисеннәр.
                                              Эх, күңел ачабыз,
                                              Ничек шома басабыз!
                                       Мактаныгыз, әй, күселәр,   
                                       Песи йоклаган чакта.
                                       Онытырсыз биюләрне  
                                       Песи йокыдан торгач. 
                                              Эх, күңел ачабыз,
                                              Аннан ничек качарсыз?

Автор. Бу тавышка песи башын әкрен генә күтәрде, киерелде, алга карады, артка карады.

Песи. Ә мин, әби җаным, син килгәнгә

                                      Менеп төшим чүлмәк янына.
                                      Песи өчен нәрсә, еракмыни
                                      Өстәл белән бүкән арасы.
                                      Азапланып бер дә менәсе юк,
                                      Тик бер генә сикереп аласы.
                                              Каймак тәмле әйбер, каймак эчеп
                                              Җанын җуя бик күп песиләр.
                                              Тик уңайсыз шунысы,  каймакларын 
                                              Тар чүлмәккә сала кешеләр.
                                                   (Чүлмәктән каймак эчә)
                                              Менә хәзер шәп булып китте.
                                                     (Песи бии)

Хор. Уйнат , уйнат гармуныңны,

                                     Биесеннәр песиләр.
                                     Безнең мәктәп песиләре
                                     Бигрәк уңган дисеннәр.
                                             Эх, күңел ачабыз,
                                              Биеп күңел ачасың.
                                     Каймак саклау җиңел түгел,
                                     Кирәк күп көч куярга.
                                     Күзне йомып өлгермисең –
                                     Күсе килә яларга. 
                                              Эх, күңел ачабыз,
                                               Биеп яшәп ятабыз!
Песи:

— Тагын бер тапкыр каймак эчеп алыйм әле. (Эчә) Шәп булып китте!

Автор. Менә әби белән бабай өйгә кайталар. Әби чоланга майга чыгып китә.

Әби:
— Чәй эчик әле тәмләп, чоланнан май да алып керим. (Чыгып китә, куркып бик тиз әйләнеп керә)

                                          Әби җырлый.
                               Иртә белән майга дип
                               Керсәм, күзем акайды.
                               Явыз песи берүзе 
                               Ялт иттергән ак майны.
                                          Мияу, мияу пескәем,
                                           Хыянәтче икәнсең.
                                          Саклый торган маеңны,
                                          Үзең ашап киткәнсең.
                                 (Әби песине күреп ала)

Әби. Әһә, менә кем икән ул яваз карак,

                               Сөт-каймакның башына җитүче,
                               Менә кем икән ул ышандырып,
                               “Саклыем” дип алып калучы.
                                    (Әби песигә кул күтәрә башлый)

Әби. Менә сиңа, менә йөзең кара,

                               Менә сиңа, муеның сынгыры!
                               Югал күз алдымнан, оятсыз нәрсә,
                               Кит хәзер үк, үләк кыргыры!

Автор. И песием минем, җан кисәгем,

                                    Мулла кебек тәүфикъ иясе.
                                    Каймак куясыңмы, ни куйсаң да,
                                    Һич кенә юк инде тиясе.
                                    Бабайга да ул кызганыч булды,
                                    Ничек итеп аны кыйнасын.
                                    Һәрбер ялгыш эш эшләгән өчен,
                                    Ничек аны өйдән куасың.

Бабай. Мин сине бик ярата идем,

                                    Ничек болай килеп чыкты бу.
                                    Песикәем сиңа ышанамын, 
                                    Башка алай хыянәт итмәссең!

Песи. Ышаныгыз, әби һәм дә бабай,

                                     Һәм дә тагын башка дусларым.
                                     Гомеремдә башка хыянәт итмәм,
                                     Ышанычны сезнең аклармын.

Автор. Менә шулай, дуслар, бу булган хәл,

                                     Ялгышлыклар була тормышта.
                                     Әгәр ялгышлыкны аңласалар,
                                     Кирәк ,дуслар, гафу итәргә.

(Барысы да бергә чыгып басалар һәм “Матур булсын” җырын башкаралар)

                                     Син дә җырла, матур егет,
                                     Син дә җырла, матур кыз!
                                     Матур булсын, матур булсын,
                                     Матур булсын бу тормыш!
                                               Илебезнең халыклары 
                                               Тыныч тормыш коралар.

МУСА ДЖАЛИЛЬ В НАШИХ СЕРДЦАХ

КОНСПЕКТ  СЦЕНАРИЙ РАЗВЛЕЧЕНИЯ В СТАРШЕЙ  И В ПОДГОТОВИТЕЛЬНОЙ ГРУППАХ НА ТЕМУ:

«МУСА ДЖАЛИЛЬ В НАШИХ СЕРДЦАХ»

ПОСВЯЩАЕТСЯ 107— ЛЕТИЮ МУСЕ ДЖАЛИЛЮ.

Программное содержание:

1.     Познакомить детей с жизнью и творчеством татарского поэта Муса Джалиля.

2.     Закрепить умение правильно рассказывать стихи на татарском языке.

3.     Создать праздничное настроение. Воспитывать уважение и любовь к татарским писателям и поэтам.

Материал к занятию:

1.Портрет Мусы Джалиля. Его книги.

2. Даты 107лет.

3. Иллюстраций к стихам.

4. Обручи.

Дети под вальс Сайдашева входят в зал и здороваются с гостями.

Ведущая:

Песни в душе я взрастил ваши всходы,

Ныне в отчизне цветите в тепле.

Сколько вам огня и свободы,

Столько дано вам прожить на земле!

Вам я проверил свое вдохновенье,

Жаркие чувства и слез чистоту.

Если умрете- умру я в забвенье,

Будете жить – я с вами обрету.

Ведущая:  — Ребята, мы сегодня поговорим о татарском поэте Муса Джалиль.

Родился он в начале века в 1906 году 15 февраля, в Оренбургской области деревне Мустафа. Муса родился в многодетной семье шестым ребенком. В школу Муса отправился в шесть лет, позавидовав старшему брату. Способный мальчик за первый же год учебы освоил всю программу начальной школы. Мальчик был трудолюбивым, старательным, музыкальным. С раннего возраста начал писать стихи, которые печатались в детских журналах под псевдонимом «Кечкенэ Муса» (маленький Муса).

Но когда настала Великая Отечественная Война, в 1941 году он в первых попросился на фронт. В перерывах между боями он писал стихи и очерки для поднятия духа и настроения бойцов. Попав в плен Муса Джалиль создает антифашисткую группу, которая подпольно ведет борьбу в плену врага. Но в группе оказался предатель. Муса Джалиля и его друзей казнили.

Ребенок:

Герой не гибнет, умирая;

Двойная жизнь ему дана,

И эта жизнь его вторая

Бессмертной славою полна.

Ведущая:  — А сейчас проведем викторину « Кто больше знает о Мусе Джалиле?»  Давайте разделимся на две команды.

Вопросы к викторине:

1.      Назовите достопримечательности города посвященные Мусе Джалилю? ( В Казани есть дом – музей Мусы Джалиля. В Казани стоит памятник  Мусе Джалилю, который находиться около Кремля. В Казани есть улица названная в честь него).

2.     К каким произведениям нарисованы иллюстрации? ( «Петушок», «Кукушка», «Часы», «Заяц»)

— Дети старшей группы споют песню на стихи Мусы Джалиля «Петушок».

           3. Назовите правильную дату.(105лет. 107лет.)

           — Да, Мусе Джалилю исполнилось бы 107 лет.

           — Дети подготовительной группы споют нам песню на стихи Мусы        Джалиля «Часы».

           4. Какие стихотворения Мусы Джалиля вы знаете?

Нужно назвать стихотворение на татарском языке и рассказать его.(«Карак песи», «Куке», «Кызыма», «Яз жыры», «Куян», «Мэчегэ колке – тычканга улем», «Бишек жыры», «Имэн», «Чишмэ», «Суык бабай» и т. д)

       5.    Игра « Собери информацию». ( Выкладывается информация о поэте на карточках).

— Муса Джалиль. Татарский поэт. Родился в начале века. Всемье мелкого торговца. Написал много стихов для детей и взрослых. Участвовал в Великой Отечественной войне. Был казнен в фашистких застенках. Он герой Советского Союза.

6. Отрывок из какого произведения я прочитала? («Карак песи», «Вороватый котенок»)

Чоландагы ак майга

Иялэшкэн куселэр,

Мин чоланны сакларга

Куштым ала песигэ:

— Мияу, мияу, пескэем!

Барчы, зинхар, чоланга,

Майны сакла куседэн,

Оясыннан чыгарма.

— Муса Джалиль очень любил музыку и сам играл на мандолине. Ребята подготовительной группы подготовили танец.

Дуслар белән уртаклашырга

Хаталар төзәтү

Әгәр дә сез орфографик хата тапсагыз, хаталы сүзне тычкан ярдәмендә билгеләгез һәм
Ctrl+Enter төймәләренә басыгыз.

Карак песи

Чоландагы ак майга
Ияләшкән күселәр,
Мин чоланны сакларга
Куштым ала песигә:

— Мияу, мияу, пескәем!
Барчы, зинһар, чоланга,
Майны сакла күседән,
Оясыннан чыгарма!

Песи күргәч күселәр
Койрыкларын кыстылар.
Йөрмәделәр чабышып,
Ярыкларга постылар.

Мияу, мияу, пескәем!
Колак салдың сүземә!
Каравылдан бушагач,
Сөт бирермен үзеңә!

Иртә белән майга дип
Керсәм, күзем акайды:
Явыз песи берүзе
Ялт иттергән ак майны!

— Мияу, мияу, пескәем,
Хыянәтче икәнсең.
Саклый торган маеңны
Үзең ашап киткәнсең!

(Балалар көй астында залга керәләр,урындыкларга утыралар, мультимединый экранда Муса Җәлилнең портреты).

Тәрбияче: Исәнмесез, балалар?

Балалар. Исәнмесез.

Тәрбияче.. Балалар, без бүгенге дәресебезне, Муса Җәлилнең иҗатына багышларбыз.

Тәрбияче: Балалар, сез Муса Җәлилне кем буларак беләсез? (шагыйрь…)

(1 слайд) Муса Җәлил… Бу исем һәркемгә яшхы таныш. Шагыйрь, көрәшче. Бөек Ватан сугышы герое.

(2 слайд) Ул 1906 елның 15 февралендә Оренбург өлкәсе, Мостафа авылында туа. Әнисе Рәхимә апа шигъри күңелле була, шигырьләр яза, җырлар чыгара. Кечкенә Мусаны тибрәтеп йоклатканда, бишек җырлары башкара. Без шуларның берсен бергәләп тыңлап китәрбез, ә безнең кызларыбыз узләренең яраткан курчакларын кулларына алып, тибрәтеп йоклатырлар.

(Көй астында кызлар курчакларын йоклаталар, җыр тәмамлангач, кызлар курчакларын йокларга салалар, урыннарына утыралар).

Тәрбияче: Йокласыннар туйганчы, уята күрмәгез! Ә без дәресебезне дәвам итик.

(3 слайд) Муса Җәлил 6 яшьтән үк укырга керә. Беренче шигырен ул

9 яшендә яза. Бәләкәй чактан үк бик зирәк, сәләтле була, рәсемнәр ясарга, уйнарга ярата. Әйдәгез бергәлә Муса Җәлилинең кечкенә чагында яратып уйнаган бер уенын уйнап алыйк. Ул «Чума үрдәк- чума каз дип атала.

(Музыка астында «Чума үрдәк- чума каз» уенын башкаралар).

Уенан соң әтәч тавышы яңгырый. Музыка астында залга әтәч керә.

Тәрбияче: Балалар безнең җырлаганны ишетеп, әтәч тә килеп җиткән.

Әтәч. Минем дә сезнең белән уйныйсым, җырлыйсым килә.

Тәрбияче: Әйдәгез балалар, әтәчнең дә күңелен күрик әле, бергәләп Муса Җәлил сүзләренә язылган «Әтәч» җырын башкарыйк.

Тәрбияче: Булдырдыгыз, балалар, урыннарыгызга утырыгыз. Менэ шулай, күңелле итеп, Мусаның балачагы үтеп тә киткән.

(4 слайд) 1922 елда Муса Казанга килә. Укырга керә. Аннары Мәскәүдә «Кечкенә иптәшләр» дигән балалар журналында редактор булып эшли башлый. Бик күп шигырьләр яза, аның иҗат иткән шигырьләренә көйләр языла.

Мусаның гайләсе барлыкка килә, хатыны Әминә, кызы Чулпан туа. Ул аларга багышлап бик күп шигырьләр иҗат итә. «Кызыма» дигән шигыре дә, кызы Чулпанга багышлана. Әйдәгез бергәләп бу җырны тыңлап китик. Игътибар белән җырны тыңлагыз, көй ничек яңгырый, сүзләрен тыңлап утырыгыз.

(Җырны тыңлыйлар, сорауларга җавап бирәләр).

Тәрбияче: 1.Көй ничек яңгырады? (Салмак, тыныч)

2.Эчтәлеген сөйлэү? (Муса Җәлил кызын ничек яратканын, аны йолдызга тиңләвен язган. Кич җиткәч, уйнап аргансыңдыр, кил кызым дип, бишек җырын җырлап йоклаткан).

3.Нинди музыкаль жанырга кертәбез? (Бишек җыры).

Тәрбияче: . Булдырдыгыз балалар. Ә хәзер мин сезгә бер табышмак әйтеп китермен.

Нәкъ унике күзе бар,

Сиңа әйтер сүзем бар,

Колагымны бор гына

Уятырмын, тор гына.

Тәрбияче: Ул нәрсә?

Балалар. Сәгать!

Тәрбияче: (5 слайд) Әйдәгез карап китик әле, дөрес җавап бирдегез микән. Бик дөрес, булдырдыгыз балалар. Муса Җәлил кечкенә дусларына багышлап

« Сәгать» шигырен язган, әйдәгез бергәләп бу җырны башкарып китик.

«Сәгать» җырын башкаралар.

Тәрбияче: Булдырдыгыз балалар, урыннарыгызга утырыгыз.

Тәрбияче: Муса Җәлил балаларга багышлап бик күп шигырьләр яза. Балалар, ә сез Муса Җәлилнең шигырьләрен беләсезме?

Балалар. Җавап бирәләр.

Тәрбияче: Әйдәгез бергәләп, шигырьләреннән өзекләр тыңлап китик.

Күке.

Калын урманда,

Гел кичкә каршы,

Иштелә моңлы

Бер кошның тавышы.

— Кәккүк, кәккүк,

Кәккүк, кәккүк.

Ул салмак кына

Кабатлый шуны,

Шул аның җыры,

Шул аның моңы,

-Кәккүк,кәккүк,

Кәккүк, кәккүк.

Чишмә.

Яр астынан чишмә ага,

Чылтыр-чылтыр тавышы.

Җил искәндә иелеп кала,

Читкә үскән камышы.

Челтер, челтер чишмәбез,

Ярдан балчык ишмәгез,

Суны шунан эчегез;

Башка җирдән эчмәгез!

Карак песи.

Чоландагы ак майга

Ияләшкән күселәр,

Мин чоланны сакларга

Куштым ала песигә.

— Мияу, мияу, пескәем

Бар әле син чоланга,

Майны сакла күседән

Оясыннан чыгарма!

Тәрбияче: Булдырдыгыз балалар (урыннарына утыралар).

Тәрбияче: (6 слайд) Шулай матур гына шигырьләр иҗат иткәндә, сугыш башлана… 1941 елда Муса Җәлил фронтка китә. Муса каты яраланып, дошман кулына эләгә. Сугыш вакытында аны төрле төрмәләргә җибәрәләр, шуларның иң танылганы Моабит төрмәсе. Муса Җәлил үлем алдыннан да үзен батырларча тоткан, куркып калмаган. Төрмәдә бик күп шигырьләр язган. Шуларның берсе «Кызыл ромашка» шигыре. Әйдәгез игътибар белән бу шигырьне тыңлап китик, ә кызларыбыз ромашкалар биюен башкарырлар.

«Кызыл ромашка» биюе.

(урыннарына утыралар).

Тәрбияче: (7 слайд) Муса Җәлил исеме дөньяда яшәүче һәр халыкка билгеле. Аның исеме белән урамнар, шәһәрләр аталган. Безнең бистәбез дә Муса Җәлил исемен йөртә, аңа багышлап бистәбезгә һәйкәл куелган.

(8 слайд) Үзенең халыкчан иҗаты, үлемсез шигырьләре белән Муса Җәлил халкыбыз тормышында бүген дә актив катнаша. Ул якты һәм матур тойгылар тәрбияли, кешеләрдәге һәм тормыштагы матурлыкны күрергә һәм шул матурлык өчен көрәшергә чакыра.

Тәрбияче: Балалар, дәресебезне йомгакларга да вакыт җитте. Әйдәгез, тагын бер кабат искә төшереп китик әле.

Без буген, кем иҗаты белән таныштык? (Без бүген Муса Җәлил иҗаты белән таныштык).

Бугенге дәрестә яңгыраган шигырьләрнең, җырларның сузләрен кем иҗат иткән? (Бөек шагыйрь, Муса Җәлил иҗат иткән).

Тәрбияче: Булдырдыгыз. Балалар, сез бүген барыгыз да актив булдыгыз. Ә мин сезгә Муса Җәлилнең «Карак песи» шигыренә рәсемнәр бирәм. Алар буялмаган, сез аларны үзегез, матур итеп буярсыз.

Тәрбияче: Шуның белән дәресебезне тәмамлыйбыз, бик зур рәхмәт, сау булыгыз!

Автор: Шаехова Гулия Фаезхановна