Физикалы? кеш сценарий

К.Нұрбаев атындағы Ақсуат орта мектебі

Тапқыр болсаң—

талас жоқ

Физика пәні мұғалімі: Ә.Сапарова

Сабақтың тақырыбы: Тапқыр болсаң-талас жоқ

Сабақтың мақсаты:

а) білімділік: оқушылырдың алған білімдерін, есте сақтау

қабілеттерін байқау;

б) дамытушылық: оқушылырдың ойлау жүйесін дамыту, білімге деген

құштарлығын арттыру;

в) тәрбиелілік: оқушылырды тез ойлауға, топпен жұмыс істеуге

тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: сайыс сабақ

Өткізілу кезеңдері:

1-кезең Кім жылдам?

2-кезең Сен білесің бе?

3-кезең Ол кім? Бұл не?

4-кезең Физикалық тілде сөйлейік

5-кезең Есептеп көр ерінбей

Сабақтың барысы:

Сәлеметсіздер, құрметті ұстаздар, оқушылар. «Тапқыр болсаң-талас жоқ» деп аталатын сайыс сабағына хош келіпсіздер. Бұл сайыста сіздердің осы күнге дейін физика пәнінен жинақтаған білім қорларыңыз тағы бір мәрте пысықталмақ.

Бүгінгі кеш- қызықты кеш

Көрермендер, халайық

Ой түйсікті қозғап қазір

Биік қанат қағайық

Физика салтанаты

Осы жерде құрулы

Белсенділік көрсетейік

Бар ықылас бұрулы

дей отырып, бүгінгі кешіміздің сайыскерлерін таңдап алайық.

Үш сыныптан үш баладан тұратын «Архимед шәкірттері», «Кулон шәкірттері», «Ньютон шәкірттері» атты командандалар таңдап алынады.

Архимед шәкірттері:

• Табиғи жарық көзі ( Күн)

• Күштің өлшем бірлігі (Н)

• Температураны өлшейтін құрал (термометр)

Кулон шәкірттері:

• Жұмыстың өлшем бірлігі (Дж)

• «Физика» атауы нені білдіреді? (Табиғат)

• Динамометр нені өлшейді?

Ньютон шәкірттері:

• Массаның өлшем бірлігі (кг)

• Электр шамының қылы неден жасалған? (вольфрам)

• Атмосфералық қысымды өлшеуге арналған құрал (барометр)

1-кезең. «Кім жылдам?»

Бірінші кезеңіміз «Кім жылдам?» деп аталады. Бұл кезеңде бір минут ішінде әр команда капитанына 10 сұрақтан қойылатын болады. Осы сұрақтарға жауап беру арқылы әр команда өздерінің алғашқы ұпайларын жинайды. 1 сұрақ 10 ұпаймен бағаланады. Әрбір кезеңнен соң ұпайлары жарияланып отырады.

«Архимед шәкірттері» командасына қойылатын сұрақтар:

1.Электр зарядының өлшем бірлігі? (Кл)

2. Диэлектриктер дегеніміз не? (Электр тогын өткізбейтіндер)

3. Атомның құрамына қандай зарядталаған бөлшектер кіреді? ( оң зарядты ядро мен теріс зарядты электрон)

4.Электр өрісі кернеулігінің өлшем бірлігі не? (Н/ Кл)

5.Элетрсыйымдылықтың өлшем бірлігі (Ф)

6.Электр өрісі дегеніміз не? (Зарядталған денелердің айналасында болатын өріс)

7.Электронның электр заряды қалай аталады?( элементар заряд)

8. Атомның планетарлық моделін ұсынған ғалым. (Э.Резерфорд)

9. Аттас зарядтар тебіле ме, тартыла ма?(тебіледі)

10.Электр тұрақтысы неге тең?(ε₀=8.85*10^-12Кл²/ Н*м²)

«Кулон шәкірттері» командасына қойылатын сұрақтар:

1.Электр тогы дегеніміз не?(Еркін электр зарядын тасымалдаушылардың реттелген қозғалысы)

2.Ток күшінің өлшем бірлігі? (А)

3. Алғаш рет электр тогы түсінігін енгізген ғалым (А.Ампер)

4. Электр кернеуінің өлшем бірлігі (В)

5.Тізбек бөлігіне арналған Ом заңы (Тізбек бөлігіндегі ток күші – осы бөліктің ұштарындағы кереуге тура пропорционал өткізгіштің кедергісіне кері пропорционал)

6. Кедергінің өлшем бірлігі (Ом)

7. Ең алғаш қыздыру шамын ойлап тапқан өнертапқыш ( Лодыгин)

8.Өткізгіштерді тізбектей жалғаған кезде бірдей болатын шама (Ток күші)

9. Ток күшін өлшейтін құрал (Амперметр)

10.Электр кернеуін өлшейтін құрал (вольтметр)

«Ньютон шәкірттері» командасына қойылатын сұрақтар:

1.Заттың үш күйі (қатты, сұйық, газ)

2.Заттың қатты күйден сұйық күйге айналу процесі (балқу)

3.Меншікті балқу жылуының өлшем бірлігі (Дж/кг*⁰С)

4. Судың қайнау температурасы (100 ⁰С)

5. Будың сұйыққа айналу құбылысы (конденсация)

6.Меншікті балқу жылуы дегеніміз не?

7.Жылу мөлшерінің өлшем бірлігі (Дж)

8.Аморфты денелердің кристалдардан негізгі айырмашылығы неде?(олардың тұрақты балқу температурасы болмайды)

9.Өз сұйығымен динамикалық тепе-теңдікте болтын бу (қаныққан бу)

10.Қайнау кезінде сұйықтың температурасы өзгере ме? (өзгермейді)

2-кезең. «Сен білесің бе?»

Екінші кезең «Сен білесің бе?» деп аталады. Бул турымызда сіздер қазір күнделікті өмірде, тұрмыста жиі кездесетін құбылыстарға физикалық тұрғыдан қарап, дұрыс анықтама берулеріңіз керек. Сұраққа қолдарыңыздағы текшені алғаш болып көтерген команда ойыншылары жауап береді, ал жауап дұрыс болмаса келесі боп көтерген команда жауап беру мүмкіншілігіне ие болады. Дұрыс жауап 20 ұпаймен бағаланады.

• Шәйнек қайнау үшін неге қақпағын жауып қою керек?

(Қақпағын жабу арқылы жылу алмасуды сақтаймыз. Бұл жылуды сақтау үшін қажет)

• Неліктен жазда ақ түсті киім, ал суықта қара түсті киңм киген ыңғайлы?

(Ақ түс жарықты тез шағылдырып, күн сәулесін өткізбейді, ал қара түсті киім керісінше , жарықты өзіне жұтады)

• Шайды металдан жасалған шәйнекке демдеген дұрыс па, әлде шыныдан жасалған шәйнекке демдеген дұрыс па?

(Шыны шәйнек жайлап қызады да, ссл сияқты жайлап суйды, яғни жылуды ұзақ сақтайды. Сондықтан шыны шәйнекке демдеген дұрыс)

• Қарсы бөлмеден шыққан шайдың иісі мұрынымды жарып, менің де шай ішкім келіп кетті. Бұл жерден қандай физикалық құбылысты байқауға болады? (Диффузия)

• Қардан жасалған Аяз атаға қалың тон кигізіп қойдым, бірақ ол еріп кете ме деп қорқамын. Баланың қорқуына негіз бар ма? (Жоқ. Себебі тон жылу бермейді)

• Желді күні кір неге тез кебеді? (Булану тез жүреді)

3-кезең. «Ол кім? Бұл не?»

Үшінші кезең «Ол кім? Бұл не?» деп аталады? Бұл кезеңде сендер көрсетілген ғалымдардың атын және жасырылған жұмбақтың жауабын дұрыс табуларыңыз керек. Дұрыс жауап 30 ұпай

Бұл адамдар ардақтаған халықты

Физикада даңды шыққан алыптар

Қара, ойлан, зерек болсаң сайыскер

Алыптарды әрқашан да танып қал

Атақты француз ғалымы Андре Мари Ампер

Дүниежүзiлiк ғылымға қосқан үлкен еңбегi үшiн ток күшiнiң өлшем бiрлiгiн осы ғалымның атымен атады.

Өзі затты құрайды,

теңесуге таразыны сұрайды. (масса)

Ағылшын физигi Роберт Гук

1660 ж. қатты денелер үшiн серпiмдiлiк заңын ашты.

Қозғалысқа келтіріп,

жылдамдығын береді.

Өлшемдерін арасақ,

Ньютонға ол келеді. (Күш)

Ньютон Исаак

Халықаралық бiрлiк жүйесiнде күштiң өлшем бiрлiгi осы ғалымның атымен аталған.

Пайдаланған мені жұрт,

отын менен жарыққа.

Қызмет етем әрқашан,

түсіне білген халыққа. (Электр тогы)

4-кезең. «Физикалық тілде сөйлейік»

Төртінші кезең «Физикалық тілде сөйлейік» деп аталады. Бұл кезеңде берілген сөздердің қай тілде екендігін, сөз мағынасын ашу керек. Әрбір дұрыс жауап 10 ұпай.

Термодинамика- грекше therme- «жылу» және dynamis- «күш» дегенді

білдіреді.

Вакуум- латынша vacuum-«бостық» дегенді білдіреді.

Янтарь- electron-«электрон» деген грек сөзі

Электроскоп- elektro және sropeo-«электрді көремін» дегенді білдіретін

грек сөзі.

Плазма- гректің plasma-«жабысқан» деген сөзінен шыққан.

Корпускулалық- латынша -corpusculum-«кішкене дене» дегенді білдіреді.

5-кезең. «Есептеп көр ерінбей»

Бесінші кезең «Есептеп көр ерінбей» деп аталады. Бұл кезеңде сендер өткен тақырыптар бойынша есеп шығарасыңдар. Дұрыс жауап 30 ұпай.

Ұзындығы 24,2 м, көлденең қимасының ауданы 0,5 мм² константан сымының кедергісін есептеңдер.(Костантанның меншікті кедергісі 50*10^-8 Ом*м)

Кедергілері 50 Ом электр шамына кедергісі 12 Ом резистор тізбектей жалғанған. Олардың қорытқы кедергісін анықтаңдар.

Кернеуі 12В, ұзындығы 200 м, қимасы 0,5мм² мыс сымнан өтетін ток күшін есептеңдер.(Мыстың меншікті кедергісі 1,7*10^-8 Ом*м)

Біздің сайыскерлеріміз есеп шығарып болғанша төмендегі сұрақтарға жауап беріп көріңіздер. Дұрыс жауап берген көрерменге сыйлығымыз бар.

• Су отты неге сөндіреді? (Су құйған кезде отқа ауа жетпей қалады, ал ауасыз жерде от жанбайды.

• Судан щығып келе жатқан қазға қарап таң қалдым. Оның қанаттары неге құрғақ? Бұл сұраққа қалай жауап беруге болады? (Себебі оның қанаттары өз майымен айланып тұрады, ал майлы ат суланбайды)

• Темірді қызғанда соқ деген сөзді физикалық тұрғыдан қалай түсінесіңдер? (Балқығанда темірді майыстыру оңай)

Сайыскерлердің жауабынан кейін сайыс нәтижесі шығарылып, жеңіске жеткен команда, ең белсенді қатысқан сайыскеріміз анықталады.

Осымен бүгінгі біздің сайысымыз аяқталды.

Физикалық кеш «Қызықты физика»
Жүргізуші:
Қайырлы күн, құрметті көрермен!
Сөз бастайын термелейтін өлеңмен
Тәрбиелі, білімді боп әрқашан
Өс, өркенде, қанат жайып кемелден!

Құрметті ұстаздар мен оқушылар!
Баршаңыз да «Қызықты физика» атты кешіне хош келдіңіздер! Біз бүгінгі кешімізді І курстың ОТС — 11тобы, ОТС — 12 тобы, және құрама топ оқушылары арасында сайыс түрінде жүргізуді ұйғардық.
Кешіміздің мақсаты: Оқушылардың теориялық білімдерін өмірде қолдана білуін дағдылдандыру. Пәнге қызығушылығы мен таным белсенділігін арттыру.
Ендеше, ортаға ойыншыларымызды шақырамыз.
ОТС — 11 тобынан құралған «Күш», ОТС — 12 тобынан құралған «Заряд», Құрама топтан құралған «Атом» топтарын ду қол шапалақтап ортаға шақырамыз.
Ал қазір ойын шарттарымен таныстырып өтейін.

Сәлемдесу. (Физика тілінде топтардың сәлемдесуі)
Жорға кезеңі. Әр топқа 10 сұрақтан қойылады. (әр дұрыс жауапқа 1 ұпай)
Бұл фокус емес, бұл – Физика! (Тәжірибе алмасу)
Физика қиын, ашиды миың. (Әзіл — сықақ көрінісі)
Капитандар сайысы. (Әннің физикалық мағынасын аш)
Пантомимо. (Карточкада көрсетілген физикалық құбылысты көрсет..)

Жүргізуші:
Армысыздар құрметті төрешілер,
Сайысын әрбір топтың көресіздер.
Таразының екі басын тең қойып,
Сіздер бүгін әділ баға берерсіздер – деп, әділқазы алқаларымен таныстыру

Кезек келіп өжеттеніп, сөз алыппын
Танысайық, ғажап ойын, ғажап күн.
Тегіміз бір – батырақ та, бай да емес,
Емеспіз бе, азаматы қазақтың! – демекші
І кезеңімізді бастайық.

Мұнда әрбір топ өздерін физика тілінде таныстырады.
1. «Күш» тобының таныстыруы: («Суретші — көркемдеуші» мамандығы)
ОТС — 11 тобы
Жанса деймін шамдары, жарқ еткізіп даланы,
Көркемдейтін қаланы, мамандықтың киесі
Байланысшылар — Жасасын!
Мына бізде бәрі бар, ұзындар да табылар
Мысал үшін — Ақгүл бар, айға қолын жеткізген
Айдай сұлу Анар бар, бұлттан қолын өткізген.
Қысқа десең қысқа бар, Гүлдана — деген нұсқа бар
Күндей сұлу – Гүлсезім, қос Салтант тағы бар
Міне, бізде бәрі бар…Болат та бар, Алтын бар
Жер бетінен табылар!
Біздің ұран:
— Біз күшпіз тартамыз, тебеміз, әлемге тартылыс береміз, әділдік жолына сенеміз!- Біз күшпіз, сондықтан да жеңеміз!

2. «Заряд» тобының таныстыруы:
Біздің топта 3 оң заряд пен 3 теріс заряд бар.
Күнде бұл зарядтар бейберекет қозғалыста болады(Қоңырау кезінен көрініс)
Бұл зарядтар бір — бірімен өзара әсерлеседі.(Ұл мен қыздардың бір — бірімен құшақтасуы, амандасуы, араласуы)
Бұл зарядтардың ішіндегі активті, физикалық қасиеттері ерекше бөлшектермен таныс болыңыздар:
Назымды сипаттайтын болсақ көзі пішінді, көлемі үлкен. Оң зарядталған. Ішкі және сыртқы энергиясы тез өзгеріп отырады. Тыныштық күйді ұнататын, жұмыс пен пайдалы іс көп атқаратын белсенді заряд.

Ақерке –«+» зарядты тірі бөлшек. Көзінің өтімділік қабілеті өте күшті. Бір күні кітап оқып отырып, басына алма құлап түседі. Сонда ол мына заңды ашты: «Алма — алма ағаштан алысқа құламайды»

Азиза — бойының биіктігі 2метрге жуық. Жүрісі — уақыт өтуімен өзгеріп отырады. Заряды 1 — 2 — 3 сабақтарға ғана жетеді, 7 — 8 сабақта қайта зарядталады. Мінезі салмақты.

Физикалық кеш «Қызықты физика». жүктеу

Мақсаттары:

Білімділік: оқушылардың физика пәнінен 5-8 сыныптар аралығында алған білімдерін тексеру, қайталау және пысықтау.

Дамытушылық: оқушылардың есте сақтау қабілеттерін, ойлау жылдамдықтарын, іс-әрекет жылдамдықтарын, зейін және ойлау қабілеттерін дамыту.

Тәрбиелік: оқушыларға топпен жұмыс істеуді, бір-бірінің пікірін тыңдай білуді, оны сыйлауды үйретуді жалғастыру және пәнге деген қызығушылықтарын арттыру.

Көрнекілігі: Ұлы физиктердің портреттері, үлестірмелі материалдар, интерактивті тақта.

Ойынның барысы

Ойынға қатысушылар бір апта бұрын берілген сұрақтарға дұрыс жауаа бергендері үшін және есептерді дұрыс шешкендері үшін аталмыш жарыста бақ сынауға жолдама алған.

Алдын — ала берілген тапсырмалар:

1. Көмірқышқыл газы бар ашық ыдыссты таразыда теңгеріп алған. Уақыт өтуімен таразы теңдігі неге бұзылды? (Ашық ыдыстан газ молекулалары ұшып шығып, мөлшері азаяды).

2. Қатты денелердегі диффузия процесін қалай тездетуге болады? (температураны жоғарылату арқылы)

3. Қандай зат сұйық күйден қатты күйге көшкенде басқа атауға ие болады? (Су)

4. Жақындап келе жатқан көліктің алдынан көшені неліктен кесіп өтуге болмайды? (Инерция)

5. Қалың қарда жаяу жүру қиын, ал шаңғымен жүру оңай. Себебі не? (Қысымға байланысты)

6. Массасы 461,5 г металл кесегінің көлемі 65 см³. Бұл қандай металл?

7. Массасы 300 г білеушенің өлшемі 15*5*2 см. Білеуше жасалған заттың тығыздығын анықтаңдар.

8. Ұзындығы 30 см және ені 20 см аквариумге 25 см биіктікке дейін су құйылған. Аквариумдегі судың массасын анықтаңдар.

9. Машинаға арналған болат детальдың массасын 780 г. оның көлемін анықтаңдар.

Жүргізуші:

Армысыздар, ағайын!

Ағайын тілін табайын,

Есенбісіз, ұстаздар,

Шаршамайтын қыс-жазда.

Көрермендер аман ба,

Бәріңізге бір сәлем!

І-бөлім: «Жылдам жауап бер»

Ойыншыларға кезекпен 30 сұрақ қойылады. Ең аз дұрыс жауап берген ойыншы ойыннан шығады.

1. Күн жүйесінде неше планета бар? (Сегіз)

2. Булану дегеніміз не? (Сұйықтың буға айналу құбылысы)

3. Күштің әрекеті тоқтағаннан кейін дене пішіні мен көлемін өзгертетін деформация қалай аталады? (Пластикалық деформация)

4. ХБЖ жылдамдықтың бірлігі. (м/c)

5. Жылдамдық қандай әріппен белгіленеді? ()

6. Дене деформацияға түскен кезде әсер ететін күш? (серпінділік күш)

7. 1 тоннада қанша килограмм бар? (1000 кг)

8. Күшті қандай әріппен белгілейді? (F)

9. Тығыздықтың өлшем бірлігі? (кг/м³ )

10. Күшті өлшейтін прибор қалай аталады? (Динамометр)

11. Деформация дегеніміз не? (Дененің пішінін немесе көлемін өзгертуі)

12. Барометрмен нені өлшейді? (Атмосфералық қысымды)

13. Күнді 30 жылда бір айналатын планета? (Сатурн)

14. Конденсация дегеніміз не? (Бу молекулаларының сұйыққа қайта оралуы)

15. Жылдамдық қандай прибормен өлшенеді? (Спидометр)

16. Қысымның өлшем бірлігі? (Па)

17. Уақыт қандай әріппен белгіленеді? (t)

18. 1 кПа неше паскаль бар? (1000Па=10³ Па)

19. Дененің массасы қандай әріппен белгіленеді? (m)

20. Дененің массасын өлшейтін прибор? (таразы)

21. Техникада қолданылатын металл манометрлер қалай аталады? (Бурдон манометрлер)

22. Уақыт қандай прибормен өлшенеді? (Сағат)

23. Күштің өлшем бірлігі? (Н)

24. Дене тең уақыт аралығында ұзындығы бірдей жол жүрсе, ондай қозғалыс қалай аталады? (Бірқалыпты қозғалыс)

25. Атмосфералық қысымды анықтаған ғалым? (Эванжелиста Торричелли)

26. Заттың неше күйі бар? (Үш: қатты, сұйық, газ тәрізді)

27. Дененің температурасын өлшейтін құрал? (Термометр)

28. Қозғалыстың шапшаңдығын және бағытын сипаттайтын физикалық векторлық шама? (Жылдамдық)

29. Деформацияның қандай түрлері бар? (Пластикалық және серпінді)

30. Қысым қандай әріппен белгіленеді? (р)

І турдан кейін ұпайы аз ойыншы ойыннан шығып, 7 ойыншы қалады.

2-бөлім: «Елеулі есім»

Бұл турда физика ғалымдары туралы сұрақтар қойылады. Оқушылар қай ғалым туралы айтылып тұрғанын табу керек.

1. Ежелгі грек ғалымы «Маған тіреу нүктесін көрсетсеңіз болғаны, мен Жерді көтеріп беремін» деген сөзімен тарихта қалған. Ол кім?

2. Негізгі тәрбиені шіркеуден алған, содан кейін білімін Пиза университетінің медициналық факультетінде жалғастырды. Одан соң математика мұғалімі болып жұмыс істеген. Ол 1692 жылы қайтыс болды. 100 жыл өткен соң 1737 жылы оның мәйітін, өсиеті бойынша, Флоренцияға Микеланджелоның жанына көшірді. Тек 300 жыл өткеннен кейін Рим папасы оның айтқан теориясын дұрыс деп жариялады. Ол алғашқы телескопты ойлап тапқан. Бұл қай ғалым?

3. Өзінің ғылыми жұмыстары үшін бұл физик «Рыцарь» атағын алған. Гегель деген ғалым былай әзілдеген екен: «Әлемді құртқан үш алма: Адам алмасы, Париж алмасы және … алмасы». Бос орынға қай физиктің атын қою керек?

4. Архангельск қаласының маңайындағы орыс деревнясында 1711 жылы 19 қарашада дүниеге келген. Оны таныған кісі «Энциклопедия» деп атаған.

5. «Физика» терминін ең алғаш орыс тіліне енгізген ғалым кім?

6. Ең алғаш телескопты ойлап тапқан ғалым?

7. Ең алғаш радарды ойлап тапқан ғалым?

8. Көзілдірікті кім ойлап тапты?

9. Алғашқы микроскопты кім ойлап тапты?

10. Телефонды кім ойлап тапқан?

11. Радионы кім ойлап тапқан?

12. Француз физигі. Электромагниттік құбылыстар арасындағы байланыстар туралы теорияны жасады?

13. Ғылыми еңбектері механикаға, оптикаға, астрономияға, математикаға арналған. Механиканың 3 заңын ашқан. Бүкіләлемдік тартылыс заңын ашқан.

14. Итальян физигі. Электр кернеуін тапқан химиялық реакциялар арқылы электр тогын алған.

Осы турдан кейін дұрыс жауабы аз ойыншы шығады.

3-бөлім: «Формулалар әлемінде»

Ойыншыларға карточкалар үлестіріледі. Ойыншылар карточкаларда берілген формуладан көрсетілген шаманы табулары керек. Әр ойыншыға үш формуладан беріледі.

(F=P*S)

F_a =mg g=?

V=?

h=?

F_x =kx k=?

S=?

h₂ =?

4-бөлім: «Физикалық жұмбақ»

Қалған бес ойыншыға екі жұмбақтан беріледі.

1-жұмбақ

Жердің жүзін шарлайсың,

Онсыз еш жерге бармайсың.

Көлікпен де, жаяу да.

Саралайсың, таңдайсың. (Жол)

Көп болса, асықпайсың,

Мезеттен қашықтайсың,

Асықсаң аз болады,

Табасың мұны қайсың? (Уақыт)

Қозғалыста сипаттар шапшаңдықты

Тағыда бір белгісіз шама шықты,

Ол болмаса денелер қозғалмайды.

Шешеді бұл жұмбақты қандай мықты?

Жылдамдықты өзгертеді,

Қозғалысты тездетеді.

Қарсы шықса қозғалысқа,

Тоқтарына көз жетеді. (Үдеу)

Қозғалысқа келтіріп,

Жылдамдығын береді,

Өлшемдерін қарасаң,

Ньютонға ол келеді. (Күш)

Өзі затты құрайды,

Теңесуге таразыны сұрайды. (Масса)

Жоғалмайды ешқашан,

Түрлендірсең егерде,

Басқа күйге ауысса,

Жұмыс істейді әрқашан. (Энергия)

Пайдаланады мені жұрт,

Отын және жарыққа,

Қызмет етем әрқашан,

Түсіне білген халыққа. (Ток көзі)

Аса қажет өмірге халық үшін,

Пайдаланар күн сайын жарық үшін. (Шам)

Барлық денелерге тән,

Онсыз болмайды мән.

Әр затта болады әр түрлі,

Өлшеуге болады дәл. (Масса)

Ұпай сандары тең болып жатқан ойыншыларға:

Бірдей көлемдегі масса кейде көп,

Аз болса да кейде дөп.

Делінеді бұл шама,

Аталуын тапшы тек. (Тығыздық)

Ұпай саны аз екі ойыншы ойыннан шығады.

5-бөлім: «Көрермендермен ойын»

1. Өз еркімен 3 ойыншы шығады. Тақтада «Динамометр» сөзі берілген. 1 минут ішінде осы әріптерді пайдаланып, өмірге нақты бар заттарды жазу керек. Берілген уақыт өткеннен кейін жазған сөздерін кезекпен оқиды.

Д

И

Н

А

М

О

М

Е

Т

Р

Тор

Ен

Тон

Метр

Ине

Рет

Ер

Дар

Мина

Рота

Ет

Ор

Нар

Ат

Ор

Ар

Отар

От

1. Сұрақ-жауап

Неліктен тігінен жоғары лақтырылған доп жерге түседі?

• Себебі әлемдегі барлық денелер бір-біріне тартылады. Бұл жағдайда допқа Жер тарапынан тартылыс күші әсер етеді.

Аузы тығындалған бөтелкеге жартысына дейін су құйылған. Бөтелкенің жоғары жағында су жоқ деп айтуға бола ма?

• Бөтелкенің жоғары жағында су болады. Бірақ ол басқа күйде — газ тәрізді, су бу түрінде болады.

Неліктен үстел үстіндегі сия дақтарын ол төгілісімен тазарту оңайырақ та, ал ол кепкеннен кейін тазарту қиынырақ?

• Егер дақ пайда болған мезеттен бастап көп уақыт өтпеген болса, онда бояушы заттың молекулалары материалға терең еніп үлгермейді. Уақыт өткен сайын бояудың ену тереңдігі болып жатқан диффузияның салдарынан арта түседі де, дақты кетіру қиынға түседі.

Неліктен жүк көтеретін кранға жүкті дереу қатты көтеруге болмайды?

• Ілініп тұрған жүк өзінің тыныштық күйін сақтауға тырысады. Ал кран жүкті дереу көтергенде, жүк үзіліп кетеді.(Инерция құбылысы)

6 — бөлім: «Көкпар»

Бұл бөлім қалған үш ойыншының ішінен финалға өтетін ойыншыны іріктеп береді. Ойыншылар берілген есептің шешімін есептеп шығарулары керек.

1-есеп

Бос ыдыстың массасы 10 кг, суы бар ыдыстың массасы 20 кг болады. Судың тығыздығы 1,0*10³ кг/м³ . ыдыстың көлемін анықтаңыз? Жауабы: 0,03 м³

2-есеп

Қар үстінде тұрған шаңғышының салмағы 78 Н. Оның әр шаңғысының ұзындығы 1,95 м, ал ені 6 см. шаңғышының қар бетіне түсіретін қысымын табыңыз. Жауабы: 51,5 кПа

3-есеп

Көлемі 18,75 л керосиннің салмағын есептеңіз. Керосиннің тығыздығы 800 кг/м³ . Жауабы: P=150 H

Қорытынды

Жеңімпаз анықталып, оған «Ең үздік физик» медалі тағылады. Ойынға қатысқан оқушыларға сыйлықтар таратылып, көрермендер тарапынан 1-2 музыкалық сый тарту етіледі.

Чувашка орта жалпы беретін мектебі

«Физикалық кеш»Сабақ тақырыбы:

Мұғалімі: 8а-8б сыныптар

Аяшева Райхан Турланқызы

2014жыл

Поиск по сайту