Халыктар берзэмлегенэ сценарий

Сценарий «День единства».

«Бердэмлек коненэ сценарий».

Цель: формирование у детей интерес к жизни людей других  национальностей.

Ведущий: Ребята, 4 ноября вся наша страна отмечала День народного единства. И сегодня мы с вами узнаем, что это за праздник. Во все времена русские люди любили свою родину, дружили, помогали друг другу, объединялись, когда Родине грозила беда, и вместе защищали её от врагов. Во имя родной стороны совершали подвиги, слагали о ней песни, пословицы и стихи.

Бүген  4 ноябрь – Бердәмлек көне. “Бердәмлек “ төшенчәсе туплану, берләштерү мәгънәсенә ия. Элек – электән  безнең татар халкына хас сыйфат бу. Нәкъ менә бердәмлек, татулык күп кенә авырлыкларны җиңеп чыгарга, дошманнарны җиңәргә мөмкинлек биргән.Нәкъ менә шушы бердәмлек безнең илебезнең тынычлыгына, мөстәкыйльлегенә китергән. Бүгенге монтажыбыз да  шушы бәйрәмгә багышланган.

Дети. Что мы Родиной зовем?

Край, в котором мы растем

И березки, вдоль которых

Рядом с мамой мы идем.

Что мы Родиной зовём?

Поле с тонким колоском,

Наши праздники и песни,

Тёплый вечер за окном.

Что мы Родиной зовём?

Всё, что в сердце бережём,

И под небом синим-синим

Флаг России на Кремлём. (В. Степанов)

Туган телемдә сөйләшеп

Яшим мин Туган илдә.

“Туган ил” дигән сүзне

Әйтәм мин туган телдә.

 8 бала.

Татарчасы – туган тел,

Безгә газиз булган тел.

Атаң – анаң, әби –бабаң

Сине сөя торган тел.

 9 бала:

Татарча да яхшы бел,

Русча да яхшы бел.

Икесе дә безнең өчен

Иң кадерле тел.

Ведущая. Сейчас, я вас попрошу подобрать красивые нужные слова к слову Родина … Родина у нас какая? (высказывания детей)

Молодцы! Вот какая у нас с вами замечательная Родина… .

Ах, Россия моя, где слова отыскать,

Чтобы в песне моей о тебе рассказать:

О ромашках, озерах, бескрайних лесах,

О полях, о просторах, о светлых мечтах!

И о том, как крепилась, покуда беда,

И о том, как гордилась сынами всегда.

Так звучи, моя песня, звучи же скорей,

О России, о Родине милой моей

 (о флаге, гербе, гимне)

Флаг России.

Белый цвет – берёзка.

Синий – неба цвет.

Красная полоска –

Солнечный рассвет.

УМК СД Балалар бакчасында эдэп-эхлак тэрбиясе «Дуслар жыры» Р.Корбан суз, Ф.Эбубэкеров муз.тр.36.

С показом слайдов.

Герб России

У России величавой

На гербе орёл двуглавый,

Чтоб на запад, на восток

Он смотреть бы сразу мог.

Сильный, мудрый он и гордый.

Он – России дух свободный.

Ведущая. Ребята, а знаете ли вы о том, что каждое государство имеет не только герб и флаг, но ещё и главную музыку страны?.

А как она называется?. Правильно, — это Гимн России!

Как надо слушать гимн, вы знаете?. Давайте встанем. Пусть прозвучит сейчас для нас Гимн Великой нашей Державы – России!

Звучит «Гимн Российской Федерации»

Гимн Татарстана.

Дети и взрослые слушают его стоя. Затем садятся. Ведущая продолжает

Ведущая. Мы живем с вами в России, самой большой стране на Земле. Когда на одном ее конце дети просыпаются, то на другом — уже ложатся спать, когда в одном месте нашей страны цветут деревья, то в другом — может идти снег. Чтобы пересечь нашу страну надо целую неделю ехать на поезде или целый день лететь на самолете.

Безнең республикабызда төрле милләт халыклары яши: татарлар, руслар, чувашлар, марилар, башкортлар һ.б. Барлык милләт кешеләре дә үзара дус яшиләр:бер-берләренә кунакка йөриләр, бергәләп күңел ачалар, бәйрәм итәләр. Без бакчабызда, туган телебез белән беррәттән, рус телен дә өйрәнәбез.Рус телендә җырлар җырлыйбыз, шигырьләр сөйлибез. Тиздән әтиләр бәйрәме була, аларга багышлап рус телендә җыр башкарыйк.

Песня «Друзья».

Ведущая. ЕДИНСТВО

Очень много слов на свете,

Как снежинок у зимы.

Но возьмем, к примеру, эти:

Слово «Я» и слово «Мы».

«Я» на свете одиноко,

В «Я» не очень много прока.

Одному или одной

Трудно справиться с бедой.

Слово «Мы» сильней, чем «Я».

Мы – семья, и мы – друзья.

Мы – народ, и мы – ЕДИНЫ.

Вместе мы непобедимы!

Барлык милләт балалары

Миңа дус булып калсын.

Дуслык җыры күкләргә дә

Өзелмәс юллар салсын.

УМК СД Балалар бакчасында эдэп-эхлак тэрбиясе «Кунелле сэяхэт» А.Минхажев суз, э.Хадиева муз.тр.80.

Ведущая. Дорогие друзья! Наша праздничная программа подошла к концу. Мы желаем вам мира, добра и благополучия. Еще раз с праздником – с Днем Народного Единства.

Нас всех объединяет Россия, и пусть наша любовь к Отечеству послужит общему благу! Желаем всем крепкого здоровья, счастья, успехов в делах.

Балаларның үз туган телләрендә әти-әниләре белән сөйләшүе-аларга рәхәт, күңелле, җан җылысы бирә. Үзенең әти-әнисен, туган илен яраткан кеше туган телен дә ярата, хөрмәт итә. Без дә үзебезнең туган телебезне, татар телен сакларга, аның белән горурланып яшәргә тиешбез. Башка милләт халыклары белән дә дус яшик. Шуның белән, хөрмәтле балалар һәм кунаклар, безнең халыкара туган тел көненә багышланган кичәбез ахырына якынлашты, сезгә исәнлек-саулык теләп без сезнең белән саубуллашабыз.

Сценарий Международного фестиваля «Бердэмлек — Содружество»

10 июня 2013г.  г.Салават

В ПРОГРАММЕ ФЕСТИВАЛЯ:

Танц. ансамбль  «JAMPADRACIS»  г. Лимбажи  (Латвия),

Ансамбль «ZIEMIA ŻYWIECKA»  (Польша), Эврим Кашыкчы  (Турция),

Бисонг Продерик  (Нигерия), Бессо Бест Машкена  (Чад), Художественный коллектив г. Хуэйчжоу провинции Гуандун  (Китай), Фольклорная музыкальная группа «Кыргызстан»  (Кыргызстан), Ансамбль народного танца «Бонварнон» (Северная Осетия), Мукатов Азамат, Гумарова Гульжайна (Казахстан), Узбекистан, Таджикистан,  Индия

19.00 — 19.30  Карнавальное шествие участников фестиваля(ул. Первомайская — пл. им. В.И.Ленина)

19.30 — 22.00  Фестивальная программа (пл. им. В.И. Ленина)

Творческие коллективы города выстраиваются для прохождения карнавального шествия. Карнавальное шествие проходит до пл. им. В.И. Ленина, где установлена праздично оформленная сцена. Участники карнавального шествия коробками выстравиваются перед сценой, начинается торжественое открытие фестиваля – театрализованное представление.19.00ч. Гости фестиваля проезжают к кинотеатру “Октябрь”, где их встречает  Камерный оркестр народных инструментов МБОУ ДОД «Детская музыкальная школа» (рук. – Семенов Александр Андреевич), Антонова Л.П.

19.25 на сцене  ведущие  города Салават

Вед.2

Хәйерле кис хөрмәтле салауатлылар һәм  ҡалабыҙ ҡунаҡтары! Һеҙҙе Халыҡ – ара милли мәҙәниәт фестиваленд ә  сәләмләйбеҙ.

Вед. 1 Добрый вечер уважаемые салаватцы и гости города! Мы рады приветствовать вас на Международном фестивале национальных культур “Бердэмлек  – Содружество»!

Сольем свои сердца в одно большое сердце.

А много рук – могучая рука.

Пусть все, о чем мечтаем, удается.

Да будет наша дружба на века!

19.30ч.  — Звучит маршевая национальная музыка. Участники парада появляются на площади.

Ведущий (г.Салават):  Дорогие друзья, встречайте наших гостей — участников Международного фестиваля национальных культур «Бердемлек-Содружество» 2013!  на английском,   на русском

Ведущий представляет страны-участники Фестиваля.

Китайская Народная республика!

Кыргызская  Республика!

Турецкая республика!

Республика Северная Осетия-Алания!

Федеративная Республика Нигерия!

Республика Латвия!

Республика Таджикистан!

Республика Казахстан!

Республика Чад!

Республика Польша!

Государство Индия!

Республика Башкортостан город Салават!

Участники проходят  с табличками мимо трибуны, приветствуют зрителей и  выстраиваются  на площади перед сценой.

На сцене начинается театрализованный пролог (г.Салават)

Детское антре «С юбилеем, Салават!»  — ансамбль «Родничок»

«Мы-салаватцы» — Ансамбль танца «Агидель»

Перестроение на выход ведущих, артисты  остаются на сцене до конца официальной части.

Звучат фанфары, выход ведущих.

А. Ишмухаметов: (на башкирском)  Добрый день, дорогие друзья, уважаемые гости!

Мы рады приветствовать вас на торжественном открытии Международного фестиваля национальных культур «Бердемлек-Содружество»!

Ведущий: (на английском)  Добрый день, дорогие друзья, уважаемые гости!

Мы рады приветствовать вас на торжественном открытии Международного фестиваля национальных культур «Бердемлек-Содружество»!

Э.Саматова:   Добрый день, дорогие друзья, уважаемые гости!

Мы рады приветствовать вас на торжественном открытии Международного фестиваля национальных культур «Бердемлек-Содружество», который проводится в рамках Федеральной целевой программы «Культура России»!

(аплодисменты)

А. Ишмухаметов:Фестиваль «Бердемлек-Содружество»  является  символом открытости и гостеприимства башкирской земли. Традиционно фестиваль проводится на лучших площадках городов и районов республики. Два фестивальных дня участников встречали жители Кармаскалинского и Гафурийского районов, и сегодня почетное право принимать  гостей Фестиваля принадлежит городу  Салават!

Э.Саматова: Организаторами Международного фестиваля «Бердемлек-Содружество» являются: Министерство культуры Российской Федерации, Государственный Российский Дом народного творчества, Министерство культуры Республики Башкортостан, Республиканский центр народного творчества, Администрации муниципальных районов Республики Башкортостан.

А. Ишмухаметов: Для приветствия на сцену приглашаются заместитель министра культуры РБ Алтынбаев Ранис Раисович, глава администрации Муниципального района Гафурийский район Бухаров Рамиль Закариевичи глава Администрации городского округа город Салават  Гильманов Фарит Фаррахович

Ведущий:

Для передачи штандарта Международного фестиваля “Бердэмлек” “Содружетво” слово предоставляется главе администрации Муниципального района Гафурийский район Рамилю Закареевичу.

Выступления, передача штандарта фестиваля

(Глава администрации городского округа город Салават принимает штандарт фестиваля)

Ведущий:

Слово для приветствия предоставляется Главе администрации городского округа город Салават Фариту Фарраховичу.

(Выступление главы Администрации ГО г.Салават)

-От имени всех жителей Салавата я приветствую участников Международного фестиваля «Бердэмлек-Содружество-2013». Пусть выступления на нашей сцене запомнятся Вам невиданно теплым приемом зрителей. Пусть этот праздник станет яркой страницей в истории нашего молодого города

(В финале речи ведущий подхватывает на фоне башкирской мелодии:

Ведущий города Салавата

— Бросая вызов «Преданьям старины глубокой», в Салавате бытует романтичная легенда, связывающая рождение нашего города с именем прославленного батыра:

Вед.2 .

Примяв ковыль нетронутой степи,

Здесь Салават когда-то проскакал

А конь его, подкову обронив,

Нашедшему  удачу  завещал.

Вед. 2  Общеизвестное значение подковы как талисмана удачи обрело для салаватцев особый знаковый смысл, став одним из самых дорогих символов любимого города, который они преподносят самым желанным гостям Салавата.

Глава администрации ГО преподносит символ  «Подкову» представителю министерства культуры  Р.Р. Алтынбаеву)

На этом тексте юноша ансамбля танца «Агидель» проносит памятный сувенир-подкову с выгравированной надписью Фестиваль Бердэмлек – Содружество – 2013» перед всем строем и отдает в руки мэра.

Мэр города вручает подкову представителю республики :

Далее – выступление коллективов фестивальной группы ведущие – кураторы РЦНТ г.УФА

Звучит отбивка

На сцене – народный башкирский фольклорный ансамбль «Былбылдар»

1. Попурри русских народных песен – исполняет народный ансамбль «Русские напевы»
2. Народный чувашский фольклорный ансамбль «Родники Агидели»
3. Вокально-хореографическая композиция «Ванька-цыган». Исп. Народный фольклорный ансамбль «Живая вода»
4. На сцене — образцовая цирковая студия «Серпантин»  «Башкирские пчелки»

(Участники народного театра пантомимы «Пигмалион» во время номера раздают шары участникам фестиваля и встают по периметру сцены)

6. «Россия – матушка –Земля» Исполняет хор Салаватского

музыкального колледжа .

(В финале танца работают две пневмопушки, запускается большой шар с символикой фестиваля, и отпускаются все воздушные шары).

(В финале танца работают две пневмопушки, запускается большой шар с символикой фестиваля и отпускаются все воздушные шары).

Ведущий:

Йәшәһен, тим, бөйөк туғанлыҡ-

Милләттәрҙең татыү табыны

Ихлас дуҫтар табын тотҡанда,

Алыҫ аралар ҙа яҡын ул

Ведущий:

Бердэмлек – это встреча добрых друзей,

Бердэмлек- это праздник танца и песни,

Пусть будет небо для нас светлей,

Когда мы рядом, когда  мы вместе

Вед. 1

До свидания, фестиваль!

Вед. 2

До новых встреч, друзья!

Тема. Берҙәмлек – мәңге һаҡлар хазина.

Маҡсаттар.

Дуҫлыҡ менән көслө булыуыбыҙ тураһындағы фекерҙе еткереү. Башҡа милләттәрҙе хөрмәт итеү һәм берҙәм йәшәүҙең мөһимлеген төшөндөрөү, аңлатыу.

Уҡыусыларҙа Тыуған илебеҙ- ғәзиз Башҡортостаныбыҙға һәм дөйөм өйөбөҙ булған, ҙур Ватаныбыҙ — бөйөк Рәсәйгә ҡарата һөйөү тойғоһо тәрбиәләү.

Уҡыусыларҙың берҙәмлек, халыҡтар дуҫлығы тураһындағы әҙәби белемдәрен киңәйтеү.

Йыһазландырыу. Рәсәй Федерацияһы, Башҡортостан Республикаһы карталары, тыуған илебеҙҙең тәбиғәтенә, иҫтәлекле урындарын сағыылдырған, милләттәрен сағылдырған һүрәттәр, видеояҙмалар, интерактив таҡта, компьютер.

Метод. Дистанцион дәрес.

Дәрес барышы.

—— Һаумыһығыҙ, уҡыусылар!

Бөгөнгө дәресте видеояҙма ҡарауҙан башларға тәҡдим итәм.

1-cе слайд. Ҡумыҙ көйө аҫтында Башҡортостан тәбиғәтен сағылдырған видеояҙма.

Уҡытыусы.

Һай, Уралы, Уралы!

Яланлы ла Уралы,

Сағыллы ла Уралы!

Баҡырлы ла Уралы,

Тимерле лә Уралы,

Күмерле лә Уралы,

Ҡара алтынлы Уралы,

Һары алтынлы Уралы,

Игенле лә Уралы,

Сөгөнлө лә Уралы!

2-се слайд. Экранда Рәсәй картаһы. Уртаһынан Башҡортостан картаһы сыға .

Уҡытыусы. Урал –Рәсәйҙең алтын билбауы булһа,

Башҡортостан, халыҡ яҙыусыһы Зәйнәб Биишева әйтмешләй(“Башҡортостан” шиғырынада), …шул Уралда , Рәсәй күкрәгендә йондоҙ булып янып торған нурстан ул. Эйе, Рәсәй – беҙҙең ҙур Ватаныбыҙ, ә ғәзиз тыуған илебеҙ, Башҡортостан, — уның йөрәге!

-Уҡыусылар, һеҙ әле күргән видеояҙмала Жәлил Кейекбаевтың “ Урал тураһында ҡобайыр”ынан өҙөк яңғыраны. Был яҙмала ҡайһы ерҙәр күрһәтелде? Ҡобайырҙа нимә тураһында һүҙ барҙы?

-Дөрөҫ, видеояҙмала беҙҙең аҫыл Башҡортостаныбыҙҙың хозурлығын күрҙек. Беҙ тыңлаған өлөштә Уралдың тәбиғәте , байлыҡтары тураһында һүҙ барҙы.

-Әйҙәгеҙ әле ҡобайыр өҙөгөнән Уралдың тәбиғәт байлыҡтарын аңлатҡан һүҙҙәрҙе табап ҡарайыҡ.

Слайд. Һүҙҙәр. Һүрәттәре. Башҡортостан пазлы.

-Дөрөҫ. Ялан, сағыл, баҡыр, тимер, күмер, ҡара алтын, һары алтын, иген, сөгөн һүҙҙәрен таптыҡ.

-Эйе, Башҡортостан Ер шарындағы иң бай, матур, илаһи урындарҙың береһе. Ләкин, ошо хозурлыҡ араһында бик мөһим бер хазина бар. Башҡортостандың төп байлығы тип әйтәбеҙ уны. Уҡыусылар, һеҙ нисек уйлайһығыҙ?

3-cө слайд.

Экранда Рәсәй картаһы уртаһынан Башҡортостан картаһы тора. Милли костюмдарҙа милләттәр күренә.

-Дөрөҫ, афарин, кемдәр был һорауға яуап тапҡан! Башҡортостандың төп байлығы – ул уның халҡы.

Башортостан халыҡтары – Рәсәй халыҡтары берҙәм ғаилә булып татыу йәшәй. Берҙәмлек – мәңге һаҡлар хазинабыҙ! Тимәк, беҙ бөгөн дәрестә ошо турала һәйләшәсәкбеҙ.

-Бөгөнгө дәресебеҙҙең темаһы ла ошо. Ни өсөн беҙ берҙәмлекте мәңге һаҡлар хазина, тип әйтәбеҙ? Һеҙ был теманы нисек аңлайһығыҙ? Әйҙәгеҙ, теманы рус теленә тәржемә итеп ҡарайыҡ эле.

Уҡытыусы. Уҡыусылар, аудиояҙма тыңлайыҡ.

Слайд. Һүҙлек эше. Текстағы яңы һүҙҙәрҙе үҙләштереү, уларҙы телмәрҙә ҡулланырға өйрәнеү.

1. Татыулыҡ, берҙәмлек, хөрмәт, тыныслыҡ, милләттәр, халыҡ һүҙҙәренең мәғәнәләрен асыҡлайыҡ. Русса улар нисек әйтелә?

Татыулыҡ Берҙәмлек былар ниндәй һүҙ төркөмөнә ҡарай? Нисек яһалғандар? (яһалма исемдәр , тамырға яһалма ялғау ҡушылған, Мәҫәлән: татыу – лыҡ; бер –ҙәм –лек . –ҙәм, — лек – яһаусы ялғауҙар, бер – тамыры, берҙәмлек- нигеҙ. Был һүҙҙәр рус телендә нисек яһала икән? Сағыштырайыҡ. Един- ств –о )

2. Ошо һүҙҙәр менән һүҙбәйләнеш һәм бәләкәй һөйләм төҙөйөк.

3.Текстан илебеҙ тураһында ниндәй яңы мәғлүмәттәр алдыҡ? Башҡортостанда яҡынса күпме халыҡ йәшәй?

4. Республикабыҙҙа нисә район һәм ҡала бар?

5. Ниндәй милләттәр күпләп йәшәй?

6. Бөтәһенең дә мәҙәни ихтыяждарын ҡәнәғәтләндереү өсөн шарттар бар – милли телдәрҙә газета-журналдар сыға, китаптар баҫыла, радио, телевидение тапшырыуҙары алып барыла, театрҙар эшләй. Һөйләмде рус теленә тәржемә итегеҙ.

4-cе слайд. Видео йәки һүрәт…Яланда бер ағас үҫә. Күп ағастар үҫә. Эл-дауылға яңғыҙ ағас бирешә… Дауыл. Яңғыҙ ағас һәм урманды сағыштырыу.

Уҡытыусы. Ни өсөн ағас тиҙ биреште, уҡыусылар?

— Яңғыҙҙың көсө юҡ.

— Дөрөҫ. Бер ағас усаҡта ла янмаҫ, күмәк ағас дауыл да ла һынмаҫ, ти халыҡ.

— Халыҡтар менән дә шулай. Күмәк халыҡ менән беҙ көслө.

Уҡытыусы. Һеҙгә өйгә “Минең илем – дуҫлыҡ иле, тырыш һәм берҙәм халыҡ ере!” тигән темаға проект эше бирелгән ине.

Уҡыусылар. Бал ҡорттары кеүек тырыш, уңған, эшһөйәр беҙҙең халыҡ. Милләттәр ҙә бал ҡортондай татыу һәм берҙәм. Илебеҙҙә тормош мул тыныс, матур булһын өсөн, һәр кем үҙ өлөшөн индерә. Һеҙ ҙә бөгөн бал ҡорттарылай эшләһәгеҙ, Башҡортостаныбыҙ кәрәҙе тулып китер.

6-сы слайд. “Минең илем – дуҫлыҡ иле, тырыш һәм берҙәм халыҡ ере!” Уҡыусылар проект эштәрен яҡлайҙар. Уларҙың эше кәрәҙ формаһындағы Башҡортостан картаһын тултыра бара. Кәрәҙҙе тултырыуға һәр кем үҙ өлөшөн индерә.

1.Проект. Минең проект эшем. Яҙгөл.

Данлы йылдар, шанлы йылдар.

Тарихын белмәгән халыҡтың киләсәге юҡ, тип әйткән бит бөйөк рус ғалимы М.Ломоносов.

Халыҡтар берҙәм, дуҫ, татыу йәшәгәндә генә беҙ көслө һәм ныҡ буласаҡбыҙ. Беҙҙең халыҡтар элек-электән дуҫ йәшәгән. Яу килгәндә бер булған. Быға миҫалдар күп. Мәҫәлән, Дуҫлыҡ Монументы .

Дуҫлыҡ Монументы — башҡорттарҙың Рәсәйгә ҡушылыуына 400 йыл тулыу айҡанлы 1965 йылда Өфө ҡалаһында, Ағиҙел ярында ҡуйылған һәйкәл. Ул тарихи Өфө ҡәлғәһе урынында тора. Скульпторҙары М. Ф. Бабурин, Г. П. Левицкая, архитекторҙары Г. И. Гаврилов, Е. И. Кутырёв. Уға беренсе таш 1957 йылдың 14 июнендә һалына һәм буласаҡ монумент урынына «Здесь будет сооружён монумент в память 400-летия добровольного присоединения Башкирии к Русскому государству» тигән яҙыулы мәрмәр таҡтаташ урынлаштырыла..

Дуҫлыҡ һәйкәле .Ҡәҙим Аралбай

Күк Уралды,

Баш ҡаламды нурлап,

Күккә ашты мәрмәр монумент.

Ул – символы изге көрәштәрҙең,

Сал тарихтың һүнмәҫ даны бит…

Ағиҙелдең бейек яр башында

Һырғый һәйкәл күккә олғашҡан…

Бөйөк дуҫлыҡ, нығып быуат-быуат,

Йөрәктәргә килеп тоташҡан.

2. Проект. Минең проект эшем. Халыҡ ижады – аҫыл таш. Мәҡәлдәр . Илиза .

Беҙҙең халыҡтың тормош- көнкүрешен, йолаларын, ғөрөф- ғәҙәттәрен, йыр-моңдарын сағылдырған 18 томдан торған “Башҡорт халыҡ ижады” баҫмаһы бар.

Шул китаптар аша халҡыбыҙҙың бай фольклорын, ауыҙ-тел ижады өлгөләре өйрәнәбеҙ һәм ҡәҙерләп һаҡлайбыҙ. Унда дуҫлыҡ-туғанлыҡ тураһында мәҡәлдәр һәм әйтемдәр күп.

Ил төкөрһә, күл була. Күмәкләгән — яу ҡайтарған.

Ирҙәр берекһә, ил таралмаҫ. Берҙәмлектә — көс.

3. Проект. Минең проект эшем. Ил һаҡлап – азатлыҡ даулап. Эльмир.

Дуҫлығыбыҙ, берҙәмлегебеҙ быуаттар буйы үрелеп, нығынып бара. Тарих төпкөлөнән бөгөнгәсә, Рәсәй иленә бәлә килгәндә, башҡа милләттәр кеүек, башҡорт халҡы ла Ҙур Ватанды яҡлап сыҡҡан.

Башҡорт халҡы Рус халҡы менән берлектә төрлө илбаҫарҙарға ҡаршы батыр көрәшкәне Рәсәйҙә генә түгел, сит илдәрҙә лә киң билдәле. Уларҙың бөйөк эштәре лайыҡлы рәүештә юғары баһалана.

Бөгөнгө көндә Нидерландыларҙа һыу эсендә башҡорт яугирына һәйкәл, Германиялағы башҡорт яугирҙары иҫтәлегенә ҡуйылған таш… Шварца ҡалаһындағы уҡ… Төньяҡ амурҙары” тигән исемде Француздар, башҡорттарҙы уҡ-һаҙаҡ менән менән ҡоралланғандары өсөн мөхәббәт аллаһына (уҡ-ян тотҡан ҡанатлы малай рәүешендә һүрәтләнгән) оҡшатып ҡушҡан.

Бөйөк Рәсәйҙе яҡлап һуғышҡан ир-егеттәр араһында хатта сая башҡорт ҡатын –ҡыҙҙары ла булған.

Бөйөк еңеүҙең 75-се яҙын ҡаршы алдыҡ.

Тыуған илебеҙ, Бөйөк Рәсәй, азатлығы өсөн барған был ҡаты алышта һәр милләт үҙ өлөшөн индерә.

Легендар 112-cе кавалерия дивизияһы командиры Миңлеғәли Шайморатов була. Уға быйыл Рәсәй геройы исеме бирелде.

4. Проект. Минең проект эшем. Башҡорт халҡының милли ризыктары. Сөмбөл.

Башҡорт халҡы — ҡунаҡсыл халыҡ! Хөрмәтле ҡунаҡтарҙы икмәк, ҡымыҙ менән ҡаршылау – борондан килгән йола.

Ҡунаҡтарҙы беҙҙә туҡмас, юллама,бишбармаҡ, өлөш, ҙур бәлеш, ваҡ бәлеш, өлөш, ҡаҙы, ҡаҡланған ит, бауырһаҡ, ҡорот, айран, ҡатыҡ , талҡан, ҡыҙыл эремсек кеүек милли ризыҡтар менән һыйлайҙар.

Башҡорт балы – бар донъяға билдәле.Ә баллы сәк-сәк, бауырһаҡтар — туй ризығының төп символы.

Буҙа-ҡымыҙ – халҡыбыҙҙың иң боронғо һәм яратҡан файҙалы эсемлектәре. Үпкә ауырыуҙарынан дауалай. Билдәле рус яҙыусылары Сергей Тимофеевич Аксаков, Лев Толстойҙар Башҡортостанға килеп, ҡымыҙ менән дауаланғандар.

5. Проект. Күп милләт – бер татыу ғаилә. Айһылыу.

Мин үҙемдең проект эшемде милләттәр буйынса әҙерләнем.

Беҙҙең Башҡортостанда йөҙҙөн ашыу милләттәр дуҫ һәм татыу йәшәйҙәр. Беҙҙең класты ғына алайыҡ. Класыбыҙҙа ла төрлө милләт вәкилдәре, мәҫәлән, башҡорттар менән бергә рус, татар, үзбәк, әзербайжандар бар.

Беҙ бер-беребеҙҙе хөрмәт итәбеҙ.

Кластан тыш сараларҙа, түңәрәктәрҙә үҙебеҙҙең милли кейемдәрҙе өйрәнәбеҙ, тегәбеҙ, сувенир, көнкүреш әйберҙәре яһайбыҙ.

РДК костюм элементтары???

Уҡытыусы. Халыҡтар берҙәмлеге хөкүмәт иғтибарынан да ситтә ҡалмай. Илебеҙҙә 2005 йылдан алып Халыҡтар берҙәмлеге көнө дәүләт байрамы итеп билдәләнә.

Слайд.

Уҡытыусы. “Иң яҡшы синквейн” конкурсы тәҡдим итәм. “Берҙәмлек” һүҙе менән синквейн төҙөп, ярышып алайыҡ.

Слайд. Нимә ул синквейн? Ҡағиҙәһен иҫкә төшөрәйек.

Синквейн-француз һүҙе, биш юлдан торған шиғыр.

Теманы асыҡлаусы бер исем

Предметты баһалаусы ике сифат

Предметҡа хас булған өс ҡылым

Теманың йөкмәткеһен асыусы бер фраза

Теманы асыҡлаусы һүҙгә синоним, һығымта.

Рефлексия. Кластер .

Йомғаҡлау. Рәсәй –беҙҙең дөйөм йортобоҙ. Ул ҡояш кеүек берәү.

Слайд. Ҡояш. Рәсәй картаһы контуры.

Беҙ ҙур дәүләттең бер өлөшө. Башҡортостан – Рәсәйҙең баллы төбәге. Төп байлығы – халыҡ.

Слайд. Кәрәҙле Башҡортостан.

-Әгәр бал ҡорттарылай берҙәм булһаҡ, бергә тырышһаҡ беҙҙең илебеҙҙә тормош ниндәй булыр? Киләсәгебеҙҙе ниндәй итеп күҙ алдына килтереп була?

-Уҡыусыларҙың яуабы.

Слайд. Ҡояш нурҙары эсенә һәр уҡыусының яуабы, теләк-һүҙҙәре сыға бара.

Ҡояшлы матур бай өмөтлө тыныс имен мул тормош яҡты уңышлы

Уҡытыусы. Бына ни өсөн берҙәмлек – мәңге һаҡлар хазина икән!

Тимәк тормошобоҙ матур, мул, ҡояшлы, тыныс, йырлы буласаҡ.

Өйгә эш. Инша. Минең дуҫым – рус ҡыҙы. Минең иптәшем — татар малайы.

“Иманлы ил” йырын “Тамыр” балаларына ҡушылып, бергәләп йырлайыҡ.

Слайд. Видеояҙма.

Дәрес тамам. Һау булығыҙ.