Козге уныш бэйрэме сценарий уеннар белэн

                               Көзге уңыш бәйрәме.

Максат: балаларны туган як мәдәнияте һәм традициясе белән таныштыру.

Бурычлар:

— тәрбияви: балаларны уңышның кадерен белергә,  хөрмәт итәргә өйрәтү,

— үстерелешле: балаларның башкару осталыкларын үстерү,

— белем бирү: балаларның яшелчәләр турында белемнәрен арттыру.

 Җиһазлар һәм материаллар: чиләкләр, бәрәңгеләр, кашыклар.

 Техник чаралар: ноутбук, дисклар.

Зал бизәлеше: яфраклар, шарлар.

Балалар белән алдан эшләнелгән эш: яшелчәләр турында җырлар, шигырьләр, табышмаклар, биюне өйрәнү, яшелчәләрдән ясалган әйберләр күргәзмәсе оештыру.

 Балалар залда ярымтүгәрәк ясап басалар.

Алып баручы. Хәерле кич  дуслар! Һәрбер чорның үз матурлыгы бар. Кыш үзенең ачы  бураннары, яз — тезелешеп кайткан кыр казлары белән матур. Җәйнең йөзен аллы-гөлле чәчәкләр бизи. Ә көз? Алтын көз! Исеме дә әнә нинди матур яңгырый. Болай әйткән вакытта без табигатьтәге буяу-бизәкләрне генә күздә тотмыйбыз. Көзнең алтынлыгы, аның муллыгы һәм күркәмлеге көзге муллык белән билгеләнә.

Борын заманнарда бер авыл агаеннан

— Синеңчә яз яхшыракмы, әллә көзме?- дип сораганнар.

Ул, һич тә аптырамыйча:

— Күз өчен яз яхшы, авыз өчен көз яхшы,- дип җавап биргән.

Менә шундый авыз өчен яхшы булган  табигатьнең иң асыл фасылында без “Көзге бал” бәйрәменә җыйналдык.

— Ни арада җәй үтте,

Матур көз килеп җитте.

Шатлык тулы бу бәйрәмне

Балалар күптән көтте.

— Бүген бездә матур бәйрәм

Бүген бездә көзге бал.

Бүген көзге байлык белән

Бизәлгәндер  безнең зал.

— Җиргә яфрак коелган,

Сап-сары келәм булган.

Яфракларны без җыярбыз,

Букет ясап куярбыз.

— Көз көннәре килеп җитте,

Хушлашабыз җәй белән.

Бөтен җиргә яфраклардан

Алтын келәм җәелгән.

— Җылы якларга кошлар да китә.

Көз агачларны сап-сары итә.

Алар коела җил искән саен.

Җилферди җилдә сап-сары каен.

—  Җирдә сары яфрак –

Көз килүнең билгесе.

Сары яфрак – көз чибәрнең

Төшеп калган көзгесе.

Саргая таллар, усаклар,

Алмагачлар һәм каен.

Көннән-көнгә арта бара

Җир өстендәге алтын.

— Көннәр инде салкынайды,

Кышлар бераз якынайды.

Тирә-юнь гел сары төстә

Әллә соң бу алтын аймы?

 Җыр: «Яфраклар бәйрәме»

 Көз керә.

 Көз:

— Исәнмесез, балалар!  Мин алтын Көз булам. Сезгә көзге байлык, көзге муллык китердем. Кырларда – игеннәр, бакчаларда яшелчәләр өлгерттем. Бар табигатьне  алтын төскә төрдем.

Алып баручы.

Көз килде, көз килде,

Уңышы да куп булды.

Көзге муллык базларны,

Амбарларны тутырды. 

— Балалар, көзге муллыкның нәрсә икәнен сез беләсездер инде. Көз – басулардан җыеп алынган иген, бакчалардан җыелган яшелчә, җиләк-җимеш ул. Ә аларның безнең өчен файдасы бик зур.

 Коз:

Бүген безнең бәйрәмебез яшелчәләргә багышланган. Мин сезгэ яшелчэлэр турында табышмаклар эйтермен, э сез жавапларын табарсыз. Сез ризамы, укучылар?!

1. Кат-кат тунлы, карыш буйлы. (Кәбестә)
2. Җир астында җиз бүкән. (Бәрәңге)
3. Тәрәзәсе юк, ишеге юк, эче тулы халык. (Кыяр)
4. Җир астында алтын казык. (Кишер)
5. Кечкенә сары карт, кигән туны тугыз кат. (Суган)
6. Җир астында кызыл әтәч. (Чөгендер)
7. Таяк, таяк башында табак, табак эчендә кибет, кибет эчендә ике мең егет. (Көнбагыш)
8. Алтын баш, камыш аяк, нечкә бил, – Ни икәнен мин әйтермен, үзең бел! (Бодай)

 Алып баручы:

— Безнең бәйрәмгә яшелчәләр үзләре дә килгән. Әйдәгез, хәзер аларны тыңлыйк.

Кишер.

Көчле, җитез булыйм дисәң,

Кишер ашап кара син.

Кишер – саулык чыганагы,

Кишердә күп каротин.

Суган.

Ә мин – суган. Әрчегәндә

Килсә дә яшь күзегезгә,

Мине ашасагыз әгәр

Суык тимәс үзегезгә.

Чөгендер.

Мин – чөгендер.

Мин дә кирәк

кешеләргә ашар өчен.

Борщ пешерер өчен һәм

Винегрет ясар өчен.

Помидор.

Ә мин булам помидор.

Төп яшелчә салатта.

Тәмле генә түгел әле,

Витамин күп томатта.

Кабак:

Карагыз әле бер генә
Менә миңа – кабакка.
Турап куйсагыз, мин сыймыйм,
Хәтта 9 табакка.

Коз: Укучылар, унышыгыз бигрэк мул булган икэн. Нинди генэ яшелчэлэр устереп бетермэгэнсез. Э монда тагын бер яшелчэгез качып калган. Нинди зур шалкан.  Бу шалканны кем устергэн икэн?!

Алып баручы. Бу шалканны кем үстерүе турында  әкиятне карагач белерсез. Укучылар  бу шалкан турында әкият  беләләр. Аны сезгә  уйнап та курсәтерләр. Рәхим итеп карагыз!

Тычкан.    Мин – тычкан,чи-чи-чи!(Йөгереп кереп кача.)

Песи.      Ә мин песи булам. Исемем-Мияубикә.Мияууу! (Йомшак келәмгә барып ята.) 

        Эт.           Мин эт булам.Исемем-Акбай,һау-һау-һау! (Оясына кереп кача.)

Кыз .      Ә мин-кыз ,исемем-Гөлзирә (өйгә кереп китә.)

Әби.       Мин әби булам инде (өйгә кереп китә.)

Бабай.    Ә мин бабай булам (өй янына бара.)

Шалкан. Ә мин –шалкан  (әйләнеп ала да уртага барып утыра.)

Алып баручы.  Бабай шалкан утырткан.

.  Шалкан зу-у-ур булып үскән

Бабай . (чыга,кулын каш өстенә куеп, шалкан тирәсендә йөри.)

 Ай Аллам ,вай Аллам!

 Каян үскән бу шалкан ?!

 Кайсы ягыннан тартыйм

 Ничек кенә чыгарыйм? (Башын кашып тора.)

Тукта, әбине чакырыйм әле! Әбисе, әбисе, дип , чык әле монда!

Әби  (яулыгын төзәткәләп.)

                                     Ятып кына торыйм,дисәм,

                                     Тагын нигә чакыра?

                                     Нәрсә булган бу бабайга,

                                     Шалканга карап тора?

Бабай  (шалканга күрсәтеп.)

                                    Күр, әбисе,нинди шалкан

                                    Үскән безнең бакчада!

                                    Бергәләп тартып чыгарыйк,    Тотын минем аркага!

Алып баручы. Әби бабайга,бабай шалканга тотынган, тарталар-тарталар, тартып чыгара алмыйлар икән.

Әби  (маңгаендагы тирен сөртеп ала.)

Булмый, бабай, туктале,

Кызны чыгарыйк әле.

Кызым! Кызым! Гөлзирә!

Кил әле син бергә!

Кыз  (көзгесенә карый-карый чыга.)

Ай, битләрем алланды,

Иреннэрем кызарды.

Әбием, тагын нәрсәгә

Мине өйдән чыгардың?

Әби  (кулы белән шалканга күрсәтеп.)

Кара, кызым, Күрәмсең:

Шалкан ничек үскәнен!

Бергәләп тартып карыйк,

Бу шалканны чыгарыйк!

(Кыз,бии-бии шалкан тирәли әйләнеп чыга, әбигә килеп тотына.)

Алып баручы.  Кыз әбигә, әби бабайга,бабай шалканга тотынган. Тарталар-тарталар, тартып чыгара алмыйлар икән.

Кыз  ( кулларын карый.)

Ай, кулым арды!

Тартуы авыр ла!

 Акбайны чакырыйк,

Булышсын тартырга!

Акбай! Акбай!.Кайда син?

 Ник бирегә килмисең?

Акбай, булыш, бик авыр

Бу шалканны тартуы!

Акбай  (чыга.)

Һау-һау! Ни булды монда?

 Көн буе саклыйм йортны.

Бер каракны китермим,

 Энәгә дә тидермим

Һау-һау! Ни булды, Гөлзирә?

Кыз  ( күрсәтеп.)

Тотын минем артыма,

Әйдә, шалкан тартырга

( Акбай һау-һаулап урап чыга, кызның артына килеп тотына.)

Алып баручы. Акбай кызга, кыз әбигә, әби бабайга,бабай шалканга тотынган. Тарталар-тарталар, тартып чыгара алмыйлар икән.

 Акбай  ( туктап, тирен сөртә.)

 Һау-һау-һау! Булмый болай!

Шалкан бигрәк зур булган.

Кая син, Мияубикә?

Ярдәмгә килеп җит лә.

Мияубикә  ( келәмнән торып чыга.)

Мияу-мияу-мияу мин,

 Һәрвакытта уяу мин.

Сөт эчәм, тычкан тотам,

Йокларга бик яратам! (Киерелеп ала.)

Акбай, Акбай! Ник уяттың мине?

Акбай  (күрсәтеп.)

Бабай шалкан үстергән.

Шалкан гаҗәп зур булган.

Тартып-тартып карыйбыз-

Һич чыгара алмыйбыз

                     -Булыш әле, Мияубикә!

Алып баручы. Песи эткә, эт кызга, кыз әбигә, әби бабайга,бабай шалканга тотынган. Тарталар-тарталар, тартып чыгара алмыйлар икән.

                            Барысы да, уфылдап, тирләрен сөртәләр.

           Мияубикә. Мияу-мияу, арыдым!

Ә шалкан чыкмый һаман!

Бергә-бергә җиңел булыр,

Ярдәм сорыйк тычканнан.

Тычкан-тычкан,чи-чи-чи!

Син кайларда йөрисең?

Һич тимәскә сүз бирәм,

Килсәң иде бирегә!

       Тычкан (чи-чи килеп чыга.)

Качып ипи кимердем,

Әллә шуны сиздәңме?

Мияубикә, ни кирәк?

Чабып килдем тизрәк.

Мияубикә (күрсәтеп.)

Бабай үстергән шалкан.

Шалканы бик зур булган!

Тычкан, ярдәмең кирәк,

Татып чыгырыйк тизрәк!

 Алып баручы. Тычкан песигә, песи эткә, эт кызга, кыз әбигә, әби бабайга,бабай шалканга тотынган. Тарталар-тарталар икән- шалкан килеп тә чыккан!

Шалкан (торып баса.)

Бабай чәчте орлыгым,

 Сулар сибеп үстерде.

Витаминлы, бик файдалы,

Тәмле булып өлгердем.

                 Балалар, түгәрәк ясап, шалканны уртага алалар.

Балалар  (җырлыйлар.)

Әй, бабабыз бик уңган!

Үстергән шундый шалкан!

Шалкан үскән, зур булган,

 Бөтен бакчабыз тулган!

Без әбигә булышырбыз,

Бергәләп тәмләп ашарбыз.

(Кунакларга карап, кулларын җәеп.)

Шалканнан авыз итәргә

Без сезне дә чакырабыз.

Ялкау килеп керә. Шалканга барып тотына.

Ялкау. – Минем шалкан, кая алдыгыз? (тарткалаша).

Алып баручы. –Ялкау, бу нишләп синең шалкан булсын? Аны син үстермәдең бит. Син каян мәктәпкә килеп чыктың соң әле?!

Ялкау.- Мәктәп?!  Мәктәпмени бу? О-о-о мәктәп турында ишеткәнем бар минем.

Мәктәптә барсы бар,

Бар бик күп китаплар.

Дәфтәрләр, ручкалар

Һәм тагын парталар.

Укытучы апалар

Дәресне аңлаталар.

Укырга өйрәтәләр,

Рәсемнәр ясаталар.

Менә шул мәктәп була инде. Дөресме, балалар.

Укучылар.  – Әйе!

Алып баручы. Әйдәгез әле, укучылар Ялкауга мәктәп турында җырлап күрсәтик әле.

Җыр “Мин үсәм”.

Ялкау. Хәзер мәктәп турында күбрәк тә белдем.Мәктәптә укучылар бик дус яшиләр икән. Күп нәрсәләргә өйрәнәләр икән.

Алып баручы.  Ялкау, ә синең дә мәктәпкә йөрисең килмиме соң?

Ялкау. Нәрсәгә?

Алып баручы. Ничек инде нәрсәгә? Укырга, язарга, рәсем ясарга, шигырьләр сөйләргә өйрәнерсең.

Ялкау. Ә мин аларның барысын да эшли беләм. Кирәксә үзегезгә бер шигырь сөйләп күрсәтәм.

Алып баручы. Ярый алайса, әйдә безгә бер шигырь сөйләп күрсәт.

Ялкау. Әминә көлә кычкырып,

              Чиләге  төшкән суга.

              Әминә көлмә инде син.

              Хәзер чиләгең суга бата.

Алып баручы. Ялкау, хәзер безнең укучыларның ничек шигырь сөйләгәннәрен тыңлап кара.

(Динара белән Лилия шигырьләрен сөйләп күрсәтәләр).

Алып баручы. Ялкау, ә син хәзер нинди ел фасылы  икәнен беләсеңме?

Ялкау.  Беләм, ник белмәскә. Хәзер яз. Әй, ялгыштым, җәй!

Алып баручы. Укучылар, дөрес әйтәме ялкау. Хәзер урамда җәйме?

Укучылар. Хәзер урамда көз.

Көз турында җыр.

Ялкау. Ми кирәксә бии дә беләм әле.  (Такмак әйтеп, бии.)

Иртән торып тышка чыксам,

Сыер чабата кигән.

Очып бара, очып кайта

Безнең сыер көтүдән.

Әбиемнең кәҗәсе

Бакчада кәбестәдә

Биемәгәч, җырламагач

Бу дөнья нәмәрсәгә?

Әтәчтә дә кикерик

Тавыкта да кикерик.

Биючегә сүз әйтмәгез

Үзе төште сикереп.

Алып баручы.

Җитәр-җитәр, уздырдың.

Бигрәк тузан туздырдың.

Аягыңны шапылдатып,

Колагымны тондырдың.

Ә хәзер, ялкау, Безнең биегәнне кара.

Бию

Алып баручы. Ә хәзер табышмак әйтешле уйнарбыз. Ялкау, син  башыңны эшләтеп җавап бир.

Катлы-катлы булып үсә җир өстендә ул нәрсә? (кәбестә)..

Йодрык-йодрык булып үсә, алма кебек кызарып пешә.

Үзе бик матур, я кем әйтер? (помидор).

Ул җир астына төшкән,

Кып-кызыл булып пешкән.

Ашка тәм һәм төс бирер,

Аны кем белер? (кызыл чөгендер).

Алып баручы. Ялкау, ә син бакчада эшләдеңме соң? Уңышны җыеп алырга булыштыңмы? Нинди эшләр эшләдең?

Ялкау. Мин алмагач төбендә:”Алма пеш, авызыма төш” дип утырдым.

Алып баручы. Шулай уңыш җыялармы инде? Менә безнең укучылар белән эшләргә өйрән син. Хәзер уңыш җыю уены уйнарбыз.

Уеннар “Бәрәңге җыю”.

Алып баручы. Инде, Ялкау, күрдеңме мәктәптә нәрсәләргә өйрәнгәннәрен? Укучылардан эшкә өйрәндеңме?

Ялкау. Әйе, өйрәндем. Мин дә бүтән ялкауланып ятмам. Зурларга булышырмын. Ә хәзер өйгә әниемә булышырга кайтыйм инде. Сау булыгыз.

Алып баручы. Ә хәзер сүзебезне Сөмбеләгә бирик.  

 Күңелле уеннар.

 “Көзге волейбол” уены уйныйбыз. Ике урындыкка бау бәйләнгән, сез ике ягына басасыз. Һәр икегезнең ягында 15-20 яфрак. 1 минут буена бер-берегезнең ягына яфрак ыргытасыз. Кайсы якта яфрак саны аз, шул җиңүче була.

1. «Кашык белән бәрәңге ташу»

2. «Кайнар бәрәңге»

3. «Яшелчәләрне һәм җиләк-җимешләрне аер»

4. «Бәйләгән күз белән бәрәңге җый»

Алып баручы.

Башы булмаса да – эшләпәле,

Сыңар аяк – төксез, Ул да булса – итексез.    (Гөмбә)

«Гөмбәләр биюе»

Бала.

Исәнме, Көз, алтын Көз!

Көттек без килүеңне.

Алтын көз, синнән сорыйбыз

Бүләкләр бирүеңне.

Көз.

Кәрзинемдә алтын сары,

Кызыл матур төсләр бар.

Күчтәнәчкә диеп җыйган,

Бик тә тәмле алмалар.              

(Кәрзин белән алмалар тапшыра.)

Ата-аналар белэн уен.

Көз көне туган кешеләрне бирегә чакырабыз… Менә бу ящикка зур приз салынган, без сез биргән сорауларга “әйе” яки “юк” дип җавап  бирергә әзер. Ящик эчендә нәрсә булганлыгын белсәгез, приз сезгә булачак.

сценарий «Осенний бал», «Көзге бәйрәм»

26 октября 2016

Көзге бәйрәм.
(өлкәннәр hәм мәктәпкә әзерлек төркеме өчен сценарий).
Зал бәйрәмчә бизәлгән: көзге яфраклар,гөмбә рәсемнәре белән. Музыка астында балалар залга керәләр.
Алып баручы: Хөрмәтле балалар, кунаклар,әниләр барыгызгада хәерле көннәр.
Китте җәй безнең яклардан
Диңгез,таулар артына.
Көз алтын күлмәк кидерде
Агачларның барсына.
Җылытмый инде кояш та.
Көннәр кыскара бара.
Әбиләр чуагы белән
Көз алдый безне бары.
Сибәли салкын яңгырлар,
Кургаш болытлар йөзә.
Җирне,хакимлек итәргә,
Тапшырган ходай көзгә.

А.Б:          Мы собрались сегодня в зале,
         Чтобы шутить, смеяться и плясать.
         Мы дорогих гостей позвали
        Осенний праздник отмечать.
Бүлмәгә Карачкы керә. (Аның йөзендә борчу, нәрсәсендер югалту, аны эзләү чагыла. Муенында “эш эзлим” дигән язуы да бар.).
А.Б. Балалар, карагыз әле, безгә кемдер кунакка килә?
Карачкы. Ә-ә, гафу итегез! Күрмичә торам. Исәнмесез! Кадерле кунаклар, әниләр, апалар. Мин – Карачкы, булам. Бу минем исемем, ә фамилиям- Бакчаева. Гади генә әйтсәгез дә ярый –Карачкы. Мин, алай бик күтәренке дә, горур да түгелмен ( боргаланып).
А. Б. Сиңа, нәрсә булды соң? Син, бик борчулы, нәрсәңне дә булса югалттыңмы әллә?
Карачкы. Барысы да югалды! Юк булды!
А.Б. Нәрсәң, юк булды?
Карачкы. Югалды , юк булды , кайттылар да төяп киттеләр! Бераз калсын әле димәделәр, хәтта сорамыйларда бит! Бетте, барсында алып киттеләр! (арлы –бирле йөреп,башын тотып ,борчулы сөйли)
А,Б. Төгәл генә әйт әле, кемнәр, нәрсәңне алып киттеләр?
Карачкы..Э-э-э!(башын кашып). Нәрсә соң әле? Оныттым бит! Э-Э-э! Әй салам баш булгач, барысыда онытыла. Менә табышмаклары истә, ә җавапларын, ничек аталганнарын белмим? Әллә, картайдым инде?
А.Б. Борчылма, Карачкы, без –балалар белән сиңа ярдәм итәрбез.Әйе, бит балалар?
Балалар. Әйе.
А.Б. Әйдә табышмакларыңны укы,без игътибар белән тыңлыйбыз.
Карачкы. табышмаклар укый.
1. Кат-кат тунлы,
Карыш буйлы. (Кәбестә)
2. Ашка салсаң — тәм кертә,
Борынга салсаң — төчкертә.(Борыч)
3 Любопытный красный нос
     По макушку в землю врос.
     Лишь торчат на грядке
    Зелененькие пятки. (МОРКОВЬ)

       4.Он никогда и никого
                Не обижал на свете.
                Чего же плачут от него
                И взрослые и дети?                 (ЛУК)

5. Тәрәзәсе юк, ишеге юк, эче тулы халык. (Кыяр)

Менә хәзер, исемә төште кыярлар,суганнар,кәбестәләр,кишерләр…ләкин бер сүз белән ничек аталалар соң алар?(бераз пауза ясап) Ә-ә?(башын кашып).
Балалар. Яшелчәләр.
Карачкы. Әйе, балалар, бик дөрес. Афәрин!Рәхмәт, исемә төште инде хәзер.
-Менә, яшелчәләремне төяп алып киттеләр дә инде, шуңа күрә кәефсезләнеп, бераз ачуланып торам әле. Мин каргаларны куган чакта, бер сүз әйтми алдыларда киттеләр. Хәзер, менә эшсез.
— Бәлки сезгә ярдәм итәрмен?
Балалар. Юк.
Карачкы. Ә,сез,яшелчәләрне утырта,җыеп ала беләсезме соң?
Балалар. Әйе.
Карачкы. Әйдәгез, бергәләп уйныйбыз.
1.Уен “Бәрәңге утырту” . Ике командага бүленәбез. Чиләк эченнән бер-бер бәрәңге алып боҗра эченә чәчәбез. Кем беренче чәчеп бетерә. Шул команда җиңүче була.
Көз җитте . Бәрәңгеләребез дә өлгерде, уңышны җыеп алырга вакыт.
2.Уен “Уңыш җыю” Ә хәзер бәрәңгеләребезне бер- бер чиләкләребезгә җыябыз.
Ай –яй бик тә арытты,ашыйсы килә башлады. Уңыш җыелды,әйдәгез учакта бәрәңге пешерәбез.
Карачкы учак әзерли, кызыл боҗра эченә бәрәңгеләрне сала,пешерә.
3.Уен “Кайнар бәрәңге”. Боҗра эченнән бәрәңгеләрне кашык белән,( кул белән тотарга ярамый, пешерә) тәлинкәгә куярга кирәк.
Рәхмәт! Балалар, сез, миңа бик тә ярдәм иттегез, борчуларым да бераз онытылды. Миңа китәргә вакыт. Эш тә эзлисем ,көзгә дә хәзерләнәсем бар. Сау булыгыз!
Балалар. Сау булыгыз!
А.Б Әйдәгез,балалар, бәйрәмебезне дәвам итик.
Лето прошло, пробежало, умчалось.
        Хмурится небо, и дождь моросит.
        Теплых деньков очень мало осталось.
        Может, об этом природа грустит?
      Я грустить не разрешаю,
        Всех на танец приглашаю,
        Разве можно, не танцуя,
        Слушать музыку такую?
Барлык балалар да түгәрәккә басып шаян “Мы бежим” биюен башкаралар.
А.Б. Бәйрәмебезгә ямь өстәп көз турындагы матур шигырьләребезне сөйлик.
С.Эльвина Дождь по улице идёт,
Мокрая дорога,
Много капель на стекле,
А тепла немного.
Т.Илсинә. Көз килде. Үләннәр
Саргайды, шиңде.
Сап-сары яфраклар
Җиргә сибелде.
К.Алия. Как осенние грибы,
Зонтики мы носим,
Потому что на дворе
Наступила осень.
М.Энҗе. Моңлы,гүзәл,
Матур, аяз көннәр,
Мул игеннәр-
Синең бүләгең.
Сокландыргыч синең табигатең,
Бигрәк матур,ай-hай,күлмәгең!
Г.Адилә. Наступила осень,
Пожелтел наш сад.
Листья на берёзе 
Золотом горят.
Н.Илназ. Көз җиттеме,җир өстенә
Алтын яфрак җәелә.
Карап туеп булмый hич тә
Бу фасылның яменә.

Х.Илсаф. Не слыхать весёлых
Песен соловья.
Улетели птицы 
В дальние края.
В.Рәсил. Көз!Көз!Көз!
Көзсез күңелсез
Алтын- сары яфраклар да
Коелмый синсез.
З.Айзилә. Падают, падают листья
В нашем саду листопад.
Желтые, красные листья
По ветру вьются, летят.
Б.Алинә. Көз көннәре килеп җитте,
Хушлашабыз җәй белән.
Бөтен җиргә яфраклардан
Алтын келәм җәелгән.
Х.Адилә. Яратам мин
Сары төсне.
Бөтен дөнья
Алтын төсле
С.Айбулат. Көз!Көз!Көз!
Сине көтек без.
Алма, кавын hәм карбызлар
Өлгерми синсез!
Б.Зилә. Нинди салкын көз,
Тышта күңелсез!
Ничек яшәрбез
Чәчәксез,гөлсез?
Х.Рәсим. Китте җәй безнең яклардан
Диңгез,таулар артына.
Көз алтын күлмәк кидерде
Агачларның барсына.
С.Алинә. Көз-моңсу чак,ямансу чак,
Көн дә ява яңгырлар.
Тик безнең бакчада һаман
Яңгырый дәртле җырлар!
Җыр: Айдар Минhаҗев сүзләре, Рөстәм Сәрвәров музыкасы “Көз килә”
А.Б. Хорошо стихи читали,
        Но давно не танцевали.
        В круг скорее, детвора,
        Танцевать пришла пора!
Х. Дилә. Рәхим итегез,
Көзге бәйрәмгә
Яфрак тотып,
Бер биик, әйдә.
Бию “Көзге яфраклар” барлык балалар белән.
А.Б. Әти- әниләр белән уеннар.
Эстафета.“көз көненә, мин әзер” . (4 әни катнаша) Кулга кулчатыр , аякка зур үлчәмле галошлар, муенга шарф, баш киемнәре киеп , билгеләнгән урынга кадәр чабып килергә hәм кире салып, башка әни киенеп чаба тиеш.
“Көлсу”(Золушка). (4 кеше катнаша). Төрле ярмаларны аерырга.
“Кем беренче”( 4 әни катнаша). Суган , бәрәңге әрчергә.
-Татар халык уен җыры –“Куш кулым”.
-Татар халкының “Төлке белән каз” әкиятен сәхнәләштерү.
-Җыр Л. Лерон сүзләре, Р Еникеева музыкасы“Яфрак бәйрәме”.
А.Б.. Кызганычка каршы безнең бәйрәмебез да төгәлләнә. Сезгә теләкләрем шул:
Күңел күгегез һәрчак аяз булсын,
Килмәсеннәр сагыш-борчулар,
Ныклы сәламәтлек юлдаш булсын,
Аннан кадерлерәк нәрсә бар!
— Сау булыгыз, кадерле кунаклар, әниләр. Киләсе очрашуларга кадәр.

“ Көзге бал” бәйрәме

(Алып баручылар чыга).

1.а.б.  Күңелләргә якты нур өләшеп,

Шатлык өстәп һәрбер йөрәккә,

Үз муллыгы белән көзләр килә

Йомгак ясап җәйге хезмәткә.

2.а.б.  Җиргә төшә сары, ал яфраклар

Көз җиткәнен алар белдерә.

Алтын көзең синең , туган ягым,

1.а.б.  Һәркайда да муллык, кызыл туйлар.

Һәрбер җирдә көзге шатлыклар.

“Кара көз” дип сиңа беркем әйтмәс,

Кочагында муллык, байлыклар.

2.а.б.  Бәйрәм белән сезне, якын дуслар!

Уңган булган олы-кечегез.

Чын йөрәктән чыккан бу сүзләрне

Сәлам итеп кабул итегез.

1 алып баручы: Хәерле кич, дуслар! 

2 алып баручы: Хәерле кич!

1 алып баручы. Һәрбер чорның үз матурлыгы бар.

2 алып баручы: Кыш үзенең әче бураннары, яз — тезелешеп кайткан кыр казлары белән матур.

1 алып баручы: Җәйнең йөзен аллы-гөлле чәчәкләр бизи.

2 алып баручы:Ә көз?

1 алып баручы:Алтын көз! Исеме дә әнә нинди матур яңгырый. Болай әйткән вакытта без табигатьтәге буяу-бизәкләрне генә күздә тотмыйбыз. Көзнең алтынлыгы, аның муллыгы һәм күркәмлеге көзге муллык белән билгеләнә.

2 алып баручы:     

Борын заманнарда бер авыл агаеннан

— Синеңчә яз яхшыракмы, әллә көзме?- дип сораганнар.

Ул, һич тә аптырамыйча:

— Күз өчен яз яхшы, авыз өчен көз яхшы,- дип җавап биргән.

Менә шундый авыз өчен яхшы булган  табигатьнең иң асыл фасылында без “Көзге бал” бәйрәменә җыйналдык.

1 алып баручы:      Хуш киләсең, әйдә, алтын көзем,
                                   Көтеп алдык кыш, яз, җәй аша
                                   Безнең язмыш, килер язмышларга
                                   Шундый көзләр аша тоташа.

Бергэ: Э хэзер без (бергэ )Козге балны башлап жибэрэбез! (кул чабулар)

1 алып баручы: Бәйрәмебезне башлап җибәру өчен сүзне мэктэп директоры Каримова Альмира Талгать кызына бирэбез.

1 алып баручы: Рэхмэт ! Хәзер без бирегә  Козге бал бэйрэменэ узлэрен сынарга дип килгэн укучыларны чакырабыз.

9кл. ……………………………………………………….

8 кл……………………………………………………………..

6кл…………………………………………………………….

5кл……………………………………………………………………………………………

Буген бу командалар узара ярышырлар, э аларнын эшен жюри эгъзалары бэялэр.

Э хэзер Жюри членнары белэн таныштырып утэбез:……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

1 алып баручы: командалар очен 1конкурс— без, тэкъдим итэрбез, жырлыйбыз, биибез, каршы килмэгез, кул чабу, рэхмэт эйту,козге бал  суз хэм сузтезмэлэрен кулланып  шигырь чыгару. Командаларны эзерлэнергэ жибэрэбез, Э жюри уз чиратында конкурсны бэялэп бара, баллар куя.

Командалар эшлэгэн арада сезнен очен

……сыйныф укучылары чыгыш ясый.

2 алып баручы : Рэхмэт! Катнашучыларны бирегэ дэшэбез .Алар узлэрен шигырь юлларын укып ишеттерерлэр. Янадан исегезгэ тошерэбез: командалар без, тэкъдим итэрбез, жырлыйбыз, биибез, каршы килмэгез, кул чабу, рэхмэт эйту, козге бал  суз хэм сузтезмэлэрен кулланып  шигырь чыгару.

Сузне 9кл укучыларына бирэбез.

8кл…….

6кл……..

5кл……….

1 алып баручы:  2 конкурс— шар белэн бию. Хэрбер команда бирелгэн музыкага шар белэн бию биергэ тиеш. Шар ике мангай арасына куела. Кемнен шары тошеп китэ, яисэ кул белэн тотыла — уеннан тошеп бара. 1нче уеннан чыккан командага 1 балл бирелэ, икенче чыккан командага – 2 балл, алга таба – 3 балл, хэм жинучегэ – 4 балл. Уенны башлаганчы башта конкурсантларнын татарча билэрен сорыйк эле.

Уенны башлыйбыз. (Звучит медленная, цыганская, татарская …… мелодии).

2 алып баручы: Э хэзер парларыбыз эзрэк ял итеп алганда,

Cентябрь һэм октябрь айлары шулай ук бэйрэмнэргэ да бай булды.  Көз айларында туган көннэрен билгелэп үткэн һэм үтэчэк кешеләрне бирегә чакырабыз (сентябрь, октябрь, ноябрь айларында )…хэм бер рэткэ тезелеп басуыгызны сорыйбыз.

 Менә бу тартмага бер приз салынган, эгэр сез тартма эчендә нәрсә булганлыгын белсәгез, приз сезгә булачак.

………………………………………………………………………..

1 алып баручы Сезне гомер бэйрэмегез белэн котлыйбыз .Сез муллык байлык чорында дөньяга килгэнсез. Шуна күрэ йөзегездэ һэрвакыт елмаю,бэхет чагыла. Тормышыгызның гел шулай якты, сөенечле булуын телибез.

Сезне котлап   ………сыйныф укучылыры  ………… башкара .

 1 алып баручы: Командаларыбыз очен 3 нче конкурс — “Биюченен чэчен урэм”. Кызлар урындыкка утыра, э егетлэр уз парларынын артына баса. Хэзер егетлэр, уз чиратында,музыка астында биюче кызларнын чэчен урэ. Э кызлар башта:

-кулларын биетэ

-аякларын

-башын

-хэм ботен гэудэсен утырган килеш биетэ.

Кем беренче матур итеп уреп бетерэ — шул жинуче!

(Музыка уйный, егетлэр чэч урэ)

Бэйрэмебезне…………… класс укучылары дэвам итэ. ……………………………………………………………………………………

1 алып баручы: Күп кенэ мэгълүмэтлэргэ караганда, көз аеруча үзенең алтынсу яфраклары ,тоташ яңгырлары,мул уңышы белэн күңеллэрдэ уелып кала. Э менэ көз ае безгэ нинди киемнэр тэкъдим итэ сон? Эйдэгез эле башлангыч класс укучылары тэкдим иткэн моданы карап алыйк . Э жюри безгэ алар арасыннан ин-иннэрен сайлап , 3 жинучене атап утэр.

(мода курсэту, яклау )

 1 алып баручы: Командаларыбыз очен 4 нче конкурс «Рэсем тошеру »

  Хэрбер команда тезелеп баса: алда – кыз, э артта – егет. Егеткэ бер картина курсэтелэ, э кыз аны курми. Егет бу картинаны игътибар белэн карый хэм кызнын аркасына тошерэ, э кыз исэ шунын буенча рэсемне кэгазьдэ тошерергэ тиеш. Кемнен рэсеме матуррак, доресрэк була – шул жинуче. Ана 4 балл бирелэ. Калганнарга эзерэк баллар, жюри узе билгелэр.

Уенны башлыйбыз. (музыка уйный)

Бэйрэмебезне…………… класс укучылары дэвам итэ. ……………………………………………………………………………………

2 алып баручы: Эйдэгез, парларыбыз ял итсен, э без козгэ кагылышлы табышмаклар чишеп карыйк але.

1. Лампа түгел — яктырта.
   Мич түгел җылыта. (Кояш.)
2. Аяксыз кулсыз капка ача. (Җил.)
3. Үскэндэ яфрагын ашыйлар,
   Үсеп җиткэч, үзен ашыйлар.(Суган.)
4. Җир астында алтын казык.(Кишер.)
5. Йөз кат кием барысы да төймәсез.(Кәбестә.)

6.- «Алма!»- дисәң дә алалар,

   Нәрсә соң ул балалар?    (Алма)

7. — Озын, яшел- түтәлдә,

  Сары, тозлы кисмәктә.   (Кыяр)

8. . Пришла без красок и без кисти и перекрасила все листья. (Осень.)

9. Сам видит и не слышит, ходит, бродит, рыщет, свищет. (Ветер).

10. Сидит-зеленеет, падает-желтеет, лежит-чернеет. (Лист.)

11. Очень дружные сестрички, ходят в рыженьких беретах. Осень в лес приносят летом. (Лисички.)

12. Меня просят и ждут, а приду -прячутся. (Дождь.)

13. Под землёю птица клубок свила и яиц нанесла. (Картошка.)

14. Есть шапка, но без головы, есть нога, но без обуви. (Гриб.)

15. Табак, табак эчендэ кибет, кибет эчендэ 2 мен егет (конбагыш)

16. Боится зверь ветвей моих, гнезд не построят в них, в ветвях краса и мощь моя, скажите быстро – кто же я (Осень).

 1 алып баручы: Командаларыбыз очен 4 нче конкурс «Козге жыр».

Командалар коз темасына жыр башкарырга тиеш. Узлэренен класс укучылары ярдэм итэргэ момкин.

……………

2 алып баручы. Хэрбер класс бэйрэмгэ козге муллыктан поделкалар эшлэде. Хормэтле жюри, сез аларга да билгелэр куеп утсэгез иде. эшлэде

Концерт номеры…………………………………………………………………………

  1 алып баручы. Күңелләргә якты нур өләшеп,

                                 Шатлык өстәп һәрбер йөрәккә.

                                 Үз муллыгы белән көзләр килде,

                                 Йомгак ясап җәйге хезмәткә.

2 алып баручы: Көз! Син – мәрхәмәтле, тылсымчы, үзеңнең матур төсле буяуларың белән барлык табигать хазинәләрең – төрле төсле яфракларың, чәчкәләрең белән бизәлгән, өстәлләрдә синең уңышларың: җиләк-җимеш, яшелчәләр. Кемнәр генә сокланмас бу уңышларга!

   1 алып баручы:   Басуларың инде бушап калган
                                   Икмәкләре кергән амбарга.
                                   Алтын көзем, ямансулый алмыйм
                                   Юксына да алмыйм син барда.

2 алып баручы:       Һәркайда да муллык, сөенеч
                                    Һәрбер җирдә көзге шатлыклар.
                                    Кара көз дип сиңа беркем әйтмәс
                                    Кочагында муллык, байлыклар.

1 алып баручы Хөрмәтле дуслар, сонгы конкурсны уткэру очен парларыбызны бирегэ чакырабыз! Конкурснын исеме «Золушка»

Тэлинкэлэрдэ торле ярмалар буталган, о сез аларны аерырга тиеш. Кем тизрэк?

 2 алып баручы: Хэзер сузне йомгаклау очен  жюрига бирер алдыннан

………………….. ……………………………………………………………………………………………………….

1 алып баручы:  Э хэзер суз жюрига бирелэ. Рэхим итегез.

2 алып баручы:  Бәйрәмгә әзерләгән махсус программабыз шунын белэн тәмам. Игътибарыгыз өчен рәхмәт.

1 алып баручы:  Сау булыгыз, алдагы елларда да шулай тырышып эшләп,мул уңыш үстерергә язсын, сезгә сәламәтлек,тыныч тормыш телибез.

Ә хәзер бәйрәм дискотекасы.

КЛ	Шигырь	Шар белэн бию	Биюче чэчен урэм	Рэсем тошеру	Козге жыр	Золушка	Итого
9
8
6
5

 козге бал

без,

тэкъдим итэрбез,

жырлыйбыз,

биибез,

каршы килмэгез,

кул чабу,

рэхмэт эйту

козге бал,

без,

тэкъдим итэрбез,

жырлыйбыз,

биибез,

каршы килмэгез,

кул чабу,

рэхмэт эйту

козге бал,

без,

тэкъдим итэрбез,

жырлыйбыз,

биибез,

каршы килмэгез,

кул чабу,

рэхмэт эйту

козге бал,

без,

тэкъдим итэрбез,

жырлыйбыз,

биибез,

каршы килмэгез,

кул чабу,

рэхмэт эйту

Инсценировка.

Хозяйка однажды с базара пришла, 
Хозяйка с базара домой принесла: 
Картошку, капусту, морковку, горох, петрушку и свёклу…

Вдруг овощи спор завели. 

Перец: Кто из нас, из овощей, и вкуснее, и нужней? 
Кто при всех болезнях будет всех полезней? 
Горох (весело): Я такой хорошенький зелёненький мальчишка. 
Если только захочу, всех горошком угощу! 
Свёкла (важно): Дай сказать хоть слово мне, выслушай сначала. 
Свёклу надо для борща и для винегрета 
Кушай сам и угощай – лучше свёклы — нету! 
Капуста (перебивая) : Ты уж, свёкла, помолчи! Из капусты варят щи 
А какие вкусные пироги капустные! 
Редиска (скромно): Я – румяная редиска, поклонюсь вам низко-низко 
А хвалить себя зачем? Я и так известна всем! 
Огурец (задорно): Очень будете довольны, съев огурчик малосольный. 
А уж свеженький огурчик витаминный! Очень нужен! 
Морковь (кокетливо): Про себя рассказ недлинный: кто не знает витамины? 
Пей всегда морковный сок и грызи морковку – 
Будешь ты всегда, дружок, крепким, сильным, ловким! 
Помидор: Не болтай, морковка, вздор! Помолчи немного 
Самый вкусный и приятный уж, конечно, сок томатный! 
Лук: Я – приправа в каждом блюде и в сегда полезна людям. 
Угадали? Я – ваш друг! Я простой зелёный лук! 
Картошка: Я – картошка так скромна — слова не сказала. 
Но картошка так нужна и большим, и малым! 
Осень: Спор давно кончать пора! Что вы спорите, друзья? 
Осень: Чтоб здоровым, сильным быть, надо овощи любить, 
Все без исключения, в этом нет сомнения! 
Спорить не за чем вы все и полезны, и вкусны! 

9класс

8класс

6класс

5класс

Концертные номера

1. 5 класс Песня «Осень шуршит»

1. 8 класс Музыкальная сценка

1. 5 класс Скетч «Бой учителей»

1. 9 класс Скетч «Шаян больница»

1. 4 класс Песня «Осень постучалась к нам»

1. 6 класс Песня «Осенний блюз»

Җиребезгә көз килде,

Уңышлар да җыелды.

Табын сый белән тулды.

Рәхим ит, дус,

Көзге бәйрәмгә.

Менә туган ягыбызга үзенең байлыгы, муллыгы, кызгылт-сары төсләре, үзенә күрә бер гүзәллеге белән алтын көз дә килеп җитте.

Бүген без илебезгә муллык алып килә торган ел фасылы – көзне каршыларга җыелдык. Бу бәйрәмне электән үк әби-бабаларыбыз “Сөмбелә” бәйрәме дип атаганнар. Бу чорда авыл халкы амбарларга көзге икмәк ташый. Игенчеләр басу-кырларда иген ура, бакчаларда яшелчә, җиләк-җимеш өлгерә.

Аллы-гөлле гөл чәчәкләр,

Бакчаларны ямьләде.

Килде язгы дәртле эшнең

Ямьле уңыш бәйрәме.

Алып килдек үзебез белән

Якын дуслардан,

Йөгерек кызлардан,

Елга – таулардан,

Урман-кырлардан.

Киң кырларда күкрәп уңган,

Мул уңышлардан.

Уңыш өчен янып йөргән

Тракторчылардан.

Кыр корабларның капитаннарына,

Шоферларга, игенчеләргә,

Барлык авылдашларга

Бергә Ялкынлы кайнар сәлам!

Түтәлләрдә үсте бик күп яшелчә:

Кыяр, кабак, чөгендер, кәбестә.

Алар ничек үсә, нинди төстә?

Ә хәзер без әйтәбез, ә сез җавабын табыгыз!

(3 табышмак әйтелә)

Җил агачка хәбәр салды,

Яфракларын коярга.

Инде җәйләр артта калды,

Көз, син килеп ояла.

Кошлар, көньякка төбәлеп,

И очалар, очалар…

Әйләнеп кайтырбыз диеп,

Һаваларны кочалар.

1 нче уен

Эшләребез уң булганнар

Җыелдык бүген бергә.

Күңел ачып сәйранда,

Уйнап-җырлап биергә.

Әйдә, дуслар, җырлыйк, биик,

Безнең сәхнә киң бит ул.

Безнең туган ягыбыз

Чәчәк бит ул, гөл бит ул.

Сәхнәдә “Гармун алыйк әле, дускай” җыры белән Сирень Суримов!

Калды язгы борчылулар инде шөкер,

Кыенлыклар һаман әле искә төшәр.

Әле яңгыр коеп үтте, әле эссе,

Гел хәвефтә торган кырлар өсте.

Тирләп беттек. Тик уңышның мулын көттек.

Шатландырды япь-яшь бөртек, алтын бөртек.

Табышмаклар әйтүне дәвам итәбез.

(4 табышмак әйтелә)

Салкын җилләр исә,

Тәрәзәгә чиртә.

Сап-сары яфраклар

Җиргә очып төшә.

Сары яфрак белән

Безнең бакча тулган.

Кояш та елмаймый.

Белмим, нәрсә булган?

2 нче уен

Күңелләргә якты нур өләшеп,

Шатлык өстәп һәрбер йөрәккә.

Үз муллыгы белән көзләр килә,

Йомгак ясап җәйге хезмәткә.

Табындагы икмәк, сый-нигъмәтне күреп

Ил картлары шатлана.

Муллык белән җиргә килә көзләр,

Көзге муллык кыла тантана.

Табышмаклар әйтүне дәвам итәбез.

(3 табышмак әйтелә)

3 нче уен

Бүген бәйрәмдә “Иң кызыклы яшелчәләр”, “Иң зур яшелчәләр” игълан ителгән иде. Сүзне жюрига бирәбез.

Ни арада җәй үткән,

Алтын көз килеп җиткән.

Җимешләр өлгергәч, бакча

Бигрәк тә матур икән!

Көзге табигатьнең матурлыгын мактап, укучылар рәсемнәр ясаганнар. Әйдәгез, бу рәсемнәрне жюри ничек бәяли икән?

4 нче уен

Икмәк булса, җыр да була, диләр

Җыр булган җирдә оста биюче дә табыла

Сезнең каршыгызда һинд биюе.

Һәр көн саен хәерле көн телим,

Аяз кәннәр телим илемә.

Биек кәкләр телим бөркетләргә

Һәм иминлек телим илемә.

Хәерле көн димен һәр бөркеткә,

Кояшлы көн телим гөлләргә.

Сөйкемлелек телим яшь кызларга

Һәм сабырлык телим ирләргә.

Хәерле көн телим,

Таңнар туган саен җиремә.

Аяз көннәр телим һәммәгезгә

Һәм иминлек телим илемә.

Хөрмәтле укучылар, укытучылар, килгән кунаклар! “Көзгә багышланган кичәбезнең беренче өлеше тәмам. Ә хәзер биюләр.

Табышмаклар.

Түгәрәк тәнле, Бал-шикәрдән тәмле. (карбыз)

Ишексез-тәрәзәсез булган, Эченә кеше тулган. (кыяр)

Ашка салсаң тәм кертә,Борынга салсаң төчкертә (борыч)

Утырабыз урманда Ап-ак эшләпә киеп.

Киптерә дә кыздыра да

Кешеләр безне җыеп. (гөмбә)

Озын-озын агачларАгачларда оялар.

Ояларда кошчыклар.

Түгәрәк кенә кызыл йорт, Эче тулы корт. (помидор)

Үзе мең бөртек, эче – мең бөртек, Башы җирдә, койрыгы – коймада. (кабак)

Ачыдыр теле, кыллыдыр төбе. (суган)Чәчәге агачында,Алмасы тамырында. (бәрәңге)

Түгәрәк – ай түгел, Сары – май түгел,

Койрыгы бар – тычкан түгел. (шалкан)

Өсте яшел, асты кызыл, Ул ни булыр? (кишер)

Үзе тук кебек, Кайгысы юк кебек,

Елый башласа – туктамый. (көз)

Агачтан биек, Үләннән кечкенә. (яфрак)

Уеннар

1 уен

3 кеше чакырыла. Урындыктагы бәрәңгеләрне санарга тиеш.

2 уен

3 кеше чакырыла2 . Һәр кешегә яфрак бирелә. Коробкага шул яфракларны очыртып кертергә кирәк.

3 уен

2 кеше чакырыла күзләрен яулык белән бәйлибез. Яшелчәләр арасынна алманы табып, чиләккә җыялар. Кем күбрәк җыяр икән?

4 уен

4 кеше чакырыла. Савытта борчаклар һәм акча бар. Ничә сум акча булганын санарга кирәк.

Борын-борын заманда да т?гел, Метр?й диг?н бер авылда яш?г?н ди,булган ди бер патшалык.Ул патшалыкны? исеме”Л?йс?н”балалар бакчасы булган ди.Бу патшалыкта ??рвакыт кызыклы б?йр?мн?р ?тк?н,матур ?ырлар я?гырап торган. Балалары бик т?рбияле,т?ртипле булганнар ди ,? т?рбияче апаоары бик белемле,тырыш кешел?р булган.

                         ?ыр: “Безне? бакча”.

Балалар ??р б?йр?мне к?теп алалар  “Л?йс?н”диг?н к??елле д?ньяда алар биерг?,?ырларга,матур шигырьл?р с?йл?рг? ,берг? дус ,тату булып  к??елле уеннар уйнарга яратканнар.?,”Л?йс?н” диг?н патшалыкта гел ?зг?решл?р булып кына торган.Табигать патшабыз бу кечкен? билл?м?не ?йл?неп,карап кына торган.Яз ?итс? балалар бакчасы шау-г?р килг?н. Патшалыкта язгы эшл?р башланган.Т?рбияче апалары бел?н берг? балалар ч?ч?кл?р утыртырга бик яратканнар,шу?а к?р? “Л?йс?н”патшалыгы ??рвакыт ч?ч?кк? к?мелеп торган.

                        “Ч?ч?кл?р,к?б?л?кл?р биюе”.

Мен? шулай шат,тыныч кына яш?г?нд? ч?ч?кле,к?б?л?кле матур д?нья ?зг?реп кит?.

(  ?ил тавышы,я?гыр болыты кер?. Ул ?йл?неп, я?гыр б?ртекл?рен ч?чеп балаларны куркыта.)

Болыт:

• Ха-ха-ха!!!!!!! Бетте матур к?нн?регез мин сезне? тыныч д?ньягызны тар-мар ит?рг? килдем! Мин салкын я?гыр болыты! Мин суык я?гыр,пычраклар алып кил?м сезг?. Сезне ту?дырам,сазлар ч?чр?т?м.Ч?ч?кл?регез ши?еп бет?ч?к,бакчагыз да ямьсезл?неп калыр ?ле!В?т сезг?!!
• 1 бала:Тукта!Тукта я?гыр усалланма ?ле син! Без бит к?з кил?сен бел?без.?йд? дус булыйк!
• 2.бала: Я?гыры да кары да безг? якын бары да!
• Болыт: Тукта,тукта! Сез нишл?п минн?н бер д? курыкмыйсыз ?ле?

Т?рбияче:?й,я?гыр,безне?балалар бар н?рс?не д? бел?л?р!Табигать фасылларыны? алмашуын да.?йтегез ?ле балалар:

— нинди ел фасылларын бел?сез?

-айларны? исемн?рен?

-к?нн?рне? исемн?рен?

-безне? район исеме?

-авылыбыз исеме?

-к?з к?ненд? табигатьт? нинди ?зг?решл?р була?

К?рде?ме болыт алар бар н?рс?не д? бел?л?р к?зне? нинди булгасын да белеп торалар!

“ К?зл?р кил?”.

•  

“Безг? б?йр?м килде”(Т?г?р?к уен).

К?й.Я?гыр кит?.

А.Б: Мен? шулай безне? кечкен? патшалыгыбызда зур ?и??л?р яулана. Ел фасыллары ?йл?н? тора,балалар ?с? тора. Чираттагы б?йр?м ?ит?.

•  

1. К?з к?нн?ре килеп ?итте.

Хушлашабыз ??й бел?н.

Б?тен ?ирг? яфраклардан

Алтын кел?м ??елг?н.

1. Яфракларны алтын бел?н

Кем т?нл? биз?п й?рг?н?

Танымыйча торам ик?н

Бакчабызга к?з килг?н.

1. Алтын яфраклар очалар

Безне? башларга тиеп.

К?н д? бакчага барабыз

матур к?лм?кл?р киеп.

1. Бик к??елле урамда

Алтын-сары бар д?нья.

?ил яфраклар бет?,

К?з шатлана,с?ен?.

“ Яфраклар бел?н бию”.

А.Б: Мен? шулай “Л?йс?н” балалар бакчасына к?з кил?.??р ел фасылы ?зе матур. Кыш безег? ак карлары,чыршы б?йр?ме бел?н к??елд? аерым урын алса,??й т?мле ?ил?кл?ре,матур ч?ч?кл?ре,?ылы к?нн?ре бел?н якын.Яз айлары яшел б?рел?ре,?ылы яктан кайткан кошлары бел?н к??елг? кереп кала.?,к?з айлары бигр?к матур. Бар д?нья сары,кызыл алтын т?ск? кер?.Агачлар и? матур к?лм?кл?рен киеп к?з килг?нен к?т?л?р. Бакчаларда эшл?р т?г?лл?н?.У?ыш ?ыеп алына,кыш ашарга базларга салына.Эшл?р кими.Без кышка эзерл?н?без.

А.Б: К?з килг?ч байлык арта. Безне? бакчада да яшелч?л?р мулдан булды.

Матур к?й ишетел?

                                              . Залга к?з кер?.

Ис?нмесез балалары! Мин сезг? к?з б?йр?мен? кунак булып килдем!

                                                 “С?мбел?” ?ыр.

И, балалар, бигр?к матур ?ыр бел?н каршы алдыгыз.Р?хм?т сезг?.Килг?нд? бар ?ирне карап килдем.Бик матур хезм?т куйгансыз ик?н ??й буе. Ч?ч?к-г?лл?регез,яшелч?-?имешл?регез мулдан булган. Мине каршыларга ныклап ?зерл?нг?нсез ик?н. Мин д? сынатмадым быел! Озак к?ттерм?дем! Бик суык та булмадым. Я?гырларымны тыеп тордым сез  яшелч? бакчасында,басуларда эшл?рен т?г?лл?сен дип.Карап торам да танымыйм. Бигр?к ?ск?нн?р? Кая со? ?ле Шамил,Динар, Илнар?  Шулай инде  балалар,к?н артыннан к?н ?т? торыр,айлар елларга тоташыр.Сез д? олы кешел?р булырсыз .Тырыш ,хезм?т с?юч?н,т?рбияле балалар булып ?с?рсез дип ышанып калам.?йд?гез ?ле б?р?мебез г?рл?п торсын бер биеп к?рс?тегез!

                                                     Татарча бию.

К?з : Булдырдыгыз балалар! Мин кил?г? ничек эзерл?ндегез со??

1:Яшелч?,?ил?кл?рне ?ыеп куйдык!

2. Бакчаларны ?ыештырдык.

3. Матур ?ырлар,шигырьл?р ?йр?ндек.

                                                   Айгиз ?ыр.

4.Б?лм?не биз?дек.

5.Биюл?р,?ырлар  ?йр?ндек.

К?з: Кая ?ле тикшереп карыйм!

                                       ?ыр :”Яфраклар б?йр?ме”

Уеннар:

1. Б?р??ге ?ыю.

2.Суган утырту.

3.Эстафета.

                                        ?и??челэрг? б?л?к: Илзир ?ыр

К?з : Ай,у?ганнар,булганнар!

Яшелч?л?р чыгып басалар:

5. Без инде х?зер зурлар

Тиз эшли безне? куллар

Яшелч?л?р алабыз

К?рзинн?рг? салабыз.

                                                “У?ыш ?ыры”

                                          “Яшелч?л?р полькасы”.

1. Безне? бакчада ?с?

яшелч?не? т?рлесе.

Т?г?р?ге бар,озыны

Ачысы бар т?чесе.

1. К?бест? аш пешереп,

Т?рле салатлар ясый.

Витаминга бай ул диеп

Шул килеш т? ашылар.

1. Тураган да елата дип

Мине с?йлил?р туган.

Грипп эл?км?сен дис??

К?бр?к аша суган.

1. Кыярны ??ркем таный.

Кыяр салатка ярый.

?г?рд? куйса? тозлап,

Кыяр саклана озак.

1. ? мин -булам помидор.

Т?п яшелч? салатта.

Т?мле ген? т?гел ?ле,

Витамин к?п томатта.

1. Тыгызланып туп кебек

?сеп ?ит?б?р??ге.

Кырдан к?лд? пешк?не

?ай,бигр?к,инде т?мле!

1. Мин булам кызыл ч?гендер

Бик файдалы яшелч?.

Минн?н салатлар ясыйлар

Ашыйлар пешереп т?. “

•  

Балалар,яз,??й,к?з безне? ?тил?ребез,бабаларыбыз,абыйларыбыз басуларда хезм?т куялар .Иген ?стер?л?р.Без сезне? бел?н икм?к кадерен д? белеп ?с?рг? тиеш. Икм?к К?зне? и? олы б?л?ге.Безне? и? олы сыебыз.

“Икм?к кадере”

• :К??елем булды балалар!Сезне к?з б?йр?ме бел?н тагы бер  котлыйм! Шатлыклы,б?хетле балачак ,тыныч,имин еллар тел?п мин инде юлга кузгалам.Минем бер басуда  ?ылы якка кит?че кошлар тукталганнар,шуларны озатасым бар .Хушыгыз балалар! Мин сезг? б?л?к калдырам.Зур алма.

Залга алма керт?л?р.

1.  

А. Б: К?з безг? табышмаклар калдырган:

1. Исе юк,т?се юк

Аннан башка тормыш юк(су).

2. Ул булса к?н була,

Ул булмаса т?н була.(кояш).

3. Агач б?г? кулы юк,

Й?ри торган юлы юк.

•  

Тузаннарны туздыра.(?ил).

4. ?зем ап-ак,

•  

Мул итеп у?ыш бир?м

Вакытында ?ыймасагыз,

?зем чыгып й?гер?м.(борчак).

5.Нинди аучы коралсыз,

??нлек аулый т?н буе.

Аннан мыегын селкетеп

Йоклап ята к?н буе.(песи).

Барлык б?йр?м кунакларына б?л?к :

“Зонтиклар бел?н бию”

• : Булдырдыгыз балалар.?,х?зер алма бел?н сыйланабыз!

К?й ишетел?.Залга алма корты кер?.

• Сыйланды ди мен?!.Минем алма бит ул.Мин бел?сегез килс?- шушы алманы? ху?асы-алма корты.Кайссы тишегенн?н керс?м д?,чыксам да мина ирек!В?т!!!!!!!!. (Алма корты алма артына кача тишект?н кулларын чыгара-бию
• : ?й, алма корты!? безне? балаларга к?чт?н?чне д? син ашап бетерде?ме?

Алма корты: И,сез бигр?к инде! Ми?а шушы алма да бик ?итк?н.?н? тегенд? к?рзин бел?н к?чт?н?чл?р бар.Ансы сезг? .?, минем алмага тим?гез!Кая ?ле тынычлап ашап бетерим,пока!(алмасын тартып алып кереп кит?.)

Балаларга алмалар тараталар.

• .Б: Х?рм?тле кунакларыбыз,кадерле балалар! ??ркемг? ис?нлке-саулык тел?п без сезне? бел?н хушлашабаз! К??елле б?йр?мебез т?мам!Сау булыгыз!

Просмотр содержимого документа

«»Козге экият»(сценарий) »

Осенний бал- 2016

(Музыка.Балалар 2 круг атлап чыгалар ярымтугэрэк тезелэлэр, шигырьлэр.)

1.Үтте-китте матур җәйләр,
Көзләр килеп җиттеләр.
Ак каенның яфраклары,
Саргаешып киптеләр.
Сандугачлар, карлыгачлар
Очып китте еракка.
Торналар да ялга китте,
Җылы якка, көньякка.

2Яфрак саргайды,
Үләннәр шиңде.
Ашыкмый гына
Алтын көз килде.
Сау бул, ямьле җәй
Хушыгыз, кошлар.
Хәерле юллар
Телибез дуслар.

3. Сары- сары, сап- сары
Агачның яфраклары.
Җил исә, ява яфрак-
Көзнең матур чаклары.

4.Яратам мин
Сары төсне.
Бөтен дөнья
Алтын төсле.

5. Көз килде, үләннәр
Саргайды, шиңде.
Сап- сары яфраклар
Җиргә сибелде.

6. Урман, кырларга
Килде матур көз.
Җәй үтте диеп
Үкенмибез без.

7 Ребенок: Так из года в год бывает

Только осень подойдет,

Добрый праздник урожая

В селах празднует народ.

8 ребенок Осень нас к себе на бал

Нынче пригласила

Чтоб никто не опоздал,

Осень попросила

Җыр “Осень к нам пришла”

Ведущий.

Дуслар, бәйрәмгә килгәнсез,

Гөлдәй матур киенгәнсез.

Ниләр китердегез көзгә

Сөйләп бирегезче безгә.

8..Көз көннәре бик күңелле,
Бик күп җимешләр пешә.
Кәбестә, шалкан өлгерә,
Алмалар коелып төшә.

9..Бу бакчада ни үсәме?
Бу яшелчә бакчасы.
Үсә кыяр, помидорлар,
Кәбестәләр – барчасы.

10. Безнең бакчада үсә:
Редис, кыяр, кәбестә,
Шалкан, бәрәңге, кишер
Суган, борыч, чөгендер.

Под музыку входит Королева осени.

Коз. Исәнмесез, нәни дусларым! Исәнмесез, кадерле кунаклар! Мине таныдыгызмы? Мин-Коз кызы.

Вед.:Исәнме, Коз кызы. Без сине бик коттек, бэйрэмгэ эзерлэндек.

Коз кызы: Сез минем килгэнне яратасызмы? Мин ботен жирдэ матурлык тудырам, агач-куакларны алтын тосенэ манам, жирдэ алтыннан келэм сузам.

Көз килде

Уңышлар җыелды,

Табыннар сый белән тулды.

Рәхим итегез, дуслар,

Биергә һәм җырларга.

Жыр “Осень, осень, осень золотая” (Коз уртада йори, жырлый, кэрзиннэн жимешлэр курсэтэ,утыралар)

Коз: Без козге балга жыелдык, кунаклар да бэрэмгэ килгэн.

Вед: Эйе, кунаклар белэн бэйрэм кунелле.

Коз: Эйдэгез, тагын да кунеллерэк булсын очен тагын да кубрэк кунаклар чакырыйк.

Балалар:Гости, гости мы вас ждем!

(Слякоть белэн холодрыга керэ. Слякоть целлофановой накидкада, башында целлоф. Пакет, галошта, бэлэкэй генэ зонтик белэн. Холодрыгада пима, мехлы безрукавка, шапка-ушанка, спортивные трусы. «Джентельмены удачи» коенэ жырлап килеп керэлэр)

Холодрыга. Коз килу белэн безнен вакыт житэ.

Кон саен Слякоть белэн Холодрыга кунакка килэ.

Э безне берсе дэ котми

Безне ботенесе тирги дэ тирги

Тирги дэ, тирги.

Слякоть. Мин-Слякоть буллам ,

Мин ботен жирдэ дэ галуш белэн, зонтик белэн,

Жыелып яткан су эченнэн йорим, сырость тудырам.

Холодрыга. Э мин-Холодрыга ботен утеп барган кешелэрне катырам, суык жибэрэм.

Холодрыга. Кара эле, Слякоть, бу наверное безне кунака чакырганнардыр.

Слякоть. Син нэрсэ, Холодрыга, юкны сойлисен.Апчхи! Бу доньяда ничэ ел яшим, мине берсе дэ кунака чакырганы юк эле.

Холодрыга. Мине дэ берсе дэ чакырганы юк, раз алар безне кунака чакырмаганнар икэн, без аларнын бэйрэмен бозабыз. Ох-х укенерлэр, безне чакырмаганга!

Слякоть.Ой, кем бу?! Бу бит Коз кызы_- Королева осени!

Холодрыга. Алтын Коз!!!

Слякоть.Шатланалар. Анарга жыр да жырлыйлар, бию дэ биилэр.

Холодрыга. Кара син аны, аны ничек яраталар!!!

Слякоть.Э безне яратмыйлар.(елый)

Холодрыга.Фу-у, ботен жирне юешлэп бете! Елама эле, синнэн башка да суык монда! Лучше уйла, ничек бу Коз кызынын кирэген бирергэ, эллэ кем булып йоремэсен монда!

Слякоть. Уйлап таптым! Без анны хэзер заколдуем. И ул йоклап китер, э узебез карлы- бозлы янгыр яудырырбыз!

Холодрыга. Бррр!

Слякоть. Суык, кунелсез козгэ эйлэндерербез!

Холодрыга.Бррр!

Слякоть. Шул вакытта анны берсе дэ яратмас.

Холодрыга.Э ничек без анны заколдовать итэбез?

Слякоть. Хэзер без пычракны бер савытта бутыйбыз да, э анарга эйтэбез ….раствор красоты дип эйтэбез. (Козгэ бирлэр, Коз йоклап китэ)

Холодрыга.Урра, килеп чыкты! Боларнын бэйрэмнэрен боздык, Коз кызын йоклаттык, эйдэ зебез икенче садика китик. (чыгып китэлэр)

Вед. Нишлибез инде хэзер, ничек Коз кызын уятабыз? Эйдэгез яфраклар шыбырдатып биик эле, бэлки Коз кызы шулай уяныр.

(Яфраклар белэн бию, Коз кызы уртада урындыкта утыра)

(Коз кызы уяна)

Коз:Ох-х. мин ничек озак йоклаганмын, кайда мин? Нэрсэ булды?Э анладым, мине бит нэни дусларымнын биюлэре коткарды.Эйдэгез эле бергэлэшеп уйнап алыйк.

(уен, музыкага круг буйлап туп йоретэлэр, кемдэ кала шул Коз белэн бии)

Коз кызы:Балалар, сез мине бик сөендердегез. Матур итеп җырлыйсыз, бик күп уеннар беләсез. Менә бу кучтэнэчлэр сезгә тапшырам. Мин китәм, ә сез акыллы, хезмәт сөючән булып үсегез. Сау булыгыз.

Дети. Сау булыгыз, Коз кызы.

Шигырьлэр Анита, Аринка

Вед: Бәйрәмебез тәмам. Сау булыгыз.

Рольләрдә:

Алып баручы

Көз

Сазлык иясе

Гөмбә

Болыт 

Атрибутлар:

Банкетка, оформленная осенними листьями (чтобы осень сундучок поставила) Для осени: Платье Венок Букет из осенних листьев Сундучок 3 золотых листочка (кленовый, дубовый, осиновый) Для Лешего: Одежда Зеркало Очки Кленовый лист

Для Тучки: Платье Тазик Пульверизатор

Для детей: Зонтики

Репертуар:

2 песни на тат. языке Стихи на 2-х языках Оркестр 2 танца

Ход мероприятия: 

Зал бәйрәмчә бизәлә. Өстәлләрдә уңыш: җиләк-җимеш, яшелчәләр, башаклар куела. Салмак кына музыка астына балалар залга керәләр.

Муз. җитэкчесе:

Һәрбер чорның үз матурлыгы бар. Кыш үзенең әче бураннары, яз – тезелешем кайткан кыр казлары белән матур. Җәйнең йөзен аллы-гөлле чәчәкләре бизи. Ә көз? Алтын көз! Исеме дә әнә нинди матур яңгырый. Шушы матур көз бәйрәменә Сезне дә чакырдык. Рәхим итеп карагыз.

Музыка астына балалар залга керәләр һәм ярымтүгәрәк ясыйлар.

1 бала. Бүген бездә матур бәйрәм

Бүген бездә көзге бал.

Бүген көзге байлык белән

Бизәлгән безнең бу зал.

2 бала. Җиргә  яфрак коелган

Сап-сары келәм булган.

Яфракларны без җыярбыз

Дәфтәр эченә куярбыз.

3 бала. The sunflower children

Nod to the sun.

Summer is over,

Fall has begun!  

4 бала. Көзге урман тып-тын булган,

Агач башы- ялангач .

Соңгы яфрак төшә калтырап,

Әз генә җил шаяргач.

5 бала. Күрмичә дә калдык җәйне

Үтеп киткән ни ара.

Баш өстеннән җылы якка

Торналар очып бара.

Балалар ярымтүгәрәктә басып торган килеш  “Көз килә” дип исемләнгән җыр башкаралар.

Шаяра әле күбәләк

Үтсәләр дә җәйләре.

Ә урамга килеп керде,

Килде яфрак бәйрәме.

Кушымта:

Нинди генә төсләре юк,

Күреп исең китәрлек.

Яфрак ява, яфрак ява

Юлыбызга түшәлеп.

Өлгереп җиткән миләшләр

Утлар шикелле яна.

Ә яфраклар бөтерелеп

Ява да ява, ява.

Кушымта шул ук.

Югалмаган икән әле

Төсләрнең яшеле дә.

Ясап яфрак бәйрәмнәре

Килә көз әкрен генә.

Кушымта шул ук.

Җыр тәмамланганнан соң, залга музыка астына кулына кечкенә сындык тотып Көз керә)

Көз. Исǝнмесез, дусларым,

Килдем мин сезгǝ тагын.

Мин кɵз кызы-Сɵмбелǝ

Кɵзге байлык кулымда.

Муллык – сǝламǝтлек телим

Кем очраса юлымда.

Бǝйрǝм итик бергǝ-бергǝ,

Мул уңыш хɵрмǝтенǝ.

Чакырам мин һǝммǝгезне

Матур көз бǝйрǝменǝ.

(Көз сандыгын банкетка өстенә куя).

А.б.  Серле сондыгыңны безгә ачып күрсәт инде .

Көз (моңсу гына) Минем сандыгымны 3 алтын яфракта язылган тылсымлы шигырьләр генә ача ала. Ләкин ул яфракларны җил бөтен урманга тараткан. Балалар! Сез миңа аларны табарга ярдәм итәсезме?

Балалар. Әйе!

А.б.  Бер дә борчылма, Көз! Безнең балалар һишчиксез ярдәм итәчәкләр. Әйдәгез, урманда тын булганда, юлга чыгарга ашыгыйк. Җил булмаганда безгә яфракларны табарга җиңелерәк булыр.

Көз. Әйдәгез, кулларны-кулга тотышыйк һәм бергәләп урманга юл тотыйк.

Көй астында балалар хәрәкәтләнәләр һәм урындыкларына барып утыралар.

Көз. Менә, балалр, без көзге урманга да килеп җиттек. Күпме монда матур яфраклар! Безгә аларны ничек табарга?! Бәлки, безгә урман ияләре ярдәмгә килерләр?! Ишетәсезме? Кемдер килә.

Шул вакыт Сазлык иясе килеп керǝ.

Сазлык иясе (көзгегә карана-карана җырлый): Ля-ля-ля-ля-ля!

Мин – урманның чибәркәе! 

Тьфу, кемнәр сез, кем минем сазлык патшалыгыма килергә җөрьәт иткән? (Күзләрен кысып карый, күзлеген алып кия). Ииииих, бу бит кечкенә-кечкенә балакайлар икән бит, ләбаса! Фу, нинди чиста, нинди матур алар. Фу-фу-фу!  Нигә монда мине борчып йорисез? Сезгә ни кирәк?

Көз: Исәнмесез, хөрмәтле, Сазлык иясе. Без тылсымлы сүзләр язылган  алтын яфраклар эзли идек. Алар  бу урманда булырга тиеш, сез аларны очраклы рәвештә  күрмәдегезме?

Сазлык иясе:  Яфраклар? Мда… нәрсәдер искә төшә шикелле. Кичә каты җил исте һәм минем сазыма бер бик тә кызыклы яфрак алып килде. Менә-менә шушы тирәдә күргән шикелле идеи. Кызлар! Булышыгыз әле миңа, минем яныма килегез. (Кулын маңаена куеп әти-әниләр ягына карый):

Кызларга ярдәмгә 3 әтине дә чакырабыз. (3 әти чыга).

Ярыша-ярыша шушы яфракларны кызлар әтиләре ягына, ә әтиләр кызлар ягына ыргытып карыйк. Бәлки, тылсымлы яфрак килеп тә чыгыр.

(Әтиләр һәм кызлар ярышалар, шул арада, малайлар сәхнә артына биюгә әзерләнергә китәләр)

(Ярыш тәмамланганнан соң):

Сазлык иясе:  Табылдымы яфрак?

Кызлар: Юююююк.

Сазлык иясе: Шулай җайлы гына табылыр дип уйладыгызмы? Юк инде! Менә минем биремнәремне үтәсәгез – бирермен!

Көз: Әйт тизрәк, нәрсә телисең?

Сазлык иясе:   Миңа монда сазда   салкын  булып китте. Бер биеп алабызмы соң?

Көз: Бер дә борчылма, хәзер, балалар белән бер биеп алсаң, бик тиз җылынырсың.

Бала.  Һǝр кɵз үзенчǝ килǝ ул,

Һǝр кɵз үзенчǝ матур.

Елмаешып бер биесǝк

Кɵзне ярату булыр.

(Бию).

Сазлык иясе: Шǝп биедегез,балалар,җил кебек җилдердегез генǝ.Менǝ болай:у-у-у…(йɵгереп йɵри).

Сазлык иясе:   Рәхмәт сезгә, балалар, мине бик шатландырдыгыз! Мин дә үз вәгъдәмне үтим – сезгә алтын яфракны тапшырам,  ә калганнарын үзегез табырсыз! (Яфракны көзгә бирә) Сау булыгыз. (Китә)

Көз: Әфәрин, балалар! Бер яфрак бездә! Тагын ике яфрак кына табасы калды. Ой, балалар, тагын кемдер килә…

Көй астына Гөмбә керә.

Гөмбә: Ой, исәнмесез! Сез кем буласыз? Урманда нишләп йорисез? Көз үзе дә биредә икән.

Көз: Әйе, мин дә биредә. Балалар! Таныгансыздыр инде. Бу – Гөмбә. (Гөмбәгә карап) Гөмбәкәй! Без тылсымлы сүзләр язылган  алтын яфраклар эзли идек. Син аларны кайдан эзлисен белмисеңме?

Гөмбә: Сорыйсыз тагын! Мин бу урманда бар әйберне дә беләм. Сезнең яфракларыгызны да күрдем. Берсен хәтта, кирәге чыгар дип, яшереп тә куйган идем.

Көз: Гөмбә әфәнде! Мин Сезне күптән беләм. Сез бик яхшы, игелекле. Бәлки, сез аны безгә бүләк итәрсез?! Ул безгә бик кирәк.

Гөмбә:  Ярар,  бирермен мин аны сезгә, ә  сез китеп барырсыз һәм мин тагын үзем генә калырмын, ә миңа ни эшләргә? Бер кем белән дә күңел ачып булмый, хәтта  кош-кортлар да очып киттеләр. (Гаепле кеше кебек басып тора). Ююююююк, бирмим.

Көз: Гөмбә әфәнде, ә без сезнең күңелне бик теләп күтәрербез, сез безгә ни теләвегезне генә әйтегез.

Гөмбә: Менә берәр матур көй яңгыратсагыз, шәп булыр иде!

А.б: Гөмбә дус! Рэхим итеп тыңлагыз!

Балалар уен коралларында уйныйлар.

Гөмбә: Рәхмәт-рәхмәт, балакайлар. Күптән минем болай күңел ачканым булмады. Әфәрин, балалар! Ярый, мин сезгә яфракны бирәм, чөнки сез миңа бик ошадыгыз! (Яфракны Көзгә бирә һәм хушлашып чыгып китә).

А.б: Менә, балалар! Икенче яфрак та бездә! Бер генә яфракны эзләп табасыбыз калды! Аны тапканнан соң, без тылсымлы сандыгыбызны ача алырбыз! Кызык, безгә кем булышыр икән?

 Көй астында Болыт керә.

А.б: Исәнмесез! Ә сез кем буласыз?

Болыт: Мин көз артыннан ияреп йөрим. Көз яфракларны алтынга күмә, ә мин аларны юешлим. Мин су белән беркайчан да аерылмыйм, менә хәзер юынам, коенам. (Пуливизатордан үзенә су сиптерә). ә безне карап утыручы кунакларга мин пычырак су әзерләдем. Хәзер-хәзер, кайда әле ул?! Сезнең өчен бер нәрсә дә кызганыч түгел. (Ләгән алып килә һәм әти-әниләр өстенә сибә).

А.б: Балалар! Без чып-чын көзге болыт белән очраштык, ахрысы…

Болыт: Әйе, мин болыт. (Балаларга һәм әти-әниләргә карап) Ә сез мин яңгыр яудырганда урамда ничек йөрисез?

Балалар: Кулчатыр белән.

Болыт: Миңа ничек икәнне күрсәтеп алыгыз әле. (Кулын маңаена куеп, балалар ягына карап). Малайлар! Минем яныма чыгуыгызны сорыйм. (Әти-әниләр ягына карый) Хөрмәтле әниләр! Балаларга ярдәм итик , балалрыгыз белән парлашып басыгыз әле. 2 төртемгә бүленеп, кайсы төркем беренче килүен ачыкларбыз.

Музыка астына ярыш оештырыла. Шул арада кызлар биюгә әзерлзнер өчен сәхнә артына китәләр.

Болыт: Ииииих, сезнең белән шундый да күңелле.

 А.б: Болыт! Без тылсымлы сүзләр язылган яфраклар эзлибез. Бер генә яфрак табылмыйча калды. Ярдәм ит әле безгә, зинһар өчен.

Болыт: Тылсымлы яфраклар? Әйе, әйе, ишеткән идем мин алар турында. Әйдәгез, бергәләп биеп алыйк, бәлки, тылсымлы яфраклар шул арада табылыр.

Кулчатырлар белән бию.

(Бию азагында Болыт яфракны табып ала).

Болыт: Менә ул тылсымлы яфрак! ә миңа хушлашырга вакыт. Минем эшем күп әле, яңгырлар яудырасым бар. Сау булыгыз, балалар. (Сау булыгыз).

А.б: Рәхмәт сиңа, болыт.

Балалар! Без барлык яфракларны да табып бетердек. Кадерле Көзбикә! Кил монда тизерәк. Синең сандыгыңны ачарга вакыт җитте.

Көзбикә яфракларны ала һәм тылсымлы сүзләр әйтә.

Көзбикә: Яфрак, яфрак, ярдәм ит,

Минем сандык ачылсын,

Балалар бик шатлансын. (Сандыкны ача. Сандыкта балаларга бүләкләр).

А.б: Рәхмәт сиңа кадерле Көзбикә! Ә безнең күңелле бәйрәмебез ахырына якынлашты, безгә көзге урианнан төркемебезгә кайтырга вакыт. Әйдәгез әле, балалар, Көзбикәне матур җыр белән озатыйк.

Җыр башкарыла. 

Көзге уңыш бәйрәме.

Максат: балаларны туган як мәдәнияте һәм традициясе белән таныштыру.

Бурычлар:

— тәрбияви: балаларны уңышның кадерен белергә, хөрмәт итәргә өйрәтү,

— үстерелешле: балаларның башкару осталыкларын үстерү,

— белем бирү: балаларның яшелчәләр турында белемнәрен арттыру.

Җиһазлар һәм материаллар: чиләкләр, бәрәңгеләр, кашыклар.

Техник чаралар: ноутбук, дисклар.

Зал бизәлеше: яфраклар, шарлар.

Балалар белән алдан эшләнелгән эш: яшелчәләр турында җырлар, шигырьләр,

табышмаклар, биюне өйрәнү, яшелчәләрдән ясалган әйберләр күргәзмәсе оештыру.

Балалар залда ярымтүгәрәк ясап басалар.

Алып баручы. Хәерле кич дуслар! Һәрбер чорның үз матурлыгы бар. Кыш үзенең ачы

бураннары, яз — тезелешеп кайткан кыр казлары белән матур. Җәйнең йөзен аллы-гөлле

чәчәкләр бизи. Ә көз? Алтын көз! Исеме дә әнә нинди матур яңгырый. Болай әйткән

вакытта без табигатьтәге буяу-бизәкләрне генә күздә тотмыйбыз. Көзнең алтынлыгы, аның

муллыгы һәм күркәмлеге көзге муллык белән билгеләнә.

Борын заманнарда бер авыл агаеннан

— Синеңчә яз яхшыракмы, әллә көзме?- дип сораганнар.

Ул, һич тә аптырамыйча:

— Күз өчен яз яхшы, авыз өчен көз яхшы,- дип җавап биргән.

Менә шундый авыз өчен яхшы булган табигатьнең иң асыл фасылында без “Көзге бал”

бәйрәменә җыйналдык.

— Ни арада җәй үтте,

Матур көз килеп җитте.

Шатлык тулы бу бәйрәмне

Балалар күптән көтте.

— Бүген бездә матур бәйрәм

Бүген бездә көзге бал.

Бүген көзге байлык белән

1

Бизәлгәндер безнең зал.

— Җиргә яфрак коелган,

Сап-сары келәм булган.

Яфракларны без җыярбыз,

Букет ясап куярбыз.

— Көз көннәре килеп җитте,

Хушлашабыз җәй белән.

Бөтен җиргә яфраклардан

Алтын келәм җәелгән.

— Җылы якларга кошлар да китә.

Көз агачларны сап-сары итә.

Алар коела җил искән саен.

Җилферди җилдә сап-сары каен.

— Җирдә сары яфрак –

Көз килүнең билгесе.

Сары яфрак – көз чибәрнең

Төшеп калган көзгесе.

Саргая таллар, усаклар,

Алмагачлар һәм каен.

Көннән-көнгә арта бара

Җир өстендәге алтын.

— Көннәр инде салкынайды,

Кышлар бераз якынайды.

2

Тирә-юнь гел сары төстә

Әллә соң бу алтын аймы?

Җыр: «Яфраклар бәйрәме»

Көз керә.

Көз:

— Исәнмесез, балалар! Мин алтын Көз булам. Сезгә көзге байлык, көзге муллык китердем.

Кырларда – игеннәр, бакчаларда яшелчәләр өлгерттем. Бар табигатьне алтын төскә

төрдем.

Алып баручы.

Көз килде, көз килде,

Уңышы да куп булды.

Көзге муллык базларны,

Амбарларны тутырды.

— Балалар, көзге муллыкның нәрсә икәнен сез беләсездер инде. Көз – басулардан җыеп

алынган иген, бакчалардан җыелган яшелчә, җиләк-җимеш ул. Ә аларның безнең өчен

файдасы бик зур.

Коз:

Бүген безнең бәйрәмебез яшелчәләргә багышланган. Мин сезгэ яшелчэлэр турында

табышмаклар эйтермен, э сез жавапларын табарсыз. Сез ризамы, укучылар?!

1.

Кат-кат тунлы, карыш буйлы. (Кәбестә)

2.

Җир астында җиз бүкән. (Бәрәңге)

3.

Тәрәзәсе юк, ишеге юк, эче тулы халык. (Кыяр)

4.

Җир астында алтын казык. (Кишер)

5.

Кечкенә сары карт, кигән туны тугыз кат. (Суган)

6.

Җир астында кызыл әтәч. (Чөгендер)

7.

Таяк, таяк башында табак, табак эчендә кибет, кибет эчендә ике мең егет.

(Көнбагыш)

8.

Алтын баш, камыш аяк, нечкә бил, – Ни икәнен мин әйтермен, үзең бел! (Бодай)

Алып баручы:

— Безнең бәйрәмгә яшелчәләр үзләре дә килгән. Әйдәгез, хәзер аларны тыңлыйк.

3

Кишер.

Көчле, җитез булыйм дисәң,

Кишер ашап кара син.

Кишер – саулык чыганагы,

Кишердә күп каротин.

Суган.

Ә мин – суган. Әрчегәндә

Килсә дә яшь күзегезгә,

Мине ашасагыз әгәр

Суык тимәс үзегезгә.

Чөгендер.

Мин – чөгендер.

Мин дә кирәк

кешеләргә ашар өчен.

Борщ пешерер өчен һәм

Винегрет ясар өчен.

Помидор.

Ә мин булам помидор.

Төп яшелчә салатта.

Тәмле генә түгел әле,

Витамин күп томатта.

Кабак:

Карагыз әле бер генә

Менә миңа – кабакка.

Турап куйсагыз, мин сыймыйм,

Хәтта 9 табакка.

4

Коз: Укучылар, унышыгыз бигрэк мул булган икэн. Нинди генэ яшелчэлэр устереп

бетермэгэнсез. Э монда тагын бер яшелчэгез качып калган. Нинди зур шалкан. Бу

шалканны кем устергэн икэн?!

Алып баручы. Бу шалканны кем үстерүе турында әкиятне карагач белерсез. Укучылар

бу шалкан турында әкият беләләр. Аны сезгә уйнап та курсәтерләр. Рәхим итеп карагыз!

Тычкан. Мин – тычкан,чи-чи-чи!(Йөгереп кереп кача.)

Песи. Ә мин песи булам. Исемем-Мияубикә.Мияууу! (Йомшак келәмгә барып ята.)

Эт. Мин эт булам.Исемем-Акбай,һау-һау-һау! (Оясына кереп кача.)

Кыз . Ә мин-кыз ,исемем-Гөлзирә (өйгә кереп китә.)

Әби. Мин әби булам инде (өйгә кереп китә.)

Бабай. Ә мин бабай булам (өй янына бара.)

Шалкан. Ә мин –шалкан (әйләнеп ала да уртага барып утыра.)

Алып баручы. Бабай шалкан утырткан.

. Шалкан зу-у-ур булып үскән

Бабай . (чыга,кулын каш өстенә куеп, шалкан тирәсендә йөри.)

Ай Аллам ,вай Аллам!

Каян үскән бу шалкан ?!

Кайсы ягыннан тартыйм

Ничек кенә чыгарыйм? (Башын кашып тора.)

Тукта, әбине чакырыйм әле! Әбисе, әбисе, дип , чык әле монда!

Әби (яулыгын төзәткәләп.)

Ятып кына торыйм,дисәм,

Тагын нигә чакыра?

Нәрсә булган бу бабайга,

Шалканга карап тора?

Бабай (шалканга күрсәтеп.)

Күр, әбисе,нинди шалкан

Үскән безнең бакчада!

Бергәләп тартып чыгарыйк, Тотын минем аркага!

5

Алып баручы. Әби бабайга,бабай шалканга тотынган, тарталар-тарталар, тартып чыгара

алмыйлар икән.

Әби (маңгаендагы тирен сөртеп ала.)

Булмый, бабай, туктале,

Кызны чыгарыйк әле.

Кызым! Кызым! Гөлзирә!

Кил әле син бергә!

Кыз (көзгесенә карый-карый чыга.)

Ай, битләрем алланды,

Иреннэрем кызарды.

Әбием, тагын нәрсәгә

Мине өйдән чыгардың?

Әби (кулы белән шалканга күрсәтеп.)

Кара, кызым, Күрәмсең:

Шалкан ничек үскәнен!

Бергәләп тартып карыйк,

Бу шалканны чыгарыйк!

(Кыз,бии-бии шалкан тирәли әйләнеп чыга, әбигә килеп тотына.)

Алып баручы. Кыз әбигә, әби бабайга,бабай шалканга тотынган. Тарталар-тарталар,

тартып чыгара алмыйлар икән.

Кыз ( кулларын карый.)

Ай, кулым арды!

Тартуы авыр ла!

Акбайны чакырыйк,

Булышсын тартырга!

Акбай! Акбай!.Кайда син?

Ник бирегә килмисең?

Акбай, булыш, бик авыр

6

Бу шалканны тартуы!

Акбай (чыга.)

Һау-һау! Ни булды монда?

Көн буе саклыйм йортны.

Бер каракны китермим,

Энәгә дә тидермим

Һау-һау! Ни булды, Гөлзирә?

Кыз ( күрсәтеп.)

Тотын минем артыма,

Әйдә, шалкан тартырга

( Акбай һау-һаулап урап чыга, кызның артына килеп тотына.)

Алып баручы. Акбай кызга, кыз әбигә, әби бабайга,бабай шалканга тотынган. Тарталар-

тарталар, тартып чыгара алмыйлар икән.

Акбай ( туктап, тирен сөртә.)

Һау-һау-һау! Булмый болай!

Шалкан бигрәк зур булган.

Кая син, Мияубикә?

Ярдәмгә килеп җит лә.

Мияубикә ( келәмнән торып чыга.)

Мияу-мияу-мияу мин,

Һәрвакытта уяу мин.

Сөт эчәм, тычкан тотам,

Йокларга бик яратам! (Киерелеп ала.)

Акбай, Акбай! Ник уяттың мине?

Акбай (күрсәтеп.)

Бабай шалкан үстергән.

Шалкан гаҗәп зур булган.

7

Тартып-тартып карыйбыз-

Һич чыгара алмыйбыз

-Булыш әле, Мияубикә!

Алып баручы. Песи эткә, эт кызга, кыз әбигә, әби бабайга,бабай шалканга тотынган.

Тарталар-тарталар, тартып чыгара алмыйлар икән.

Барысы да, уфылдап, тирләрен сөртәләр.

Мияубикә. Мияу-мияу, арыдым!

Ә шалкан чыкмый һаман!

Бергә-бергә җиңел булыр,

Ярдәм сорыйк тычканнан.

Тычкан-тычкан,чи-чи-чи!

Син кайларда йөрисең?

Һич тимәскә сүз бирәм,

Килсәң иде бирегә!

Тычкан (чи-чи килеп чыга.)

Качып ипи кимердем,

Әллә шуны сиздәңме?

Мияубикә, ни кирәк?

Чабып килдем тизрәк.

Мияубикә (күрсәтеп.)

Бабай үстергән шалкан.

Шалканы бик зур булган!

Тычкан, ярдәмең кирәк,

Татып чыгырыйк тизрәк!

Алып баручы. Тычкан песигә, песи эткә, эт кызга, кыз әбигә, әби бабайга,бабай

шалканга тотынган. Тарталар-тарталар икән- шалкан килеп тә чыккан!

Шалкан (торып баса.)

Бабай чәчте орлыгым,

Сулар сибеп үстерде.

8

Витаминлы, бик файдалы,

Тәмле булып өлгердем.

Балалар, түгәрәк ясап, шалканны уртага алалар.

Балалар (җырлыйлар.)

Әй, бабабыз бик уңган!

Үстергән шундый шалкан!

Шалкан үскән, зур булган,

Бөтен бакчабыз тулган!

Без әбигә булышырбыз,

Бергәләп тәмләп ашарбыз.

(Кунакларга карап, кулларын җәеп.)

Шалканнан авыз итәргә

Без сезне дә чакырабыз.

Ялкау килеп керә. Шалканга барып тотына.

Ялкау. – Минем шалкан, кая алдыгыз? (тарткалаша).

Алып баручы. –Ялкау, бу нишләп синең шалкан булсын? Аны син үстермәдең бит. Син

каян мәктәпкә килеп чыктың соң әле?!

Ялкау.- Мәктәп?! Мәктәпмени бу? О-о-о мәктәп турында ишеткәнем бар минем.

Мәктәптә барсы бар,

Бар бик күп китаплар.

Дәфтәрләр, ручкалар

Һәм тагын парталар.

Укытучы апалар

Дәресне аңлаталар.

Укырга өйрәтәләр,

Рәсемнәр ясаталар.

Менә шул мәктәп була инде. Дөресме, балалар.

Укучылар. – Әйе!

Алып баручы. Әйдәгез әле, укучылар Ялкауга мәктәп турында җырлап күрсәтик әле.

9

Җыр “Мин үсәм”.

Ялкау. Хәзер мәктәп турында күбрәк тә белдем.Мәктәптә укучылар бик дус яшиләр икән.

Күп нәрсәләргә өйрәнәләр икән.

Алып баручы. Ялкау, ә синең дә мәктәпкә йөрисең килмиме соң?

Ялкау. Нәрсәгә?

Алып баручы. Ничек инде нәрсәгә? Укырга, язарга, рәсем ясарга, шигырьләр сөйләргә

өйрәнерсең.

Ялкау. Ә мин аларның барысын да эшли беләм. Кирәксә үзегезгә бер шигырь сөйләп

күрсәтәм.

Алып баручы. Ярый алайса, әйдә безгә бер шигырь сөйләп күрсәт.

Ялкау. Әминә көлә кычкырып,

Чиләге төшкән суга.

Әминә көлмә инде син.

Хәзер чиләгең суга бата.

Алып баручы. Ялкау, хәзер безнең укучыларның ничек шигырь сөйләгәннәрен тыңлап

кара.

(Динара белән Лилия шигырьләрен сөйләп күрсәтәләр).

Алып баручы. Ялкау, ә син хәзер нинди ел фасылы икәнен беләсеңме?

Ялкау. Беләм, ник белмәскә. Хәзер яз. Әй, ялгыштым, җәй!

Алып баручы. Укучылар, дөрес әйтәме ялкау. Хәзер урамда җәйме?

Укучылар. Хәзер урамда көз.

Көз турында җыр.

Ялкау. Ми кирәксә бии дә беләм әле. (Такмак әйтеп, бии.)

Иртән торып тышка чыксам,

Сыер чабата кигән.

Очып бара, очып кайта

Безнең сыер көтүдән.

Әбиемнең кәҗәсе

Бакчада кәбестәдә

10

Биемәгәч, җырламагач

Бу дөнья нәмәрсәгә?

Әтәчтә дә кикерик

Тавыкта да кикерик.

Биючегә сүз әйтмәгез

Үзе төште сикереп.

Алып баручы.

Җитәр-җитәр, уздырдың.

Бигрәк тузан туздырдың.

Аягыңны шапылдатып,

Колагымны тондырдың.

Ә хәзер, ялкау, Безнең биегәнне кара.

Бию

Алып баручы. Ә хәзер табышмак әйтешле уйнарбыз. Ялкау, син башыңны эшләтеп

җавап бир.

Катлы-катлы булып үсә җир өстендә ул нәрсә? (кәбестә)..

Йодрык-йодрык булып үсә, алма кебек кызарып пешә.

Үзе бик матур, я кем әйтер? (помидор).

Ул җир астына төшкән,

Кып-кызыл булып пешкән.

Ашка тәм һәм төс бирер,

Аны кем белер? (кызыл чөгендер).

Алып баручы. Ялкау, ә син бакчада эшләдеңме соң? Уңышны җыеп алырга

булыштыңмы? Нинди эшләр эшләдең?

Ялкау. Мин алмагач төбендә:”Алма пеш, авызыма төш” дип утырдым.

Алып баручы. Шулай уңыш җыялармы инде? Менә безнең укучылар белән эшләргә

өйрән син. Хәзер уңыш җыю уены уйнарбыз.

Уеннар “Бәрәңге җыю”.

11

Алып баручы. Инде, Ялкау, күрдеңме мәктәптә нәрсәләргә өйрәнгәннәрен? Укучылардан

эшкә өйрәндеңме?

Ялкау. Әйе, өйрәндем. Мин дә бүтән ялкауланып ятмам. Зурларга булышырмын. Ә хәзер

өйгә әниемә булышырга кайтыйм инде. Сау булыгыз.

Алып баручы. Ә хәзер сүзебезне Сөмбеләгә бирик.

Күңелле уеннар.

“Көзге волейбол” уены уйныйбыз. Ике урындыкка бау бәйләнгән, сез ике ягына басасыз.

Һәр икегезнең ягында 15-20 яфрак. 1 минут буена бер-берегезнең ягына яфрак ыргытасыз.

Кайсы якта яфрак саны аз, шул җиңүче була.

1. «Кашык белән бәрәңге ташу»

2. «Кайнар бәрәңге»

3. «Яшелчәләрне һәм җиләк-җимешләрне аер»

4. «Бәйләгән күз белән бәрәңге җый»

Алып баручы.

Башы булмаса да – эшләпәле,

Сыңар аяк – төксез, Ул да булса – итексез. (Гөмбә)

«Гөмбәләр биюе»

Бала.

Исәнме, Көз, алтын Көз!

Көттек без килүеңне.

Алтын көз, синнән сорыйбыз

Бүләкләр бирүеңне.

12

Көз.

Кәрзинемдә алтын сары,

Кызыл матур төсләр бар.

Күчтәнәчкә диеп җыйган,

Бик тә тәмле алмалар.

(Кәрзин белән алмалар тапшыра.)

Ата-аналар белэн уен.

Көз көне туган кешеләрне бирегә чакырабыз… Менә бу ящикка зур приз салынган, без сез

биргән сорауларга “әйе” яки “юк” дип җавап бирергә әзер. Ящик эчендә нәрсә

булганлыгын белсәгез, приз сезгә булачак.

13