Культура улэьиттэрин кунугэр аналлаах сценарий

Сценарий Дня татарской культуры.

Халкыбызның күркәм гадәтләре

         В.1.  Здравствуйте, дорогие друзья!

                  Мы приветствуем гостей нашего

                  Праздничного мероприятия –

                  Дня татарской культуры.

                  Пусть этот праздник станет ещё

                  Одним вкладом в дело согласия, единения.

                  Мира людей разных национальностей, живущих

                  На нашей Сенгилеевской земле.

2. “Исәнмесез диеп башлыйк әле”

    Танышу бит шулай башлана.

    Сезнең белән очрашуга, дуслар

    Күңелебез шундый шатлана.

• Хөрмәтле кунаклар! Бүген Красный Гуляй бистәсе җирендә без сезне каршы алуыбызга  бик шатбыз һәм  сезгә татар халкының милли ризыклары, халкыбызның күркәм гадәтләренең берсе булган кунакчыллык турында сөйләрбез. Кунакчыллык сыйфаты ул барыннан да элек, кешенең киң күңеллелеге, юмартлыгы турында да сөйли.
• Безнең язучыларыбыз иҗатында да кунакчыллык, кунакка ачык чырай, сый-хөрмәт күрсәтү, халкыбызның гореф-гадәтләре зур урын алган.
• Татар халкының мәкаль һәм әйтемнәрендә, табын сый муллыгыннан да бигрәк, хуҗаның мөлаем, эчкерсез, игътибарлы булырга тиешлеге ачык чагыла..

Бүген безгә кунакка район урынбасарлары һәм шәһәребез кунаклары килгән. Укучылар, әйдәгез кунакларны  җылы сүзләр белән каршы алабыз.

Приветствуем мы от души вас,

Как друзей встречаем.

Хлебом – солью угощаем.

Борынгыдан килгән гадәт,

Ата бабай йоласы.

Ипи һәм тоз, баллы чәк- чәк белән,

Кунакларны каршы аласы.

Әйдәгез, түрдән узыгыз,

Бездә кунак булыгыз.

Изгелекле мәрхәмәтле

Булсын йөргән юлыгыз.

В.1. На нашем сегодняшнем торжестве присутствуют представители татарской областной автономии.

Слово предоставляется _______________________________________________________

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

В.1. В то время, когда политики ищут источники

        Национальной идее, которая могла бы сплотить Россию,

        Нам кажется, что в основе этой идеи должно быть

        Осознание каждой нацией себя, как части материка,

        Который именуется Человечеством.

Кичәбез котлы булсын,

Табыннар да мул булсын!

Күңел шатлык белән тулсын,

Ял кичәбез гөрләп узсын!

2. Кемнәр генә сиңа сокланмаган һәм мактау җырламаган?! Кемнәр генә синең ярдәмеңдә дөньяны танып белмәгән һәм үзенең уй-хисләрен башкаларга сөйләмәгән?!

“Туган тел” –

Иң әйбәт шигырь!

“Туган тел” –

Иң әйбәт җыр!

“Туган тел” –

Иң әйбәт китап!

“Туган тел” –

Иң әйбәт тел!

Туган тел әйбәт булганга,

Шигыре дә, җыры да

Иң әйбәттер.

 (“Туган тел” җыры)

В.1. Мы все разноязыкие с рождения,

        Твоя, Россия, родины сыны…

        Так дай нам силы для объединения

        Не допускай вражды, огня войны.

Россия – мать нас всех объединила,

Судьбы своей не мыслим без неё,

Дай нам, Земля, на единенье силы,

Пошли благословение своё.

          И минем җандай кадерлем,

          И җылы, тере телем!

          Кайгылар теле түгел син,

          Шатлыгым теле бүген.

          Тик синең ярдәмең белән мин,

          Тик синең сүзләр белән

          Уйларын йөрәккәемнең

          Дөньга әйтә беләм.

В.1. Татарский танец в исполнении ансамбля песни и танца “Звонкие голоса”.

2. Слово предоставляется начальнику отдела образования МО “Сенгилеевский район” Евдокимовой Татьяне Александровне.

Без бит татар балалары

Әйдә җыелыйк әле.

Кунакларга, дус-ишләргә

Җырлап күрсәтик әле.

       Кызлар, малайлар бер читтә

       Юкка келешеп тора

       Башымдагы түбәтәем

       Бигрәк килешеп тора.

Нәни генә кояш кебек

Башыңны нурлый бит ул.

Астында акыл да булса,

Түбәтәй җырлый бит ул.

         Түбәтәй кигән малайны

         Кызлар күрми узармы.

         Хәзер эзлим үземә тиң

         Калфак кигән кызларны.

Эх! Безнең татар кызлары!

Калфаклар киюләре,

Калфак кигән чибәрләрнең

Ягымлы көлүләре.

Ак калфаклар, кәләпүшләр

Бик килешә йөзләргә,

Җырлап-биеп, уйнап-көлеп

Күңел ачыйк без бергә.

        Ал да булыр чагыбыз,

        Гөл дә булыр чагыбыз,

        Без җырламый кем җырласын?

        Безнең җырлар чагыбыз!

        Без биеми кем биесен?

        Безнең биер чагыбыз!

(Җырлы биюле уен “Кәрия-Зәкәрия”, кашыклар белән)

В.1. Слово предоставляется начальнику отдела культуры и организации досуга Максимовой Галине Фёдоровне.

Бәйрәмсез бик күңелсез бит,

Күңелсездер сезгә дә.

Бәйрәмнәр кирәк сезгә дә,

Бәйрәмнәр кирәк безгә дә,

Кирәк һәммәбезгә дә.

         Бәйрәмне кем китерә?

         Чәчәкләр, гөлләр микән?

         Бураннар, җилләр микән?

         Әллә соң дуслар микән?

Бәйрәм кирәк әтигә,

Бәйрәм кирәк әнигә,

Бабай белән әбигә.

Безнең халык кунакчыл:

Якты чырай, такта чәй дип

Каршы ала кунакны.

В.1. Вы, татары, издавна здесь живёте,

        Предков дух вам выпало беречь

        Пусть живёт в веках татарская культура,

        Пусть не забывают дети песни, сказки, речь.

В.1. Для вас исполнят песню на татарском языке вокальная группа Сенгилеевского педагогического колледжа.___________________________________________________

2. Хөрмәтле кунакларыбыз! Гаилә — тормышыбыз нигезе. Гаилә нык, тату икән, дәүләт тә нык, тату дигән сүз. Һәр кеше бәхетле гаилә корырга омтыла. Бәхетле гаилә төшенчәсен без ничек аңлыйбыз соң? Минемчә, ул борынгы гореф-гадәтләрне саклый, яңаларын булдыра белүдә. Һәр гаиләнең үзенә генә хас йолалары, тәрбия алымнары бар. Белемле, тәрбияле балалар үстерүче, күп сыйфатлары белән үрнәк булып торучы гаиләләр безнең арабызда да аз түгел. Һәм менә шундый гаиләләрнең берничәсе безнең арабызда.

(Гаиләләр өчен мәкальләр)

1. Агачны яфрак бизәсә, кешене … (хезмәт бизи).
2. Һөнәрле үлмәс, … (һөнәрсез көн күрмәс).
3. Ул ояты – атага, … (кыз ояты — анага).
4. Ата-ананы тыңлаган – адәм булган, … (тыңламаган әрәм булган).
5. Оясында ни күрсә, … (очканда шул булыр).
6. Эшләгәнең кеше өчен булса, … (өйрәнүең үзең өчен).
7. Белем алу … (энә белән кое казу).
8. Кем эшләми, … (шул ашамый).
9. Калган эшкә, … (кар ява).
10. Тәмле тел таш яра, тәмсез тел … (баш яра).
11. Үткен — тел бәхет, … (озын тел – бәла).
12. Тырышкан табар, … (ташка кадак кагар).
13. Эш беткәч, … (уйнарга ярый).
14. Кечегә шәфкать итеп юл бир, олыга … (хөрмәт итеп кул бир).
15. Кунак сые: якты йөз, тәмле сүз, аннан кала — … (ипи-тоз).
16. Сүзең кыска булсын, … (кулың оста булсын)

Сорау бирер нәниләр, ни диярләр әниләр. (табышмаклар)

1. – Ул бөтен өйдә дә бар.

• Аны  әниләр ясый.
• Зур да, кечкенә дә, уртача да була.
• Усал малайлар аның белән сугыша.
• Күбрәк ашаганнан соң, әтиләр шуңа таяна, кайчагында, аңа чумып, гырлап та китә.
• Әниләр аның белән уйнамаска куша.
• Авылда ул һәрвакыт түрдә була, ә шәһәрдә аңа игътибар аз.
• Ул йомшак та, бик йомшак та була.
• Ялгыз кешеләр аны кочаклап ятарга ярата.  (м е н д ә р)

    2. – Ул үзе бик кирәкле әйбер.

        — Ике колагы, бер борыны бар.

        — Ул бик күп төрле була.

        — Бик матур итеп бизәлгәннәре дә бар.

        — Аны бигрәк тә әбиләр, бабайлар ярата.

        — Ул — өстәлнең бизәге.

        — Аңа күмер дә салалар, кайсыларын электр утына да тоташтыралар.

        — Ул булса, чәй эчүләре дә күңелле.

          (с а м о в а р)

    3. – Ул һәммә кешедә дә бар.

        — Картларда сүлпәнрәк, яшьләрдә көчлерәк. Кем белә бәлки киресенчәдер.

        — Ул шатландыра да, көендерә дә.

        — Бер караштан туа, озак еллар яши.

        — Аннан башка яшәп булмый.

        — Венера Ганиева да шулай дип җырлый.

         (м ә х ә б б ә т)

   4. – Аны камыр белән иттән ясыйлар.

       — Башта зур камыр, аннары кечкенә камыр ясыйлар.

       — Аны ясау бер кешегә генә озакка китә.

       — Мин аны саный беләм, бигрәк тә санарга яратам.

       — Аңа яраткан кеше борыч та сала.

          (п и л м ә н)

   5. – Ул татар халкының милли ашамлыгы.

       — Кунаклар килгәндә пешерелә.

       — Түгәрәк була.

       — Өстенә тәмле әйберләр сибәләр.

     — Эчендә дә тәмле әйберләр күп: дөге, йомырка, йөзем, корт.

     — Ул катлы-катлы була.

        (г ө б ә д и я)

В.1. Счастья и процветания желает вам своим танцем народный коллектив ансамбля “Сонет” пос. Силикатный.

Татар моңы…

Татар җыры…

Йөрәгеңә үтеп керер дә,

Нурландырыр керсез күңелеңне,

Усаллыкның калмас кере дә.

Тыңла әле син бер татар көен,

Тыңла әле күзең ачылсын.

Күңелеңдә булган сагыш, моңнар

Татар җыры белән басылсын.

  (Җырлый ………………………………………………………………………)

Татар халкы элек-электән иң кадерле кунагын чәй белән сыйлаган. Табында күршеләр белән бергәләп чәй эчү кешеләрне бер-берсенә якынайта, эч серләрен уртаклашырга тел ачкычы бирә.

— Безнең татар халкы кунакны нинди генә ризыклар белән сыйламый.

— Сез нинди милли ризыкларны беләсез һәм кунакларны нинди ризыклар белән сыйлар идегез?  (Эчпочмак, бәлеш, гөбәдия, кош теле, кыстыбый)

Безнең халык кунакчыл

Якты чырай, тәмле сүз белән

Каршы ала кунакны

Сыйлап, зурлап, хөрмәтләп

Озатып кала аларны.

        Дуслык җебе өзелмәс ул,

        Моңлы халык бар җирдә.

        Безнең шушы очрашу

        Истә калыр гомергә.

В. 1. Для вас поёт _______________________________________________с Шиловка.

В.1. У татарского народа праздник –

        В песнях, танцах льётся свет.

        Ветер с Волги, как проказник,

        Края милого привет.

Мира и добра вам желает своей песней Гелфария Латыпова

В.1. Весь наш край, как музыкальный инструмент,

        Все поют, а не поющих просто нет,

        Льётся музыка, смеётся, говорит

        В ней душа татарская горит.

-2. Халкыбызның кунакчыллык, бер-береңә ихтирам, авыр чакта иптәшеңә ярдәм кулы сузу кебек күркәм гореф-гадәтләре һәрвакыт сезгә юлдаш булсын. Нинди генә авыр вакыйгалар булса да, чын кеше булып кала белергә кирәк. Йөзләрегез һәрчак якты, телләрегез татлы, табыннарыгыз мул булсын.

В.1. У нас в гостях замечательные артисты Областного центра национальных культур. Передаём им эстафету праздника.

Мөселман ир – атларының баш киеме – Т  ү  Б  ә  Т  ә  Й.

Т  ү  Б  ә  Т  ә  Й    чәчне,   баш түбәсен   каплый,   начар   күз-ләрдән,    явыз  ниятле,    хөсет кешеләрнең  начар уйларыннан    саклый.

 Хатын – кызларның   иң  үзен-чәлекле баш киеме — К А Л Ф А К

К А Л Ф А К – татар   хатын-кызын гүзәллек   алиһәсе   дәрәҗәсенә күтәрүче нурлы  таҗ!    Кыз   балаларның  йөзенә

иман  нуры  иңдерүче  кием.

“Казан сөлгесе”.

Кунак   каршылау   өчен.

      Сабантуй сөлгеләре лә –

      Кояштай өлгеләре…

      Чигүчесе кем икән соң?

      Кемнәрнең сеңелләре?

       Болгар  чоры  сәнгате…

Алка,     чулпылар,   йөзек – беләзекләр,     брошкалар, муенсалар,   асма   бизәкләр – күз явын алырлык кыйммәтле бизәнү әйберләре.

                Беләзегем, йөзегем,

                Киярмен әле үзем…

Җ ә й м ә,  диван мендәрләре,

ч и т е к л ә р.

Читекләр    матурлылыгы, бизәкләренең күптөрлелеге белән, фигуралап киселгән күн кисәк-ләре орнаментлы композициягә салынып, күн мозаикасын тәшкил итүе белән аерылып тора.

                 Итек  киюләреңә,

                 Читек  киюләреңә…

14.10.2016с.

Ийэ кунугэр аналлаах бэлэмнэнии болох
иитиллээччилэригэр

аралдьытар тэрээhин сценарийа:

— Бугун ийэ кунэ

Куннуун тэннэ куллэ.

Туругурдун сиргэ ийэ,

Олох уонна эйэ.

— Алаьа дьиэбит сылааьа,

Алаьа дьиэбит ырааьа

Ийэ баар буолла5ына,

Ийэ этэннэ буолла5ына.

— Кунду комус ийэлэрбит, эйэҕэс эбээлэрбит, манна баар Ийэлэр!
Бастатан туран бука барыгытын Саха Республикатыгар олохтоммут Ийэ
кунунэн итиитик — истинник эҕэрдэлиирбитин конуллээн.

Эьиэхэ ананар этэр тылбыт иьирэх махтала, истин иэйиитэ,
у5араабат таптала!

— Сугуруйэбит эьиэхэ-эйэҕэс эбээлэргэ, кун кубэй Ийэлэргэ! Эйэ
уонна дьол тосхойдуннар эьиги дьиэ кэргэттэргитигэр! — диэн туран
бугунну бырааhынньыктааҕы «Ийэбин кытта Кэрэ Эйгэтигэр»
тэрээhиммитин саҕалыырбытын конуллээн.

Торотор оҕону толколуур,

Алаhа дьиэбитин иччилиир,

Ийэлэр кун кубэй ийэлэр,

Кун тэнэ кунду да эбиттэр.

— диэн туран эhиэхэ кун кубэй ийэлэригэр анаан оҕолоргут
тыастаах — уустаах оркестрга «Оркестрик для мам» оонньоон
бэлэхтиэхтэрэ.

— Бу кэрэ куннэ биьиги ийэлэрбит, эбээлэрбит ырыа-тойук,
ункуу-битии, оонньуу, кор-нар тумсуулээх туьулгэбитигэр кохтоохтук
кыттыахтара диэн эрэнэбит. Дьэ эрэ са5алыа5ын «Ийэбин кытта Кэрэ
эйгэтигэр» диэн тэрээhиммитин саҕалыыбыт.

1. Кунуhун улэлээх,

Киэhэтин тубуктээх,

Бэрийэр — харайар,

Биhиэхэ кыhанар

Биhиги маамабыт.

-«__________________» ункууну бэлэх ууналлар Тулурхаан ийэтинээн
Ася Николаевналыын, корсобут дохсун ытыс тыаhынан.

2. Ийэкээ, эйиэхэ ыллыыбыт

Истинтэн истин ырыаны,

Эйигин олуhун таптыыбыт,

Таптыахпыт уйэ саас тухары.

Ырыа «Ийэ» — эhиги болҕомтоҕутугар Аделия эдьиийинээн Иялыын,
Арылхан ийэтинээн Мария Алексеевналыын, дохсун ытыс тыаhа.

3. Ийэ баар буоланнын

Ийэ сир киэркэйэр,

Ийэ баар буоланнын

Олохпут сарыала мичийэр.

Ийэ баар буоланнын

Элбиибит эйэ5эс санаалаах,

Ийэ баар буоланнын

Санаабыт олоххо дьулуурдаах.

Флейтаҕа оонньоон иьитиннэриэхтэрэ Святослав ийэтинээн Марина
Николаевналыын, Проша ийэтинээн Айталина Прокопьевналыын.

4. Бугун хоhооммун уорэттим

Ийэбэр этэммин уордээри,

Бугун хоhооммун уорэттим

Тапталым тылын этээри.

Хоhоон «Апрель» — ааҕаллар Лена ийэтинээн Лидия Олеговналыын.

5. Ийэҕэ бу сиргэ

Кэрэттэн кэрэтэ,

Сурэҕин сорҕото

Тороппут оҕото.

Эhиги иннигитигэр «___________________» мода, корсобут дохсун
ытыс тыаhынан.

6. Кун сирин урдугэр

Кун курдук саныырбыт,

Кундуттэн кундубут

Кун кубэй ийэбит-

Биhиги маамабыт.

Кунду ийэлэр, эбээлэр! Эhиэхэ тыастаах — уустаах оркестр
толоруутугар «Ийэҕэ аныыбыт»диэн музыканы бэлэхтииллэр Ася, Илона,
Оксана, Т. Иосиф ийэлэринээн Мария Афанасьевналыын, Зинаида
Иннокентьевналыын, Екатерина Евдокимовналыын, Мария
Спиридоновналыын, корсобут дохсун ытыс тыаhынан.

7. Ийэкээ, эйиэхэ ыллыыбыт

Истинтэн-истин ырыаны,

Эйигин олуhун таптыыбыт,

Таптыахпыт уйэ саас тухары.

Ырыа «Чэ, иккиэн оонньуохха» ыллыыллар Нида ийэтинээн
ДарияМихайловналыын, О. Иосиф ийэтинээн Екатерина Васильевналыын,
корсобут .

8. Кырасыабай да кыргыттар

Кэрэ дьикти бэйэлээхтэр,

Кыталыктыы дайдылар,

Кынталдьыhа коттулэр.

«Аныгылыы тэтимнээх ункуу» — ункуулууллэр Айаана
ийэтинээн Мария Алексеевналыын.

9. Мин ийэм ырыатын

Истинэ иэйиитэ

Сырдыкка угуйар.

Мин ийэм ырыатын

Дьиктитэ — кэрэтэ

Дьиэрэйэр, субу баар!

«Кырачаан мин балтым» — истин Максим Туприн ийэтинээн Христина
Анатольевналыын толорууларыгар.

10. Талааннаах тарбахтар, уран иистэнньэннэр,
булугас ойдоохтор айбыт кэрэттэн — кэрэ кимиэхэ да майгыннаабат
долганскай танастарын эhиэхэ кордоруохтэрэ Кирилл, Максим Ф. уонна
бэлэмнэнии болох иитээччи комолоhооччутэ Елена Николаевна, корсун
дохсун ытыс тыаhынан.

11. Ийэлэр, иhирэх ийэлэр

Олуhун, олуhун таптыыбыт

Бу сырдык, бу кэрэ тыллары

Эhиэхэ, эhиэхэ аныыбыт.

Хоhоон — ааҕаллар Кирилл ийэтинээн Лилия
Сергеевналыын.

12. Ийэкээ, эйиэхэ ыллыыбыт

Истинтэн — истин ырыаны.

Эйиигин олуhун таптыыбыт,

Таптыахпыт уйэ саас тухары.

«Ийэм кэлиэн иннинэ» — истин оҕолоргут толорууларыгар.

13. Оруутун баар буоллун

Ийэбит сылааhа,

Оруутун баар буоллун

Ийэбит мичээрэ.

Ункуу «Сердца для мам».

— Манан биhиги «Ийэбин кытта Кэрэ эйгэтигэр» бырааhынньыктааҕы
тэрээhиммит тумуктэнэр. Бугунну тэрээhиннэ Ийэлэр кэлэн кохтоохтук
кыттыбыккытыгар ис сурэхтэн махтанабыт. Оссо тогул кэлэн иhэр Ийэ
кунун бырааhынньыгынан эҕэрдэлиибит,эhиэхэ или — эйэни, уорууну —
котууну эрэ баҕарабыт. (хаартыскаҕа туhуу).

Ийэ күнүгэр аналлаах аралдьыйыы сценарийа

Музыка тыаһыыр, о5олор иккилии буолан сиэттиһэн киирэн олоппосторго олороллор.

Ыытааччы: Үтүө күнүнэн күндү о5олор, ийэлэр, эйэ5эс эбээлэр! Биһиги бүгүн ийэлэр күннэрин бэлиэтээри муһуннубут.

Ийэттэн са5аланар киһи төрдө, аал уот, алаһа дьиэ. Кинини кытта биһиги саамай истиң, сырдык иэйиилэрбитин ситимниибит. Ийэбит мөссүөнүн хас биирдиибит сүрэхпитигэр илдьэ сылдьабыт. Ийэбит күүстээх тапталын уонна кыһамньытын уурбутун хаһан да умнуо суохтаахпыт.

Күндүтүк саныыр, күн күбэй ийэлэрбитигэр, эбээлэрбитигэр анааммыт «Ийэ күнэ» диэн ырыаны ыллаан иһитиннэриэхтэрэ.

Ыытааччы: Тус Хоту олохтоох

Олонхо дойдулаах,

Оһуохай ырыалаах

Сахалар биһиги

Үрдүктэн ситимнээх

Сайа5ас санаалаах

Омуктар буолабыт.

Күн тэңэ киһини

Ийэни чиэстиибит

Күн сирин кэрэтэ

«Ийэ» баар дэһэбит.

Хоһооннор.

Оонньуу: «Куолаһынан, о5о5ун таай»

Ыытааччы: о5олоргут куолаһын эһиги, ийэлэр, кыра эрдэхтэриттэн көрбүт-истибит дьон олох эндэппэккэ билэр буолуохтааххыт. (ийэлэр о5олоругар көхсүлэринэн биир эрээтинэн олороллор).

Билигин эһиги о5олоргут «ийээ» диэн саңарыахтара, ону эһиги, ким о5ото буоларын таайыахтааххыт.

Дьэ, маладьыастар, бары сөпкө таайдыгыт.

Ыытааччы: күһүммүтүн, ийэлэр күннэрэ, күһүңңү дэнэрин быһыытынан, ахтан-санаан ааһыа5ың.

Ырыа: «Барыбыт ийэлээхпит» – бары.

Ыытааччы: Чээлэй күөх сибэкки

Кэрэтин талан

Ийэбэр бэлэхтиэм

Истиңник иэйиэм

Ийэкэм барахсан

Мин биэрбит бэлэхпин

Сүрэ5эр тутуо.

Хоһооннор.

Ыытааччы: Кыыс о5о барахсан

Кыталык курдук

Нарын-намчы

Биһиги кыргыттарбыт

Күн күбэй ийэлэригэр  анаан

Үнкүүлээн көрдөрүөхтэрэ

Ыытааччы: билигин аны таабырынна таайсыа5ың.

1.     Быалаах шариктары

Мээрэйдиэххитин ба5ара5ыт дуо?

Кинилэр наһаа үчүгэйдэр

Ийэ5ит шкатулкатыгар сыталлар (о5уруолар).

2.     Кустук араас өңүнэн

Күлүмүрдүү оонньуур

Ийэ кулгаа5ар иилинэр

Кыраһыабай киэргэл (ытар5а)

3.     Кини кытыытын

Хонуута дииллэр

Онно сибэккилээх

Төбө5ө кэтиллэр

Ийэ5э баар дииллэр (сэлээппэ).

4.     Уу кутуллан

Оһоххо ууруллар      

Тумустаах, тутаахтаах

Аһыырга остуолга

Хайаан да ууруллар (чаанньык).

5.     Күнүһүн эбиэккэ

Тэриэлкэ5э кутуллан

Бастакынан иһиллэр

Ийэ буһарбат аһа (миин)

6.     Ырбаахыны, бүрүүкэни

Имиллибитин көннөрөр

Дьиэ5э-уокка туһалаах

Эрэллээх до5ор (өтүүк).

7.     Көбүөрү, диваны

Түргэнник ыраастыыр        

Уһун шланга муннулаах

Быылы барытын оборор

Ийэ5э көмөлөөх (пылесос).

Хоһоон

Ырыа: «Ийэм миэнэ кыраһыабай» – кыргыттар.

         «Мастер-класстар»:

1.     «Капкейк киэргэтии»,

2.    уолаттарга аппликация,

3.    аппликация «Ийэ5э бэлэх»        ,

4.    «Фоторамканы киэргэтии»      ,

5.    «Баттах өрүү».

Ийэлэри кытары уңкүү.

Бэлэх туттарыы, хаартыска5а түһүү.

Ыытааччы: Биһиги ийэлэрбитин наһаа таптыыбыт, ийэ- саамай чугас, күн курдук киһи буолар. Эһиги баар буолаңңыт – олох сала5анар, таптал уонна махтал ананнын эһиэхэ.

Ба5арабыт эһиэхэ бар5а махтал тылларынан, сахабыт сирин алмааһыныы кытаанах бигэ доруобуйаны, сырдык ыраас тапталы, саппа5ырбат ыра санааны, үөрүү-көтүү аргыстаах уһун үйэлээх дьоллоох оло5у.

Ийэ кунугэр аналлаах утренник сценарийа.

Улахан белех «Любознайки»

Зал иьэ бырааьынньыктыы киэргэммит, музыка тыаьынан о5олор хааман киирэллэр, полукруг тураллар.

Вед.1 Утуо кунунэн кунду ийэлэрбит,эбэлэрбит уонна кэрэчээн кыргыттарбыт! Маннайгы сааскы бырааьынньыгынан Кэрэ куолары, Далбар Хотуттары барыгытын итиитик – истинник э5эрдэлиибит!

Вед.2 Кулун тутар 8 кунэ

Кэрэ анаар дьоро кунэ

Сааскы куннуун аргыстаьан,

Тиийэн кэллэ ча5ылыйан!

Уоруу-котуу бу куннэ, эьиэхэ тиийиэхтин, ил, эйэ дьиэ5итин толору дьоллоотун!

Вед.1 Бугун биьиги о5олорбут кунду ийэлэрин э5эрдэлии уердэ-кетутэ кэллилэр. Ырыа «Ийэ кунэ»

Вед.2 Хоьоон аа5ан ийэлэрин э5эрдэлииллэр – Павлик, Богдан, Эвелина, Саян «Ийэ мичээрэ»

Вед.1 Биьиги кэрэчээн кыргыттарбыт кунду ийэлэрин, эбээлэрин э5эрдэлииллэр уонна «……………. ункууну» бэлэхтииллэр.

Вед2 Бу бугун ийэлэр эрэ куннэрэ буолбатах, эбээлэр эмиэ эмиэ куннэрэ. Эбээлэрин э5эрдэлээн хоьоон аа5ан иьитиннэриэхтэрэ Сарыал, П.Марк, Руслан «Поздравления бабушке»

Вед 1. Кунду -кемус ийэлэрин «О маме» диэн хоьоонунан э5эрдэлииллэр Арылхан, Денис, Илхан

Вед 2 Ийэлэригэр «Это мамин день» хооьону бэлэхтииллэр Тимур, Дархан, Маша

Вед1 О5олоор! Этин эрэ!

Саамай кунду киьигит кимий?

Ким эьигини таптаан сыллыырый?

Ким эьигини сарсыарда эрдэ туруорарый?

Ким эьиэхэ хааьы буьаран сиэтэрий?

Ким эьиги танаскытын сууйарый? Эьиги ийэ5ит, ийэ5ит барахсан. «Берегите маму» хоьоону ийэлэригэр аа5ан иьитиннэриэхтэрэ Лилия, Милена, Амгаяна.

Вед2 Оонньуу «Бэйэн о5о5ун бул» маамалар харахтарын саба баанан баран о5олорун булаллар.

Вед 1 Ийэлэрбит уонна о5олорбут «Фэмили лук» стилинан таннан кэлбиттэр. «О5о ийэтинээн» МОДА

Вед 2 Кун кубэй ийэлэригэр «Мин ийэм ырыата» диэн хоьоону бэлэхтииллэр Савушка, Эрсан, Айыы Куо, А.Марк

Вед1 «Я любимой мамочке» диэн хоьоонунан э5эрдэлииллэр Алиша, Никита, Артем.

Вед 2 «Ийэ барахсан» хоьоону бэлэхтииллэр Андрей, Семен, Амелия, Айаал

Вед1«Ийэм кэлиэн иннинэ» диэн ырыанан о5олорбут ийэлэрин э5эрдэлииллэр

Вед2 Оонньуу «Учугэй хаьаайка» Биьиги ийэлэрбит учугэй хаьаайкалар, ма5аьыынна сылдьаллар, сыананы барытын билэллэр. Билигин блиц-турнир!

Буханка килиэп сыаната хаьый? (____р.)

Биир киилэ эт сыаната?(___р)

Киилэ уут сыаната? (___р)

О5о пюретэ? (___р)

Киилэ бурдук сыаната?(___р.)

Киилэ саахар сыаната? (___р.)

10 сымыыт сыаната? (___р)

Блиц-турнир кыайыылаа5ар бириис туттарыы.

Вед1Ийэлэргэ дьиэ5э онорон а5алалларыгар задания бэриллибитэ «Остуолга эбэтэр муоста5а олорон оонньуур оонньуу эбэтэр оонньуурдар» (Тумук таьаарыы, сертификаттары туттарыы)

Вед2 Флеш-моб «О5о ийэтинээн»

Вед1 Биьиги о5олорбут, кунду ийэлэрин ийэ кунунэн итиитик-истинник ырыанан, хоьоонунан, ункуунэн э5эрдэлээтилэр, билигин бэйэлэрэ онорбут кунду бэлэхтэрин ийэлэригэр туттарыахтара. (бары ийэлэригэр суурэллэр)

«Мин ийэбинээн» хаартыска5а туьуу.

Меню
Закрыть

Ийэ күнүгэр аналлаах сценарий “Ийэ сылаас мичээрэ”

Ийэ күнүгэр аналлаах сценарий “Ийэ сылаас мичээрэ”

• Запись опубликована:12.01.2022

Горохова Ирина Аэроплановна, алын сүһүөх кылаас учуутала, Чөрүмчэ алын оскуолата, Үөһээ дьааҥы улууһа, Чөрүмчэ сэл.

Скачать (DOCX, 19KB)

Вам также может понравиться

Работа на ЕГЭ в качестве организатора и руководителя ППЭ – 407

01.12.2022

Технологическая карта урока русского языка “Обобщение по теме “Правописание слов”

11.12.2020

Формирование читательской компетентности младших школьников через реализацию проекта «Успешное чтение»

05.11.2022

Улахан кылаастарга ийэ күнүгэр аналлаах сценарий
                                   ( ыыталлар Ньургун уонна Виолетта)
Ньургун: 
Ийээ, эн олус да күндүгүн,
Ийээ, эн сэбэрэҥ кэрэтиэн, эн баар буолаҥҥын мин баарбын,
Эйигинэ суох олох суоҕун кэриэтэ.
Вита:
Ийээ, эн илииҥ сылааһыан,
Ийээ, эн сүрэҕиҥ истиҥиэн,
Эн миигин үрдүккэ угуйаҕын,
Эн миигин куруутун харыстыыгын.
Ньургун: Дьэ, кырдьык даҕаны ийэҕэ махталбыт, ийэлэрбитигэр тапталбыт муҥура суох. 
Ийэлэргэ анаан төһөлөөх элбэх хоһоон, ырыа суруллубута буолуой…Сылаастан сылаас, 
истиҥ­ иһирэх тыллардаах Александр Самсонов –Айыы уола тылларыгар уонна 
матыыбыгар “Ийэбэр» диэн ырыаны тохсус кылаас оҕолорун толорууларыгар 
истиэххэйиҥ. ( 9  кылаастар эҕэрдэлииллэр)
Вита: Ньургун, мин ийэбин наһаа да аҕынным…(санаарҕаабыттыы мичээрдиир)
Ньургун: Оннук, ийэҕиттэн ыраах сылдьар ыарахан бөҕө буо.Оскуолаттан киэһэ дьиэбэр 
тиэтэйэн хойут тиийдэхпинэ, ийэм барахсан үөрэ –көтө, мип – минньигэс астаах 
көрсөрүттэн үчүгэй туох да суох.
Вита:
Мин күбэй, мин ийэккэм,
Олуһун да аҕынным
Аптаах түөһүҥ сылааһын,
Сүрдээҕин да суохтаатым
Сүрэҕиҥ тэбэр, тэбэр тыаһын.
Ньургун: Итинник истиҥ иһирэх тыллардаах “Ийэ баар бу сиргэ» диэн ырыаны онус 
кылаастар толоруохтара. ( 10  кылаастар эҕэрдэлииллэр) Вита: Ньургун, сотору оскуоланы бүтэрэн бараргыт чугаһаабыт дии.
Ньургун: Чугаһаан, сотору кэминэн устудьуоннуу барыахпыт, онтон үлэһит буолан, алаһа 
дьиэни тэринэн, ыал аҕата, ийэтэ буолуохпут. Ол эрээри ханна да, хаһан да буолларбыт 
ийэбит сылаас тапталын хаһан да умнуохпут суоҕа.
Үчүгэйдик үөрэнэн, үлэһит киһи буолан, туһаны эрэ аҕалларбыт – бу биһиги эһиэхэ 
тапталбыт, махталбыт туоһута буолуо этэ. Оччоҕо биһиги бу сир үрдүгэр саамай дьоллоох 
киһилэрбит дэниэ этибит.
Вита: Бэйэлэрин э5эрдэлэрин, ийэлэригэр махтанан туран тиэрдэллэр уон биирис кылаас
үөрэнээччилэрэ. ( 11  кылаастар эҕэрдэлииллэр)
Ньургун: Күндү ийэлэрбитигэр өссө төгүл махтанан туран баҕа саннаабытын этиэхпит:
Баҕарабын аал уотуҥ
Өссө күүскэ күөдьүйүөн, 
Аймах – билэ бар дьоҥҥун 
Аан  аһаҕас көрсүһүөн.
Баҕарабын эн дьиэҕин 
Куруук үөрүү толордун,
Кутурҕан тэлгэһэҕэр 
Туораабакка ааһыахтын
Вита:
Күндүттэн күндүнү,
Кэрэттэн кэрэни
Төлөннөөх сир баайын
Таптыаҕыҥ ийэни!
Ньургун:
Манан биһиги ийэ күнүгэр аналлаах ырыа күрэҕин түмүктүүбүт. Дьүүллүүр сүбэ бэйэтин 
түмүгүн таһаарыаҕа.

26.05.2016 c.
Оҕо комускэлин кунугэр аналлаах ыhыах сценарийа.

Иитэр – уорэтэр сыала: Оҕолорго кыра эрдэхтэриттэн обугэлэрбит угэстэрин, сиэрдэрин – туомнарын, саха омук ойун – санаатын билиhиннэрии. Ыhыах самаан сайын салаллан кэлбит кэмигэр буоларын, ыhыахха дьон – сэргэ мунньустан уорэрин – которун, ыллыырын – туойарын, кору – нары коҕулуттэн тутарын туhунан ойдобулу биэрии.
Ыhыах барыыта: сайынны матыыптар – чыычаах ырыата, кэҕэ этиитэ, уоруулээх сахалыы мелодиялар иhиллэллэр. Бырааhынньыктыыр саала сэргэлэринэн, саламанан, араас ойууларынан киэргэммит.

Ыытааччы – Саамал кымыс утахтаах
Самаан сайын барахсан,
Саламанан киэргэнэн
Саламаатынан кундулээн,
Саргы – дьаалы салаллар
Сахам сирин урдунэн
Сатыылаата, доҕоттоор!
Утуо дьоро кунунэн кунду тороппуттэр, оҕолор, уhуйаан улэhиттэрэ!

Бастатан туран бука барыгытын кэлэн иhэр «Оҕо комускэлин кунунэн» итиитик истинник «Тугутчаана» уhуйаан иитиллээччилэрин, улэhиттэрин ааттарыттан эҕэрдэлиирбитин конуллээн. Баҕарабыт чаҕылыннас куннээх ыраас куох халлааны, дьоллоох оҕо сааhы, дьиэ кэргэттэргитигэр или – эйэни.
Саха омук оонньуутун
Ыhыаҕы аhыаҕын,
Ыллыаҕын, туойуоҕун
Кору – нары коҕулуттэн тутуоҕун!
Кэрэ куоҕу туойуоҕун,
Ыhыаҕы айхаллаан,
Ыллыаҕын уруйдаан,
Уруй – тускул буолуохтун!
Уруй – айхал буолуохтун!
«Оhуор ункуутэ» оҕолор бары.
Ыытааччы — Ортон ыла бэлэмнэнэн
Уоруу – котуу аргыстанан
Ыhыах буолар кунэ уунэн
Ырыа – тойук саҕаланна.
Орто болох иитиллээччилэрин толоруутугар «Куну кытта оонньуубут».
Ыллам ырыа арааhын
Ылын тардан кэбиhин,
Дорҕоон тойук кылыhаҕын
Доҕотторбут, туhэрин!
Улахан болох иитиллээччилэрин толоруутугар «Кун бытархайа».
Кыра оҕолор хатан куоластарыгар
Кэлэр кэм саната иhиллэр
Кыра оҕолор сырдык мичээрдэригэр
Ыраас санаа кыыма саҕыллар
Олох сибэккилэрэ оҕолор баар буоланнар
Кун кубэй Ийэ мичээрин бэлэхтиир.
Орто болох иитиллээччилэрин толоруутугар «Кордоох ырыа дьиэрэйэр».
Туллуктар, туллуктар,
Туус манан туллуктар,
Тунал хаар курдуктар,
Туртанныы коттулэр.
Хоhоон «Туллуктар» — ааҕаллар улахан болох иитиллээччилэрэ.
Кунтэн комус утахтар
Куоххэ туhэн тураллар,
Куорэгэйдэр тахсаллар,
Кордоох ырыа тардаллар
Улахан болох иитиллээччилэрин толоруутугар «Сайын».
Комус куhун кэлиитигэр
Куохтээх солко курэниэ,
Алтан чуораан айааран
Оскуолаҕа ынырыа.
«Оскуолаҕа барабын» — истин Дарина Кипреева толоруутугар.
Саргылаах сайыммыт салаллан
Кэрэчээн оҕолор мустаммыт,
Алаастан, куораттан тардыhан
Алгыстаах ырыаны ыллыыбыт.
Улахан болох иитиллээччилэрин толоруутугар «Учугэй».
Эриэккэс детсаадка
Куннэтэ мустабыт
Ырыаны, ункууну
Угуhу билэбит,
Эйэҕэс майгыга
Иитиллэн тахсабыт.
Орто болох иитиллээччилэрин толоруутугар «Мин оҕо саадым».
Хап – хара ча5ылхай харахтаах,
Чап – чараас тэтэркэй уостардаах,
Уп – уhун намылхай суhуохтаах
Бу дулгаан кыысчаана буолуохтаах.

Сып – сырдык, сып – сылаас мичээрдээх
Сайа5ас, амарах санаалаах
Элэккэй, эйэ5эс майгылаах
Бу дулгаан кыысчаана буолуохтаах.
Бэлэмнэнии болох кыргыттарын толоруутугар «Карагынан таптыага».
Нуоҕай лабаа илиилэр
Дьол ырыатын тистилэр,
Уорэ сохпут санаабар
Алаас тыала ил гынар.
Ункууhуттэр болохторун толоруутугар «Дьиэрэнкэй».
Сахалыы санарабыт,
Нууччалыы кэпсэтэбит,
Икки тылы тэбис – тэннэ
Учугэйдик билэбит.
Биhиги эйэлээхпит,
Биhиги биир дьиэлээхпит,
Бары олус доҕордуубут,
Бары бииргэ оонньуубут.
Улахан болох иитиллээччилэрин толоруутугар «Чэ, иккиэн оонньуохха».
Сахам ыллыыр ырыалаах,
Сахам туойар тойуктаах,
Сахам нарын ункуулээх,
Сахам ойор оhуохайдаах.
Дьоллоох оҕо сааспытын
Ыhыах ыhар уоруугэ,
Оhуохайдаан ойуо5ун,
Эhиэкэйдээн тэйиэҕин!
Оhуохай — бары.

Кунду оҕолор, тороппуттэр, улэhиттэр! «Оҕо комускэлин кунугэр» анаммыт ыhыахпыт уоруулээх 1 кы чааhа тумуктэнэр. Билигин ыhыахпыт 2с чааhын саҕалыырбытын конуллээн.
Аламай куннээх сайыммыт
Арылыйан кэлбитин
Айхалынан корсоору
Ааттаах ыhыах ыстыбыт.
Куустээх утуо боҕостор
Хапсаҕайдаан хачыгыраттылар,
Кус быhый уолаттар
Кылыйан кыыралдьыттылар,
Куус холоhуу, куон корсуhуу
Курэс былдьаhыы
Куостуу оргуйда
Кыайыы урдук орогойун
Дьоллоох ыччат тустээтэ!
Мас тардыhыыта, хапсаҕай, атах оонньуута саҕаланар.

Сценарийы суруйда: Черкашина А.Д.,
муз.салайааччы