Марий пайрем сценарий влак

МУНИЦИПАЛЬНОЕ АВТОНОМНОЕ ДОШКОЛЬНОЕ ОБРАЗОВАТЕЛЬНОЕ УЧРЕЖДЕНИЕ

КОМБИНИРОВАННОГО ВИДА ДЕТСКИЙ САД № 2 «СВЕТЛЯЧОК» ГОРОДА БИРСКА

МУНИЦИПАЛЬНОГО РАЙОНА БИРСКИЙ РАЙОН РЕСПУБЛИКИ БАШКОРТОСТАН

Сценарий мероприятия «Праздник цветов» — «Пеледыш пайрем»

(знакомство с культурой марийского народа)

на РМО музыкальных руководителей

Музыкальный руководитель

Акмурзина С.В.

Бирск — 2019

Цель: воспитание личности гражданина-патриота Родины и формирование сознания старших дошкольников на основе изучения исторических и культурных ценностей марийского народа.

Задачи:

• образовательные: познакомить детей с историческим и культурным наследием Башкортостана, расширение представлений о традициях марийского народа, приобщение к истокам народной культуры мари: знакомство с песнями, стихами, обычаями, народной игрой;
• развивающие: повышать речевую активность детей, эмоциональную сторону речи, песенные и танцевальные навыки;
• воспитательные: формировать чувство гордости и любви к своему родному краю, своей малой Родине на основе приобщения к родной культуре и традициям; воспитание чувства дружбы к людям других национальностей.

Предварительная работа:

• проведение беседы о Республике Башкортостан;
• знакомство с музыкальной культурой марийского народа.

Зал оформлен по теме праздника: выставка кукол в марийских нарядах, выставка национальной вышивки: платье для девочки и рубашка для мальчика, украшения на пояса и головные уборы; детские книги на марийском языке.

Ход мероприятия:

Ведущий 1:

Добрый день, дорогие ребята! Здравствуйте, уважаемые взрослые! Салам лиже, йоча-влак! Приветствую Вас, наша большая дружная дошкольная семья!

Сегодня мы собрались в этом прекрасном зале, чтобы отметить сразу два праздника: марийский «Праздник цветов» («Пеледышпайрем») и 100-летие нашей Республики Башкортостан, Пошкырткундемын 100-ияшыжым.

Ведущий 2:

Чем дальше в будущее смотрим,

Тем больше прошлым дорожим,

И в старом красоту находим.

Хоть новому принадлежим.

Россия – мать! Тебе хвала!

В веках ты видела немало,

Когда б ты говорить могла,

Ты многое бы рассказала.

Дети входят под танец «Серебряный ручей» («ШийэНер»)

Ведущий 1: Наш край богат и красив.За 100 лет существования многое изменилось в Республике Башкортостан. Что-то появилось новое, красивое, современное, а что-то свято бережется, как частичка прошлого, которое осталось в наследство, как память.

Ребенок 1:

Мы рассказать хотим о том, как мы живем в краю родном.

Мой край, родной Башкортостан, ты лучше всех далеких стран.

В такой чудесной стороне живу, и счастлив я вполне.

Ты славен лесом, криком птиц. Кумысом славных кобылиц.

Горы, реки и поля — все это Родина моя!

Ребенок 2:

Вот двор, где есть друзья. Вот школа, дом, семья.

Вот рой пчелы, вкус меда, и добрая душа народа.

Здесь вырос мой отец и дед, и я здесь буду жить, учиться!

Чтобы тебе, мой край родной, так скоро пригодиться.

Башкортостан — надежда наша. Как я люблю тебя!

В твой день рождения желаю:

Все: цвети Республика моя!

Песня «Родной край» («Туган як») в исполнении И.Арины

Ведущий 1: Сегодня мы вас хотим пригласить в гости к марийскому народу и побывать на празднике цветов, который называется «Пеледышпайрем».

Ведущий 2:

Есть много праздников веселых
На свете и у нас в стране,
Есть день учителя, шахтера,
Есть даже праздник-День Земли…

А почему бы не устроить
Нам новый праздник-День цветов?
Цветам и взрослый, и ребенок
Любовь свою отдать готов.

Ведущий 1: Издавна марийцы любили петь и танцевать в берёзовых рощах, на берегу рек, где открывается удивительная красота и широта родного края.

Песня «Пение куниц» («Ой луймодеш, луймодеш»)

Ведущий 1:

На марийских посиделках

Наши бабушки давно

Пели песни и плясали,

Ткали тонкое сукно.

Дружно ткали, вышивали

Поиграть не забывали.

И до нас дошла игра

Называется она «Два круга» («Кок оНго»)

«Два круга» — марийская народная игра.

Участники игры образуют два круга (внутренний и наружный), берутся за руки и под музыку, взявшись за реки, идут в разные стороны, лицом друг к другу. На дробной части останавливаются и исполняют хлопки, притопы, затем кружатся в паре с участником, оказавшимся перед ним. Вновь идут по кругу.

Ведущий 1: Марийцы, пожалуй, единственный европейский народ, который прошел все этапы развития цивилизации, не растеряв свою древнюю самобытность, мировоззрение, философию, язык, культуру. Представляем вашему вниманию видеофильм про марийский народ.

Просмотр видеофильма про марийский народ

Ведущий 1: Уважаемые гости! Чтобы получше узнать историю и быт марийского народа, мы для вас подготовили выставку национальной утвари, костюмов и предметов домашнего обихода.

Презентация выставки

Ведущий 1: Литературу любят и взрослые, и дети. Она заставляет нас плакать и смеяться, учит любить, дружить, быть трудолюбивыми. Дети приготовили для вас стихи на марийском языке.

Стихи на марийском

Ребенок 3:

КеНежкечынйырым-ваш

Кия олык, пеледалт.

Йоча-шамыч мор погаш

Курыктурышкоштедат. (А.Горохов)

Ребенок 4:

Мемнан ял могай мотор,

От ушане – ончаш тол.

Ял воктенакчодыра

Мардежденгужленшога.

Ребенок 5:

Шочмойылме! Марий йылме!

Моткочтыйымйоратем.

ИзинекойлаштуНалме,

Пойдаренмутпамашем. (М.Майн)

Ребенок 6:

Кеч-могайнаукышкорно –

Шочмойылме – туНурем.

Шочмойылмымтыйиторло,

Йоратен, шымлентунем! (М.Майн)

Ребенок 7:

Чодырапамашйукгае

Ныжылмутет.

Ялт эр ужара гай

Чеверкумылет.

Пашам йораталше

Марий калыкна,

Метыйыммоктен мурена. (С.Вишневский)

Ведущий 1: Ребята, весна уже вступила в свои права, на полях и лесах начинают распускаться цветы. И в нашем саду они распустились.

Чтобы праздник наш был веселее

Превратимся в цветочки скорее.

Заклинание произнесем:

Все: «Топ, топ, хлоп, хлоп,

Вокруг себя повернись,

И в цветочки превратись».

Танец девочек «Белый цветок» («Ош пеледыш»)

Ведущий 2:

Великую землю, любимую землю

Где мы родились и живём.

Мы Родиной светлой, мы Родиной милой.

Мы Родиной нашей зовём.

У наших гор вершины до небес

И соловьиных песен полон лес.

Богаты недра нефтью, серебром,

Поляны — ягодами, а сердца — добром.

Мы дети Родины своей, своей большой страны.

Мы всех счастливей, всех сильней,

Покуда вместе мы!

Флэшмоб«Международный танец»

Ведущий 1:Дорогие ребята, уважаемые взрослые! Поздравляем всех с праздником. Пусть всегда светит солнце, и сияют ваши улыбки! Мы приготовили для вас угощения – марийское национальное блюдо – слоеные блины из разных видов муки (команмелна) с квасом (киндепуро) – напитком из ржаного хлеба, свежих и сушеных плодов и ягод, с добавлением ревеня, меда.

Песня «Мама с сыном» («Мален кодам мо») в исполнении К.Руслана

Ведущий 1: Вашему вниманию был представленодин из праздников марийского народа. В республике Башкортостан живут бок о бок представители разных народов, у каждого своя сложившаяся культура. Столетний юбилей республики является тому подтверждением. Мы все живем одной большой дружной семьей. Народ жив – пока живы его культура и язык.

Гости праздника угощаются и фотосессия на память.

Унчо талешке-влак

1 вӱдышӧ:  Сай илет-кутырет,  марий калык,
                 Да перкан мо киндет,  кочкышет?
                 Улат патыр,0нар гае тале?
                 Шоҥыеҥым жапла мо шочшет?..
                 Ожсо семын шуктет мо йӱлатым

                       Да поян вургемет ош тӱсан?

                       Тудо тӱр дене мучко тӱрлалтын?

                       Кумалат мо тыгак пӱртӱслан?

2 вӱдышӧ:  Аралет мо шочмо йылметым?
                 Тукымет марий мутым акла?
                 Пайремлет веселан пайреметым?
                 Акылет кочо вӱд деч сакла?

                       Сай илет-кутырет, марий калык?

                       Мыняр йодыш, ужат, погынен?

                       Чыла тидым айста ваш ушналын

                       Колтена паша ден волгалтен!

1 вӱдышӧ:  XI   курымышто марий калык  шке   кугыжаныш   нерген азапланен. Тудо умылен: ик еш семын илыман да пеҥыде, тале оза воктен чумыргыман.

2 вӱдышӧ: XII курымышто тыгай ушем Виче эҥер воктене, кызытсе Киров ола деч тораште огыл, шочын. Рӱдерлан Кокшар илем шотлалтын. Вес марий ушем Уржум ола велне чумырген.

1 вӱдышӧ: Тыгерак шочмо калыкна оргажан пӱрымашыжым тӱҥалын, Юмын темлыме пашам ыштен, икте-весе дене келшен, шочмо мландым моктен илаш шонымыже шукталтын огыл.

2 вӱдышӧ:  1181  ийыште йот мланде гыч толшо осал салтак-влак, Вичын  ӱлыл йогынжо деке толын, пошкудо одо-влакын илемыштым йӱлалтеныт. Тиде тӱшка калык эҥер йогын дене кӱшкыла   кӱзен  да   марий   илемыш толын лектын.

1 вӱдышӧ: Нунын ваштареш Чумбылат он шогалын. Шке сар вийже дене тушман ваштареш лектын. Сӧй пасуэш  талешке колен.

С.Чавайнын «Чоткар патыр» легендыже. Николаева Диана.

1 вӱдышӧ: Кажне калыкын уло шке талешкыже. Руш калык шарна Минин ден Пожарскийым, Александр Невский ден Дмитрий Донскойым.

2 вӱдышӧ: Башкир калык — Салават Юлаевым!

1 вӱдышӧ: Татар калык — Муса Джалильым.

2 вӱдышӧ: Венгр калык — Иштван кугыжам.

1 вӱдышӧ: Нуно чолга лийыныт!

2 вӱдышӧ: Нуно лӱддымӧ  койыш дене чапланеныт!

1 вӱдышӧ: Нуно шочмо мландым йӧратеныт!

2 вӱдышӧ: Нуно шочмо калыкын эрыкше верч коленыт!

1 вӱдышӧ: Курым-влак эртеныт, ой, мыняр!

                  Йогын семын эркын-эркын ийын.

                  Курымла вошт ошкылын Онар,

                  Эн кугезе патырже марийын!

2 вӱдышӧ: Сугыньленыт мыланна илаш арун,

                  Поро ден илаш ты тӱнямбалне.

                  Тушманлан пуаш виян карум,

                  Родылан почаш шӱм-чоным, алым!

С.Чавайнын «Онар» почеламутшо. Николаева Марина лудеш.

1 вӱдышӧ: А кӧ тугай Талешке?

2 вӱдышӧ: Талешке — тиде поро чонан, куатле кӧргӧ виян, чын ден шоям ойыркален моштышо, шочмо калыкын пиалже верч тыршыше айдеме.

1 вӱдышӧ: Талешкым вес семынже чулым,кожмак,чолга,полмезе манына. Талешке лÿмым поро паша дене веле сулаш лиеш. Эше пеш ожнак кугезына-влак мыланна тыгай ойым ойлен коденыт: «Поро паша туртшо чоным куандара. Шкан мо порым шонет, весыланат тугак. Еҥ кÿм кудалта гын, тый поро мутым кудалте. Поро ой поро дене пöртылеш…»

2 вӱдышӧ: Садлан поро пашатым аклен, марий калыкна талешке радамыш элым, шочмо калыкым аралыше, шке суапле пашашт дене тÿвырам, туныктымо пашам, мер да кугыжаныш илышым ворандараш тыршыше чыла тале еҥ-влакым пурта.

1 вӱдышӧ: А таче Талешке-влак улыт мо?

2 вӱдышӧ: Улыт!

1 вӱдышӧ: Улыт мутмастар Талешке!

2 вӱдышӧ: Сем Талешке!

1 вӱдышӧ: Радына Талешке!

2 вӱдышӧ: Кидмастар Талешке!

1 вӱдышӧ: Нуным таче мер Талешкылан шотлена. Шке кӧргӧ чонышт дене шочмо калыкнан тӱвыра да сымыктыш аланжым сылнештарат.

2 вӱдышӧ: Марий сылнымутын талешкыже-влак: Сергей Чавайн, Майоров-Шкетан, Олык Ипай, Йыван Кырла…

1 вӱдышӧ: А Йыван Кырла тыгак — тӱнямбалне чапланыше икымше марий артист. Тудо 1931 ийыште «Путёвка в жизнь» киношто модын.

2 вӱдышӧ: Сем тӱням Яков Эшпай, Иван Палантай, Эрик Сапаев волгалтареныт.

1 вӱдышӧ: Шочмо йылмын куатшым Валериан Васильев, Гурий Кармазин гай йылмызе-влак шымленыт.

2 вӱдышӧ: А таче нунын радамыштак Марий Элын калык писательже-влак Семён Николаев, Иван Горный, Василий Регеж-Горохов да молат улыт.

1 вӱдышӧ:Сем тӱнянам композмтор-влак Вениамин Захаров, Сергей Маков,      Виталий Алексеев, Иван Егоров тӱзландарат.

2 вӱдышӧ: Калыкна уста сӱретче Зосим Лаврентьевым, Георгий Тайгильдиным, Ямберде Йываным, Юрий ден Сергей Таныгинмытым йӧратен мокта.

1 вӱдышӧ: Ме,Унчо кундемысе марий-шамыч, шкенан кугезына-влакым шÿмыштына ашнена, нунын дене кугешнена, кумылнам нöлтена. Акрет

    годсо пагалыме кочана-влак кызытат мыланна куатым пуэн шогат. Кеч  ожнысо тале марий – влак легендеш кодыныт, садак нуным шкенан коклаште шижына.

2 вӱдышӧ: Таче ме, шочмо калыкнан ончыл шонымашан эргыж ден ÿдыржö — влак, шке Унчо кундемысе талешкына-влакым порын шарналтена. 

1 вӱдышӧ:  Унчо кундемын шочшыжо, Тимофей Ефремович Ефремов 1868 ий 12 майыште шочын. Пÿсö ушан лийын, вич ияшак школыш кошташ тÿҥалын. Ялысе школ деч вара Озаҥ оласе семинарийыште тунемын. Туныктышо лÿмым налмек,  Морко кундемысе да вара Озаҥысе школлаште пашам ыштен, а 1890 ийыште Унчо рÿдö школым вуйлаташ тÿҥалын. Марий калыкым туныктышаш верч уло вийын тыршен.  

2 вӱдышӧ: «Озаҥыштат, Унчыштат тудо марий калыклан шуко пайдам кондыш: тудын полшымыж дене шуко марий рвезе айдемышке лекте», — возен Ефремов нерген «Йошкар кече» газет. Марий калыкым нимо деч коч ок йöрате да ок чамане гын, кугезе йÿлам,тошто еҥ ойым шымлен-тунемын ок шого гын, Тихон Ефремович Ефремов тÿҥалтыш марий серызе-влак коклаште тынар ойыртемалтше верым налын ок керт ыле, векат. «Ой, марийжат, шÿмбелжат, полшаш тыланет чон шона»,- возен тудо. Возен гына огыл, марий верч тыршыме суапле пашалан уло илышыжым, шÿм вийжым пуэн.

Тихон Ефремов. «Кынелза,шогалза» муро.

(Пеледышым пыштымаш.)

1 вӱдышӧ: Таче ме Кугу сарыште колышо-влакым шарныктыше чапкӱ воктене улына.

2  вӱдышӧ: Шучко сар 1418 кече шуйнен. Марий мланде 130 тӱжем ӱдыр ден  эргыжым фронтыш ужатен. Мӧҥгеш пелыжат пӧртылын огыл.

1 вӱдышӧ: 11 тӱжем салтак Совет Ушемын   Геройжо   лӱмым   сулен, нунын кокла гыч 45 еҥже — Марий мланде гыч.

2 вӱдышӧ: Эн ончыч, 1942 ийыште, пулемётчик Василий Архиповын подвигшым аклыме. Рÿдö ола воктенысе Княжня ялеш шочын. Марий кокла гыч эн ондак, 1943 ий 31 мартыште, Марий-Турек район гыч Сергей Суворов Герой лийын.

1 вӱдышӧ: Морко кундем гыч Совет Ушем Герой лÿмым налыныт: Краснов Зосим Алексеевич, Павлов Николай Павлович, Соловьев Василий Иванович, Хасанов Хаким Хусаинович.

2 вӱдышӧ: Кугу сар годым Марий Эл гыч 131 тÿжем  340 еҥ тале улмыштым ончыктен, тышеч Морко район гыч 13 тÿжем еҥ.

1 вӱдышӧ: Унчо кундем гыч 564 еҥ сарыште лийын: Унчо ял — 163 еҥ, Шлань ял – 127 еҥ, Шурга – 32еҥ, Муканай – 35еҥ, Ямбатор – 44 еҥ, Паймыр – 44 еҥ, Сапуньжа – 48 еҥ, Руш Гарь ял – 52 еҥ.

2 вӱдышӧ: Таче, очыни, мемнан коклаште уке тыгай еҥ, кудыжын ешыжым, родо-тукымжым шучко сар тÿкен огыл. Коча-кованан, ача-аванан  суапле пашашт курымашлык!

Сем йоҥга, сарыште лийше-влаклан памятник ончыко пеледышым пыштымаш.

1 вӱдышӧ: 30 ий ончыч, 1986 ий 26 апрель йӱдым тунамсе Украин мландыште Киев областьыш пурышо Чернобыль ола деч 12 километр тораште Припять эҥерын пурла серыштыже пеш кугу аварий лийын – атомный электростанций пудештын. Тиде историйышке ик эн кугу атомный аварий  семын кодеш.  

2 вӱдышӧ: Туткар лийме верышке икымше шагатыштак пожарный-влакым ӱжыктымӧ. Еҥ-влак, нимом ончыде, тушко вашкеныт. Йӱдвошт пожар дене кучедалмек, тулым йӧртен кертыныт.

1 вӱдышӧ: Но икымше мийыше-влак кокла гыч икмынярже ик жап гыч туштак ÿмыр дене чеверласеныт, молыштынат ÿмырышт пеш вашке кӱрылтын. Молан манаш гын,электростанций пудештмылан кӧра пеш кугу радиоактивный вещества кышкалалт лектын. Варажат, кӧ тушто тыршен, пеш нелын черланеныт да шучко чер дене черланен коленыт.

2 вӱдышӧ: Таче, 30 ий эртымекат, тушто тыршыше-влакым поро мут дене шарнена да нунымат Талешке радамыш пуртена.

1 вӱдышӧ: Уста, поро да тале айдеме колымекшат кодшыжлан илаш полша. Тачат, 26 апрельыште, Ботуш он колымо кечын, чыла талешкым шарналтен, минутлан шып шогаш йодам.

2 вӱдышӧ: Айста, ик минутлан шӱлышым   налын,  тӱшкан   шарналтена марий Талешкына-влакым!

                               Ик минут чыланат шып шогат.

1 вӱдышӧ: А таче ме шочмо калыкна верч тыршыше Талешке лийын кертына мо?

2 вӱдышӧ: Кеч-могай пашаште кече гай лийман, калыкнан пиалже верч он гай шогыман! Тыныс жапыштат шочмо элна эше ятыр жап шке сусыржым эмлен. 1946 ийыште  шокшо  кече  йымалне  шурно йÿлен. Тунам шурнын, вольыкын лектышышт сар ийла годсо дечат шагал лийын. Лач 1947 ийыште кинде умен шочын.

1 вÿдышö: Ял озанлык паша пÿтынек кид вий дене шукталтын. Сар деч вара имне, трактор йöршеш гаяк лийын огытыл. Ончен-куштымо шурным      мланде пашаеҥ-влак эллан колтеныт. Пашадар шотеш паша кече шот дене шурным налыныт.

2 вÿдышö: Лачак 60-70 ийлаште гына ял озанлык нöлталт кая. Марий республика мучко ферма ден комплекс-влак чоҥалтыт. Унчо кундемыште «Передовик»  колхозат   вий-куатым налеш.

1 вÿдышö: Иосиф Оразаевич Оразаевын лÿмжö дене шочмо кундемнан тÿзланыме пагытше кылдалтын. Тудо «Передовик» колхозышто 1961 ий гыч 1972 ий марте тыршен. Вуйлатымыж жапыште ушкал, сöсна да моло вольык ешаралт шогеныт. Фермылам чоҥымо, уэмдыме. Шап Унчышто сöснам ятыр ашныме да кугу лектышыш шумо. Ферме вуйлатыше Алексей Иванович Иванов деч ушан-шотан ойым кеч-кунамат налаш лийын. Зоотехниклан Любовь Алексеевна Демьянова ятыр ий тыршен, агроном пашам Петр Егорович Егоров ятыр ий шуктен шоген. Нуно шуко гана Чап награде дене палемдалтыныт.

2 вÿдышö: 1972 ий гыч «Передовик» колхозым вуйлаташ Александр Давыдович Сергеевлан ÿшаненыт. Тудын вуйлатымыж почеш ял озанлыкыш у шÿлыш пураш тÿҥалеш. Унчышто ушкал комплекслан негызым пыштат. Чоҥашыже кум ий утла кÿлын. Но тыгыде яллаште фермылам арален коденыт. Унчо кундем ондакысе гаяк кугыжанышлан шуко пырчым, пареҥгым, шылым, шöрым ужален.  

1 вÿдышö: 1981 ий гыч колхозым Николай Дмитриевич Петров вуйлаташ тÿҥалын. Ий еда яллаште оралтым нöлтымö. Эн ондак вÿталам, идымым, складым чоҥымо. Унчышто гаражым, мастерскойым пашаш колтымо. Шурга ялеш вургем ургымо мастерскойым почын. Тунам йочасад, кочмывер, у урем-влак чоҥалтыныт.

2 вÿдышö: Николай Дмитриевичын сулен налме канышыш лекмеке, «Передовик» колхозым 1990 ий гыч Геннадий Савельевич Григорьев вуйлаташ тÿҥалын. Тудын вуйлатыме жапыште подсобный озанлык вияҥын: тÿрлö мебельым ыштен ужалаш тÿҥалыныт, имньым кычкаш Унчыштак терым, оравам ыштеныт. Вакшыште пырчым йоҥыштеныт, коженыт, киндым пыштен, ял калыклан ужаленыт. Мÿкшым онченыт,ургымо цехыште марий вургемым ургеныт, тÿрленыт.

1. вÿдышö: Шочмо кундемыштына тыгак ятыр уста доярка, механизатор орден да медаль дене палемдалтыныт.
2. вÿдышö: Ленин орден  Шап Унчо ялыште сöсна ончышо Макарова Анисия; Владимир Ильич Ленинын шочмыжлан 100 ий темме медаль дене Хмелёва Ольга Александровна палемдалтыныт.

1 вÿдышö: Йошкар Знамя паша Чап (Трудового Красного знамени) орден дене Евсеев Иландай Евсеевич – механизатор; Слесарева Ольга Яковлевна – Унчо ферме пашаеҥ; Кузьмина Салика Герасимовна – Шап Унчо ялын фермыштыже сöсна ончышо; Осипов Николай Осипович – механизатор; Михайлов Василий Дмитриевич – механизатор.

2 вÿдышö: «Знак Почета» орден дене: Сергеев Александр Давыдович – колхоз вуйлатыше; Петров Николай Дмитриевич – колхоз вуйлатыше; Оразаев Иосиф Оразаевич – колхоз вуйлатыше; Васильева Екатерина Алексеевна – Унчо ферме доярке; Иванов Алексей Иванович – Шап Унчо ферме вуйлатыше; Лукьянов Лукьян Лукьянович – комбайнер; Осипова Акулина Даниловна – механизатор; Лукьянов Арсентий Ефимович – Ямбатор ферме вуйлатыше; Федоров Фома Гордеевич – мÿкш ончышо, механизатор; Ефремов Геннадий Алексеевич — бригадир.

1 вÿдышö : III степенян Паша Чап орден дене: Прокофьева Лидия Петровна – Ямбатор ялын фермыштыже сöсна ончышо; Бобров Аркадий Климентьевич – механизатор; Владимиров Сергей Владимирович – комбайнер; Степанова Зоя Вениаминовна – Шап Унчо ялын фермыштыже сöсна ончышо; Семенов Анисим Евсеевич — механизатор.

2 вÿдышö: «За преобразование Нечерноземья» медаль дене: Петров Николай Дмитриевич – колхоз вуйлатыше; Несмелова Яштвий

Архимоновна – Шлань ферме пашаеҥ; Ефремов Владимир Ефремович – Унчо ялсовет вуйлатыше; Михайлов Василий Дмитриевич – механизатор; Романов Владимир Петрович – механизатор; Апакаева Любовь Никоноровна – колхоз пашаеҥ.

1 вÿдышö:  «3а трудовую доблесть» медаль дене: Демьянова Любовь Алексеевна – зоотехник; Ефимов Юрий Иванович – механизатор; Гарифов Рауль Гарифович – механизатор; Оразаев Иосиф Оразаевич – колхоз вуйлатыше; Орсаев Осип Оразаевич – механизатор.

2 вÿдышö: Таче ме тыге чапланыше пошкудына-влакымат Талешке радамышке пуртена. Нуно уло чон куатыштым йöратыме пашаштлан пуэныт. Пайрем дене, поро пошкудына-влак!

1 вÿдышö: Талешке кече — волгыдо пайрем йÿла. Тудо, кугезына-влакым шарнен,   ончык  пиалан   илышым  чоҥаш йöным ышта.

2 вÿдышö: Шочмо-кушмо Марий Элна — Юмын илем, Ош тÿняшке лекме капкажат — Юмын капка.

1 вÿдышö: Тугеже айста, Тиде Юмын капка гочын лектын, эртыше пагыт гыч вий-куатым налын, шке пÿрымашнам шкеак   порылык   дене   чоҥена   да шочмо калыкнан Талешке шочшыжо лийына.

Модшо-влак: вӱдышӧ, озавате, озакугыза, ӱдыр уныка, тулар, тулаче, ӱдыр рвезе-влак.

Вӱдышӧ: Кужэҥер кундемысе Коҥганур велыште 12 февральыште Коҥга пайремым пайремлат. Шижыда, ял лӱмжат коҥга денак кылдалтын. Тошто йӱла почеш, кум кечым пайремленыт. Шернур районышто ты пайремым Мустай вел Шокшем ялыште гына эртареныт. Тудо 12-15 февральлан логалеш. Могай амаллан кӧра Шокшем ялыште пайремым арален коденыт?

12 февральыште православный кум святойын пайремышт палемдалтеш: Василий Великийын, Григорий Богословын да Иоанн Златоустын. Токтайбеляк ялыште тиде пайремлан йылгыжше вуян у черкым чоҥен шогалтеныт. Черкыште коҥгаже ситен огыл. Коҥгам оптышо кокла гыч, очыни, Шокшем ял гычат мастар-влак лийыныт. Садланак, мӧҥгышкышт  толмеке, святой-влакын пайремыштым Коҥга пайрем семын пайремлаш ой-каҥашым пуэныт. Тылеч вара Шокшем ялыште Коҥга пайрем эртаралтеш, санденак тудым  марийын черке пайремжылан шотлыман, очыни.

Икымше действий

Озавате. Пайрем кечылан пӧрткӧргым эрыктен ямдыленна, окнашовычым, юмысолыкым вашталтена, коҥгам чиялтена.

Уныка. Ковай, могай пайрем чесым ямдылена?

Озавате. Кастенак руашым луген коденам. Кынелмеке, коҥгашке олтен, пайремлан ямдылалташ тӱҥалынам. Марина, тый чыве шӱрым шолто, туарам ыште, ынде тыгай сомылым шуктен моштет. Мый мелнам, когыльым кӱэштам. Салмамунымат шындем. Тамле пуранат шуын.

Уныка. Ковай, туаражым пеш чеслым ыштен моштенам.

Озавате. Тыгак лийман, вет кочкыш коклаште ик тӱҥ верым левыктыме ушкал ӱйыш туарам шогалтыме сий налеш. Тиде туарам толшо уна, пурен лекше еҥ-влак суртозалан, ешыжлан да вольыкшылан тазалыкым тыланен пурлыт, ший оксам кередат, сийын тамжым налын ончат.

Уныка. Ковай, ынде кечывалат эртен. Эрдене ыштыме кочкышым ӱстембак шындылаш жап, очыни.  

Суртоза. Сурт Юмылан сортам чӱктена. Тоштыеҥ-влакым шарналтена: «Коҥга пайрем — идалык пайрем. Кугу Юмо Суксо, таче пайрем кечым ыштена. Таче родо-тукым дене, йӱын-кочкын, ваш келшен илаш, сурт вачынат, еш вачынат вольыклан, кайыквусылан перкем пуэн шого. Кинде перкем йодына, шийвундо деч ит кӱрылтыктӧ. Сайын, идалык гыч идалыкыш порсын гай ярымалтын, вараксим гай вычыматен шого. Паша ыштымаштат кид-йол ынже велалт. Марий калык ден пырля йӱын-кочкын илаш тажам пуэн, уланым ыштен шого.»

Озавате. Ынде ӱстел коклаш сорта йӱлымӧ годым шичса. Мемнан кочана-кована-влак сорта йӱлымӧ годым веле тоштыеҥ-влаклан шуэш маныныт.

(Сцене шеҥгелне оҥгыр, муро йӱк шокта.)

Озавате. Уна-шамычем толын шуыныт ала-мо? Таче нуно пазарыш толшаш улыт ыле. Тулар ден тулачемже кошевка дене толыныт. Имньыштым пукшаш уна-влак шудымат тер тич конденыт, ужамат.

Озакугыза. Айста, вашлияш лектына (Унам миен ӧндалеш, туп гыч вӱчкалта). Кугу лийында? Эртыза ончыко, уна лийза. Мемнан кочкышнам сийлен ончыза, Коҥга пайремнам пайремлыза.

Тулар-тулаче. Коҥганур пазарыш кайыме амал дене родо-тукым денат уна лийын кайымына шуын.

Озакугыза. Вара таче пазарыш калык ятыр погынен? Сатужо шуко лийын?

Тулар. Кужэҥер кундемысе Коҥганурышто идалыклан ик гана тыгай кугу ярмиҥгам эртарат, эсогыл кум кече тудо гӱжла, да толдежат огеш лий. Вӱрзымысо лу кугарнялан эртарыме Белорецкий ярмиҥга дене гына тудым таҥастараш лиеш. Таче тушко Татар, Киров, Турек, Торъял, Кукарка, воктенысе моло кундем гыч сатучо-влак толыныт ыле.

Тулаче. Меже Шинур ял гоч Шокшемыш вияш корно дене толынна.

Озавате. Шинур ялын лӱмжат пазарым эртараш тӱҥалме деч варак шочын, маныт. Пазарыш толшо уна-влак, ты кундемыште кайышыштла, шийвундым шуко йоктарен коденыт, санденак ялым тыге лӱмденыт. Эре пазар нерген огыл, пайрем кочкышнам сийлен ончыза, Коҥга пайремнам пайремлыза. (Озакугыза, мурышыла, пура дене сийла.)

Идалык кокла пайремет,

Чесым ямдылалме веле шулдалын.

Сай родо-шамыч толдалыныт,

Шуналын шогылтмем веле шулдалеш.

Йӱза-кочса, родем-шамыч,

Куаналза, муралталза, родем-шамыч.

Йошкар алашам пешак сай,

Шӧрмычшӧ гына изирак.

Кошопка терем пеш мотор,

Тортаже веле кӱчыкырак.

Вучымо унамже толдалын,

Чесемже гына изирак.

Изи манын ида чакне,

Йӱза-кочса, родем-шамыч.

Тулар-тулаче. Порын вашлиймыланда пеш кугу тау. Пайрем ӱстелда эреак чес дене темше лийже. Таза, кужу ӱмыран лийза. Ынде йылмынат лывырген, муралтен колтымына веле шуэш.

Элнет кожлан лӱмжӧ кугу —

Кукужо муралтен гын, келшалын.

Почтовой ямщикын лӱмжӧ кугу —

Шӱшкалталын эрталын гын, келшалын.

Часовой салтакын лӱмжӧ кугу —

Картузшо шӧрынрак гын, келшалын.

Тендан пайремжын лӱмжӧ кугу —

Меже муралтена гын, келшалеш.

Тулар. Меже мурен-куштен шогена, а самырык-влакше кушто улыт?

Озакугыза. Имньым моторын сӧрастарен, пӱгыш оҥгырым сакен, ик ял гыч вес ялыш кудалыштыт, очыни. Гармонь йӱкшӧ пылышемлан шоктен кодо.

Озавате. Веселитлышт, вет нунылан лийынак пӱртӱсшат вашталтын. Калыкын ойжо почеш «Коҥга пазар деч вара йӱштынат пел йолжо тодылалтеш». Тылеч вара кугу йӱштӧ ок лий, маныт.

Озакугыза. Теле эркын мучашке толеш. Кече мландым лачак олтымо коҥга семынак ырыкташ тӱҥалеш. (Ӱдыр-рвезе-влакын модмашышт эрта.)

Рвезе. Рвезе-влак, толза, модышым тӱҥалына.

Ӱдыр. Могай модыш гыч тӱҥалына? Айста, сап кучен модына.

(Сап кандыран кок мучашыжым ваш кылден, оҥгым ыштеныт. Кажне модшо кок кидше дене сапым сайын кучен шогалын. Ик еҥ оҥго покшелне лийын. Тудо иктажшым руалтен кучаш тыршен, оҥго йыр пӧрдын. Кажне сап кучышо тудым чот эскерен, шкенжым кучыкташ пуэн огыл. Кучаш тӧчышын лишеммыж годым сапым мучыштарен, ӧрдыжкӧ тӧрштен. Тидын годым сап кучышо кокла гыч иктажше тӧршталтен лишемын куча, тӧчышын тупшым пера. Пӧрдшӧ тудым руалташ тыршен, но сап кандыра авырен. Уэш пӧрдын. Адак тупшылан копа пернен. Вара иктажшым руалтен кучен, тудым оҥго покшек шогалтен, шкеже тудын верыш шогалын.)

 Рвезе. Айста, ынде мурен-куштен модына.

(Кашакын, ваш-ваш кид кучен, оҥго семын шогалыныт. Оҥго покшеке шӱвырзӧ шогалын. Оҥго покшелне икте мураш тӱҥалшаш. Тудо эн ончыч пайрем сем дене  кужу семым йоҥгалтарышаш. Почешыже чыланат муреныт. Оҥго йыр шогышо-влак мурен пӧрдыт. Вара кушталтен каяш лийше куштылгырак мурым тӱҥалыт. Чыланат мурен-лӱҥген пӧрдыт. Ынде шӱвырзӧ куштымо семым шоктышаш. Модмаш сӧралын койын, муро йӱк торашке шергылтын.)

Йылдырым-йылдырым вӱдшӧ йогыш,

Пӱя пӱялашет шым шулдал.

Йыли-юли колжо кайыш,

Мурыда шындалашет шым шулдал.

Шырык-шырык моторжо эртале,

Кумылжым савырен шым моштал.

Жапет эртыш, жапет шулдыш,

Тидыжымат ыштальым, тудыжымат шуктальым.

Ме гармонетым огына шокто,

Гармонистын парняже.

Ме моторым огына ончо,

Мотор мемнам ончалже.

Пидам, пидам — рудалтеш,

Пидам, пидам — рудалтеш,

Йыдалемын кандыраже кÿчык улмаш.

Тыгежат койо ала-молан,

Тугежат койо ала-молан,

Йолташемын ушыштыжо весе улмаш.

Рвезе-влак. Модышнам пеш веселан эртарышна. Ынде пайрем дене кылдалтше туштым туштена.

Пӧрт покшелне ош алаша шога. (Коҥга)

Кугу ушкал шӱла, а шӱлышыжо кӱшкӧ кӱза. (Коҥга)

Чевер олмам кидышкем налын ом керт. (Тулшол)

Аваже ошо, ӱдыржӧ чевер, эргыже кудыр да пыл лоҥгаш каен йомеш. (Коҥга, тул, шикш)

Ӱдыр. Коҥга пайрем дене кылдалтше могай пале-влакым паледа?

Рвезе-влак.

Коҥга пазар кече шуо гын, телын ик йолжо тугеш.

Тиде кече деч вара эр-кас йӱшто лиеда, а кечывалым шошо лишеммаш палдырна.

Кечат чотрак ырыкташ тӱҥалеш, кисат шке мурыжым утларак шуя, ынде чи-чи огыл, а чи-чи-чи муралта, пӧрткайыкат окна ончылно веселан тӧрштылеш, кечывал жапыште тӱрволак гыч вӱдат чыпчалтеш.

Кокымшо действий

Тулар ден тулаче. Меат яра кид дене толын огынал. (Шувыш гыч мелнам, чывым, туарам, салмамуным, кочо вӱдым луктедат.) Мемнан сийнамат пурлын ончыза.

Озавате, озакугыза. Тулар, тулачем, чесдат пеш чесле. Тау, чеслан (муралтен колтат)

Коҥга пайремет эре ок тол,

Идалыклан ик гана толдалеш.

Куаналза, родем-шамычем,

Муралтыза,  родем-шамычем.

Тулар-тулаче. Тау, чевер чесланда. Ынде каяшат жап. Кайыме деч ончыч чесвал мурым муралтена. Вес гана мемнан деке унала вучена.

Ой, шеремет, шеремет,

Шеремет Шернурын шерже лиеш.

Ой, кумылет, кумылет,

Кумылан Шокшем марийже лиеш.

Шеремет пошкудем деке толдалынам,

Кумылан чесшым ужылденам.

 Йӱынат темынам, кочкынат темынам,

 Муралтен колталалмем вел шулдалеш.

Вуеш ида нал, пошкудем-шамычем,

Мемнан койышыжо тыгае.

Молан тыге малден ида ман,

Мемнан акылнажак тыгае.

Вӱдышӧ.Тыге марий калык Коҥга пайремым вашлийын, унам ончен. Веселан мурен-куштен. Тыге родо-тукым кыл пеҥгыдем толын, кӱрылтын огыл. Икте-весылан полшен иленыт, пайремым пырля эртареныт.

В.Казанцева, Мустай школын марий йылмым да литературым туныктышыжо.

Шернур районысо Мустай ден Шокшем яллаште илыше-влак деч возен налме.

Сценарийым «Родная сторона — золотая колыбель»  книга гыч налме (2013 ий, автор-составительже А.И.Глазырина)

С.НОСОВА 

Марий пайрем – Ÿарня

(Школышто пайремым эртарашлан сценарий)

Цель:

1.Марий калык деке пагалыме шижмашым ылыжташ, тудын этнографийжым шымлаш кумыландаш.

2. Тунемше-влакым марий калыкын Ÿярня пайремым эртарыме радам дене палдараш.

3.Тÿрлö илыш- йÿлам шуктымо годым марла кутырен да мурен моштымын кÿлешлыкшым ончыкташ.

Оборудований:

1. Марий чес

Пайремым эртарыме радам:

1вудышо Поро кече, пайремыш толшо уна-влак. Ме тендамУарня пайрем кече дене саламлена, тыгаяк мотор, поро кумылан, весела, таза, кужу умыран лийза.

Жап, шке корныжым поктен, шошо велыш тайныш. Теве шукерте огыл Шорыкйол пайрем эртыш. Чатлама (январь) тылзын шымше кечышкыже кандаш арням ушен, Ÿярня капкаш пурышна.

2 вудышо Ÿярня – пеш ожнысо марий пайрем, тудо, чынжымак, пытартыш ÿян, сий-чесан пайрем.Ÿярня деч вара кочкыш йÿыш начарештын, тошто перке шагалемеш, сандене пайрем шке поян чесыж дене ойыртемалтын. Пайрем ик арня шуйнен. Ÿярням телым ужатыме да шошым вашлийме пайрем семын эртарат.

1вудышо Пайрем деч ончыч пöрт гыч уто ÿзгарым ик жаплан клатыш луктыныт, ийволым, издерым писте гыч ямдыленыт.

Ÿярня марте черке закон почеш кугыен-влак пÿтым кученыт, шöр-торыкым, ÿйым, шылым, муным кочкын огытыл. Тÿн кочкыш – кол, тÿрлö пакчасаска, нöшмыÿй

2 вудышо Пайрем эрла манме годым суртоза мончаш олтен. Пелашышт тÿрлö кочкышым ямдыленыт. Мончаш эн ончыч пöръен-влак пуреныт, пушым луктыныт, выньыкым лывыштеныт, лöкам, кÿварым, тошто выньык дене эрыктен, шолшо вÿд дене шÿалтеныт.

Уарня

пайремым эртараш сценарий

Уярнян икымше кечыже. Эр. Ялысе порт. Портышто оза ден озавате улыт. Озавате вургемым чия, Уярня курыкыш каяш ямдылалтеш.

Озавате. Ой, шукат малышым мо? Иктаж-ко мый дечем ончыч курыкыш миенат шуын дыр. Таче Уярня кече, эрдене эрак мунчалтет гын, идалык мучко таза кап-кылан лият. Миенак толман, тазалык – эн шерге поянлык, сурт коклаште тудо лийманак. Айда куржам веле. Вара уна-влак толыт, нуным вашлийман.

Оза (конгамбалне кия). Пелашем, кушко тыге эрдене эрак вашкет? Пурам темалте-я.

Озавате пурам темен пуа, кидыштыже – кынчылавондо. Оза пурам йуеш.

Оза. Кынчылавондо дене мом ыштет? Таче пайрем, мелнам куэштман. Тенгечак пум пуртен ямдыленам, а тый ала-куш кайынет. Теве мелна руашетат кузен.

Озавате. Пелашем, курыкыш вашкем (Кынчылавондым пеленже налеш).

Озавате курыкыш каен. Озаже окнаш онча.

Оза. Ой, ой, куржо вет. Шонго ман, латшым ияш гай кертеш. Мо, тидыже ко куржеш? Сидыр вате лап возын куржеш. Курыкыш огыл, мемнан деке толеш ала-мо.

Сидыр вате портыш пура.

Сидыр вате. Поро эр, тулар, пайрем дене. Ужамат, эрденак пайрем чесым ямдыледа. Унам вучеда мо?

Оза. Вучена. удыр ден вене, тулар ден тулаче толшаш улыт. Тыят унам вучет?

Сидыр вате. Тиде керемет пырыс дене вучет.

Оза. Мо лийын, Сидыр вате шешке?

Сидыр вате. Пырыс мелнаш шурышаш уйым йыклык кочкын пытарен.

Оза. Йора ит ойгыро, вучымеш пуэм. Тений ушкална Юмо полшымо дене шоран лийын. Пошкудо пошкудылан полшыман. На теве, кучо.

Сидыр вате. Пеш кугу тау, Йыван изай. Пайрем чесда лын лийже. Кугу Юмо перкем пуыжо. Мемнан декат унала мийыза.

Портыш озавате пура.

Озавате. Сидыр вате толынат, ужат.  Уярня пайрем дене.

Сидыр вате. Тыйымат пайрем дене саламлем. Йора, куржам. Мыйынат мелна руашем кузен. Курыкышкат миен толнем. Тый мишыч мо, тулаче?

Озавате. Эрденак куржым. Тений кинде сай кушшо манын, пырчымат шуышым. Мыйын почешем Васли вате киндым сакален куржын тольо. «Уярня йор-йор, кинде кужу лийже, шуршым поктен луктам», — манын кычкырен, коктын кум гана курык гыч волышна.

Сидыр вате. Йора, мыят миен толам. Мемнан декат миен савырныза.

Сидыр вате кая.

Оза. Сайынак мунчалтышыч ала-мо. Чылт лум мочорла веле коят. Ой, шылыжем пеш коршта.

Озавате. Курыкыш миен тол. Вигак таза лият. А мый мелнам куэшташ туналам. Кечываллан уна-влак толыт, пошкудо-влакат пураш лийыныт.

Оза. Ну йора, уремыш лектын ончем. Игечым ончалам.

Озавате. Игече пеш сай, йушто огыл, лумат ок лум, чылт пайремлан келшыше игече.

Оза. Пеш йора. Вет Уярня могай – кенежат тугай лиеш. Сай игече гын, шурныжат, пакчасаскажат сайын кушкыт.

Оза уремыш лектеш.

Озавате. Ой, пелашемже пеш молодец. Конгашат олтен, руашвочкымат волтен шынден. Мелнамжат пеш оварен. Теве мелнам куэштам, сайын гына уянден шындем, тек унам-влак тамлен кочкыт (шке семынже муралта):

Таче тыште Уярня –

Шошо пушан сай арня.

Оза лийын мелна ос,

Тамлен ончаш тол-ян, тос.

Оза портыш пура.

Оза. Игечет, чынак, пеш мотор. Курыкышко мийышым. Тушто изижат-кугужат погыненыт, пеш мунчалтат.Ийволет, издерет, терет – чыла уло.

Гармонь йук шокта

Озавате. Уна-шамычем толын шуыч. Ончал, чылан толыныт. Айда вашлийына.

Портыш удыр-влак муралтен пурат

Теле гочак вучышна,

Шöр-торыкым кучышна.

Сылне марий мурынам

Ямдылыша пайремлан.

Тыгай жапым, веселам,

Вучена ме ÿарнян.

Мурен-куштен илашлан

Йöратена илышнам.

Сылне пайрем – Ÿарня

Шуйна ынде ик арня.

Мурена да куштена,

Шокшо мелнам кочкына.

Ÿарня, ÿарня,

Лийыч тые ÿй арня,

Ужатена ойгырен,

Келгын гына шÿлалтен.

Озавате. Кузерак толын шуда? Ой, удырем, веным, тулар дене тулачем, эртыза. Устелторыш шичса, уна лийза. Пайрем устелемат ямде, мелнамат але шокшо, пурамат шонешталт шога.

Оза. Чыла устембалне. Верланыза, шичса, уна лийза.

Озавате. Пешак куаненам. Ну, ынде йуза-кочса, родем-шамыч, уярня пайремнам пайремлена веле  (шкеже мура):

Шушпык гае туларна толын,

Ой, молан огыл шушкалташ.

Куку гае тулачына толын,

Ой, молан огыл муралташ.

удыр-венымат вучен шуктышна,

Капакаш лектын вашлийна.

устелторыш шындышна да

Изин-кугун вел  койна.

Уна-влак. Порын вашлиймыланда пеш кугу тау. Пайрем устелда эреак пайрем чес дене темше лийже. Киндыдат, вольыкдат лийышт. Таза, кужу умыран лийза. Меят яра кид дене толын огынал. Мемнан сийнамат пурлын ончыза (мелнам, уячам, когыльым устембаке луктыт).

Озавате. Айста Сидыр вате деке унала каена, пеш ужын. Вара Уярня курыкыш каена да чыланат пырля мунчалтена.

Чыланат каят..

1 вудышо Яндар кап-кылан, шочмо гычак Юмын пуымо кочкыш перкена дене чеснам ямдылен, Ÿарня йор-йор, мелна чыж-чыж манын, пайремым вашлийына. Тиде пайремым шочмо гыч рушарня марте пайремлаш тÿналына. Таче ме мемнан кугезына-влак тиде пайремым кузе эртареныт, чыла шергал лектына.

2 вудышо Шочмо – Ÿарням вашлиймаш. Эргычак чевер тÿсан ÿян мелнам кÿэштын шынденыт. Ÿстелтöрыштö авызлыме годым мелнам кавасе пыл кокла гыч волгалтше чевер кече дене танастареныт. Эрдене эр кочкышым ыштымек,ÿдыр ден рвезе-влак Ÿарня пазарыш вашкеныт. Молан? Ÿарня пазарже рвезе-влакын ÿдырым ончымо,ÿдыр-влаклан каче шинчаш логалме йöн лийын. Ожно клуб, кинотеатр уке ыльыс. Моторнын чийыше каче-влак пазарыште ÿдыр погынымо верыш вашкеныт. Кызыт каче, ÿдырым кидпÿан гыч кучен, чыла ончылно ошкыл колта. Тунам тыге ыштыме намыслан шотлалтын, вожылыныт. Каче, чак миен, поро мутым келшыше ÿдырлан пелешташ тыршен.

Музыкальный номер (Николаев Илья мура)

1-ше йоча Каена ме мунчалташ,

Уярня вараште учашаш.

1 вудышо Пайрем эртарыме верлан корем але энер воктен улшо курыксанга шотлалтын, тудым Ÿярня курык маныныт. Тыште, курык гыч ÿчашен, ийвол, тер дене мунчалтеныт, пар дене Ÿярня вараш шогалын, писын юарлен воленыт. Илалше-влак родышт деке унала коштыныт, самырык-шамыч курыкышто юарлен модыныт. Ялыште кÿлеш мутым ойлен моштышо, Юмын мутшым шындарен пелештыше ен эре лийын. Йÿла почеш эн ончыч ялысе эн шонгыен мунчалтен волышаш. Чоклышо ен тыге пелештен:

«Икияш воштыр гай уржада лийже,

Ужар посто гай шÿльыда лийже,

Вÿд толкын гай шыданда лийже,

Ÿярня пайремда ÿян лийже»

Тиде ой деч вара шонгым издерыш шынден, урвалтыж дене сайын йолжым леведын, курык ÿмбач шÿкал колтеныт. Издер лыжган гына тарванен, шонгыен мунчалтен волен. Ялысе рвезе-влак тудым мöнгеш курыкыш кÿзыктеныт. Тидын деч вара чылан мунчалташ тÿналыныт.

Музыкальный номер(Танец)

Йоча-влак, мунчалтымаш дене кылдалтше могай пале-влакым паледа?

1. Ÿярня годым курык гыч мÿндыркö мунчалтет гын, илышаш кечет эше шуко лиеш.

2. Ÿярня годым издер дене мунчалтет гын, кынет кужу лиеш.

3. Ÿярня годым вÿдвараш шинчын волет гын, тÿредме годым шылыжет коршташ ок тÿнал.

4. Ÿжара дене курык гыч мунчалтет гын, шуршым почкет.

2-шо йоча Шокшо мелнана йукша,

Айста кочкаш каена

Музыкальный номер

Таче тыште уарня,

Шошо пушан сай арня,

Оза лийын мелна ос,

Тамлен ончаш тол тый,тос!

Кеча онча шыргыжал,

Лумат шула вожылал.

Толын таче сай пайрем,

Уна лият,тол,танем.

Сылне пайрем уарня

Шуйна ынде ик арня.

Кушташ-мураш ик арня

Толын ынде уарня

2 вудышо Ÿярня – ÿян мелна. Сандене тиде пайремым ÿян мелна дене пайремлаш тÿналыныт. Ÿярня марте пÿтö пыта, садлан ÿян мелнам, шыл когыльым, муным, торык когыльым ыштеныт. Ÿярня –ÿй арня. Ÿстелтöрыштö авызлыме годым мелнам кече дене танастареныт. Ушкал лийын гын, тувыртышым шолтеныт. Сий перкем юмо пелештыме дене кылденыт

1-ше йоча 4-ше кече. Изарня – имне дене кудалыштмаш.

Пайремнажым тÿзаташ.

Онгыр йÿк ден мурыкташ

Кудал толын шем оржан

Кугу ожо, куатан.

Шичса тушко вашкерак,

Кудалына мардежлак.

Музыкальный номер (Йынгыр дене куштымаш)

1 вудышо Пеш ожно, шкет озанлык годым, капеш шушо ÿдыр але рвезе Ÿарня деч кок арня ончычак ожым чаплын пукшаш тÿналыныт. Тырлыктарыме ожым изи тереш кычкен лектыныт. Терыште 2-3 ен лийын. Пÿгыштö кум йынгыр мурен-йонген. Ÿчашен кудалышьыныт.

1-ше йоча 6-шо кече. Унала коштмаш.

Мурен-кушташ калыкем

Шангак лектын вет родем.

Гармонь йÿк шыман йонга,

Мурына умбак шокта.

Музыкальный номер( «Кукулан муралташ,шушпыклан шушкалташ» муро)

2 вудышо Ÿарня арнян кудымшо кечынже пошкудыш ваш-ваш унала коштыныт. Арака шуко лийын гынат, йÿын шынден огытыл, кастене курыкышто мунчалтыманыс. Ялыште пайремым кÿсле, шÿвыр, скрипка сылнештареныт. Кажне пайремлан у муро шочын.

Музыкальны номер

Тиде арняште калык мурен-куштен гына огыл, игечымат шекланен.

Йоча-влак 1Ÿарня шочмын лум лумеш – кияр сай шочеш.

2Кушкыжмын лумеш – шуко понго лиеш.

3Вÿргечын йога – шурно лектыш куандарышаш.

4Ÿярняште могай кечын эн сай, леве лиеш, вес гана тудо кечын шыданым ÿдыман.

5Ÿарня деч варат латкок поран лиеш.

6Ÿарня кече луман – урлыкаш шийме годым йÿран лиеш.

2-шо йоча 7-ше кече – Ужатымаш.

1 вудышо Изи ÿярня, лектыш ÿярня . Моло пайремым огыт ужате, а вот Ÿярням эре ужатат. Курык вуеш олымым чумырен, тулым пижыктеныт. Йÿлен пытымек, ломыжым тыге ойлен шавеныт: «Чыла осалым йÿлалтен колтышна, нергем, тÿрлö черым пытарышна. Осал шÿлыш, осал ю эрте корнет дене, мыланна ит логал. Чечен ырыкте мемнам, чевер кече! Тек чыла осал вий олым чучыл семын йÿлен пыта да порылык кумылнан озаже лиеш!»

Музыкальный номер(Ой.пистерет)

Арня мучко мунчалтен,

Шушмуй семын левыктен,

Кече лумнам шулдарен,

Курык сернам почыктен.

Припев:

Ой,Уарня,Уарня!

Уэш портыл сай арня.

Ужатена ойгырен,

Келгын гына шулалтен.

Шоршын каен ит йом,Уарня!

Толаш шоно,сай арня.

Рвезе чоннам паремдаш,

Муро дене палдараш.

Припев:

Вудышо. Теве тыгеракын ялысе калык Уярням пайремла. Рушарнян Уярня

дене чеверласеныт. Тыге пайрем мучашлалтын

Чылан: Ÿарня пайрем дене, йолташ-влак!

Уарня

пайремым эртараш сценарий

Вудышо. Поро кече, пайремыш толшо уна-влак. Мый тендамУарня пайрем кече дене саламлем, тыгаяк мотор, поро кумылан, весела, таза, кужу умыран лийза. Мемнан деке адакат Уярня – весела арня толын. Ожно кузерак Уярням эртарымым ончаш темлем. 

Уярнян икымше кечыже. Эр. Ялысе порт. Портышто оза ден озавате улыт. Озавате вургемым чия, Уярня курыкыш каяш ямдылалтеш.

Озавате. Ой, шукат малышым мо? Иктаж-ко мый дечем ончыч курыкыш миенат шуын дыр. Таче Уярня кече, эрдене эрак мунчалтет гын, идалык мучко таза кап-кылан лият. Миенак толман, тазалык – эн шерге поянлык, сурт коклаште тудо лийманак. Айда куржам веле. Вара уна-влак толыт, нуным вашлийман.

Оза (конгамбалне кия). Пелашем, кушко тыге эрдене эрак вашкет? Пурам темалте-я.

Озавате пурам темен пуа, кидыштыже – кынчылавондо. Оза пурам йуеш.

Оза. Кынчылавондо дене мом ыштет? Таче пайрем, мелнам куэштман. Тенгечак пум пуртен ямдыленам, а тый ала-куш кайынет. Теве мелна руашетат кузен.

Озавате. Пелашем, курыкыш вашкем (Кынчылавондым пеленже налеш).

Озавате курыкыш каен. Озаже окнаш онча.

Оза. Ой, ой, куржо вет. Шонго ман, латшым ияш гай кертеш. Мо, тидыже ко куржеш? Сидыр вате лап возын куржеш. Курыкыш огыл, мемнан деке толеш ала-мо.

Сидыр вате портыш пура.

Сидыр вате. Поро эр, тулар, пайрем дене. Ужамат, эрденак пайрем чесым ямдыледа. Унам вучеда мо?

Оза. Вучена. удыр ден вене, тулар ден тулаче толшаш улыт. Тыят унам вучет?

Сидыр вате. Тиде керемет пырыс дене вучет.

Оза. Мо лийын, Сидыр вате шешке?

Сидыр вате. Пырыс мелнаш шурышаш уйым йыклык кочкын пытарен.

Оза. Йора ит ойгыро, вучымеш пуэм. Тений ушкална Юмо полшымо дене шоран лийын. Пошкудо пошкудылан полшыман. На теве, кучо.

Сидыр вате. Пеш кугу тау, Йыван изай. Пайрем чесда лын лийже. Кугу Юмо перкем пуыжо. Мемнан декат унала мийыза.

Портыш озавате пура.

Озавате. Сидыр вате толынат, ужат.  Уярня пайрем дене.

Сидыр вате. Тыйымат пайрем дене саламлем. Йора, куржам. Мыйынат мелна руашем кузен. Курыкышкат миен толнем. Тый мишыч мо, тулаче?

Озавате. Эрденак куржым. Тений кинде сай кушшо манын, пырчымат шуышым. Мыйын почешем Васли вате киндым сакален куржын тольо. «Уярня йор-йор, кинде кужу лийже, шуршым поктен луктам», — манын кычкырен, коктын кум гана курык гыч волышна.

Сидыр вате. Йора, мыят миен толам. Мемнан декат миен савырныза.

Сидыр вате кая.

Оза. Сайынак мунчалтышыч ала-мо. Чылт лум мочорла веле коят. Ой, шылыжем пеш коршта.

Озавате. Курыкыш миен тол. Вигак таза лият. А мый мелнам куэшташ туналам. Кечываллан уна-влак толыт, пошкудо-влакат пураш лийыныт.

Оза. Ну йора, уремыш лектын ончем. Игечым ончалам.

Озавате. Игече пеш сай, йушто огыл, лумат ок лум, чылт пайремлан келшыше игече.

Оза. Пеш йора. Вет Уярня могай – кенежат тугай лиеш. Сай игече гын, шурныжат, пакчасаскажат сайын кушкыт.

Оза уремыш лектеш.

Озавате. Ой, пелашемже пеш молодец. Конгашат олтен, руашвочкымат волтен шынден. Мелнамжат пеш оварен. Теве мелнам куэштам, сайын гына уянден шындем, тек унам-влак тамлен кочкыт (шке семынже муралта):

Таче тыште Уярня –

Шошо пушан сай арня.

Оза лийын мелна ос,

Тамлен ончаш тол-ян, тос.

Оза портыш пура.

Оза. Игечет, чынак, пеш мотор. Курыкышко мийышым. Тушто изижат-кугужат погыненыт, пеш мунчалтат.Ийволет, издерет, терет – чыла уло.

Гармонь йук шокта, муро йук шокта.

Озавате. Уна-шамычем толын шуыч. Ончал, чылан толыныт. Айда вашлийына.

Портыш пурат.

Озавате. Кузерак толын шуда? Ой, удырем, веным, тулар дене тулачем, эртыза. Устелторыш шичса, уна лийза. Пайрем устелемат ямде, мелнамат але шокшо, пурамат шонешталт шога.

Оза. Чыла устембалне. Верланыза, шичса, уна лийза. Сортамат чукташ лиеш. Юмым пелешташ кулеш.                           

Озавате. Пешак куаненам. Ну, ынде йуза-кочса, родем-шамыч, уярня пайремнам пайремлена веле  (шкеже мура):

Шушпык гае туларна толын,

Ой, молан огыл шушкалташ.

Куку гае тулачына толын,

Ой, молан огыл муралташ.

удыр-венымат вучен шуктышна,

Капакаш лектын вашлийна.

устелторыш шындышна да

Изин-кугун вел  койна.

Уна-влак. Порын вашлиймыланда пеш кугу тау. Пайрем устелда эреак пайрем чес дене темше лийже. Киндыдат, вольыкдат лийышт. Таза, кужу умыран лийза. Меят яра кид дене толын огынал. Мемнан сийнамат пурлын ончыза (мелнам, уячам, когыльым устембаке луктыт).

Оза ден озавате. Костенечланда тау.

Чыланат мурат.

Сылне пайрем уярня

Шуйна ынде ик арня.

Кушташ-мураш ик арня

Толын ынде уярня.

Ой, Уярня,Уярня,

Уэш портыл, сай арня.

Ужатена ойгырен,

Келгын гына шулалтен.

Озавате. Айста Сидыр вате деке унала каена, пеш ужын. Вара Уярня курыкыш каена да чыланат пырля мунчалтена.

Чыланат каят. Вара мурат, куштат, курыкышто мунчалтат.

Музыкальный номер

Вудышо. Теве тыгеракын ялысе калык Уярням пайремла. Рушарнян Уярня

дене чеверласеныт. Тыге пайрем мучашлалтын

Чылан: Ÿарня пайрем дене, йолташ-влак!

Вудышо. Поро кече, пайремыш толшо уна-влак. Мый тендамУарня пайрем кече дене саламлем, тыгаяк мотор, поро кумылан, весела, таза, кужу умыран лийза. Мемнан деке адакат Уярня – весела арня толын. Ожно кузерак Уярням эртарымым ончаш темлем. 

Шочмо марий элем

(пайрем сценарий)

1.Йоча-влак лектын шогалыт:

1-ше тунемше. Эй, шемер марий, йывырте,

Таче тыйын пайремет!

Ынде тылат почылтын

Шке марий кундемет.

2-шо тунемше. Изи, кугу – чыланат,

Тачысе кечым пагалыза.

Илыш вийна мемнанат,-

Эй, шумбел-влак , куаныза!

3-шо тунемше. Уэш чонна куан ден темын,

Уэш мурен шерна ок тем.

Вашлийын йыр кугу пайремым,

Лушкен лушка Марий кундем.

Вудышо 1 : Поро кече, пагалыме тунемше, туныктышо, уна-влак!

4 ноябрьыште Марий Элна шочмо кечыжым пайремлаш туналеш. Садланак тачысе погынымашна тиде пайремлан полеклалтын.

Вудышо 2: Марий Элем!

Улат Российын ик чучалтыш,

Лач тыште икымше гана

Шумем пералтыш,

Мылам тый шочмо авам гай улат.

Россий – куэ, а тый лышташыже улат.

Шонанпыл гай сорал Элнаште

Эн ямле тусшым ойыренат.

Вудышо 2 : 1920 ий 4 ноябрьыште Марий автономный область ышталтын. 1920 ийыште тиде декрет йымалан В.И.Ленин ден М.И. Калинин кидыштым пыштеныт. 1936 ий гыч, у Конституций дене келшышын, тудым Автономий республикыш савырыме.

4-ше йоча: Мый пиалан улам, марий айдеме,

Марий чодыра лонгаште кушшо ен.

Моктен мурем нолталтше кумыл ден

Родной Эл ден пырля Республикем.

5-ше йоча: Йулалтара шумемым шочмо верже

Пасушто ошын койшо шовыч ден.

Чодыра лонгасе ший гай кажне ержым

Шум вургыжде омак керт шарналтен.

Вудышо 1: Вуйым куш нолталын,

Муро, марий калык.

Иза-шольо дене,

Кидым тан кучен.

У куатым налын,

Умбалнетше кече –

Волгыдо, чечен.

Вудышо 2 : Ял гыч ялыш, ола гыч олашке путынь кундемна мучко тасма гай корно-влак шуйналт возыныт да пуйто мотор чевер Марий мланде йыр ончал савырнаш ужыт. Айста марий куштымашым ончалына.

6- йоча: Марий Элем, кугу тунян картлаште

От нал ваштар лышташ гай верымат.

Но тый илет эртак мемнан шумнаште

Пеледыш гай мотор, рвезак улат.

Мыняре шудыр верланен каваште,

Ончал гына, кузе йулат чучкен.

Шке шудыремым муам тужем коклаште,

Веет тудо мыйым ятыр жап вучен.

7-йоча: Ончалынак, куан тема шумемым,

Да мыланем эн волгыдын коеш.

Тузланыше сад гай Марий Элемым

Мый йот эллаште ужынам омеш.

Чодыра, пасу йолгат ужар тус дене,

Энер воктен мор олык пеледеш.

Пеш поро кумылан Марий Элемым

Кечат тора гыч саламлен лектеш.

Вудышо 1: Марий кундем – чодыран кундем. А чодыраште, шкат паледа, мо гына ок иле! Йырым-йыр турло кайык мура. Пушенге коклаште шинчаш перныдыме янлык шке корныж дене вашка.

Вудышо2: Республикын картшым ончалат гын, вигак ужат: карт мучко энер-влак, шукш корныла койын, кыгыр-мугырын шуйналтыт. Республикыштына чылаже 500 утла кугурак энер йога, а изи энер шамычшым шотленат от пытаре

А ме тендан дене тошто марий куштымашым ончалына.

:Шочмо кундемын моторлыкшым ончалын, ушышко вигак С.Г.Чавайнын «Ото» почеламутшо толын пура:

Ик тымык ото уло мемнан элыште,

Шога тудо ото кугу ер серыште…

Вудышо1:

Ужар чодыра ден Элнет серыштет,

Ужар сывынла леведалтын шогет.

Мотор, йораталме Марий кундемна

Ме тыйым моктен мурена.

Вудышо1:

Юмо аралыже шочмо элнам,

Пурымо тусым да калык чоннам.

Тек кава кукшыт гай чап куатна

Тукым гыч тукымыш вожым колта.

Ший енер йогымым,

Олы кнур йонгыдым

Саклыже волгыдо пунчо сорта.

Лийже чевер кече гай,

Иле,суаплыме Марий Элна!

Шочмо марий элем

(пайрем сценарий)

1.Йоча-влак лектын шогалыт:

1-ше тунемше. Эй, шемер марий, йывырте,

Таче тыйын пайремет!

Ынде тылат почылтын

Шке марий кундемет.

2-шо тунемше. Изи, кугу – чыланат,

Тачысе кечым пагалыза.

Илыш вийна мемнанат,-

Эй, шумбел-влак , куаныза!

3-шо тунемше. Уэш чонна куан ден темын,

Уэш мурен шерна ок тем.

Вашлийын йыр кугу пайремым,

Лушкен лушка Марий кундем.

Вудышо 1 : Поро кече, пагалыме тунемше, туныктышо, уна-влак!

4 ноябрьыште Марий Элна шочмо кечыжым пайремлаш туналеш. Садланак тачысе погынымашна тиде пайремлан полеклалтын.

Вудышо 2: Марий Элем!

Улат Российын ик чучалтыш,

Лач тыште икымше гана

Шумем пералтыш,

Мылам тый шочмо авам гай улат.

Россий – куэ, а тый лышташыже улат.

Шонанпыл гай сорал Элнаште

Эн ямле тусшым ойыренат.

Вудышо 2 : 1920 ий 4 ноябрьыште Марий автономный область ышталтын. 1920 ийыште тиде декрет йымалан В.И.Ленин ден М.И. Калинин кидыштым пыштеныт. 1936 ий гыч, у Конституций дене келшышын, тудым Автономий республикыш савырыме.

4-ше йоча: Мый пиалан улам, марий айдеме,

Марий чодыра лонгаште кушшо ен.

Моктен мурем нолталтше кумыл ден

Родной Эл ден пырля Республикем.

5-ше йоча: Йулалтара шумемым шочмо верже

Пасушто ошын койшо шовыч ден.

Чодыра лонгасе ший гай кажне ержым

Шум вургыжде омак керт шарналтен.

Вудышо 1: Вуйым куш нолталын,

Муро, марий калык.

Иза-шольо дене,

Кидым тан кучен.

У куатым налын,

Умбалнетше кече –

Волгыдо, чечен.

Вудышо 2 : Ял гыч ялыш, ола гыч олашке путынь кундемна мучко тасма гай корно-влак шуйналт возыныт да пуйто мотор чевер Марий мланде йыр ончал савырнаш ужыт. Айста марий куштымашым ончалына.

6- йоча: Марий Элем, кугу тунян картлаште

От нал ваштар лышташ гай верымат.

Но тый илет эртак мемнан шумнаште

Пеледыш гай мотор, рвезак улат.

Мыняре шудыр верланен каваште,

Ончал гына, кузе йулат чучкен.

Шке шудыремым муам тужем коклаште,

Веет тудо мыйым ятыр жап вучен.

7-йоча: Ончалынак, куан тема шумемым,

Да мыланем эн волгыдын коеш.

Тузланыше сад гай Марий Элемым

Мый йот эллаште ужынам омеш.

Чодыра, пасу йолгат ужар тус дене,

Энер воктен мор олык пеледеш.

Пеш поро кумылан Марий Элемым

Кечат тора гыч саламлен лектеш.

Вудышо 1: Марий кундем – чодыран кундем. А чодыраште, шкат паледа, мо гына ок иле! Йырым-йыр турло кайык мура. Пушенге коклаште шинчаш перныдыме янлык шке корныж дене вашка.

Вудышо2: Республикын картшым ончалат гын, вигак ужат: карт мучко энер-влак, шукш корныла койын, кыгыр-мугырын шуйналтыт. Республикыштына чылаже 500 утла кугурак энер йога, а изи энер шамычшым шотленат от пытаре

А ме тендан дене тошто марий куштымашым ончалына.

:Шочмо кундемын моторлыкшым ончалын, ушышко вигак С.Г.Чавайнын «Ото» почеламутшо толын пура:

Ик тымык ото уло мемнан элыште,

Шога тудо ото кугу ер серыште…

Вудышо1:

Ужар чодыра ден Элнет серыштет,

Ужар сывынла леведалтын шогет.

Мотор, йораталме Марий кундемна

Ме тыйым моктен мурена.

Вудышо1:

Юмо аралыже шочмо элнам,

Пурымо тусым да калык чоннам.

Тек кава кукшыт гай чап куатна

Тукым гыч тукымыш вожым колта.

Ший енер йогымым,

Олы кнур йонгыдым

Саклыже волгыдо пунчо сорта.

Лийже чевер кече гай,

Иле,суаплыме Марий Элна!

Ведущая  1.  Иледа?  Кутыреда?
 Поро   ныжылге   кас  лийже  тышке  погынышо   чыла   марий   калыкемлан.
Поро  кас  лийже  шкендам, да  тыгак   мемнам   пагален   толшо  шерге  
унана-влак!

                                   
       Марий  кас,  марий  кас,

                                    
      Тый   улат  мыланна   шерге  кас.

                                        
  Марий  кас , марий  кас

                                        
  Тек   лият  эре  вучымо  кас.

Ведущая 2.
Добрый   вечер.  Примите   наше   простое   марийское   -Сай   улыда.-

 В  этом
приветствии  все   самое  наилучшее  пожелание  Вам,  дорогие  друзья! И 
очень  хочется, чтобы  в   этом  зале   не   было  ни  одного   уголка, где  
могла   бы  спрятаться   скука.

Ведущая  2:  Пагалыме  
марий   калыкем !   Пайрем  кечын  чылаланда пеҥгыде  тазалыкым,  тыныслыкым
 да  порылыкым  тыланена.  Пашада лектышан,  кумылда  волгыдо, еш  пиалда  кинде  сукыр  гай  тичмаш, пушкыдо да
мӱй   таман   лийышт.      тек  тыде   …..волгалт  шога….

Ведущая  2.
Кто  же   такие  марийцы ? Это  финно-угорский народ в России, проживающий в
основном в Республике Марий Эл. В  ней проживает около половины  всех   марийцев.
 Остальные представители  нашего   населения   рассеяны по многим областям и
республикам Поволжья и Урала.  Небольшая 
диаспора  проживает  здесь, в  нашем селе   Павловка.

Ведущая  1 :  Марий
–калык  кинде   шончал  дене  вашлиеш, тазалыкым  куго –юмо  деч  йодеш.

Ведущая 2. Встречаем 
всех  вас  с  пожеланиями   добра , счастья, примите   в  дар   от  нас 
угощение.

         Звучит    фонограмма  песни 
Байназова  «Салам»

Девочки   несут  блины   в зал,  угощают, 
одновременно  идет    марийский   перепляс.

Ведущая 1.   Ынде   мурым  
саламлыза.   Мотор  марий   калыклан  —  мотор  муро.   Йоратымаш  гын  — 
мондалтыме   лийже.

               
Ведущая  2.  А  теперь  встречайте  первый  концертный  номер. 

                                      
1.Какшан  сер  умбалне   ломбо .

  Ведущая
2.

Наш 
вечер   движется   вперед,  как  белоснежный   пароход.  Думаю, что  настало 
время  познакомиться   поближе. С  помощью  кричалки  мы  познакомимся  
поближе  и  поприветствуем  друг  друга.

Ведущая  2.  Среди  нашей марийской   диаспоры  
очень  много    талантливых  людей, проживающих  на  территории   нашего  села.
 Сегодня  мы  приветствуем  медицинских  и педагогических  работников, 
работников   школы,  медучреждения,  работников  культуры,  нефтяной  и 
газовой  промышленности, работников  гэса ( гидроэлектростанции), и  всех, кто 
неравнодушен  к  традициям , быту  и   фольклору  нашего  народа. Особо 
хочется  отметить  наших  пенсионеров,  которые  продолжают  оставаться   в 
строю  и  нашли  время  пришли  к  нам  на   наш  праздник. Один  из  них  
присутствует  в  нашем  зале   и  хотел  бы  порадовать  своим  творчеством 
собравшихся  гостей.  Встречайте  —   Микишкин  Никифор  Микишкинович, 
талантливый   поэт  и  интересный  собеседник, который  пишет стихи  на 
родном  марийском  языке.   Итак , вашему  вниманию  предоставляется. (
название   стихотворения).

                                        Я читаю  
стихотворение.

                               Я читаю  
стихотворение.

А  теперь  я   предлагаю   вашему  вниманию  свои 
стихи.  Дело  в  том , что  пишу  стихи  на  русском  языке . ……стих  о  школе.

Ведущая  1.  Чайым  йуаш   врема  шуэш,
каналташ, чай  дене  пошкыдым   вашлияш , родо – шочшо  тукымым  саламлаш.  Мурым
–мурена да  тыланда  чайым  пыштена.

Ведущая 2. Издавна славится
наш народ гостеприимством, хлебосольством. «Гость в дом – радость в дом!»
Любит  наш народ  попотчевать гостей всякими кушаньями, яствами: Что в печи- на
стол мечи!  Встречайте   следующую  песню   и  не  забывайте   угощаться.

                              Встречайте   следующую  песню.

                                               
3. Чай  корка.

Ведущая  1.   Ынде   изиш  
кушталтена   мо ?