Мектеп кітапханасы сценарий

Қазығұрт ауданы Амангелді атындағы жалпы орта мектебі

Кітапханаға саяхат

Сабақтың мақсаты: Балалардың ой өрістерін, есте сақтау қабілеттерін дамыта отырып, олардың кітапқа деген қызығушылығын арттыру, оқулықтарын күтіп ұстауға тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: Саяхат сабағы.

Әдісі: Түсіндіру, сұрақ- жауап , әңгіме.

Көрнекілігі: Кітап көрмелер , «Бес арыс», «Үш бәйтерек» және Қазақ билерінің кітаптары суреттері және «Ертегілер елінде» атты кітап көрмесі.

1. Сабақтың барысы: Ұйымдастыру кезеңі.

а) Оқушыларды түгелдеу.

ә) Кітап көрмелері мен таныстыру.

б) Қызықты кітаптар ұсыну.

Мұғалім

1. Біздің мектеп кітапханасында кім жұмыс істейді?

2. Ол кісі сендерге не береді, қандай кітаптарды береді?

3. Сендер қандай кітаптарды оқисыңдар?

2. Жаңа сабақ.

Сабақтың тақырыбы мен мақсатын айту.

Алдыңғы сабақта біз мектеп кітапханасы туралы өткен болсақ, ал бүгін біз сендермен кітапханаға саяхат жасаймыз. Саяхат жасауды біз бәріміз жақсы көреміз ғой.

Кітапханашы: Білесің бе, кітап білім ұясын,

Оқып оны өмірге азық жиясың,

Оқып- біліп, зерттеп кіріп санаға

Терең білім, ой маржанын құясың. Кітап-рухани азық. Кітап адамның дүниетанымын кеңейтеді. Біз кітаппен күн сайын кездесеміз. Ертегі, әңгімелер мен сыр шертетін кітаптар біздің ең жақын ақылшымыз.

Кітапханашы: Кітапты шығару үшін көптеген адамдар еңбек етеді. Біз оны қалай ұстауымыз қажет?

Кітапты жыртпай кірлетпей , бүлдірмей таза ұстап, оқыған кезде мәнерлеп оқу керек.

Алғаш қазақ даласында мектеп ашқан, қазақ балаларына арнап

«Әліппе» жазған Ахмет Байтұрсынов атамыз. Ахмет Байтұрсынұлының балаларға арнап жазған өлеңдері өте көп. Ол өлеңдерді жоғары сыныптарда оқитын боламыз . Ал қазір мен сендерді кітапханадағы ең үздік кітап көрмелерімен таныстырып өтейін дей отырып «Елбасы мұраты ел бақыты- Гүлденген Қазақстан» , «Қазағымның киесі Қазығұртым», «Мерей той иелері» және «Ертегіер елінде» атты кітап көрмелерімен таныстыру. Біздің кітапхана ертегі, өлең және қызықты кітаптарға толы- мыс: Қазақ ертегілері, Андерсен ертегілері, Сенің өмірің сиқырлы әлем, Сиқырлы думан , Жануарлар туралы ертегілер, Қазақ балалар әдебиетінің хрестоматиясы т.б кітаптарға толы кітапхана.

3.Сабақты қорыту. Көрініс көрсету.

1-оқушы: Ух,шаршағаным-ай.

2-оқушы: Неге сонша мұңайдың ,досым?

1-оқушы: Мұңаймасқа не шара, мен баспадан шыққанымда жап-жаңа қағаз иісі бұрқырап тұрушы едім.

2-оқушы: Енді не болды? кім сені осы халге түсірген?

1-оқушы: Салақбай, Жамангүл, Жалқаубек, Қашқынбай, Еріншек

деген балалар ғой мені жұлмалап тастаған.

2-оқушы: Қой достым, мұңая берме. Мен сені әлі де жақсы адамдармен таныстырамын ауруыңды емдеймін.

1-оқушы: Ондай жақсылығың болса рахмет. (Екеуі бірігіп «Кітап дәрігері» жазуы бар столға келеді)

Дәрігер: Ия достар, қай жерлерің ауырады Көріп жіберейін..

( Кітапты айналдырып қарайды )

Дәрігер: (басын шайқап) Парақтарың жыртылған, түптеу керек, желімдеу керек,- деп кітапты көрсетіп, оқушыларға былай деп ескертеді:

Оқулықты құрметте,

Күтіп ұста кірлетпе,

Кішілерге табыс ет, Дақ түсірмей бір бетке.

Балаларға көріністі көрсете отырып кітапты таза әрі ұқыпты ұстауға тәрбиелеу.

Кітапханашы:

Балаларды кітапқа қызықтыру мақсатында ертегі кітаптар ұсыну.

4. Үйге тапсырма беру. Алған ертегі кітаптар жайлы түсініктер айту.

Кітапханашы: Көлбаева. М

Қазығұрт ауданы Амангелді атындағы жалпы орта мектебі

Кітапханаға саяхат

Сабақтың мақсаты: Балалардың ой өрістерін, есте сақтау қабілеттерін дамыта отырып, олардың кітапқа деген қызығушылығын арттыру, оқулықтарын күтіп ұстауға тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: Саяхат сабағы.

Әдісі: Түсіндіру, сұрақ- жауап , әңгіме.

Көрнекілігі: Кітап көрмелер , «Бес арыс», «Үш бәйтерек» және Қазақ билерінің кітаптары суреттері және «Ертегілер елінде» атты кітап көрмесі.

1. Сабақтың барысы: Ұйымдастыру кезеңі.

а) Оқушыларды түгелдеу.

ә) Кітап көрмелері мен таныстыру.

б) Қызықты кітаптар ұсыну.

Мұғалім

1. Біздің мектеп кітапханасында кім жұмыс істейді?

2. Ол кісі сендерге не береді, қандай кітаптарды береді?

3. Сендер қандай кітаптарды оқисыңдар?

2. Жаңа сабақ.

Сабақтың тақырыбы мен мақсатын айту.

Алдыңғы сабақта біз мектеп кітапханасы туралы өткен болсақ, ал бүгін біз сендермен кітапханаға саяхат жасаймыз. Саяхат жасауды біз бәріміз жақсы көреміз ғой.

Кітапханашы: Білесің бе, кітап білім ұясын,

Оқып оны өмірге азық жиясың,

Оқып- біліп, зерттеп кіріп санаға

Терең білім, ой маржанын құясың. Кітап-рухани азық. Кітап адамның дүниетанымын кеңейтеді. Біз кітаппен күн сайын кездесеміз. Ертегі, әңгімелер мен сыр шертетін кітаптар біздің ең жақын ақылшымыз.

Кітапханашы: Кітапты шығару үшін көптеген адамдар еңбек етеді. Біз оны қалай ұстауымыз қажет?

Кітапты жыртпай кірлетпей , бүлдірмей таза ұстап, оқыған кезде мәнерлеп оқу керек.

Алғаш қазақ даласында мектеп ашқан, қазақ балаларына арнап

«Әліппе» жазған Ахмет Байтұрсынов атамыз. Ахмет Байтұрсынұлының балаларға арнап жазған өлеңдері өте көп. Ол өлеңдерді жоғары сыныптарда оқитын боламыз . Ал қазір мен сендерді кітапханадағы ең үздік кітап көрмелерімен таныстырып өтейін дей отырып «Елбасы мұраты ел бақыты- Гүлденген Қазақстан» , «Қазағымның киесі Қазығұртым», «Мерей той иелері» және «Ертегіер елінде» атты кітап көрмелерімен таныстыру. Біздің кітапхана ертегі, өлең және қызықты кітаптарға толы- мыс: Қазақ ертегілері, Андерсен ертегілері, Сенің өмірің сиқырлы әлем, Сиқырлы думан , Жануарлар туралы ертегілер, Қазақ балалар әдебиетінің хрестоматиясы т.б кітаптарға толы кітапхана.

3.Сабақты қорыту. Көрініс көрсету.

1-оқушы: Ух,шаршағаным-ай.

2-оқушы: Неге сонша мұңайдың ,досым?

1-оқушы: Мұңаймасқа не шара, мен баспадан шыққанымда жап-жаңа қағаз иісі бұрқырап тұрушы едім.

2-оқушы: Енді не болды? кім сені осы халге түсірген?

1-оқушы: Салақбай, Жамангүл, Жалқаубек, Қашқынбай, Еріншек

деген балалар ғой мені жұлмалап тастаған.

2-оқушы: Қой достым, мұңая берме. Мен сені әлі де жақсы адамдармен таныстырамын ауруыңды емдеймін.

1-оқушы: Ондай жақсылығың болса рахмет. (Екеуі бірігіп «Кітап дәрігері» жазуы бар столға келеді)

Дәрігер: Ия достар, қай жерлерің ауырады Көріп жіберейін..

( Кітапты айналдырып қарайды )

Дәрігер: (басын шайқап) Парақтарың жыртылған, түптеу керек, желімдеу керек,- деп кітапты көрсетіп, оқушыларға былай деп ескертеді:

Оқулықты құрметте,

Күтіп ұста кірлетпе,

Кішілерге табыс ет, Дақ түсірмей бір бетке.

Балаларға көріністі көрсете отырып кітапты таза әрі ұқыпты ұстауға тәрбиелеу.

Кітапханашы:

Балаларды кітапқа қызықтыру мақсатында ертегі кітаптар ұсыну.

4. Үйге тапсырма беру. Алған ертегі кітаптар жайлы түсініктер айту.

Кітапханашы: Көлбаева. М

Раздел	Воспитательная работа
Класс	—
Тип	Другие методич. материалы
Автор
Дата	25.01.2016
Формат	docx
Изображения	Нет

Поделитесь с коллегами:

Қазығұрт ауданы Амангелді атындағы жалпы орта мектебі

Кітапханаға саяхат

Сабақтың мақсаты: Балалардың ой өрістерін, есте сақтау қабілеттерін дамыта отырып, олардың кітапқа деген қызығушылығын арттыру, оқулықтарын күтіп ұстауға тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: Саяхат сабағы.

Әдісі: Түсіндіру, сұрақ- жауап , әңгіме.

Көрнекілігі: Кітап көрмелер , «Бес арыс», «Үш бәйтерек» және Қазақ билерінің кітаптары суреттері және «Ертегілер елінде» атты кітап көрмесі.

1. Сабақтың барысы: Ұйымдастыру кезеңі.

а) Оқушыларды түгелдеу.

ә) Кітап көрмелері мен таныстыру.

б) Қызықты кітаптар ұсыну.

Мұғалім

1. Біздің мектеп кітапханасында кім жұмыс істейді?

2. Ол кісі сендерге не береді, қандай кітаптарды береді?

3. Сендер қандай кітаптарды оқисыңдар?

2. Жаңа сабақ.

Сабақтың тақырыбы мен мақсатын айту.

Алдыңғы сабақта біз мектеп кітапханасы туралы өткен болсақ, ал бүгін біз сендермен кітапханаға саяхат жасаймыз. Саяхат жасауды біз бәріміз жақсы көреміз ғой.

Кітапханашы: Білесің бе, кітап білім ұясын,

Оқып оны өмірге азық жиясың,

Оқып- біліп, зерттеп кіріп санаға

Терең білім, ой маржанын құясың. Кітап-рухани азық. Кітап адамның дүниетанымын кеңейтеді. Біз кітаппен күн сайын кездесеміз. Ертегі, әңгімелер мен сыр шертетін кітаптар біздің ең жақын ақылшымыз.

Кітапханашы: Кітапты шығару үшін көптеген адамдар еңбек етеді. Біз оны қалай ұстауымыз қажет?

Кітапты жыртпай кірлетпей , бүлдірмей таза ұстап, оқыған кезде мәнерлеп оқу керек.

Алғаш қазақ даласында мектеп ашқан, қазақ балаларына арнап

«Әліппе» жазған Ахмет Байтұрсынов атамыз. Ахмет Байтұрсынұлының балаларға арнап жазған өлеңдері өте көп. Ол өлеңдерді жоғары сыныптарда оқитын боламыз . Ал қазір мен сендерді кітапханадағы ең үздік кітап көрмелерімен таныстырып өтейін дей отырып «Елбасы мұраты ел бақыты- Гүлденген Қазақстан» , «Қазағымның киесі Қазығұртым», «Мерей той иелері» және «Ертегіер елінде» атты кітап көрмелерімен таныстыру. Біздің кітапхана ертегі, өлең және қызықты кітаптарға толы- мыс: Қазақ ертегілері, Андерсен ертегілері, Сенің өмірің сиқырлы әлем, Сиқырлы думан , Жануарлар туралы ертегілер, Қазақ балалар әдебиетінің хрестоматиясы т.б кітаптарға толы кітапхана.

3.Сабақты қорыту. Көрініс көрсету.

1-оқушы: Ух,шаршағаным-ай.

2-оқушы: Неге сонша мұңайдың ,досым?

1-оқушы: Мұңаймасқа не шара, мен баспадан шыққанымда жап-жаңа қағаз иісі бұрқырап тұрушы едім.

2-оқушы: Енді не болды? кім сені осы халге түсірген?

1-оқушы: Салақбай, Жамангүл, Жалқаубек, Қашқынбай, Еріншек

деген балалар ғой мені жұлмалап тастаған.

2-оқушы: Қой достым, мұңая берме. Мен сені әлі де жақсы адамдармен таныстырамын ауруыңды емдеймін.

1-оқушы: Ондай жақсылығың болса рахмет. (Екеуі бірігіп «Кітап дәрігері» жазуы бар столға келеді)

Дәрігер: Ия достар, қай жерлерің ауырады Көріп жіберейін..

( Кітапты айналдырып қарайды )

Дәрігер: (басын шайқап) Парақтарың жыртылған, түптеу керек, желімдеу керек,- деп кітапты көрсетіп, оқушыларға былай деп ескертеді:

Оқулықты құрметте,

Күтіп ұста кірлетпе,

Кішілерге табыс ет, Дақ түсірмей бір бетке.

Балаларға көріністі көрсете отырып кітапты таза әрі ұқыпты ұстауға тәрбиелеу.

Кітапханашы:

Балаларды кітапқа қызықтыру мақсатында ертегі кітаптар ұсыну.

4. Үйге тапсырма беру. Алған ертегі кітаптар жайлы түсініктер айту.

Кітапханашы: Көлбаева. М

«Кітапхана
және
оқырман»

Ашық есік күні

Өткізілетін уақыт: 09.04.2012

Уақыты сағ 11

Өткізілетін орын: кітапхана

Оқу залында
«Жаңа кітаптар», «Бізің коледждегі кітап авторлары», және «Фолиант»  баспасынан 
кітап көремсі ұйымдастырылған. « Кітап — 
адамзат шежіресі» атты слайд-шоу көсрсетіледі.

1-жүргізуші:
Кітап!  Ақылдың сөнбейтұғын шамшырағы

Білімнің сарқылмайтын балбұлағы,

 Ашқанда-ақ
өткен күн мен  беттеріңді,

Келер күн көз алдыма кеп тұрады.

Армысысыздар ардақты ағайын, құрметті кітап сүйер
қауым!

«Кітап және оқырман» атты  кітапхана мерекесіне қош келдіңіздер!

2-жүргізуші:
Адамзат
қоғамы тарихинда кітап бейне бір кәусар бұлақтай адамдардың рухани сусынын
қандырып, жаны жадыратып келе жатқан таусылмас рухани құндылық негізі, бастау
алар бұлақ көзі болып есептеледі. «жақсы –кітап ақылды адамның әңгімесі  сияқты», деп 
классик жазушы Лев Толстой айтқандай, кітап оқырманға рухани  күш жігер, тәлім-тәрбие, үлгі-өнеге
беретін  сарқылмас қазынамыз.  Кітап құндылығы жайлы дана халқымыз «Білімнің
бастауы — кітап», десе, данышпан Абай «Артық ғылым кітапта,  ерінбей оқып көруге» дейді, ал ұлы драмматург
Шекспир «кітап маған тақтан да қымбат» десе, Ал көрнекті жазушы Әбіш Кекілбаев
«Адамды адем еткен-Кітап,  адамзат еткен
— Кітапхана», деп кітаптың құдыретін, оның мәртебесін одан әрі  асқақтатып көрсетеді.

1-жүргізуші:
 Иә, кітап адамды өмір бойы қолдап жүретін
қамқоршысы, ал Кітапхана- ғылым мен білімнің, даналық пен  дархандылықтың  киелі кеніші десек,  ал кітапханашылар осы қасиетті қара
шаңырақтың  шын жанашырлары. Кітапхана
оқырман үшін үлкен тәрбие мектебі. Бүгінде кітапханаларда жастарды кітап оқу
мәдениетіне тәрбиелейтін, олардың кітапқа деген қызығушылығын арттырып, олардың
бойына рухани-адамгершілік құндылықтарды қалыптастыратын әртүрлі зияткерлік
мәдени  іс-шаралар ұйымдастырылуда.  Міне, осы мақсатта біздің кітапхана
оқырмандарға арналған  — Кітап
мерекелерін өткізуді де  дәстүрге
айналдырған.

2-жүргізуші: Биылғы жыл –еліміз үшін
ерекше, мемлекетіміз үшін мерейлі жыл. Биыл мәдениетті қолдау жылы. Еліміздің
мәдеиеті кітапхана табалдырыған басталады десек 
артық айтқанымыз емес. Кітапхана беделі – кітап мерейі.

Ал кітапхананың беделін көтеретінде,  мерейін асқақтататында тамаша кітап авторлары
. Ендеше Біздің колледж кітапханасының белсенді оқырмандары, білікті ұстаздары
–  колледждағы кітап авторларын ортаға
шақырамыз.

1 Чайжунусова Гулсім Жақиянқызы

2. Аухадиева Қырмызы

3. Дамитов Сайранбек.

 4. Тимур

 1-жүргізуші:  Алматының төрінде,  Алатаудың салқын бөктерінде  жатып кітап жазғанға не жетсін  Алматы 
қашанда ән мен жырдың мекені, тума таланттар мен ғаламат ғажайып
табыстар ордасы. Келесі әнімізді сұлу Алматыға арнаймыз:

Музыкалық
номер : Алматы  туралы ән

2
-жүргізуші:

Арқа сүйер колледждің

Гүлсім апай мақтаны

Кітабын іздеп оқырман,

Таласып әрең тапқаны.

 Сіздің
кітап шыққалы

Ұстаздарға базарлық.

Болашақта , жоспарда

Қандай іс бар жазарлық,- дей келе «Основы экономика» кітабының авторы Гүлсім Жақиянқызын ортаға
шақырамыз. (сөз сөйлейді)

1
-жүргізуші: КВН

 Қазақстан нарығын

Дамитовпен бағала

Кітабына ағайдың

Сұраныс көп қалада

Менеджмент саласын

Ту ғып ұстап келеді

Шәкірттері ағайдың

мақтанышпен ереді.

 Менеджмент кітабының авторы Дамитов Сайранбекке сөз береміз.

2
Жүргізуші: Қазақстан экономикасы туралы  өлең
оқылады

1
Жүргізуші:

Сұрақтар
оқушылар, оқырмандар арасынан

2 Жүргізуші:

 Химияны қызықтап,

Құпиясын таныған,

Қырмызы апай тексеріп,

Жолын ашты арыдан.

Химиның қыр-сыры

Ашылмаған ғаламат

Ғылым жайлы сөз қозғап,

Сыр шертіңіз саралап…

  Қырмызы
апайға сөз беріледі,

1
Жүргізуші:

Өзі жақсы, өзі жас,

Колледждің мақтаны.

Еңбектерін жинақтап,

Кітабы шығып жатқаны.

Ғылым мен еңбек жолында

Тер төгеді аянбай.

Кітаптарыңыз жөнінде,

Сөз сөйлеңіз баяндай- дей келе Тимур ағайға сөз беріледі.

Құрметті
оқырмандар! Сіздер бүгінгі санамызды компьютер билеген , интернет дәуірінде
жастардың бетін кітап оқуға бұрып, ықыласын кітапханаға аудару  мақсатында ұйымдастырылып отырған «Кітап және
оқырман»   атты  кітап мерекесін белсене отырып жоғары
дәрежеде өткізуге белсене қатысуға шақырамыз.

 Кітап мерекесі аясында үздік оқырмандардың
шығармашылық, еңбектерімен танысуға шақырамыз

Кітапхана — дүниеде ештеңе теңестірілмейтін білім бұлағының көзі. Қоғамның өсуі, адамзаттың өсіп-өркендеуі кітаппен тығыз байланысты. «Кітап — білім бұлағы» демекші, осынау білімнің тұнық та мөлдір бұлағынан шәкірттерді сусындатып, олардың рухани дүниесін молайтып, тағылымы мол тәрбие ошағына айналып отырған кітапхананың мектепте алар орны орасан зор.

Еліміздің азаматтары қазіргі заманға сай білімді, мәдениетті, өнерлі болуы қажет. Ол үшін терең білім, ғылым жаңалықтарын, өткен тарихымызды, өнерімізді білу үшін кітапты көп оқу керек. Кітап – адам өмірінде маңызды роль атқарады. Ол елді, жерді сүюге талапты, кішіпейіл болуға, мейірімділікке, төзімділікке баулиды. Кітап жаман әдеттерден аулақ болуға үйретеді. Кітапты біздің қоғамымыздың әрбір адамы күнделікті тұрмысында пайдаланады. Одан ақыл — кеңес, тәлім-тәрбие, үлгі-өнеге алады. Кітап біздің рухани жан азығымыз. Жас ұрпақтың санасында туған халқына деген құрмет пен мақтаныш сезім ұялатып, ұлттық рухты сіңіру, сондай-ақ ана тілі мен әдебиетін, тарихы мен өнерін қастерлеп, халықтың салт — дәстүрін аялай, ардақтай білуге тәрбиелеу кітаптың еншісінде. Мектеп кітапханасы оқушылардың шығармашылық жұмыстары мен шұғылдануына көп ықпалын тигізеді. Кітапханада көптеген іс-шаралар өткізіліп, көрмелер ұйымдастырылады.

Білімді ұрпақ – егеменді елдің берік тірегі. Біз білімді ұрпақ, білімді тұлға дегенде рухани жан — дүниесі бай, білім мен біліктілігі жоғары, талап-талғамы терең, салауатты өмір салтын дұрыс қалыптастырған тұлғаны айтамыз. Түбегейлі өзгерістерге бет бұрған жаңа қоғамда тек білімді болу, жеткіліксіз, сондықтан әрбір жеке тұлғаның бойында адамгершілік, ізгілік, кішіпейілділік, қайырымдылық, батырлық, отансүйгіштік, тағы басқа қасиеттер болу керек. Кітапханалар сол оқу орындарындағы білімге ұмтылатын жас ұрпақтың, сондай-ақ ұстаздардың табылар жері. Осы заманғы ақпарат құралдары дамыған, жаңа технологиялар заманында да кітап адамның ішкі дүниесіне, ой-өрісіне ықпал жасап, мұқтажын қанағаттандыратын, рухани азығы болып қала бермек. Бүгінгі оқушы ертеңгі ел маманының еліне, жеріне деген сүйіспеншілігін артуы, олардың бойында ұлттық намыс, отаншылдық, адамгершілік қасиеттерінің ұлғая түсуі жолында кітапхана қызметкерлері — халқымыздың қилы тарихын, өнегелі әдет-ғұрпы мен салт-дәстүрін, мәдени мұраларын, әдебиет қазыналарын, тереңнен толғайтын сөз өнерін оқырмандарға кітап арқылы насихаттай білуі қажет.

Ел Президентінің «ХХІ ғасырда білімсіз мүмкін емес. Халықты салауатты да сауатты бағыттауымыз керек» деген сөздері бүгінгі ұрпақ, ертеңгі ел азаматтарына білім мен тәрбие берер жандарға міндеттелген тапсырма тәрізді. Бүгінгі күні жас ұрпаққа берілер білім мен тәрбиенің өз мәнінде сапалы болуы бірінші кезекте тұрғаны анық. Осыған орай еліміздегі бірден-бір рухани қазына ордасы – мектеп кітапханасының алар орны зор. Оқу процесін қажетті құжаттармен қамтамасыз етуге міндетті орын — оқу кітапханасы. Мектеп кітапханалары педагогтерге қызмет көрсете отырып, сонымен қатар сыныпқа арналған және сыныптан тыс қызмет көрсететін көпшілік кітапхана болып табылады. Бүгінгі таңда мектеп кітапханасы өз заманының даму деңгейінде болып, мектептің өркендеуімен қалыптасуы, оның балалар мен жасөспірімдерге тәрбие беру мен оқытуда үлкен көмек беруі керек. Жасөспірімдермен жұмыс жасай отырып, кітапханаға деген құрметі мен сүйіспеншілігін қалыптастыру оларға кітаптар мен жұмыс жасай білуге үйрету — кітапхана қызметінің негізгі міндеттерінің бірі.   Кітапхана қызметкерлері кітапханада және кітапханадан тыс көркем әдебиеттен бастап, баспа түріндегі немесе электрондық ақпараттар түрлеріндегі әртүрлі кітаптарды және ақпараттар көздерін пайдалануға көмектеседі. Себебі бүгінде білімнің қайнар көзі кітапханада.
Қазіргі ақпараттандыру технологиясы дамыған заманды мемлекетіміздің болашағы — жас ұрпаққа заман талабына сай білім беруде оқытудың озық технологияларын меңгеру қажеттілігі туып отыр. Білім саласын ақпараттандыруға байланысты «ҚР Конституциясының 44- бабына сәйкес және ҚР-сының ортақ білім беру жүйесін дамыту мақсатында», — деп көрсетіліп, 1997 жылғы 22 қыркүйекте ҚР Президенті Н.Ә.Назарбаевтың «ҚР президентінің Қазақстан Республикасы орталық білім беру жүйесін ақпараттандыру жөніндегі мемлекеттік бағдарламасы туралы» № 3645 бұйрығы бекітілді. Сондай-ақ мекемелер жүйе арқылы «Интернет мектепке» бағдарламасына сәйкес компьютерлендірумен бірге мектепті сатылап интернет жүйесіне қосылу процесі жүзеге асты.

Білім беру жүйесін ақпараттандыру дегеніміз – еліміздің ұлттық білім жүйесінің барлық түрлерінде кәдімгі технологияларда жаңа компьютерлік ақпараттандыру технологиясына алмастыру. Кітапхананы электрондық медиатекаға айландыру деп көрсетеді. Виртуалды әлемнің кеңістігіне қоғамымыз жыл өткен сайын кеңірек еніп келеді. Бұл процесс кітапхананы да айналып өтпеуде. Міне осы жерде бізге Интернет көмекке келеді, ол жұмысымыздың дәстүрлі әдістеріне біздің көзқарасымызды өзгертеді. Белгілі мәтелді өзгертіп, басқаша былай айтуға болады: «Егер бүгін кітапханаға оқырман кітап алуға келмейтін болса – онда кітап өзі оған келеді». Электронды кітапхана арқылы кітап оқу іске асыруға болады деген сөз. Электронды кітапхана  http://doc.nlrk.kz/ дегеніміз – ҚР Ұлттық кітапханасының «Қазіргі заманғы қазақ әдебиеті» деген жобасы бойынша он-лайн режимінде қазақ әдебиетінің шығармалар қорымен оқырмандарды таныстырады. Онлайн арқылы кітап оқуды насихаттау болып табылады.

Мектеп кітапханаларында жаңа ақпараттық технология ендіру мақсатында барлық кітапханашы мамандармен кітапхана ісінің негізгі бағыттарына арналған семинарлар, курстар, яғни әртүрлі тақырыптарда тәжірибелік сабақтар  ұйымдастырылды.
Кітаптың әлемдік өркениетке үлесі шексіз. Қазіргі кезде интернет, теледидар, радио, басқа да ақпарат құралдары кітаптарды ығыстырып бара жатқандай әсер қалдырды. Алайда кітапты ешқандай жаңа технология ығыстыра  алмайды. Өйткені адамның жан-дүниесін , армандары мен сезімдері мен психологиясын кітаптай ешнәрсе жеткізбейтіні анық.
Сондықтан да кітап әрдайым басты рухани байлығымы зболып қала бермек. Қазіргі кітапханалар – ақпараттық, мәдени — ағартушылық, ғылыми-зерттеушілік мекеме. Кітапханашы тек қазіргі заман талабына сай технологияны біліп қана қоймай сонымен бірге оны сауатты түрде қолданады. Кітапханашылар мен педагогтар алдында тұрған міндет – ХХІ ғасыр азаматтарына алуан түрлі ақпараттар ағымында жөн сілтеп, пайдалыларын өз игіліктеріне жұмсауға үйрету. Ақпараттық қоғам тіршілігіне әзірлеу. Қоғам өз кітапханашыларының мәнін әлі түсінбейді. Көпшілігі кітапхананы тек кітап сақтайтын, кітап беретін орын есебінде қарайды. Көпшілігі интернет қызметіне үйренген, олар электронды тасығыштарды, соның ішінде компакт-дискілерді, сақтау және ақпараттық жеткізу құралдарын қолдана біледі және кітапханаға білім мен жаңа технология үндескен қазіргі заман талабына сай мәдени орталық ретінде қарайды. Бұдан жарты ғасыр бұрын дүниежүзі кітапхананы тыныш жайлы, кітап сөрелері мен каталог жәшіктері орналасқан және оқырмандар залында кітапқа үңілген оқырмандарға толы ғимарат есебінде көрсетті. Мұндай суретті қазір де байқауға болады. Бірақ қазір кітапханалар монитор алдында отырған компьютерлі оқырмандар залы пайда болды. Компьютер көмегімен олар электронды кітапханаларға шыға алады, электронды кітаптар оқиды, электронды беттерді парақтайды. Интернеттің кез-келген тұтынушысы кездестіретін проблемалардың бірі – ақпаратқа қол жеткізу проблемасы. Ол , біріншіден, ақпарат көлемінің өте толықтығынан көрініс табады. Қазіргі уақытта интернет ресурстарын пайдалану кітапханаларды іріктеу және технологиялық процестерді негізінен өзгерту фактісінің бар екенін жоққа шығармайды. ХХ ғасырдың соңында адамдар жаңа технологиялық тасқынның куәгері болды. Компьютермен интернет, жаңа байланыс құралдары, қызмет көрсетудің жаңа түрлері, ғылыми жаңалықтар осының бәрі оқушылардың ойына әсер етеді. ХХІ ғасырда адам қажеттілігін қанағаттандыру үшін білім беру саласында міндеттерді шешу көзделіп отыр. Олар: білім сапасын көтеру, компьютерлік желі, электронды және телекоммуникация, электронды оқулықтарды даярлау. Бұлар оқушылардың қазіргі заман талабына сай білім алуына, білім сапасын  көтеруге әсер етеді. Жаңа электронды оқулықтардың дүниеге келуімен берілетін білім мазмұны да өзгеретіні сөзсіз. Болашақта әр оқушы компьютерлік технология арқылы интернет дүние жүзілік білім әлеміне еніп, одан өзінің қажетін білімді толығымен алуға қажетті ақпараттық мәліметтерді ғылым саласына байланысты озық  тәжірибелерді осы мәселенің шетелдегі жағдайымен танысуына толық мүмкіндік туады.

Мұның өзі оқыту үрдісіндегі жаңа тенденция екенін  көрсетеді. Бүгінгі күннің өзекті мәселесі компьютерлік техникалық құралдарды оқыту процесінде пайдаланудың тұжырымдамасы компьютер сабақтарын ақпараттандырумен қатар, әдістемелік құралдар жасау, сонымен қатар білікті  мамандар   даярлау.
Бүгінгі заманауи тұлға тек қана оқу, жазу, сызу, сөйлеумен  қатар, тек ақпарат алуға мүмкіндік беретін қызмет сауаттылықпен қана шектелмей ақпартты өзі үшін бағалауға және оны өз мүддесіне пайдалану дағдысына қол жеткізуге , яғни әлеуметтенуге ұмтылуға қажет және бұл заңды құбылыс. Осы салада оқушылар негізгі пәндер бойынша берілген тапсырмаларды орындауда қосымша мәліметтер алуда мектеп кітапханасы көмекке келеді. Мектептің 5-11 сынып оқушылары ғылыми жобалар жазуға, олимпиадаларға дайындалуда,  реферат, слайд, шығарма жазуда, жарыстарға қатысуда кітапхананың кітап қорын және интернетті үнемі қолданады. Осындай өз беттерімен қосымша ізденіс жұмыстары сауаттылығын дамытады.

Білім берудің жаңа парадигмасы контектісіндегі ең негізгі міндеттердің бірі — оқушылардың ақпараттық мәдениетін көтеруді жетілдіру, олардың оқу дағдыларын меңгеруіне, өз бетінше білімін тереңдетуіне ықпал жасау. Білім сапасының жаңа жетістіктерін қол жеткізетін маңызды ақпараттық ресурстар орталығы ретінде мектеп кітапханасының кітапханалық кеңістікте алатын орны ерекше. Мектеп кітапханасы біріншіден, оқу үрдісін қажетті ақпараттармен және құжаттармен қамтамасыз ететін болса, екіншіден, ол арнаулы кітапхана, үшіншіден сол мектептің бүкіл педагогикалық жұмысын, мектеп оқушыларын мектеп бағдарламасына қосымша және бағдарламадан тыс ақпараттармен қамтамасыз ете отырып, көпшілік кітапхана қызметіне де жақындайды.  Оқушыларды шығармашылық жұмысқа баулып, белсенділігін, қызығушылығын арттыруда қолданылатын әдіс — тәсілдер:
Тақырыпты мазмұнына қарай жинақтау

1. Арнаулы бір тақырыпта пікірталас тудыру
2. Логикалық ойлауын дамытатын ойындармен берілген тапсырмаларды шешу. / Сөзжұмбақ, құрастырмалы ойындар/
3. Берілген тапсырманы түсіндіру бағытындағы жұмыс/ Мәтін мазмұнын өңдеу, шығарма, шағын әңгіме мәтінін құру т.б/
4. Әңгіменің ұқсастығын салыстыру, бөліктерге бөлу, ат қойғызу
5. Қиялдау арқылы сурет салғызу ролге бөліп оқыту
6. Ұнатқан кейіпкерлеріне мінездеме беру
7. Ой шапшандығын, сөз байлығын дамытуда өлең шумақтарын құрастыру.

Кітапханада ұйымдастырылған үйірме және клубтардағы жұмыстар еріктілік ұстанымына құрылады, балалардың өз әрекеттері мен ықылыстарын арттырады.

«Сәулет» мектеп-лицейі кітапханасында «Балауса» үйірмесі жұмыс істейді. Мақсаты, көркем мәтінді меңгеру үшін, оқушыны оқырман ретінде қалыптастыру мақсатында ұсынылады. Сонымен қатар, талдауға, туындының тақырыбы мен негізгі ойын ашуға, ақын ойының астарын ұғуға ұмтылдыру жұмыстары жүргізіледі. Бұл жұмыстың түрлері арқылы оқушылардың сөздік қорын дамыту, сөз саптау дәрежесін арттыру, өлең шығаруға баулу, ойларын жетік жеткізуге үйрету.  Ізденіс жұмыстарына бейімдеу, өз беттерімен жұмыс істеуге дағдыландыру, танымдық қабілеттерін дамыту. Үйірме мүшелерінің өз беттерімен ізденіп кітап оқуын дамыту мақсатында мектепішілік «Мен елімді жырлаймын», «Бейбітшілік жасасын!», «Ақын өлеңдері – шындықтың айнасы»  тақырыбына мәнерлеп оқулар өтті. Б.Соқпақбаевтың 80 жылдық мерейтойына үйірме мүшелері «Менің атым Қожа» кітабын оқып талдап, «Ақылдылар мен алғырлар» сайысы өтті,  қабырға  газеті  шығарылды. Бұл сайыстың  ерекшелігі  пікірталас түрінде өтті, қатысушылардан  ұшқыр ой мен  мәдени тілмен сөйлеу талап етілді. Оқушылардың кітап оқуға тарта отырып  функционалдық сауаттылығын  дамыту  мақсатында  кітапханада түрлі шаралар,  әдеби кештер, оқулар, дөңгелек үстелдер, оқырмандар конференциялары дәстүрлі түрде ұйымдастырылады. «Ерлік –елге мұра», «Бір ел- бір кітап», «Оқы және өзгеге ұсын» атты акциялар оқушылардың бос уақытын тиімді пайдалануға, қарым-қатынасын қалыптастырып, шығармашылық, рухани және  дене мүмкіндіктерін дамытады.

ЮНЕСКО (1999ж) манифестісінде кітапханалық ақпараттық жүйедегі мектеп кітапханасының негізгі миссиясы мен міндеттері туралы: «Мектеп кітапханасы — мектеп ұжымының барлық мүшесіне оқулық бағдарламаларды кітаптарды және басқа ресурстарды ұсына отырып, пайдаланушылардың ойлау және ақпараттың барлық түрін тиімді пайдалану жүйесін дамытады»- деген нақты тұжырым бар.
Мектеп кітапханасының алдында тұрған басты мақсаттарының бірі оқушылардың оқу дағдысына қалыптастыруға ақпаратқа қол жеткізуге, соның ішінде өзіне қажетті білімді іріктеп, таңдап алуға үйрету. Ол мектеп оқушылары мен оқушыларына біліми орта құру арқылы ақпараттар көзінің мүмкіндіктерін аша отырып, ақпараттық мәдениетін қалыптастыруға ықпал етеді. Оқушылардың қызығушылығы мен белсенділігін қалыптастырудың жолдары, шарттары мен қолданылатын жұмыс түрлері:

1. Берілетін білім мазмұны мен оқушылардың жас ерекшілік ақыл – ой даму деңгейінің сәйкестігі
2. Берілетін білім мазмұнының қызықты болуы
3. Оқу әрекеті мотивінің, міндет мақсатының айқындылығы
4. Мұғалімнің кәсіби және мәдени құзырлығының жоғары деңгейлігі
5. Оқуға қолайлы жағдайлардың болуы
6. Оқушылардың мінез- құлық қабілеттерінің ерекшеліктерінің ескерілуі
7. Оқушылардың өз бетінше және шығармашылық жұмыстарының тиімді ұйымдастырылуы
8. Дидактикалық материалдың қолданылу  тиімділігі
9. Оқытудың көрнекілікке, бақылау әрекетіне  негізделе  жүргізілуі
10. Оқушылардың  оқу  мүмкіндігін, денсаулығын  есепке ала оқыту.
    Сыныптан тыс тәрбие жұмысы оқушылардың мүмкіндіктеріне сай бос уақытта/ үзілісте сабақтан кейін, мейрам, сенбі, жексенбі күндері, демалыстарында/ ұйымдастырылады.
    Ал, ақпараттық  мәдениеттің  құндылығы – жеке тұлғаға өзін-өзі іс жүзінде көрсетуіне және өзін-өзі жетілдіруіне мүмкіндіктер туғызу арқылы өмірлік көзқарасын ,санасын, өмірлік танымының қалыптастыруына қоғамдық ортадағы  орнын анықтауына ықпал ете отырып, рухани тұрғыда  байытады.

Жеке тұлға мен қоғамның ақпараттық мәдениетін қалыптастыру үздіксіз білім алу мүмкіндіктерін қамтамасыз етуге ықпал етеді. Ақпараттық мәдениет жеке тұлғаның әлеуметтік жағынан қорғалуына, өздігінен білім мен қарулануға дағдылануына, өзінің жеке тәртібі мен мінез-құлқын қалыптасуына тікелей әсер ететін құрал ретінде көрінеді. Сонымен қатар қазіргі таңда ақпараттық — кітапханалық жүйеде орын алып отырған инновациялық үдерістер әсері мектеп кітапханасынан да заман талабына сай жаңаша келбет, жаңаша серпін қалыптастыруға ықпал етіп отырғаны белгілі.

Қорыта айтқанда, қазіргі кезде қоғамымыздың дамуына қарай ақпаратты жан-жақты алу аудио, видео, интернет жүйесі арқылы мүмкіндік туғанымен кітапхана арқылы әдеби кітаптарды оқи отырып, алған білім мен сауаттылықтың орны ерекше. Оқушылардың тілін меңгеру барысындағы білімін бекітіп, қоғамдағы қарым-қатынасты аңғартып , қазақтың мәдени өмірінен хабардар болуды пікірталас арқылы сөйлеу тілін дамытуды көздеген дебат сабағының міндеттері: оқушыларды берілген тақырыпқа қатысты талдау жасай білу, кітапханадан негізгі ақпаратты таба білу, тақырыпқа қатысты ой-пікірлерін сұрыптау мен жүйелеу мақсатындағы дағдыларын қалыптастыру; тапқан ақпараттарын сабақ барысында тиімді пайдалануға үйрету. «ХХІ ғасыр – білім мен ғылымның ғасыры болады», — деп Елбасымыз Н.Ә.Назарбаев айтқандай, қоғамымыз, жастарымыз, заман талабына сай жаңа ақпараттық технологиямен жұмыс жасауға бет бұрып келеді.

Осы жерде кітап пен кітапхана жұмыстарының көбінесе сырт қалатыны белгілі. Жастарымыз кітап пен кітапхананы жаңа заманның ақпараттық технологияларымен  айырбастап  жібергені  айдан  анық.
Ғылым мен білімнің негізі болып табылатын кітап пен білім ошақтары — бірінен-бірі ажырағысыз рухани қазыналар. Өйткені оқу-тәрбие үрдісіне кітаптың қосар үлесінің өлшеусіз екендігі ақиқат. Мектеп кітапханасы — мектептің жүрегі, бір бөлігі.

Жаңа заман компьютер дәуірі болғанымен рухани азық іздеген, көзі ашық, көкірегі ояу әрбір адамның келер шаңырағы — кітапхана.Сондықтан да, мектеп кітапханасын — білім беру мекемелерінің ақпараттық орталығы деп айтамыз.

Ұстаздарға арналған оқу әдістемелік материалдар

Барлығы материал

4 – сынып
Сабақтың тақырыбы: Мектеп кітапханасы. Сын есім.
Сабақтың мақсаты: Білімділік мақсаты: Оқушылардың күнделікті алған білімдерін саралап, жаңғыртып, сөйлесу әрекетіне жетелейтін тапсырмалар арқылы тілдесім әрекетіне баулу. Сұраққа орынды және толық жауап беруге төселдіру, өз бетінше сұрақ қоя алуға үйрету.
Дамытушылық мақсаты: Оқушылардың байланыстыра сөйлеу дағдысын жетілдіру. Қисынды ойлау қабілетін жандандыратын тапсырмалар арқылы тілдесім дағдысын дамыту.
Тәрбиелік мақсаты: Оқушыларды сыпайылыққа, кітапты күтіп ұстауға, сүйіп оқуға, білімге жақын болуға тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: жаңа сабақ
Әдісі: сұрақ — жауап, түсіндіру, әңгімелесу, миға шабуыл,
Көрнекілігі: Мектеп суреті
Сабақ барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі
Балалар, алдарыңдағы белгілердің ішінен қазіргі көңіл — күйлеріңе қайсысы жақын, сол суретті таңдай қойыңдар.
Көңіл — күйім өте жақсы Көңіл — күйім жақсы Көңіл — күйім жоқ

Сабақтың мақсатымен, барысымен таныстыру.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру
ІІІ. Жаңа сабақ
• Жаңа тақырыпқа даярлау
Айтылым.
Ой шақыру.
1. Балалар, біздің деніміз сау болу үшін жақсы тамақтанамыз. Мектепте қай жерде тамақтанамыз?
2. Мектеп асханасы қандай?
3. Ол қай қабатта орналасқан?
Жаңа тақырып.
— Ендеше, дәптерлерімізді ашып, бүгінгі күнді, тақырыпты жазып қоямыз. «Мектеп кітапханасы. Сын есім.»
Тілдесім
Әңгімелер жинағы — сборник рассказов
көне — древний
Тартымды – притягательный
бірге барайық — вместе пойдем
Ойлап тапты – придумали
тарады — распростронилась
Салынды — был построен

Мәтінмен жұмыс. Оқылым. Тыңдалым.
1 — тапсырма. Сөйлесуді рөлге бөліп оқу.
5 — тапсырма. Мәтінді түсініп оқу.
Жазылым
2 — тапсырма. Сын есімдермен сөз тіркестерін құрастыру.
Мен қызықты кітап оқыдым. Кітапханаға көп жаңа кітап келді. Кітапханашы көне кітаптармен таныстырды. Ертегі кейіпкері әдемі. Орталықтағы кітапхана тамаша. Ол ақылды адам екен.

Сергіту жаттығуы
3 — тапсырма. Сұрақтарға жауап беру.
1. Сенің мектебіңде кітапхана бар ма? 1. Менің мектебімде кітапхана бар.
2. Ол қандай? 2. Ол әдемі, үлкен және жарық.
3. Кітапханада қандай кітаптар бар? 3. Кітапханада әңгімелер жинағы, ертегілер, ақын-жазушылардың кітаптары бар.
4. Саған қандай кітаптар ұнайды? 4. Маған ертегілер ұнайды.

4 — тапсырма. Сурет бойынша бірнеше сөйлем құрастыру.
Мынау — кітапхана. Кітапхана үлкен және жарық. Онда кітаптар, журналдар, газеттер көп. Кітапханада оқушылар кітап таңдап тұр.
Бекіту сұрақтары: 1. Мәтін не туралы?
2. Қағазды кімдер ойлап тапты?
3. Қағазды Еуропаға кімдер әкелді?
4. Қазір қағаздың неше түрі бар?

Үйге тапсырма: 86 — бет, 5 — тапсырма — әңгімелеу, жаңа сөздермен сөз тіркесін, сөйлем құрастыру.

Қазақстан Республикасының Заңы

Білім туралы

Осы Заң білім беру саласындағы қоғамдық қатынастарды реттейді, осы саладағы мемле­кеттік саясаттың негізгі принциптерін айқын­дайды және Қазақстан Республикасы азаматта­рының, сондай-ақ Қазақстан Республикасында тұ­рақты тұратын шетелдіктердің және азамат­тығы жоқ адамдардың білім алуға конституция­лық құқығын қамтамасыз етуге бағытталған.

1-тарау. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

1-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негізгі ұғымдар

Осы Заңда мынадай негізгі ұғымдар пайда­ланылады:

1. академия – мамандықтардың бір-екі топтары бойынша жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім берудің кәсіптік оқу бағдарламаларын іске асыратын, ғылыми-зерт­теу қызметін және педагогтік қызметті, кадр­лардың біліктілігін арттыруды және қайта даяр­лауды жүзеге асыратын оқу орны;

2. бейін алды даярлық – білім алушының жеке білім беру траекториясының негізгі орта білім беруді таңдауын мақсатты педагогикалық қолдау;

3. бейінді оқыту – білім алушылардың мүдделерін, бейімділігі мен қабілеттерін ескере отырып, оқытуды саралау және даралау про­цесі, білім беру процесін ұйымдастыру;

4. білім алушыларды аралық аттестаттау — білім алушылардың бір оқу пәнін оны зерделеп бітіргеннен кейінгі бір бөлігінің немесе бүкіл көлемінің мазмұнын меңгеру сапасын бағалау мақсатында жүргізілетін рәсім;

5. білім алушыларды қорытынды аттестат­тау — тиісті білім беру деңгейінің мемлекеттік жалпыға міндетті стандартында көзделген оқу пәндерінің көлемін олардың меңгеру дәрежесін айқындау мақсатында жүргізілетін рәсім;

6. білім беру қызметі – білім беру субъек­ті­­лерінің мақсатты, педагогтік негізделген, дәйекті өзара іс-қимылы барысында жеке адам­ды оқыту, дамыту және тәрбиелеу міндеттері шешілетін процесс;

7. білім беру мониторингі — білім беру процестерін жүзеге асырудың жай-күйін және нәтижелері мен шарттары өзгеруінің серпінін, білім алушылар контингентін, білім беру ұйымдары желісін жүйелі түрде байқау, талдау, бағалау және болжау;

8. білім беру ұйымдарын мемлекеттік аттес­таттay — білім беру ұйымдары көрсететін білім беру қызметтерінің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарт талаптарына сәйкестігін бақылау мақсатымен жүргізілетін рәсім;

9. гимназия – білім алушылардың бейім­ділігі мен қабілетіне сәйкес бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білім берудің гумани­тарлық бейіндері бойынша жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын оқу орны;

10. жалпы білім беретін мектеп – баста­уыш, негізгі орта және жалпы орта білім беру­дің жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын, сондай-ақ оқушылар мен тәрбиеленушілерге қосымша білім берудің оқу бағдарламаларын іске асыратын оқу орны;

11. инновациялық — білім беру консор­циумы – жоғары оқу орындары, ғылыми ұйымдар мен өндіріс саласында жұмыс істейтін басқа да заңды тұлғалар іргелі, қолданбалы ғы­лыми зерттеулер мен технологиялық инно­ва­циялар негізінде жоғары білікті мамандар даяр­лау үшін зияткерлік, қаржылық және өзге де ресурстарды біріктіретін, бірлескен қызмет тура­лы шарт негізіндегі ерікті тең құқықты бірлестік;

12. қосымша білім беру – білім алушылардың білім алу қажеттерін жан-жақты қанағаттандыру мақсатында жүзеге асырылатын тәрбиелеу мен оқыту процесі;

13. лицей – негізгі орта білім берудің және жалпы орта білім берудің жаратылыстану-ғылыми, физика-математикалық бейіндері бойынша жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын білім алушы­лардың бейімділігі мен қабілетіне сәйкес іске асыратын оқу орны;

14. мемлекеттік аралық бақылау — оқыту сапасын білім беру ұйымдарына тәуелсіз бақылаудың бір түрі;

15. оқу бағдарламасы — әрбір оқу пәні бойынша меңгерілуге тиісті білімнің, шеберлік пен дағдылардың мазмұны мен көлемін айқындайтын бағдарлама;

16. оқу жоспары — білім берудің тиісті деңгейіндегі оқу пәндерінің (предметтерінің) тізбесі мен көлемін, оларды зерделеу тәртібі мен бақылау нысандарын регламенттейтін құжат;

17. педагог қызметкерлерді аттестаттау — педагог қызметкердің біліктілік деңгейінің біліктілік талаптарына сәйкестігін айқындау мақсатында жүргізілетін рәсім;

18. ұлттық бірыңғай тестілеу – орта білімнен кейінгі немесе жоғары білім беретін білім беру ұйымдарына түсу емтихандарымен біріктірілетін, жалпы орта білім беру ұйымдарында білім алушы­ларды қорытынды аттестаттау нысандарының бірі;

19. шағын жинақты мектеп — білім алушылар контингенті шағын, сынып-жинақтары біріктірілген және оқу сабақтарын ұйымдастырудың өзіндік нысаны бар жалпы білім беретін мектеп;

20. эксперименттік алаң — жаңа педагогтік технологиялар мен білім беретін оқу бағдарламаларын мақұлдаудан өткізуге арналған эксперимент режи­мінде білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымы;

2-тарау. БІЛІМ БЕРУ ЖҮЙЕСІН БАСҚАРУ

6-бап. Білім беру саласындағы жергілікті өкілді және атқарушы органдардың құзыреті

Әлеуметтік көмектің мөлшерін, көздерін және беру тәртібін Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайды.

9-бап. Оқыту және тәрбиелеу тілі

2. Меншік нысандарына қарамастан барлық білім беру ұйымдары білім алушылардың мемлекеттік тіл ретінде қазақ тілін білуін, сондай-ақ білім берудің тиісті деңгейінің мемлекеттік жалпыға міндетті стандартына сәйкес орыс тілін және шет тілдерінің біреуін оқып-үйренуін қамтамасыз етуге тиіс.

3. Ана тілінде білім алу құқығы тиісті білім беру ұйымдарының мүмкіндіктері болған жағдайда сыныптар, топтар құрумен, сондай-ақ олардың жұмыс істеуіне жағдай жасаумен қамтамасыз етіледі.

4. Мемлекеттік тіл және орыс тілі бірыңғай ұлттық тестілеу бағдарламасына енгізілетін міндетті пәндер болып табылады.

3-тарау. БІЛІМ БЕРУ ЖҮЙЕСІ

12-бап. Білім беру деңгейлері

Қазақстан Республикасындағы білім беру жүйесі білім беретін оқу бағдарламаларының үздіксіздігі және сабақтастығы принципі негізінде мынадай білім беру деңгейлерін:

1) мектепке дейінгі тәрбие мен оқытуды;

2) бастауыш білім беруді;

3) негізгі орта білім беруді;

4) орта білім беруді (жалпы орта білім беруді, техникалық және кәсіптік білім беруді);

5) орта білімнен кейінгі білім беруді;

6) жоғары білім беруді;

7) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беруді қамтиды.

4-тарау. БІЛІМ БЕРУ МАЗМҰНЫ

13-бап. Білім беру мазмұнының ұғымы

Білім беру мазмұны – жеке адамның біліктілігі мен жан-жақты дамуын қалыптастыру үшін негіз болып табылатын білім берудің әрбір деңгейі бойынша білімдер жүйесі (кешені).

Білім беру мазмұны білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттары негізінде әзірленетін білім беретін оқу бағдарламаларымен айқындалады.

5-тарау. БІЛІМ БЕРУ ҚЫЗМЕТІН ҰЙЫМДАСТЫРУ

28-бап. Оқу және тәрбие процесін ұйымдастыру

1. Білім беру ұйымдарындағы оқу және тәрбие процесі жұмыстық оқу бағдарламалары мен жұмыстық оқу жоспарларына сәйкес жүзеге асырылады.

2. Білім беру ұйымдары жүзеге асыратын оқу және тәрбие жұмысын жоспарлау мен есепке алу оқу және тәрбие процесін ұйымдастырудың негізі болып табылады.

Оқу және тәрбие жұмыстарын жоспарлау оқу жоспарлары мен бағдарламаларының толық көлемде уақтылы және сапалы орындалуын қамтамасыз етуге тиіс.

Білім беру ұйымдарындағы оқу және тәрбие жұмыстарын жоспарлау оқу жылына арналған оқу-тәрбие процесінің графигі мен теориялық және практикалық сабақтардың кестесін бекіту арқылы жүзеге асырылады.

Білім беру ұйымдарындағы оқу және тәрбие жұмыстарының есебі теориялық және өндірістік оқытудың есепке алу журналдарын және оқу бағдарламаларының оқу сағаттарында орындалуын есепке алу табельдерін жүргізу арқылы жүзеге асырылады.

7. Білім беру ұйымдары білім алушылардың білім беретін оқу бағдарламаларын меңгеруін бақылау мақсатында білім алушылардың үлгерімін ағымдағы бақылауды және білім алушыларды аралық аттестаттауды жүзеге асырады.

Білім беру ұйымдары білім алушылардың үлгеріміне ағымдағы бақылауды және білім алушыларды аралық аттестаттауды жүргізудің нысандарын, тәртібін және мерзімділігін таңдауда дербес болады.

29-бап. Ғылыми және оқу-әдістемелік жұмысты ұйымдастыру

1. Ғылым мен білімді интеграциялау, оқу және тәрбие процесін қамтамасыз ету және жетілдіру, оқытудың жаңа технологияларын әзірлеу және енгізу, білім беру ұйымдарында және тиісті инфрақұрылымда педагог қызметкерлердің біліктілігін арттыруды қамтамасыз ету мақсатында ғылыми және оқу-әдістемелік жұмыс жүзеге асырылады.

31-бап. Бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білім беру

1. 1-сыныпқа оқуға балалар алты жастан қабылданады.

2. Бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын орта білім беретін ұйымдардың негізгі түрлері мектеп, гимназия, лицей, бейіндік мектеп болып табылады.

3. Он алты жасқа дейінгі балаларды орта білім беретін мемлекеттік ұйымдардан шығаруға құқыққа қарсы әрекеттер жасағаны, білім беру ұйымдарының жарғысын өрескел және бірнеше рет бұзғаны үшін білім беру ұйымы мемлекеттік басқару органының шешімі бойынша ерекше жағдайларда рұқсат етіледі.

Жетім балаларды және ата-анасының қам­қорлығынсыз қалған балаларды шығару туралы шешім қорғаншы және қамқоршы ұйымдардың келісімімен қабылданады.

39-бап. Білім беру туралы құжаттар

1. Лицензиясы бар, мемлекеттік аттестаттаудан өткен және негізгі орта, жалпы орта, техникалык және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары, жоғары оқу орнынан кейінгі білім берудің білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдары қорытынды аттестаттаудан өткен азаматтарға білім туралы мемлекеттік үлгідегі құжаттар береді.

Білім туралы мемлекеттік үлгідегі құжаттарды толтыруға қойылатын талаптарды білім беру саласындағы уәкілетті орган айқындайды.

2. Білім туралы мемлекеттік үлгідегі құжаттың болуы келесі деңгейдегі білім беру ұйымдарында білім алуды жалғастыру үшін қажетті талап болып табылады.

3. Білім алуды аяқтамаған не қорытынды аттестаттаудан өтпеген азаматтарға белгіленген үлгідегі анықтама беріледі.

6-тарау. БІЛІМ БЕРУ ҚЫЗМЕТІНІҢ СУБЪЕКТІЛЕРІ

40-бап. Білім беру ұйымдары

1. Бір немесе бірнеше білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын және (немесе) білім алушыларды, тәрбиеленушілерді асырау мен тәрбиелеуді қамтамасыз ететін заңды тұлғалар білім беру ұйымдары болып табылады.

41-бап. Білім беру ұйымының жарғысы

1. Білім беру ұйымының жарғысы Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасында көзделген талаптардан басқа, мыналарды:

1) іске асырылатын білім беретін оқу бағдарламаларының тізбесін;

2) білім беру ұйымдарына қабылдау тәртібін;

3) білім беру процесін ұйымдастыру тәртібін (оның ішінде оқыту және тәрбиелеу тілін (тілдерін), білім алушылардың, тәрбиеленушілердің сабақ режимін);

4) білімдерді ағымдағы бақылау, білім алушыларды аралық және қорытынды аттестаттау жүйесін, оларды өткізудің нысандарын және тәртібін;

5) ақылы қызмет көрсетудің тізбесін және тәртібін;

6) білім беру ұйымының білім алушылармен, тәрбиеленушілермен және (немесе) олардың ата-аналарымен және өзге де заңды өкілдерімен қатынастарын ресімдеу тәртібін қамтуға тиіс.

3. Білім беру ұйымының жарғысы Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен бекітіледі.

43-бап. Білім беру ұйымдарының құзыреті

3. Білім беру ұйымдарының құзыретіне мынадай функциялар:

1) ішкі тәртіп ережелерін әзірлеу және бекіту;

3) егер осы Заңда және қабылдаудың Үлгілік ережесінде өзгеше көзделмесе, білім беру қызметін жүргізу құқығына берілген лицензияға сәйкес білім алушылардың, тәрбиеленушілердің контингентін қалыптастыру;

4) оқытудың жаңа технологияларын, оның ішінде оқытудың кредиттік технологиясын және қашықтықтан білім беру технологияларын енгізу;

5) ұлттық бірыңғай тестілеу мен техникалық және қызмет көрсету еңбегінің кәсіптері (маман­дықтары) бойынша біліктілікті беруді қоспағанда, білім алушылардың үлгерімін ағымдық бақылауды, аралық және қорытынды аттестатталуын жүргізу;

6) өз қаржы қаражаттары шектерінде мемлекеттік білім беру ұйымдарындағы қызметкерлерге Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен лауазымдық айлықақылар (ставкалар), қосымша ақылар, үстеме ақылар және өзге де ынталандыратын төлемдер белгілеу;

7) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен кадрлардың біліктілігін арттыруды және оларды қайта даярлауды қамтамасыз ету;

білім беру ұйымдарын материалдық-техникалық қамтамасыз ету, жарақтандыру мен жабдықтау;

11) білім алушыларды тамақпен және медициналық қызмет көрсетумен қамтамасыз ету, білім алушылардың, тәрбиеленушілердің денсаулығын сақтау мен нығайтуды қамтамасыз ету;

44-бап. Білім беру ұйымдарын басқару

Мемлекеттік мекеме ұйымдық-құқықтық ныса­нындағы мемлекеттік орта білім беру ұйымының басшысы лауазымға конкурстық негізде тағай­ындалады.

1. Білім беру ұйымы басшысы лауазымының атауы, білім беру ұйымының алқалы органдарының құзыреті, құрылу және қызметінің тәртібі, олардың арасындағы өкілеттіктердің аражігін ажырату тиісті үлгідегі білім беру ұйымдары қызметінің үлгілік ережелерімен айқындалады және олардың жарғы­ларымен бекітіледі.

2. Мемлекеттік білім беру ұйымының басшысы үш жылда бір рет Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген тәртіппен аттестаттаудан өтеді.

3. Мемлекеттік білім беру ұйымдары басшы­ларының лауазымдық міндеттерін қоса атқаруға болмайды.

4. Білім беру ұйымдарында алқалы басқару органдары құрылады.

Білім беру ұйымын алқалы басқарудың нысандары, оларды сайлау тәртібімен қоса, жұмысты ұйымдастырудың үлгілік ережелерін білім беру саласындағы уәкілетті орган бекітетін білім беру ұйымының кеңесі (ғылыми кеңес), қамқоршылық кеңес, педагогтік, әдістемелік (оқу-әдістемелік, ғылыми-әдістемелік) кеңестер және басқа да нысандар бола алады.

45-бап. Еңбек қатынастары және білім беру ұйымы басшысының жауапкершілігі

1. Білім беру ұйымының басшысы Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен:

1) білім беру ұйымы білім алушыларының, тәрбиеленушілерінің, қызметкерлерінің құқықтары мен бостандықтарын бұзғаны;

2) өзінің құзыретіне жатқызылған функцияларды орындамағаны;

3) мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандартының талаптарын бұзғаны;

4) білім беру ұйымы білім алушыларының және тәрбиеленушілерінің, қызметкерлерінің оқу және тәрбие процесі кезіндегі өмірі мен денсаулығы;

5) қаржы-шаруашылық қызметтің жай-күйі, оның ішінде материалдық және ақша қаражаттарын нысаналы пайдаланбағаны;

6) нормативтік құқықтық актілерде және еңбек шартының талаптарында көзделген талаптарды өзге де бұзғаны үшін жауаптылықта болады.

7-тарау. ПЕДАГОГ ҚЫЗМЕТКЕРДІҢ МӘРТЕБЕСІ

50-бап. Педагог қызметкердің мәртебесі

1. Білім беру ұйымдарында, сондай-ақ білім беру бағдарламаларын іске асыратын басқа да ұйымдарда білім алушылар мен тәрбиеленушілерді оқытуға және тәрбиелеуге байланысты білім беру қызметімен айналысатын адамдар педагог қызметкерлерге жатады.

Мемлекеттік білім беру ұйымдарының педагог қызметкерлері азаматтық қызметшілер болып табылады.

1. Мемлекет қоғамдағы педагог қызметкерлердің ерекше мәртебесін таниды және кәсіптік қызметін жүзеге асыруы үшін жағдайлар жасайды.

51-бап. Педагог қызметкердің құқықтары, міндеттері мен жауапкершілігі

1. Тиісті бейіні бойынша арнайы педагогтік немесе кәсіптік білімі бар адамдар педагогтік қызметпен айналысуға жіберіледі.

2. Педагог қызметкердің:

1) кәсіби қызметіне арналған жағдаймен қамтамасыз етіле отырып, педагогтік қызметпен айналысуға;

2) ғылыми-зерттеу, тәжірибелік-эксперименттік жұмыспен айналысуға, педагогтік практикаға жаңа әдістемелер мен технологияларды енгізуге;

3) жеке педагогтік қызметке;

4) тиісті білім беру деңгейіндегі мемлекеттік жалпыға міндетті стандарт талаптары сақталған кезде педагогтік қызметті ұйымдастырудың әдістері мен нысандарын еркін таңдауға;

5) білім беру ұйымдарын басқарудың алқалы органдарының жұмысына қатысуға;

6) ұзақтығы төрт айдан аспайтын, бес жылда кем дегенде бір рет біліктілігін арттыруға;

7) санатын арттыру мақсатында мерзімінен бұрын аттестатталуға;

педагогтік қызметтегі табыстары үшін мемлекеттік наградалар, құрметті атақтар, сыйлықтар мен атаулы стипендиялар түріндегі моральдық және материалдық көтермеленуге;

9) өзінің кәсіптік ар-намысы мен қадір-қасиетінің қорғалуына;

10) әскери қызметке шақырылу мерзімінің кейінге қалдырылуына;

11) ғылыми қызметпен айналысу үшін педагогтік стажы сақтала отырып, шығармашылық демалыс алуға;

12) білім беру ұйымы әкімшілігінің бұйрықтары мен өкімдеріне шағымдануға құқығы бар.

1. Педагог қызметкер:

1) өзінің кәсіптік құзыреті саласында тиісті теориялық және практикалық білімді және оқыту дағдыларын меңгеруге;

2) мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарының талаптарына сәйкес көрсетілетін білім беру қызметтерінің сапасын қамтамасыз етуге;

3) білім алушыларды жоғары имандылық, ата-аналарына, этномәдени құндылықтарға құрмет көрсету рухында, қоршаған дүниеге ұқыпты қарауға тәрбиелеуге;

4) білім алушылардың өмірлік дағдыларын, біліктіліктерін, өздігінен жұмыс істеуін, шығарма­шылық қабілеттерін дамытуға;

5) өзінің кәсіптік шеберлігін, зияткерлік, шығармашылық және жалпы ғылыми деңгейін ұдайы жетілдіріп отыруға;

6) бес жылда кемінде бір рет аттестаттаудан өтуге;

7) педагогтік әдеп нормаларын сақтауға;

оқушылардың, тәрбиеленушілердің және олардың ата-аналарының абыройы мен қадір-қасиетін құрметтеуге міндетті.

Міндеттері мен педагогтік әдеп нормаларын бұзғаны үшін педагог қызметкер Қазақстан Республикасының заңдарында және еңбек шартында көзделген жауаптылыққа тартылуы мүмкін.

1. Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларды қоспағанда, педагог қыз­меткерлерді өздерінің кәсіптік міндеттерін орын­даумен байланысы жоқ жұмыс түрлеріне тартуға жол берілмейді.

2. Білім беру ұйымдарында жұмыс істеуге педагогтік қызметіне сот үкімімен немесе медици­налық қорытындымен тыйым салынған адамдар, сондай-ақ заңда белгіленген тәртіппен өтелмеген немесе алынбаған соттылығы бар адамдар жібе­рілмейді.

52-бап. Білім беру ұйымдары қызметкерлерінің еңбегіне ақы төлеу жүйесі

1. Мемлекеттік білім беру ұйымдарының педагог қызметкерлеріне айлық жалақыны есептеу үшін аптасына нормативтік оқу жүктемесі:

1) 18 сағаттан аспайтындай:

бастауыш білім беру ұйымдары үшін; негізгі, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру ұйымдары үшін; білім алушылар мен тәрбиеленушілерге қосымша білім беру ұйымдары үшін; мамандандырылған және арнайы білім беру ұйымдары үшін;

2) 24 сағаттан аспайтындай:

мектепке дейінгі ұйымдар және мектепке дейінгі тәрбие берудің мектепалды топтары және білім беру ұйымдарының мектепалды сыныптары үшін; балалар мен жасөспірімдердің спорттық білім беру ұйымдары үшін;

3) 30 сағаттан аспайтындай интернаттық ұйымдардың, демалыс лагерьлерінің, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру ұйымдары жатақханаларының тәрбиешілері үшін белгіленеді.

8-тарау. БІЛІМ БЕРУ САЛАСЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК РЕТТЕУ

54-бап. Білім беру саласындағы мемлекеттік реттеудің мақсаты мен нысандары

1. Білім беру саласындағы мемлекеттік реттеу білім алуға конституциялық құқықтарды іске асыруды қамтамасыз ететін жағдайларды жасауға және білім беру ұйымдары ұсынатын білім беру қызметтерін көрсетудің жоғары сапасын қамтамасыз етуге бағытталған.

2. Білім беру саласындағы мемлекеттік реттеу құқықтық қамтамасыз ету, білім сапасын басқару, стандарттау, бақылау жүргізу арқылы жүзеге асырылады.

55-бап. Білім беру сапасын басқару

1. Білім беру сапасын басқару білім беру саласындағы бірыңғай мемлекеттік саясатты іске асыруға бағытталған және білім сапасын бағалаудың бірыңғай ұлттық жүйесін құрайтын мемлекеттік және институционалдық құрылымдарын, білім беруді қаржыландыруға бөлінетін қаражатты пайдалану ұтымдылығын және білім беру жүйесі жұмыс істеуінің тұтастай тиімділігін қамтиды.

2. Білім беру сапасын басқару білім беру мониторингінің нәтижелері негізінде барлық деңгейлерде басқарушылық шешімдерді қабылдау арқылы жүзеге асырылады.

3. Білім беру мониторингі білім сапасын сырттай және ішкі бағалау әдістері арқылы өткізіледі.

Білім беру сапасын сырттай бағалау білім беру ұйымдарын лицензиялаудың, мемлекеттік аттестат­таудың, білім беру ұйымдарын аккредиттеудің рәсімдерін, ұлттық бірыңғай тестілеудің, мемлекеттік аралық бақылаудың, сондай-ақ барлық үлгідегі және түрдегі білім беру ұйымдарын саралау мен техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі ұйымдарда білім алушыларға біліктілік берудің рәсімдерін қамтиды.

Білім беру сапасын ішкі бағалау сапа менедж­менті жүйесін, білім беру ұйымдары қызметінің барлық түрлерінің өзін-өзі бағалауының әртүрлі рәсімдерін, үлгерімді ағымдағы бақылауды, білім алушылардың білім алу жетістіктерін бағалауды қамтиды.

Жоғары оқу орындарының қызметін бағалау осы оқу орнындағы оқыту сапасы туралы студенттердің пікірін қамтиды.

56-бап. Білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттары

1. Қазақстан Республикасында әрбір білім беру деңгейі бойынша:

1) білімнің мазмұнына;

2) білім алушылар мен тәрбиеленушілердің оқу жүктемесінің ең көп көлеміне;

3) білім алушылардың даярлық деңгейіне қойылатын жалпы талаптардың жиынтығын айқындайтын білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттары белгіленеді.

2. Тиісті білім беру деңгейлерінің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттары, меншік нысан­дарына, үлгілері мен түрлеріне қарамастан, барлық білім беру ұйымдары үшін міндетті.

59-бап. Білім беру жүйесіндегі мемлекеттік бақылау

1. Білім беру жүйесіндегі мемлекеттік бақылау мемлекеттің білім алуға деген құқықты қамтамасыз етуге және білім беру бағдарламаларын іске асыратын заңды тұлғалардың өздері жүзеге асыратын білім беру қызметінің Қазақстан Республикасының білім беру саласындағы заңнамасының талаптарына және білім беру қызметін лицензиялау ережелеріне сәйкестігін сақтауға бағытталған және оны білім беру сала­сындағы уәкілетті орган мен жергілікті атқарушы органдар өз құзыреті шегінде жүзеге асырады.

2. Мемлекеттік бақылаудың негізгі түрлері:

1. білім беру ұйымдарын мемлекеттік аттестаттау;

2. мемлекеттік аралық бақылау;

3. Қазақстан Республикасының білім туралы заңнамасын және білім беру қызметін лицензиялау ережелерінің сақталуын бақылау болып табылады.

1. Білім беру ұйымдарын мемлекеттік аттестат­тауды, олардың ведомстволық бағыныс­тылығы мен меншік нысандарына қарамастан, білім беруді мемлекеттік басқару органдары өздерінің құзыретіне сәйкес жоспарлы түрде бес жылда бір рет өткізеді.

1. Тексерулер мынадай түрлерге бөлінеді:

1) жоспарлы — алдыңғы тексерулерге қатысты Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген уақыт аралықтарын ескере отырып жүргізілетін білім беру саласындағы уәкілетті орган немесе жергілікті атқарушы органдар өз құзыреті шегінде жоспарлаған тексеру;

2) жоспардан тыс — жеке және заңды тұлға­лардың өтініштеріне дереу ден қою мақсатында тағайындалатын тексеру;

3) қарсы – егер тексеру жүргізу кезінде бақылаушы органдарда үшінші тұлғаларға байланысты қосымша ақпарат алу қажеттігі туындаса, аталған адамдарға қатысты жүргізілетін тексеру.

Білім беру ұйымының басшысы немесе басшының міндетін атқарушы адам анықтамаға қол қоюдан бас тартқан немесе басшының немесе оның міндетін атқарушы адамның қолын қойғызу мүмкіндігі болмаған жағдайларда комиссия төрағасы анықтамада тиісті жазба жасайды.

Анықтаманың бір данасы тексерілген ұйымда қалады.

6

Білім кілті — кітапхана. Кітапханаға саяхат жасау

Мақсаты:
1. Кітапхана өмірімен таныстыру.
2. Білімің кітап арқылы берілетіндігін ұғындыру.
3. Кітапқа деген қызығушылықта арттыру, оны күтіп ұстауға үйрету.
Көрнекіліктер: білім, кітап туралы жазылған плакаттар, кітап көрмесі «Кітап деген бір әлем», жазушылар суреттері.

«Кітапты сүйіңдер, ол сендердің өмірлеріңді жеңілдетеді, ол өзіңді өзгені де сыйлауға үйретеді, ол ақыл – ойыңмен жүргізеді, бүкіл әлемге адамға сүйіспеншілік сезімімен қанағаттандырады» (Максим Горький, ұлы орыс жазушысы)

«Кітап дегеніміз – алдыңғы ұрпақтың артқы ұрпаққа қалдырған рухани өсиеті. Кітап оқудан тиылсаң ой ойлаудан да тиылар едік» (Ғабит Мүсірепов, жазушы, көсемсөзші, драматург)

«Білімнің бас құралы — кітап» (Ахмет Байтұрсынов, ақын, ғалым, түркітанушы, педагог, аудармашы, қоғам қайраткері)

«Оқуды қойған адам – ойлауды да қояды» (Дени Дидро, француз ойшысы, жазушысы)

Сабақтың барысы:
Кітапханашы: Армысыздар оқушылар! Балалар, бізде бүгін ерекше сабақ. Бұл кітапхана сабағы. Біздің кітапхана мен 7 — сынып оқушылары бірлесіп дайындаған «Білім кілті – кітапхана» атты кітапхана сабағына қош келдіңіздер! Кітапхана сағатын А. Байтұрсыновтың мына өлеңімен бастағанды жөн көріп отырмын:
Балалар, бұл жол басы жаңалыққа.
Келіңдер, оқып, байқап қаралық та.
Соларды көре тұра қалалық па?
Даналық – өшпес жарық, кетпес байлық,
Жүріңіздер, іздеп, тауып алалық та?
Осы кезде үлкен кітап ұстаған оқушы кіреді:

Кітап: — Балалар мен сәл кешігіп қалдым — ау, деймін, кешіріңдер! Сендермен дос болып, қайтатыныма сенімдімін.

Кітапханашы: Қош келдіңіз, қымбатты достарымыз, жоғары шығыңыздар.
Балалар! «Кітап»деген сөз арапша «жазба», ал түрікше «дәптер»деген мағынаны білдіреді. Қазақ кітап баспасында 1800 жылы «Сейфүл – Мәлiк» қиссасы деп аталатын тұңғыш қазақша кітаптар шыға бастады. Кітап – атадан қалған асыл мұра, көненің көзі, ескінің сөзі. Кітап әлемі – кітапхана. Ал, енді кітаптар мекені – кітапханамен танысайық.
Кітапхана сөзі грек тілінен алынған, кітаптар тұрағы деген мағынада
Балалар, кітапханада«Оқу залы», «Абонемент залы», «Оқырман формуляры» деген ұғымдар бар.
«оқу залында» оқырман өзін қызықтырған кітабын алып оқи алады, ал енді бізге керек кітапты кітапханада кімнің көмегімен табамыз?(Жауап)
— Дұрыс. Кітапханада кітапты кітапханашы апайдың көмегімен таба аламыз.
Сондай — ақ, балалар кітапханада «Абонемент» залы да бар, ол жердегі кітаптарды балалар үйге алып оқуларына болады.
Ал, оқырман формуляры – ол әр оқырманның куәлігі, оқушы алған кітапты кітапханашы оқырман формулярына жазады.

I Кітап: Мен – Кітап Ханшайымымын,
Иесі рухани әлемнің.
Әкелдім кітап патшалығының
Бәріңе жалынды сәлемін!
Ендеше балалар, бүгінгі мерекемізді жұмбақ айтудан бастайық.
Оймен, кәне өсейік,

Ал жұмбақ шешейік. (Оқушылар жұмбақты шешеді).
I. 1. Бірінші әріп — көзде бар, мұрында жоқ,
Екінші әріп — тісте бар, бұрымда жоқ,
Үшінші әріп — бетте бар, білекте жоқ,
Төртінші әріп – құлақта бар жүректе жоқ.
Бесіншісі –«П»әрпі ақырғысы
Жұмбақ шешкен баланың ақылдысы. (Кітап)
2. Бір нәрсе білмегенді білгізеді,
Өзіңді тұрсаң қарап күлгізеді.
Жалғанда әңгімесі сондай қызық,
Жаныңды оқи берсең кіргізеді. (Кітап)
3. Тілі бар, үні жоқ,
Өзін адам түсінген.
Жүрегі бар, қаны жоқ,
Сөйлеп тұрған ішінен. (Кітап)
4. Қабат – қабат қаттама,
Қаптамадан аттама.
Ақылын оның алабер,
Айытқан сөзін жатта да. (Кітап)

II Кітап: Білімнің атасы кітап. Сондықтан кітап, балаларға ақыл, кеңес береді.
– Кітап – ел мен жерді сүю, талапты кішіпейіл болуға, төзімділікке баулиды.
Кітапханашы: Балалар, кітап қалай жасалатынын сендер білесіңдер. Кітап жасаған кезде адам көп еңбектенеді: редактор, автор, жазушы, суретші, содан кейін кітап баспаханадан басылып шығады,
Ал, балалар сендер оқырман болғандықтан, «Кітапты қолдану ережесін»есте сақтап жүріңдер
Балалар, кітапты жыртпай, кірлетпей, бүлдірмей таза ұстау — бәріміздің міндетіміз.
Кітаптың беттеріне сурет салмаймыз және суреттерін қиюға болмайды!
Тамақ ішкен кезде кітапты оқуға болмайды!
қолданамыз
«Кітап Ханшайымдардың» «Ескі кітап» деп аталатын көрінісі

Жалпы демалыс аяқталып, жаңа оқу жылы басталған кез болатын. Оқушылар мектеп кітапханасынан оқулық ала бастады. Ләйлә бірінші сынып бітіріп екінші сыныпқа көшкен. Ол мектептен оқулықтарын алып үйіне оралды. Анасы оның қабағындағы кірбіңді байқап:
— Қызым не болды? Біреу ренжітті ме?
— Жоқ
— Енді не болды?
— Маған мұқабасын мыж — мыж ескі кітаптар берді. Осындай кітапты оқығым келмейді,- деп көзіне жас алды.
Анасы Ләйләнің қылығына күліп былай деді:
— Қызым, оған неге ренжисің, ақылы бар бала, жыртылған жерін желімдеп, тысын қаптап, жаңартып алды. Кітаптың сыртына емес, ішіне үңілу керек. Ол — әр адамның сырлас досы. Сондықтан оны күтіп ұстап, кейінгі іні — сіңлілеріңе берген жөн.
Анасының сөзін мұқият тыңдаған Ләйлә кітаптарын желімдеп ретке келтіре бастады.
Кітапханашы: – Ия достар, кітап қадірін білетін, жақсы балалар көбейе берсін!

II. «Шежіре» кезеңі.
Кітапханашы: Үлгі — сөзі атаның, үйренеміз мақалың — дегендей «Мақал — мәтел» сайысына көшеміз. Мен мақалдың сыңарын айтамын, сендер жалғастырасыңдар:
• Кітап – білім бұлағы,…(білім өмір шырағы)
• Кітапсыз білім жоқ, білімсіз…(күнің жоқ)
• Кітапсыз үй -…(жансыз дене).
• Күш – білімде, ал білім –…( кітапта)
• Артық ғылым кітапта,
Ерінбей…( оқып көруге).

• Наданмен дос болғанша,
….(Кітаппен) дос бол.

• Оқысаң озарсың…(оқымасаң тозарсың)
Кітапханашы:
Кітапты біздің қоғамымыздың әрбір адамы күнделікті тұрмысында пайдаланады. Одан ақыл — кеңес, тәлім — тәрбие, үлгі — өнеге алады.
Кітапты оқымайды сыйламаған,
Білімге жанын жанып қинамаған.
Өсірген кімнің болсын ой — өрісін,
Сол кітап бек ақылшы күнде маған.
Түлекті тәрбиелер кітап — мектеп,
Өседі сол кітаптан бұтақ көктеп.
Молайтып ақылыңды сан еселеп,
Береді білім нәрін кітап көптеп.
Ислам Шұғаев

Заманымыздың заңғар жазушысы Мұхтар Әуезовтің сөзімен айтқанда, «Кітап – әр адамның өмірлік досы». Сондықтан, балалар сендер кітаптарды оқып кітаптар мен дос боласыңдар деп ойлаймын. Осы мен балалар енді кітапхана қай жерде орналасқан және осында көп кітаптар бар екенің енді білесіңдер. Біз сендерді күтеміз!

Источник: bilimdiler.kz

Кейінірек оқу үшін сақтап қойыңыз:

Қарап көріңіз 👇