Калядкi
Забава для дзяцей старшай группы (5-6 гадоу)
Зала мае выгляд святочна упрыгожаннай сялянскай хаты, стаiць стол з муляжамi калядных страу. Гучыць беларуская народная песня «Паехала каляда с канца у канец». Дзяцей i выхавальнiка дашкольнай адукацыи сустракаюць Гаспадыня i Гаспадар.
Гаспадыня: Добры вечар, хлопчыкi i дзяучынкi! Як цудоуна што вы завiталi да нас у госцi. Сення, у калядны вечар, усе чакаюць гасцей. А цi ведаеце вы, што гэта за свята-Каляды? Не вельмi добра? Тады сядайце, калi ласка, мы вам раскажам.
Гаспадар: Добры вечар, сябры! Каляды-гэта народнае зiмовае свята нашых продкау. Калядавалi звычайна больш за тыдзень. Каляды пачыналiся са святочнай вячэры, якая называлася «шчодрая куцця», бо абавязкова на стале была традыцыйная абрадавая салодкая каша-куцця.
Гаспадыня: Да Каляд прыпасалi кумпякi, каубасу, сала, яйкi, пяклi пiрагi, блiны и усе самае смачнае ставiлi на
святочны стол.
Гаспадар: У госцi прыходзiлi калядоушчыкi: Зорканоша, Музыка, Механоша, Павдыр з Мядзведзем, Песеннiк,Цыганка, Каза i iншыя людзi пераапранутыя у жывел. Яны спявалi песнi з вiншаваннямi и пажаданнямi дабрабыту i шчасця гаспадарам, абдорвалi iх рознымi прысмакамi.
Гаспадыня: Лiчылася, як правядзеш Каляды, такiм увесь год будзе. Таму усе спявалi, танцавалi, весялiлiся, частавалi адзiн аднаго i хадзилi у госцi.
(Чуецца стук у акно)
Гаспадыня: Ой,хто гэта стукае? (глядзiць у акно)
Гаспадар:
На дварэ чорна хмара уецца,
А пад акном каляднiк чаупецца.
Пакличам яго у хату,
Ен нам будзе спявацi Каляду.
(Раптоуна святло прытухае).
Гаспадыня: Ой-ей-ей! Мабыць вецер святло патушыу! Трэба хутчэй запалкi адшукаць!
Гаспадар: У мяне на падносе ляжаць лiчыльныя палачкi. Няхай кожнына дотык возьме некалькi i палiчыць iх колькасць услых, тады святло запалiцца. Сення ж не просты вечар, а калядны , чарадзейны.
(Дзецi выконваюць заданне. Святло запальваецца. Гучыць беларуская народная песня «Добры вечар, шчодры вечар». Уваходзяць калядоушчыкi. Музыка бье у бубен.)
Калядоушчыкi:
Iшла Каляда па ляду, па ляду
Рассыпала каляду,каляду
Дзецi:
Каляда-калядзiца
Прыходзь павесялiцца!
Калядоушчыкi:
Прыйщла Каляда пад цясовы двор
Дзецi:
Каляда-калядзiца
Прыходзь павесялiцца!
Калядоушчыкi:
Вароты рыпяць,
Маразы чуваць!
Дзецi:
Каляда-калядзiца
Прыходзь павесялiцца!
Калядоушчыкi:
Добры дзень таму,
Хто у гэтым даму!
Дзецi:
Каляда-калядзiца
Прыходзь павесялiцца!
Калядоушчыкi:
Добры дзень вам,
Добрым людзям!
Дзецi:
Каляда-калядзiца
Прыходзь павесялiцца!
Калядоушчыкi: Цi рады вы нам?
Гаспадыня: Рады, рады! А хто вы такiя?
Песеннiк: Мы людзi простыя…
Механоша: З далекага краю…
Зорканоша: З- пад самага раю!
Гаспадыня: Адкуль вы iдзяце?
Музыка:
Iдзем ад пана Года,
Што носiць бараду як лапату,
Сiву и калмату!
Павадыр:
Мы да лета iдзем,
Казу вядзем.
Радасць людзям нясем!
Калядоушчыкi: Гаспадыня добрая! Гаспадыня шчодрая! Пачастуй нас!
Гаспадыня:
Яшчэ рана частаваць,
Спачатку трэба загадкi адгадаць!
Дзецi, смела пачынайце,
Калядоушчыкам загадкi загадайце!
(Дзецi загадваюць калядоушчыкам загадкi, тыя па чарзе iх адгадваюць).
Песеннiк:
А мы зараз прапануем вам задачы-жарты:
Раз да зайца на абед
Прыскакау сябрук-сусед.
На пянек зайчаты селi,
Па пяць морквiн яны зьелi.
Хто падлiчыць, дзецi, лоука
Колькi зъедзена маркоукi? (10 морквiн)
Сядзяць рыбакi,
Супраць-паплаукi.
Рыбак Iваноу
Злавiу трох акунеу,
Рыбак Мiхасеу-
Чатырох акунеу.
Колькi рыбiн з ракi
Выцягнулi рыбакi? (7 рыбiн)
Вожык па лесе iшоу,
На абед грыбы знайшоу:
Два пад бярозай,
Адзiн пад асiнай.
Колькi iх, адкажы,
У пляценым кашы? (3 грыба).
Ля варот
Дзве кошкi—
Вунь, катаюцца
Клубком.
Палiчы
У кошак ножкi,
А пасля
Падумай трошкi,
Праз якiя дзверы
Кошкi
Забягуць хутчэй
У дом?
( у кошак не ножкi, а лапкi. У дзвюх кошак-8 лапак. У дом забягуць праз адчыненыя дзверы.)
Музыка: Ну што ж, малайцы! Не згубiлiся, нашы задачы-жарты правiльна рашылi.
Гаспадынька, не скупiся,
Каб ячмень твой урадзiуся…
Песеннiк: (падхоплiвае)
Каб нажалi 100 коп жыта..
Механоша: (працягвае)
Каб была сямья уся сыта..
Каза: (працягвае)
Каб скацiна вадзiлася..
Зорканоша: (працягвае)
Каб пшанiца радзiлася…
Павадыр: (працягвае)
Залезь на баляску…
Мядзведзь:
Дастань каубаску…
Карова:
Стань на драбiнкi
Дастань саланiнкi.
Калядоушчыкi: (рэчытатывам)
Шчодры вечар, багаты вечар!
Хутчэй дарыце, нас не марыце!
Гаспадыня: Частуйцеся, госцiкi дарагiя! (усiм падае пачастункi)
Калядоушчыкi:
Гаспадыня добрая i вельмi шчодрая!
Гаспадыня:
Я вас буду частаваць, а дзеткам трэба танец паказаць.
Танец «Крыжачок»
Павадыр: Смачныя ласункi у цябе, Гаспадыня, ды мала iх!
Гаспадыня: Калядоушчыкi, даражэнькiя, зараз мы вам свае сурвэткi яшчэ падорым. Вось толькi дзецi над iмi паварожаць.
(выходзiць Цыганка)
Цыганка: Добры вечар, шчодры вечар усiм людзям на увесь вечар! Цi пазналi вы мяне, сябры? …так! Добра! У цудоуны калядны вечар збываюцца розныя пажаданни. Калi вы вельмi пастараецеся, магчыма, вашы жаданнi так сама збудуцца.
Гульня «Чарадзеi»
( Цыганка прапануе дзецям «паваражыць» — узяць папяровы круг – «сурвэткi», потым загадаць жаданне i падзялiць яго на дзве роуныя часткi (скласцi напалам), параунаць часткi, загадаць яшчэ адно жаданне i яшчэ раз скласцi напалам. Потым цыганка прапануе расфарбаваць кожную частку «сурвэткi» розным колерам- «для радасцi у наступным годзе».)
Цыганка: Кожная «сурвэтка» мае свой магiчны сэнс, Каляда пройдзе у гэтым годзе i абавязкова вернецца у наступным годзе, а вашыя мары i пажаданнi абавязкова здейсняцца i будзе вам шчасце цэлы год.( Цыганка збiрае «сурвэткi» i аддае калядоушчыкам.)
Музыка: якiя дзецi умелыя ды разумныя!
Песеннiк: Давайце пагуляем!
Гульня «Зайцы на гары стаялi»
У гульнi прымаюць удзел усе калядоушчыкi. Гучыць беларуская народная музыка, дзецi скачуць. Хтосьцi з калядоушчыкау прамауляе:
Зайцы на гары стаялi,
Зайцы пальцы выкiдалi.
Калi музыка сцiхае, паказваюць картку з лiчбай (ад 0 да 10), а дзецi падымаюць столькi ж пальцау, але абавязкова на абедзвюх руках. Гульня паутараецца некалькi разоу.
Каза: Цi ведаеце вы калядную песню пра мяне?
Дзеци: а як жа? Ведаем!
Карагод «Го-го-го каза».
Механоша: Вось як добра мы спявалi ды танцавали! Чым, Гаспадыня, Казу пачастуеш?
Гаспадыня: Дам я козцы-казе качан капусты! (дае качан).
Карова: А мну-у?
Мядзведзь: (наблiжаецца да iх, адштурхоувае Карову, тая адыходзiць, яе супакойвае Каза) Мне!
Гаспадыня: А ты спачатку паслужы, што умееш пакажы!
(Павадыр выводзiць Мядзведзя на сярэдзiну залы)
Павадыр: Пакажы, Мiша, як Гаспадыня цеста у дзежцы месiць (мядзведзь садзiцца на падлогу, падкручвае ногi, таучэ кулакамi, iмiтуючы замешванне цеста у дзяжы.) А як дзецi зацiрку ядуць? (Мядзведзь « дастае вялiкую лыжку» i лье за каунер.) А як Гаспадыня прыгажосць наводзiць? (Мядзведзь выцягвае левую лапу уперад, а правай iмитуе, як жанчына прыхарошваецца.) А як дзецi танцуюць? (Мядзведзь смешна падскоквае i круцiцца на месцы.) Цi зарабiу Мишка калядны ласунак?
Гаспадыня: Так, зарабiу! Вось табе, Мiшка, бочачка меду! (Мядзведзь радасна прытанцоувае).
Калядоушчыкi: А нам?
Гаспадыня:
Будзе, будзе Каляда
Мне гасцiнцау не шкада
Просiм гаспадыню ушанаваць,
Каляду паспрабаваць!
Вось калядныя, блiны ладныя
Каубаса , яечки
Пышкi, перапечкi!
(Гаспадыня звяртае увагу на стол са стравамi.)
Калядоушчыкi: (кланяюцца)
Кааб ваша хата была заужды багата!
Гаспадар: мы бачылi, якiя вы спрытныя,калядоушчыкi! Але ж i дзецi нашы вунь якiя здольныя! Сядайце ды на iх падзiвiцеся!
Гульня «Калядныя падарункi»
Гаспадар: А зараз,мае дараженькiя дзеткi, мы з вамi паглядзiм з чым прыйшлi да нас калядоушчыкi!..
Гаспадар прапануе дзецям адгадаць , што накалядавалi госцi-калядоушчыкi: знайсцi на дотык у торбе розныя прадметы. Калi дзецi дастануць iх , ен прапануе вызначыць, па якiх прыкметах можна iх раскласцi (па форме, велiчынi, ужыванню), для выяулення мноствау карыстаюцца абручамi. Потым гаспадар прапануе згрупаваць прадметы па дзвюх прыкметах (напрыклад, у адзiн абруч пакласцi вялiкiя круглыя прадметы, а у другi квадратныя маленькiя.)
Гаспадар: Малайцы! Добра!
Музыка: (кiдае зерне)
Святкуем калядкi, лавiце зярняткi!
Механоша: (кiдае зерне)
Дадзiм трошкi жыта для дабарабыта!
Зорканоша: (кiдае зерне)
Лавiце жыта рукой,
Каб быу добры настрой!
Песеннiк: (кiдае зерне)
Каб моцна грэла сонца,
Кiну жыта у аконца!
Усiм дабро дарыце, радасна жывiце!
Гучыць беларуская народная песня «Ой, свят вечар, свят!»
Усе выходзяць з залы.
Государственное учреждение дошкольного образования
«Ясли-сад №32 г.Барановичи»
Сцэнарый забавы
«Калядкi»
для дзяцей старэйшай группы
Музыкальный руководитель
Брюханова Н.С.
2018 г.
Людміла САЛЯНКА. «Роднае слова» Студзень 2013 г.
Дзейныя асобы: Вядучы, калядоўшчыкі, Гаспадар, Гаспадыня, Каза, Мядзведзь.
Вядучы. Добры дзень, дарагія сябры! Вось і надышлі зімовыя святкі-калядкі. Здаўна нашы продкі ўмелі сустракаць і праводзіць святы. Давайце і мы далучымся да калядоўшчыкаў і паглядзім, з чым яны да нас завіталі.
Гучыць песня «Ой, калядачкі, бліны-ладачкі” .
1-ы калядоўшчык.
Ой, калядачкі-калядкі!
Дружна плешчам мы ў ладкі.
3 песняй па сялу ідзём,
Зорку-сонейка нясём.
2-і калядоўшчык.
А зорачка наша іскрыстая
На жытцо каласістае,
На зернейка залатое,
На дабро маладое.
3-і калядоўшчык;
На вясенку красную,
На зораньку ясную,.
На вадзіцу талую,
На пашаньку ўдалую.
4-ы калядоўшчык.
На даўжэйшы дзянёк,
На дружны ручаёк,
На цёплыя лецечкі,
На пахкія кветачкі.
5-ы калядоўшчык.
А мы — вяскоўцы знатныя,
Да песень-танцаў здатныя.
Ды і ўсякая праца ў нас спорыцца,
Ніхто за намі не ўгоніцца.
6-ы калядоўшчык.
I жняцы мы, і касцы,
Ва ўсіх справах малайцы.
Ёсць запасы ў нашых амбарчыках,
А ў хлявах — акурат па кабанчыку.
1-ы калядоўшчык.
На падвор’ях гусі, куры з петухом,
Пчолкі ёсць і соты, поўныя з мядком,
Пачастуюць госця, толькі еш,
Што пасля аж песню запяеш.
2-і калядоўшчык.
Як ідзём мы — люба паглядзець!
Ходзіць з нашай калядой мядзведзь.
I казу вядзём з сабой якраз,
Вось і хатка, дзе чакаюць нас.
Калядоўшчыкі заходзяць у хату.
3-і калядоўшчык.
Добры вечар у добрую хату!
А ці рады вы нам, ці не рады?
Гаспадыня.
Рады, рады. Даўно вас чакалі,
Тры разы ў акно выглядалі.
Гаспадар.
Заходзьце, просім у святліцу,
Нясі, гаспадыня, гасцінцы.
Гаспадыня ставіць на стол розныя стравы.
Гаспадыня.
Вось блінцы аўсяныя,.
На яйках замяшаныя,
Капуста, бульбачка і квас!..
Прашу бліжэй сабрацца вас.
Калядоўшчыкі падыходзяць да стала. Каза круціць галавой, валіцца на падлогу.
4-ы калядоўшчык.
Ах, наша козачка пакацілася,
На бачок павалілася.
Заплюшчыла вочкі, не есць і не п’е.
Не тыя прысмакі гаспадыня дае.
Гаспадыня.
Ой, што ж я зрабіла не так?
I які трэба козачцы прысмак?
5-ы калядоўшчык.
Калі можна, гаспадарочкі, з вашае ласкі —
Наша козачка надта любіць каўбаскі.
Гаспадар.
Во, а мы пра каўбаску забылі,
Ледзь бедную скацінку не ўквялілі.
Уставай, козачка, уставай,
Вось каўбас шасток — выбірай.
Каза і калядоўшчыкі падыходзяць і выбіраюць каўбасы.
6-ы калядоўшчык.
Возьмем адну, кругленькую, як сонца,
Каб у вас быў дастатак бясконцы.
1-ы калядоўшчык.
Каб не было хвароб і бед,
Возьмем яшчэ адну на абед.
2-і калядоўшчык.
Каб не было ніколі сваркі,
Мы не пагрэбуем і скваркай.
3-і калядоўшчык.
А наш Мішка-мядзведзь любіць карагоду.
Можа, дасцё, ягамосці, крышачку мёду.
Наш Мішка заўсёды спрытны і лёгкі,
Калі хто дасць мёду — адразу ў скокі.
Гаспадар.
Уважым, уважым вашага Мішку.
А ці ёсць пад мёд у вас міска?
4-ы калядоўшчык.
Дзядзечка! Ёсць і жбанок, і начоўкі,
Калі не паднімем, возьмем сані з вяроўкай.
Гаспадар выносіць гладышак мёду. Мядзведзь спрабуе, кланяецца гаспадарам. Гучыць музыка, усе танцуюць.
5-ы калядоўшчык.
Каб жыта расло ў вас і колас быў дужы,
А ў садзе каб спелі вішні і грушы.
Каб бульба радзіла, і морква, і рэпа,
А ў хаце быў хлеб, а яшчэ і да хлеба.
6-ы калядоўшчык.
Жадаем, каб вашая хата
Была заўсёды багата
Скацінкай, аўчынкай,
Кудзеляй, пярынкай.
1-ы калядоўшчык.
Тонкім кужальком,
Саламяным сенніком,
Тканымі дыванамі,
Ільнянымі ручнікамі.
2-і калядоўшчык.
Падушкамі аж пад столь,
Толькі каб не з’ела моль,
А яшчэ маслам і салам поўным цабэркам,
Фіранак, карункаў багатым куфэркам.
3-і калядоўшчык.
I малачком, і кумпячком,
I цёплым хлебам з печы,
I камізэлькай на плечы.
4-ы калядоўшчык.
Сыночкамі-дочкамі
I ўнучыкамі-званочкамі.
5-ы калядоўшчык.
Здароўя вам моцнага на сто год,
Жыць доўга без турбот і нягод.
Калядоўшчыкі кланяюцца гаспадарам, ідуць да дзвярэй.
Гаспадар.
Дзякуем, дарагія госці,
За добрыя пажаданні.
1-ы калядоўшчык.
I мы вам удзячны, прабачэння просім.
А нам яшчэ хадзіць да рання.
2-і калядоўшчык.
Сонечнага вам свята,
Каб ваша шчодрая хата
Часцей гасцей сустракала,
А сэрца ад шчасця спявала.
3-і калядоўшчык.
А грошай вялікіх нікому не раю,
Бо ім не бывае ні меры, ні краю.
4-ы калядоўшчык.
А ўсіх багаццяў яшчэ ніхто не пазбіраў па свеце,
Таму заставайцеся з дабрынёй і спагадай
I з мудрай вясковай парадай,
А мы з Калядою пайшлі да суседзяў.
Усе калядоўшчыкі з музыкай, спевамі і танцамі выходзяць на вуліцу.
«Пришла Коляда – отворяй ворота»
Левон, Левониха, Чёрт, Нестерка, Цыганка, Медведь, Ведьма — взрослые; Козочка – ребёнок.
Дети и взрослые под весёлые колядные песни заходят в зал и рассаживаются на стульчики.
В центр зала выходит Ведущая.
Ведущая: Добрый вечер всем! Ой, сегодня, а не завтра, не вчера к нам приехали Святые вечера!
Развесёлые Святки — хороводы и колядки!
Ребёнок: Это что такое —Святки?
Ведущая: Вы не знаете, ребятки?
Что ж, придётся рассказать и, конечно, показать.
Праздник этот самый длинный. Он весёлый и старинный.
Наши предки пили, ели, веселились две недели.
От Рождества и до Крещения, приготовив угощенье,
Пели разные колядки, по дворам ходили в Святки.
Наряжались и шутили, праздник ждали и любили.
Так давайте же сейчас встретим мы его у нас.
Будем мы шутить, кривляться, бегать, прыгать, забавляться.
Руку дай скорее друг, ждёт нас всех весёлый круг.
Исполняется общий танец «Потанцуй со мной, дружок».
Дети садятся.
Ведущая: К нам на Святки
Пришли колядки —
Блины да оладьи,
Зима да морозы.
Давайте сейчас с вами заглянем в избу к Левону и Левонихе и посмотрим, как же проходил этот праздник.
Декорации дома Левонихи и Левона, загорается ярче свет и иллюминация. Появляется Левон, осматривает избу, зевает и ложится на печи. Входит Левониха.
Левониха: Левон! Левон! Да где ты? Куда подевался? (ищет). Да что ж это такое делается? Спит на печи, как пшеницу продавши. Вставай, чего ты разлёгся. Я уже и кабанчика накормила, и кур, и гусей, воды принесла и печь вытопила, блинов, пирогов напекла, а ему ничего не надо. Вставай говорю, скоро колядовщики придут.
Левон: Встаю, встаю (осматривает дом). Ай да жена у меня, всё приготовила! Всё успела! Красавица ты мая, цветочек мой. Левон танцует и поёт песню “Чаму ж мне не пець”.
Левониха: Люди добрые, посмотрите на него. В доме ещё полно работы, а он всё поёт. Принеси сена, надо за стол садиться, кутью есть.
Левон: Да иду, иду.
Левон идёт за сеном.
Левониха: Ох, устала я что-то (садится). Живём мы с Левоном не богато: есть у нас пять овечек, коровка, бычок, четыре свинки, кабанчик, куры, гуси, цыплята и один петух, чубатый. Ну, где мой Левон? Снова его не дождаться.
Левон: Иду, иду, моя голубочка! Вот сено на стол принёс, готовь, моя дорогая. А я тебе помогу.
Под музыку накрывают на стол.
Левон: Какой богатый стол у нас на Святки! Чего тут только нет.
Садятся за стол, крестятся.
Левониха: Первую ложку кутьи надо отнести к окну и сказать: «Мороз, Мороз, иди кутью есть. Чтоб ты не морозил летом рассаду». Несут ложку к окну. Со стола неожиданно падают ложки.
Левониха: Ой, ложки падают, наверное, колядовщики идут.
Левон: Пусть заходят, у нас всего много. Я очень рад гостям. Улыбается, поглаживает себя по животу.
Левониха: Посмотрите вы на него. Сидит, рот до ушей, хоть верёвочки пришей. Иди гостей приглашай.
Очень громкий стук в дверь, забегает Чёрт.
Левон: Чего стучишь – барабанишь? Какие новости нам принёс? Что нового в деревне?
Чёрт:Нового ничего нет. Только ходят везде колядовщики. А я впереди них бегу, вот и в ваш дом зашёл. Дари мне, хозяин, бочку пшеницы, бочку жита, мешок овса – наверх колбаса.
Левон: Ах ты, Чёрт лохматый, хвост полосатый. Колядовать тебе надо. Тебе надо в лесу сидеть, да на звёзды смотреть. Левониха, а где это наш мешок? (Левониха приносит большой мешок). А ну, загляни в мешок, может там колбаса лежит.
Чёрт залазит в мешок, Левон с Левонихой его завязывают и выносят из избы. Возвращаются в избу, ругая Чёрта. Слышится шум толпы. Стук в дверь, заходят дети.
Все: Добрый вечер тому, кто в этом дому!
Левон: Милости просим к нам в гости.
Левониха: Откуда вы?
1 ребёнок: Мы ходили, играли, пели, колядовали. Пришли и в ваш дом.
Здравствуйте хозяин и хозяйка
Золотая голова, шёлковая борода.
Ради праздника Христова
Вы подайте пирожка,
Пирожка хоть пресного,
Хоть кисленького,
Да пшеничненького!
Отрежьте потолще,
Подайте побольше!
2 ребёнок:
Не дашь пирога —
Мы корову за рога.
Не дашь блинка –
Мы хозяев в пинка!
Подавайте, не ломайте,
Всем ребятам раздавайте.
3 ребёнок:
Дай, хозяйка, колбасу, а не то дом твой растрясу!
Да возьми ножа острого, отрежь сала толстого!
Левониха: А за что ж вас угощать? Сначала надо спеть да станцевать.
4 ребёнок: А музыка будет играть?
Будем сейчас петь и танцевать.
ИСПОЛНЯЕТСЯ ПЕСНЯ «КОЛЯДА»
Коляда, коляда, отворяйте ворота.
Пришла Коляда накануне Рождества. С пышками, с лепёшками, со свиными ножками. Доставайте сундучки, подавайте пятачки.
Хоть рубль, хоть пятак, не уйдём из дома так. Коляда, Коляда, подавай пирога. Подай, не ломай, а по целому давай. Кто даст пирога, тому полно живота. Кто не даст пирога, мы корову за рога. Коляда, коляда, отворяйте ворота.
Пришла Коляда накануне Рождества.
Левониха: Ой, как хорошо поёте!
Наверное, от бога талант имеете.
Левониха угощает детей, приглашает их присесть.
Слышится шум толпы, весёлый смех. Стук в двери, заходят дети.
Все: Добрый вечер.
Левон: Добрый, добрый.
1ребёнок: Мы от дома к дому идём,
Коляду с собой ведём.
Чтоб в каждом доме было богатство.
Чтоб скотинка водилась, чтоб пшеница уродилась.
Старый год кончаем, новый начинаем.
2ребёнок: Сеем, веем, посеваем,
Добрых хозяев поздравляем.
На Новый год, на новое счастье
Пусть у вас уродится и пшеничка, чечевичка,
На поле копнами, на столе пирогами.
Кому вынется – тому сбудется,
Тому сбудется, не минуется.
3 ребёнок: Чтобы курочки водились,
Чтобы свинки поросились,
Чтоб коровушки телились,
А кобылки жеребились!
Чтобы счастье и веселье
Было в доме круглый год,
Чтоб гостей не в проворот!
Левониха: Спасибо вам за ваши пожелания. С чем вы ещё пришли, колядовщики? Чем вы нас повеселите?
4 ребёнок: А музыка будет играть?
Будем сейчас петь и танцевать.
ИСПОЛНЯЕТСЯ ПЕСНЯ «ПРИШЛА КОЛЯДА» Пришла Коляда накануне Рождества. Мы ходили, мы искали Коляду святу. Мы нашли Коляду у Левона во двору. Левонов двор – железный тын. Посреди двора три терема стоят. Во первом терему – красно солнышко. Красно солнышко – свет хозяюшка. Во втором терему – светел месяц.
Во третьем терему – часты звёздочки.
Светел месяц – то хозяин тут.
Часты звёздочки — малы детушки. Пришла Коляда накануне Рождества.
Дай Бог тому, кто в этом дому: Золота, серебра, пышных пирогов, мягоньких блинов.
Пришла Коляда накануне Рождества.
Левон: Ой, как хорошо вы пели, спасибо вам, вот вам и сыр на тарелке, и сало, и денежки. Проходите, гости дорогие, присаживайтесь.
Слышатся звоночки.
Левониха: Слышите, дети, звоночки. Это Коляда едет на серенькой лошадке. А ещё на Святки Козу водили, чтобы на поле был хороший урожай, а ещё Медведя водили, чтобы в семье были все здоровые и богатые. А также пели колядные песни.
Слышится чей-то разговор. Стук в дверь. Заходит Нестерка с Козой.
Нестерка: Добрый вечер тому, кто в этом дому. Святой вечер!
Левон: Добрый вечер.
Нестерка: А вы рады нам?
Левониха: Рады, рады!
Нестерка: Вынеси-ка нам, хозяин, колбасы, сала, да побольше.
Левониха: А с чем ты к нам пришёл?
Нестерка: С Козой серой, весёлой.
Левон:Ой, а пусть она поскачит.
Нестерка: Давай Коза, поскачи. Эй, музыканты, играйте, а хозяин с хозяйкой всех гостей в хоровод приглашайте.
ХОРОВОД «ТУПУ – ТУП, КОЗА».
1. Тупу – тупу – туп, Коза. Тупу – тупу, дереза. Тупу на Колядки. Тупу на оладки. 2. Тупу – туп, Коза ногой. Тупу – туп, Коза другой. Тупу на Колядки. Тупу на оладки.
3. Тупу – туп, скользкий лёд. Тупу –туп, Новый год.
Тупу на Колядки. Тупу на оладки.
4. Тупу – тупу – туп, Коза. Тупу – тупу, дереза. Ты, Коза, уж не зевай. И ребяток догоняй.
В конце хоровода Коза ловит детей, дети убегают, а Коза падает.
Левониха: Ай, ай, умерла, Коза! А Боже ж мой.
Нестерка: Да нет. У меня Коза учёная, любит угощения, хочет подарочки.
Левониха:Сейчас, сейчас, так хорошо она скакала, заработала угощения.
Левониха подносит капусту, но Коза мотает головой, шепчет на ухо Нестерке, что хочет капусты не хрустящей, а шелестящей, т.е. денежки. Нестерка говорит об этом Левонихе. Та даёт Козе деньги и приглашает их за стол. Слышатся цыганские песни.
Левон: А гости к нам спешат, всё идут и идут. Видите, сколько их, как снега зимой.
Появляются Цыганка и Медведь.
Цыганка: Добрый вечер вам!
Левон: И вам добрый вечер!
Цыганка:На Коляды мы пришли, мешок большой мы принесли! Чтобы вы нас угостили, много чего подарили! Дай нам, добрый человек, огурцов банку, яиц полмиски, белым сырам намазанную, колбасой обкрученную.
Левониха: Ой, ты хитрая, Цыганка. Не плясала и не пела, а угощенья захотела. Порадуй нас чем-нибудь.
Цыганка: Тай, тай, налетай,
В игру со мною поиграй!
А в какую не скажу,
Догадайтесь сами
Девочки с усами,
Мальчики с косами.
Да ладно, игра называется «Пирог».
Коляда, Коляда, не хочешь пирога?
С луком, с перцем,
С комариным сердцем.
Дети стоят в двух шеренгах друг к другу лицом. Между шеренгами садится участник, изображающий «пирог». Все говорят слова:
Да экий он высокинький,
Да экий он широкинький,
Да экий он мякошенький,
Режь его да ешь.
При словах «высокинький» поднимают руки вверх, «широкинький» — разводят в стороны, «мякошенький» — гладят по животу. Сразу после слов «Режь его да ешь» к «пирогу» бегут по одному участнику от каждой шеренги. Кто первый коснётся «пирога», уводит его в свою команду, а неудачник остается изображать «пирог». Выигрывает группа, забравшая больше «пирогов».
Цыганка:
А ещё у меня есть медведь лохматый, поймал его дед бородатый, он мёд хотел весь слизать, ну как его тут не поймать. Сейчас он рассмешит вас, он послушный у нас. Покажи, Миша, как хозяйка тесто месит? А как девушки в зеркальце глядятся, на танцы рядятся? А как мальчишки-шалунишки бьются, кулаками дерутся? А как старый дед ногами стучит, на мальчишек ворчит? А как мужик на работу идёт? А как с работы? А теперь, Миша, попляши и ребятам покажи, как старушки пляшут, да платочком машут. Медведь отрицательно качает головой и рычит. Цыганка: Да что же такое? Мы про музыку — то забыли, не может наш Михайло Иваныч без музыки плясать, а ну-ка, ребятки, поможем Мишеньке, разбирайте инструменты. Дети берут инструменты, играют. Медведь танцует. Цыганка: Приободрись Михайло Иваныч, поклонись, поблагодари за почёт да за уваженье. Понравился ли вам наш артист? Тогда похлопайте!
Под аплодисменты Медведь кланяется и садится. Цыганка: А вы знаете, что в святочные вечера все гадали, самое время узнать свою судьбу.
У Цыганки в мешочке находятся предметы для гадания. Цыганка обходит всех и шутками комментирует каждый предмет, который достают дети или взрослые.
1. Ножницы – парикмахером станешь.
2. Сантиметр – портным (-ихой).
3. Книжка – писателем, учёным.
4. Ноты – музыкантом.
5. Краски – художником.
6. Бинт – врачом.
7. Монеты – бухгалтером. 8. Ленточка — ленточка далеко расстелится, ждёт тебя путешествие.
9. Вата – кому станется, мягкая жизнь достанется.
10. Пуговка – кому попадётся, обновкой обернётся.
11. Зёрнышко – мышь по горнице бежит, каравай в дом тащит, в этом доме достаток будет, благополучие.
12. Колечко – сей, маменька, мучицу, пеки пироги. К тебе будут гости, ко мне женихи.
13. Монетка – к достатку, жить будете богато.
14. Спичка – крепкое здоровье, хорошая жизнь.
15. Конфетка – вытащил конфетку, будет сладко деткам.
16. Ключик — к новоселью, новому жилью.
17. Карандаш – к хорошим успехам в школе.
18. Звоночек – к хорошим новостям.
19. Зеркальце — ходить весь год красивым.
20. Картошка – ждет большое счастье.
21. Гвоздь — на пороге гость.
22. Скрепки — новые друзья.
23. Погремушка – жизнь весёлая.
Левон: Ой, и повеселили же вы нас. Сейчас дадим и яиц, и колбасы, чтоб домой отнесли.
Левон с Левонихой идут к столу, а Цыганка крадёт сапоги Левонихи. Хозяева угощают Цыганку и Медведя.
Цыганка: Чтоб всегда в вашем доме медовуха велась – для хозяина! А медок сладкий – для хозяйки. Счастья и удачи – для детей ваших.
Выходят.
Левониха: Ой, мои сапоги украли, они вот тут стояли. Это ты, Левон виноват, стоишь ворон считаешь. (плачет)
Левон: Не плачь, моя голубка! Ой, топну ногой, да притопну другой! Сколько я не топочу, танцевать ещё хочу. (заходит за печь) Левониха: А этому всё нипочём. Всё ему танцевать, да веселиться. Левон: Держи, моя красавица, вот тебе новые сапожки. Хотел попозже подарить, но раз такое дело… принимай подарок.
Левон дарит Левонихе новые сапожки. Та рассматривает их, радуется да примеряет. Левон подходит к окну.
Левон: Метель разыгралась на улице. Вот и свет погас, неси-ка, Левониха, свечку.
Левониха идёт за ширму и зовёт Левона. Появляются Чёрт и Ведьма.
Чёрт: Посмотри, куда я тебя привёл. Я уже здесь был сегодня, но меня хозяин обманул и посадил в мешок. Но я убежал и пришёл сюда ещё раз, но уже вместе с тобой. Ведь вместе мы – сила. А посмотри , сколько здесь мелочи собралось. Дети, а откуда вы тут появились?
Дети: Мы пришли на Святки.
Чёрт: Ага! На Святки -колядки! А я знаю, что на Коляды играют в игры. Вы хотите поиграть со мной и Ведьмочкой?
ИГРА «ХВОСТЫ» В конце игры Ведьма хватает Чёрта за хвост и отрывает его. Ведьма предлагает поиграть с хвостом Чёрта. ИГРА «ПЕРЕТЯНИ ХВОСТ (канат)».
Ведьма: А что это за Колядки, когда нет ни блинов, ни оладки.
Чёрт: Как нет? Иди за мной. Идут к столу, угощаются. Появляются Левон и Левониха.
Левониха: Ой, свят, свят (крестится)
Левон: Чего это вы здесь без приглашения, да без разрешения угощаетесь?
Ведьма: Мы пришли печь вам поломать, да блины позабирать.
Левониха: Неси, Левон, хворостину, мы их сейчас угостим. (прогоняют, свет включается)
Левониха: Дорогие гости – счастья и здоровья!
Вам жить поживать да добра наживать.
Чтоб долгие годы жили,
Чтоб здоровыми были.
Левон: Спасибо вам, гости хорошие,
За встречу и слова ваши хорошие!
Чтоб пилось вам и елось,
И танцевать и петь хотелось! А ещё есть такая примета – если звёздочку с неба поймаешь и желание загадаешь, то оно непременно исполнится.
Левон берёт воздушный шар, который украшен разноцветными звёздочками, а внутри шарика лежат разноцветные звёздочки из фольги.
Левон: Ребята, ловите! Прокалывает шарик, рассыпаются звёздочки, дети ловят звёздочки и загадывают желания.
Загадали желание? Только берегите звёздочку.
Левониха: Ну, а сейчас пришло время для угощенья. Под весёлые колядные песни всех угощают блинами, затем прощаются. Праздник заканчивается.
Хочу поделиться с вами очень интересным белорусским сценарием — «Калядная ноч», по которому мы проводили Колядки в нашем детском саду. В представлении были задействованы дети старших групп и они отлично справились с белорусским языком. Прикладываю также фотографии с праздника.
«Калядная ноч»
Лявон, Лявонiха, Чорт, Мiкiта, Каза, Цыган, Цыганка, Мядзведзь, Ведзьма — дарослыя.
Хата Лявоніхі і Лявона, запальваецца святло. Лявон ляжыць. Уваходзіць Лявоніха.
Лявоніха: Лявон! Лявон! Ды дзе ты? Куды запрапасціўся? (шукае). А што ж гэта такое робіцца? Спіць на печы як пшаніцу прадаўшы. Уставай, чаго ты разлёгся. Ужо я і кабанчыка накарміла, і кур, і гусей даглядзела, вады прынесла і ў печы выпаліла, бліноў, пірагоў напякла, а яму нічрога не трэба. Уставай кажу, хутка калядоўшчыкі прыйдуць.
Лявон: Устаю, устаю (аглядае хату). Ай да жонка ў мяне, усе падрыхтавала! Усё даглядзела! Красочка ты мая, кветачка (спявае песню “Чаму ж мне не пець”).
Лявоніха: Людзі добрыя, паглядзіце на яго. У хаце процьма работы, а ён толькі спявае. Прынясі сена, трэба за стол садзіцца, куццю ечці.
(Лявон ідзе за сенам)
Лявоніха: Ой, стамілася я зусім (сядае). Жывем мы з Лявонам небагата есць у нас пяць авечак, кароўка, бычок, чатыры свінкі, парсючок, куры, гусі, качаняты і адзінпевень, чубаты. Ну, дзе мой Лявон? Ізноў яго не дачакацца.
Лявон: Іду, іду, мая галубачка! Вось сена на стол прынес, гатуй, мая дараженькая.
(спяваюць і накрываюць на стол.)
Лявон: Які багаты стол калядны! Чаго тут толькі няма.
(Садзіцца за стол, хрысцяцца. Першую лыжку куцці нясуць да акна і клічуць: “Мароз,
Мароз, хадзі куццю есці. Каб ты не марозіў летам расаду”). Падаюць лыжкі.
Лявоніха: Ой, лыжкі падаюць, мабыць, калядоўшчыкі ідуць.
Лявон: Хай заходзяць, у нас усяго багата. Я вельмі рад гасцям.
Лявоніха: Паглядзіце вы на яго. Сядзіць, рот да вушей, хоць ты вяровачкі прышый. Ідзі гасцей запрашай.
(Стук у дзеры, выбегае чорт).
Лявон: Чаго стукаешь – грукаешь? Якія весткі прынес да нас? Что дзе новага ў весцы?
Чорт: Новага нічага няма. Толькі ходзіць усей всякая Каляда калядуючы ды жубруючы. А я наперадзе калядоўшчыкаў бягу, зараз і ў вашу хату зайшоў. Дары, гаспадар, бочку пшаніцы, бочку рыцы, рэшэта аўса – наверх каўбаса.
Лявон: Ах, ты Чорт калматы, хвост паласаты. Калядаваць табе трэба. Табе трэба ў лесе сядзець ды на зоркі глядзець. Лявоніха, а дзе ж гэта наш мех? (нясе мех). А ну, т зірні ў мех, мабыць там каўбаса ляжыць.
(Чорт залазіць у мех, Лявон з Лявоніхай яго завязваюць. Стук у дзверы, уваходзяць дзеці.)
Усе: Добры вечар, таму хто ў гэтым даму!
Лявон: Міласці просім да нас ў госці.
Лявоніха: Ад куль вы?
1 дзiця: Мы ходзілі, гулялі, спявалі, калядавалі. Прыйшлі і ў вашу хату.
2 дзiця: Гаспадар, частуй гасцей. З глеці – рэглатам, з печы – пірагом.
3 дзiця: Дай, цетка, каубас, бо я хату растрасу!
4 дзiця: Дай, цётка пірог, я пайду з а парог!
5 дзiця: Вазьмі нажа вострага, адрэж сала тоўстага!
Лявоніха: А за што ж вас частаваць? Спачатку трэба паспяваць. Перш чым калядаваць, Прыйдзецца патрабаваць.
6 дзiця: А музыка будзе граць?
Будзем зараз мы спяваць.
Песня “Запрашала ліска курку”
Лявоніха: Ой, як хораша спяваеце!
Мусіць, ад бого талент маеце.
(Лявоніха частуе дзяцей, запрашае іх сесці).
(Стук у дзверы, уваходзяць дзеці).
Усе: Добры дзень вам у хату.
Лявон: Добры дзень.
1дзiця : Мы ад хаты да хаты ідзем
Каляду з сабою выдзем.
2 дзiця: Каб у кожнай хаце
Было багацце.
3 дзiця: Каб скацінка вадзілася.
Каб пшаніцца урадзілася.
4 дзiця: Стары год канчаем
Новы пачынаем.
5 дзiця: Хай будзе ён здароў.
Нам прышле дароў.
Лявоніха: Дзякуй вам за вашы пажаданкі. З чым вы прыйшлі, калядоўшчыкі? Чым вы нас павясяліце?
6 дзiця: Чаму музыка не грае? Зайграце музыкі, зайграйце, усе ў радочкі пастаньце.
Песня “Лясныя музыкі”
Лявон: Ой, як добра спявалі, дзякуй вам, вось вам і сыр на талерцы, і сала, і капеечкі. Праходьце госці дараженькія і сядайце.
(Чуваць званочкі)
Лявоніха: Чуеце, дзеці, званочкі. Гэта каляда, едзе на сівінькім коніку. Каляда – гэта даўняе свята, на якім вадзім Казу, каб на палі быў добры ўраджай, вадзілі Мядзведзя, каб у сямьі былі усе здаровыя і багатыя. Спявалі шчадроўкі.
(Уваходзіць Мікіта і Каза)
Мікіта: Шчодры вечар таму, хто ў гэтым даму. Святы вечар!
Лявон: Добры вечар.
Мікіта: А ці рады вы нам?
Лявоніха: Рады, рады!
Мікіта: Вынесь жа нам, гаспадар, каўбас, пахадзі каля печкі, пашукай перапечкі.
Лявоніха: А з чым ты прыйшоў?
Мікіта: З казою шэраю, вясёлаю.
Лявон: Ой, няхай яна паскача.
Мікіта: Давай каза, паскачым, ды ножкамі пастрыкочым. Гэй, музыкі, грайце, а гаспадар з гаспадыней усіх у карагод запрашайце.
Карагод “Тупу-туп каза”
Каза ловіць дзяцей, дзеці ўцякаюць, а каза падае.
Лявоніха: Ай, ай, памерла, Каза! А Божа ж мой!
Мікіта: У мяне каза вучоная, любіць пачастункі, хоча падарункі.
Лявоніха: Зараз, зараз, так добра яна скакала, зарабіла пачастункі.
(Лявоніха падносіць пачастункі, але Каза матае галавой, шэпча на вуха Мікіте, што хоча грошы. Лявоніха запраўшае іх за стол. Чууецца стук у дзверы.
Лявон: А госцейкі да нас спяшацца, ідуць ды ідуць. Бачыце, колькі іх, як снегу зімой.
(З`яўляюцца Цыган, Цыганка, Мядзведзь.)
Цыган: Добры вечар вам! Шчодры вечар вам!
Лявон: Добры вечар і вам!
Цыганка: Дай нам, добры чалавек, капу, яек на паўміску белым сырам намазаўшы, каўбасою абкруціўшы.
Лявоніха: А чам вы нас парадуеце?
Цыган: Мядзведзем вяселым. У нас мядзвелдзь калматы, злавіў яго дзед барадаты, ен мед хацеў увесь злізаць, ну як яго тут не спаймаць. Зараз ен пацешыць нас, ен паслухмяны у нас. Пакажы, Міхай, як гаспадынька цеста месіць? А як дзяўчаткі перад люстеркам упрыгожваюцца. А як мужык на кірмаш ідзе? А цяпер, Міхай паскачы. (Мядзведзь танцюе)
Лявон: Зараз дадзім каўбасы, каб да дому няслі.
(Лявон з Лчвоніхай ідуць да сьала, а цыганка крадзе чаравічкі. Частуюць іх.)
Цыган: Каб заўседы ў вашай хацце Віно зеляно – для гаспадара! Мядок саладок – для гаспадыні. Шчасце ды доля – для іх дзетачак.
(Выходзяць)ъ
Лявоніха: Ой, мае чаравічкі укралі, яны вось тут стаялі. Гэта ты, лявон вінаваты.
Лявон: Не плач, мая галубка! Ой, тупну нагой, ды прытупну другой! Колькі, я не тапачу, танцаваць яшчэ хачу. Дзеці, а ці дапамажыце вы мне паскакаць.
Усе: Да
Пляска “Лявоніха”
(Лявон дарыць Лявоніхе чарачічкі)
Лявон: Завіруха паднялася на вуліцы. Вунь і свет пагас, нясі Лявоніха свечку.
(Лявоніха ідзе за шырму і заве Лявона. З`яўляецца Чорт і Ведзіма. Пают)
Чорт: Паглядзі, куды я цябе прывеў, Я ўжо тут быў сення, але мяне гаспадар падманіў і пасадзіў у мяшок. Але я ўцек і прыйшоў сюды яшчэ. А глянь колькі тут мелачы пазбіралася. Дзеці, а адкуль вы тут з`явіліся?
Дзiця: Мы прыйшлі на Каляды.
Чорт: Ага! На каляды! А я ж ведаю на Каляды гуляюць у гульні. Ці хочаце пагуляць са мной у гульню.
Гульня “Хвосцікі”
Ведзьма:А что гэтоа за калядкі, калі няма ні бліноў, ні аладак.
Чорт: Як няма? Хадзі за мной (ідуць за стол, частуюцца. З`яўляюцца Лявон і Лявоніха)
Лявоніха: Ой, свят, свят (крэст)
Лявон: Чаго без дазволу частуецеся?
Чорт: Мы прыйшлі печ паламаць, бліны пазьбіраць.
Лявоніха: Нясі, Лявон, хварасціну, мы іх зараз пачастуем. (праганяюць. Свет вкючаецца)
Лявоніха: А вы музыкі, грайце, грайце.
А вы, госцікі, гуляйце, гуляйце
Запрашаю ўсіх у карагод.
Карагод
Лявоніха: Шаноўныя госці – шчасця і здароў`я!
Вам жыць пажываць ды дабра нажываць.
Каб доўгія гады жылі,
Каб здаровыя былі.
Лявон: Дзякуй вам, госцейкі добрыя,
За сустрэчу прыветную!
Каб пілося вам і елася
І спявацт хацелася!
Лявоніха: Ну, а зараз частуйцеся блінамі.
О других видах творчества в детском саду смотрите в других темах:
Нетрадиционные методы и приемы рисования — рисуем манкой
Занятия — кляксография — рисование с трубочкой в детском саду
Детские аппликации из кукурузы, гороха и семечек — подсолнух
Оригами — создание лебедя с помощью треугольных модулей
Ёлка — поделки из сосновых шишек своими руками
Занятие в детском саду — нетрадиционая техника рисования – свеча + акварель + аппликация
Композиция из крупы и засушенных колосков — Ваза с цветами
Урок — нетрадиционный метод рисования — обрывание бумаги
Праграмны змест: пашыраць кругагляд дзяцей,
абагачаць іх новымі музычнымі ўражаннямі, станоўчымі эмоцыямі праз выкананне калядных песень,
гульняў, карагодаў. Развіваць творчую актыўнасць, здольнасць перадаваць музычна-гульневы вобраз, артыстызм, акцерскія здольнасці, удасканальваць іх выканаўчае майстэрства. Прывіваць любоў да беларускай народнай творчасці. Выклікаць у дзяцей радасны i святочны настрой.
Дзеючыя асобы: Цярэшка, Шчодра, Калядоўшчыкi, Каза, Цыган, Цыганка, Цыганяты, Мядзведзь, Кабыла, дзецi.
Ход свята.
Музычная зала
упрыгожана саматканымi дыванамi, ручнiкамi.Стаяць лавы, святочны стол, сялянская печ.
Гучыць музыка. У залу ўваходзіць гаспадар Цярэшка.
Цярэшка. Прывiтанне, людзi добрыя! А дзеж гэта мая
гаспадыня? Вось гасцей
ужо поўна
хата, блiны падышлi…. Шчодра! Дзе ж ты падзелася (клiча гаспадыню).
Шчодра.(выбягае) Iду-у! Бягу! Прывiтанне, людзi добрыя! Як тут мае блiнкi? Мабыць ужо падышлi? Трэба на стол збiраць. Сёння свята — Каляды. Можа i да нас калядоўшчыкi завiтаюць, не мiнуюць нашу хату. (Шчодра i Цярэшка пачынаюць збiраць на
стол святочныя стравы). Стук
у дзверы. У музычную залу ўваходзяць дзецi, спяваюць песню «Добры вечар!»
Дзецi па чарзе:
1.
Добры Вам вечар!
2. Шчодры Вам вечар!
3. Добрага здароўя! На калядны вечар!
4. Добры вечар, гаспадару!
5. Вынясi нам каўбас пару!
6. Вынясi сала, не скупiся!
7. Каб твой ячмень урадзiўся!
8. Kaлi не дасi хлеба –
9. Сцягнем з печы дзеда!
10.
Kaлi не дасi аладкаў –
11.
Сцягнем
з печы бабку!
12.
Ой,
мароз, мароз! Холадна стаяць,
Загадай грошы падаваць!!!
Шчодра. Мiласцi пpociм – кожнага ў госцi. Дзецi спяваюць песню «Каляда-калядачкi».(дзецi стаяць).
Цярэшка. Дзякую, што на калядкi завiталi! Снег, сняжок дарожку замятаў iгосц ь да нас завiтаў. Песня «Бялюсенькi сняжок».
Шчодра. Сёння ў нас на
свяце прысутнiчае карэспандэнт з часопiса
«Пралеска». Яна хоча пагутарыць з вамi дзецi.(гутарка).
А зараз, давайце пагадаем! (Запрашае дзяцей цягнуць
саломку). Хто доўгую саломку выцягне — той вялiкi вырасце,
а хто кароценькую — у тога ўсе жаданнi ў новым годзе збудуцца.
Дзщя. Белы снег
бялёшанькi, пасцялi дарожаньку,
каб мы гулялi-Каляду сустракалi! Дзецi спяваюць песню
«Каляда».(сядаюць).
Шчодра. Добра спявалi, сядайце, калi ласка, адпачнiце. Дзецi, а вы ведаеце, што ў калядныя дзянечкi нашы бабулi i дзядулi любiлi паваражыць на
глiняных гаршках. I ўсе тое, што наваражылi – абавязкова збывалася.
Без варажбы што за Калядкi? Паварожым,
рабяткi! (Варажба на глiняных гаршках).Дапамагай мне, Цярэшка! (выносяць стол,ставяць 6 гаршкоў)
(Шчодра запрашае да сябе дзіця, 1-я дзіця вымае – рушнiк.
Шчодра.Чакае цябе дарога дальняя, падарожжа. (2-е дзiця — булку)
Шчодра.
Булка — У тваей хаце
заўседы будзе дабрабыт,
дастатак!
(
3-е дзіця
— пярсценак) Пярсценак!
Сейце муку, пячыце пipaгi! Да вас
госцi будуць, А да мяне — жанiхi!
Шчодра.(4-е дзiця — стужку) Стужка–гэта багацце. Падарункi ў
новым годзе!
Шчодра.
(клiча 5-е дзiця — гузiк). А вось i гузiк! Жыць табе ў вялiкай сям’i!
Шчодра. Вось i застаўся aпошнi збаночак. Дзецi, можа i госцi нашы таксама хочуць паваражьщь? (падыходзiць да гасцей, дастаюць галiнку)
Галiнка! Да кого яна кранецца — той будзе здаровым увесь год, вылячыцца ад ycix хвароб. Шчодра дакранаецца
да ўcix дзяцей i гасцей.
Дзiця. Нашыя дзецi станцаваць хочуць,
нашыя госцi пасядзець ды на дзетак паглядзець хочуць!
Танец
«Саўка ды Грышка».(садзяцца).
Чуецца стук у дзверы. Пад музыку ў залу ўваходзяць Калядоўшчыкi з Казой.
1 Калядоўшчык. Цi дома
гаспадыня?
Шчодра. Дома, дома –
сталы прыбiраю!
2 Калядоўшчык. Добры вечар таму
– хто ў
гэтым даму!
3 Калядоўшчык. Цi ты дома, гаспадар?
Цярэшка.
Дома, дома. З чым вы прыйшлi, Калядоўшчыкi?
1 калядоўшчык. З казою шэраю, вясёлаю.
Цярэшка. Ды няхай яна паскача!
2 калядоўшчык. Каза, павярнiся.
Гасцям пакажыся!
3 калядоўшчык. Што ж, дзеткi, давайце ў
гульню гуляць!
Беларуская народная гульня «Каза».
Цярэшка. Малайцы, дзецi. I гулялi i спявалi,
сядайце, калi
ласка.
1 Калядоўшчык. Дзякуй, шчодрая гаспадынька, дай бог табе здароўя, шчасця!
Усе. Каб жылося i вялося, ды ўсё добрае збылося! З песняй «Бывайце здаровы» выходзяць.
Шчодра. Мы не будзем сумаваць,
свята будзем святкаваць!
Дзiця. Без музыкi, без дуды ходзяць
ногi не туды,
А як музыку пачуюць- самi ножанькi танцуюць! Танец «Лявонiха».
Цярэшка. Дзеткi, чуеце, да нас зноў хтосьцi iдзе! (музыка).
Заходзяць калядоўшчыкi з мядзведзям.
1 Калядоўшчык. На каляды мы прыйшлі, мех вялізны прыняслі, каб вам нас пачаставаць, шмат чаго падараваць .
Шчодра. Калі ласка, заходзьце, госці дарагія! А хто ж гэта з вамі прыйшоў? (паказвае на Мядзведзя)
2 Калядоўшчык.
Мядзведзя я вяду, ён вельмі любіць Каляду.
Мядзведзь.
Навучу вас танцаваць трошкі касалапа,
Потым буду зноў спяваць ды смактаці
лапу.
Пятку ставім на насок (паказвае), потым — зноў на
пятку.
Той, хто малы,
хто высок, пачынай прысядку.
Пахістаем галавой, лапамі памашам
Ды патопаем нагой то
адной, а то другой на Калядах нашых! (танцуюць). Дзецi сядаюць.
3 Калядоўшчык. А зараз пагуляем!
Беларуская народная гульня «Мядзведзь».
А ну-ка, пакажы, Мядзведзь, як гаспадыня цеста
ў дзяжы месіць (паказвае).
1 Калядоўшчык. Як дзед табак нюхае?
(Апчхі.) Як дзіця зацірку есць?
(На галаву накладвае.)
2 Калядоўшчык.
Як дзяўчаты перад люстэркам упрыгожваюцца?
(Прыхарошваецца.) Ці заслужыў Мядзведзь гасцінцаў?
Цярэшка. Заслужыў! Ён і артыст, і спявак, і танцор.
3 Калядоўшчык.Тады дайце нам грошай на мядок! (Гаспадар дае грошы,
Мядзведзь кланяецца,
выходзяць).
Пад музыку заходзяць цыган, цыганка, цыганяты. Цыган вядзе кабылу.
Цыган. Добры вечар вам!
Цыганка. Дай
нам, добры чалавек, капу яек на паў мiску, белым сырам намазаўшы, каўбасою абкруцiўшы.
Цярэшка.
А чым вы нас парадуеце?
Цыган. Купi, гаспадар, Кабылу, другой такой не знойдзеш.
Прадаю дарма, усяго за тысячу. Пагладзь яе, паглядзi,
якая яна ласкавая.
Цярэшка. (гладзiць, кабыла брыкаецца). За такую шкада i грошы аддаць.
Цыган. Многа ты разумееш, паглядзi, якая ў яе паходка – плыве як у моры лодка. Косю, прайдзiся павольна.
Цярэшка.
Дай табе падсаблю. Косю, прабяжыся, каб зямля задрыжала! (пiхае кабылу – яна падае).
Цыганка. А
няхай жа цябе
лiха, гаспадар. Загубiў нам кабылку!
Цыган.
За гэту чэсць давай тры кускi
сала, каб кабыла ўстала!
Цярэшка.
(смяецца) Убрыкнi цябе камар! Бяры ўжо!(частуе яго).
Вядзi кабылу ў
хлеў.(Цыган выдзе кабылу.)
Шчодра. А
табе, цыганачка, каб зарабiць каляду, трэба паваражыць.
Цыганка. (бярэ руку
Шчодры) Усю праўду скажу. Ляжаш ты спаць на мяккую канапу, i прыснiцца агурок, прыснiцца табе
бочка, народзiцца
ў цябе сынок i дочка. I дзеткам пагадаю. Гульня – варажба «Картузiкi». (падзываедзяцей па чарзе да стала …пад шапкамi ляжаць прадметы: нажнiцы – будзе цырульнiкам, кнiжка – настаўнiк, нiткi – швачка, грошы – бухгалтар.)
Цыганка. Запрашаю
вас у карагод, пагуляем!
Беларуская народная гульня-карагод «Хустачка».
(выбiраецца «гаспадыня» (дзяўчынка)
цi «гаспадар» (хлопчык).Дзецi бяруцца за рукi i ўтвараюць круг. У сярэдзiне-«гаспадыня», якая трымае ў руцэ хустачку. Усе iдуць карагодам,
прамаўляюць,
а «гаспадыня»
скача :
Гаспадыня, гаспадыня,
кiдай сваю пражу,
Зiма прайшла,
Адчыняй свае дзверы,
Завi нас у госцi!
(Так дзецi прамауляюць 2—3 разы,
але у любы момант нечакана «гаспадыня» падкiдвае хустачку ўверх.
Усе хлопцы iмкнуцца злавiць. Той, хто гэта
здолее, будзе выконваць ролю «гаспадара». Калi ў сярэдзiне карагода знаходзіцца
«гаспадар», хустачку павiнны лавiць дзяўчынкi).
Шчодра. I ты зарабiла, добра варажыла. Вось табе цукерачку, каўбасы
на талерачцы, вось табе
пiражочкi, квасу поўны ражок!
Цыган.
За такiя
пачастункi трэба танец танцаваць. Танец «Цыганачка».
Шчодра.
Ну, дзякуй нашым калядоўшчыкам i дзеткам, весела было, я аж успомнiла сваю маладосць i нават памаладзела!
Цярэшка. З даўнiх часоў людзi верылi
– як пачнеш год, так i пражывеш! Хай шчасце наш край не мiнае! (Уваходзяць
усе ўдзельнiкi
свята. Дзецi становяцца каля iх.)
Песня «Калядачкi».
Вот сценарий колядок, который мы с коллегой проводили в прошлом году. Он взят из белорусского журнала «Пралеска» (не помню номера).
ЕХАЛА КАЛЯДА У ЧЫРВОНЫМ ВАЗОЧКУ
Фальклорнае свята для дзяцей груп “Фантазёры” і “Пачамучкі”– 5-й годГаспадыня
Несцерка
Мядзведзь
Каза
Чорт
Цыганка
ВедзьмаДзеці стаяць за дзвярамі залы. Частка залы прыбрана пад сялянскую хату. Гаспадыня “спіць”, раптам “прачынаецца”.
Гаспадыня. Ой, божа ж мой, божа!
Я усё сплю ды сплю,
Так калядачкі прасплю!
Зараз прыйдуць да мяне госцейкі,
Трэба прыгатавацца.Прыбіраецца у хаце. Пад музыку у зал заходзяць дзеці.
Несцерка. На каляды мы прыйшлі,
Мех вялізны прыняслі,
Каб вы нас пачаставалі,
Шмат чаго падаравалі.Гаспадыня прыбіраецца далей.
Несцерка. Не ідуць нас сустракаць,
Трэба гучна заспяваць!ДЗЕЦІ СПЯВАЮЦЬ ПЕСНЮ “ЗАПРАЖЫЦЕ СІВЫХ КОНЕЙ”, АПР. РАШЧЫНСКАГА.
Гаспадыня. Сала няма, каубасы няма, нічога ні дам!
Дзеці. Не далі сала – каб ваша свінка не устала!
Не далі блінца – хай здохне ауца!
Не далі ляпёшкі – разаб”ём акошкі!Несцерка. Не хоча нас частаваць – пойдзем далей калядаваць!
Гаспадыня. Я ж, дзеткі, пажартавала.
Я ужо дауно гасцей чакала,
Праходзьце, калі ласка.Несцерка. Дзень добры у гэту хату!
Гаспадыня, а не прадасі ты нам хату на вечар?Гаспадыня. Чаму ж не прадаць, калі у цане сойдземся.
Несцерка. Бяры, гаспадыня, у плату цукерачкі да абараначкі.
Гаспадыня. Не, не вазьму, зубкі баляць.
— 2 —
Несцерка. Тады хустачку прыгожаю (накідвае на плечы).Гаспадыня. Ой! Вазьму! Дзякуй! Ну что ж… падарункі нашы, а хата – ваша!
Спявайце, гуляйце, Каляду сустракайце!ПЕСНЯ “МІКІТА”,АПР. РАШЧЫНСКАГА
Дзеці. Калядавалі, калядавалі, у акенца заглядалі:
Ці шырокія сцены, каб нам патанцаваць?
Ці добрая гаспадынька, каб нас пачаставаць?Гаспадыня. Хата шырокая, а частаваць вас пакуль няма за што. Спачатку пацешце мяне, тады
Будзе відаць.ПЕСНЯ “ ЗАЙГРАЙ ЖА МНЕ, ДУДАРОЧКУ”, АПР. А. РАШЧЫНСКАГА
Гаспадыня. Дзякуй вам, вясёлыя співакі, малайцы!
Несцерка. Дзякуй у кішэню не пакладзеш!
Гасапыня. Госцейкі дарагія! Здаецца, вы с Казою ішлі, дзе яна?
Козачка, пакажыся, добрым людзям пакланіся! (Козачка кланяецца.)
А няхай яна паскача, усіх у хаце павесяліць. А вы, дзеткі, дапамажыце ёй.ПЕСНЯ “КАЛЯДКІ”, МУЗ. Л. ЗАХЛЕУНАГА, СЛ. Л. ПРАНЧАНКА.
(У канцы песні Каза падае.)
Гаспадыня. А што ж гэта з вашай Козачкай зрабілася? Можа яна занядужыла?Дзеці. Устань, Козачка, расхадзіся!
Гаспадыня ідзе, каубасу нясе.Гаспадыня. Не устае!
Дзеці. Гаспадыня нясе сала,
Каб ты, Козачка, устала!Гаспадыня. Не устае!
Дзеці. Ідзе шэранькі ваучок,
Схопіць цябе за бачок!
(Каза устае.)Дзеці. Давай, Каза, папрыгаем
Ды ножкамі падрыгаем!ГУЛЬНЯ З КАЗОЙ.
Ой, козачка белая,
Ой, козачка шэрая,
Па ляску гуляла
Ды у танец запрашала. Ме!— 3 –
Каза рухаецца у сярэдзіне круга.Дзеці стаяць і спяваюць. З заканчэннем песні Каза падыходзіць да дзяучынкі ці хлопчыка, спявае “Ме” і выводзіць у круг. Танцуюць, дзеці пляскаюць у далоні. Гульня працягваецца.
Каза. Ой, як я замарылася! Трэба адпачыць. (Ідзе у куток.)
Гаспадыня. А хіба ж ты забылася, Каза, чаго ад цябе чакаюць дзеці?
Ты павінна зрабіць надыходзячы год шчаслівым, ураджайным!Каза. Добра, калі так, дам трошкі жыта для дабарабыту.
(Ходзіць па зале, прыгаворвае і рассыпае жыта.Святкуем Калядкі – лавіце зярняткі,
Каб моцна грэла сонца – кіну у аконца.
І вы, госейкі, майце усяго даволі,
А бяды – ніколі.
Нікога не хвалюйце,
Усім цяпло даруйце!Гаспадыня. Якая разумніца! Ідзі, я цябе пачастую. (Дае качан капусты, каза кладзе у мех, махае галавой і дзякуе: “Ме-ме-ме!”)
Мядзведзь. У-у-у. А мне гасцінцау!
Гаспадыня. І табе гасцінцау захацелася? Спачатку паслужы, што умееш, пакажы!
Ну-ка, пакажы, Мішка, як гаспадыня цеста у дзяжы месіць? (Мядзведзь садзіцца на падлогу і “таучэ” кулакамі перад сабой).Як дзед табаку нюхае? (Апчхі!)
Як дзіця затірку есць? (На галаву лье лыжкай)
Як дзяучаты перад люстэркам упрыгожваюцца?
Як Янка на работу ідзе? (Ледзьве пераступае).
Як з работы ідзе? (Бягом бяжыць).Гаспадыня. Ну і павесяліу ты нас, парагаталі ад душы – сапраудны артыст!
Але ж ведаю, гэта не усё, што ты умееш. Чула, што можаш басам спяваць прыгожа.Мядзведзь. З задавальненнем праспяваю.
( Пад бел. Песню “Бульба”)
1. Навучу вас танцаваць, трошкі касалапа.
Потым буду зноу спяваць ды смактаці лапу.
Усміхнёмся цсім сусядзям, ад вуха да вуха.
То хлусня, бо мы, мядзведзі, усе з музычным слухам.2. Пятку ставім на насок, потым зноу на пятку.
Той, хто малы, і хто высок, пачынай прысядку.
Пахістаем галавой, лапамі памашам
Ды патопаем нагой на Калядах нашых.Гаспадыня. І артыст ты, і спявак, можа, яшчэ і танцор?
— 4 –
Мядзведзь. (усміхаецца, задаецца) Я музыку люблю. У народзе кажуць, што нязадатны я да
скокау, касалапы, але гэта няпрауда.
Хо! Я мядзведзь – лесавік! Я не маю чаравік.
Ёсць валёнкі, ёсць і боты – ды люблю скакаць з ахвотай!
Паскачам разам?ТАНЕЦ МЯДЗВЕДЗЯ. БЕЛ. ПЕСНЯ “ЮРАЧКА”.
Гаспадыня. Дзеці, ці зарабіу Мядзведзь гасцінцау?
Дзеці. Зарабіу!Гаспадыня. (частуе). Вось табе меду цэлую калоду.
(Да дзяцей.) Добра вы паскакалі, стаміліся. Сядайце, адпачніце, а я ужо вас пачастую, даражэнькія.
(У гэты момант у залу урываецца Чорт.)Чорт. Мяне бацька паслау,
Калядоушчыкам каб стау.
Не дадуць мне каубасу –
Тады хату растрасу.Гаспадыня. Каубас няма, сала няма, нічога не дам!
Чорт. Ах так!
Каб нічога не было,
Каб і жыта не расло,
Каб людзей не частавалі,
Каб і гумны пуставалі!
Чорта б’юць, гоняць ад сябе, але ён усім перашкаджае.Гаспадыня. Каб масткі ламіліся ад каубас,
А бліны і аладкі самі выскоквалі з патэльні!Чорт. Каб бліны не адставалі –
Да патэльні прыставалі.
Усе яго гоняць.Гаспадыня. Каб былі поуныя клеці яек,
А у хлявах шмат жывёлы.Чорт. Каб вашы куры не нясліся, а квахталі,
Каб свінні не вяліся, а здыхалі.Гаспадыня. Каб мірна, весела жылося,
Пілося, елася і яшчэ хацелася.Чорт. Каб толькі па барадзе цякло,
А у рот не пападала!Гаспадыня (бярэцца за ухват). Ах ты, чорт калматы, зараз па гарбу твайму упяку.
Мядзведзь (ловіць Чорта за хвост, выцягвае хвост на тры метры).
— 5 —Чорт. Ай! Ой! Ой! Адпусціце, вельмі балюча!
Мядзведзь. Адпушчу, калі ты з намі пагуляеш.
ГУЛЬНЯ “ПЕРАБЕЖКІ”.
Хвост Чорта за канец трымае Мядзведзь. Дзеці прабягаюць пад доугім хвастом Чорта, а ён разам з Мядзведзем імкнецца злавіць іх, вапускаючы хвост.
У канцы гульні Чорт уцякае за дзверы.Гаспадыня. Ну вось, ад нячысціка пазбавіліся. Можна святапрацягваць.
(гучыць цыганская музыка, раздаецца стук у дзверы.) Ой, нехта стукае. Пайду, пагляджу, добрага чалавека у госці паклічу.
Уваходзіць цыганка.Гаспадыня. А што, ці холадна на дварэ?
Цыганка. Ой, холадна! Дазвольцет станцаваць, каб сагрэцца.
ЦЫГАНСКІ ТАНЕЦ.
Цыганка. А што гэта свята без варажбы? (Звяртаецца да гаспадын.) Давай, залаценькая мая, я табе паваражу. Што было, што ёсць, што яшчэ будзе, скажу. Давай далонь. Пакладзі сюды тры грошыкі – будзе у цябе тры хлопчыкі. Пакладзі сала кусок – будзе грошау мяшок.
Гаспадыня. Не хачу, каб ты мне варажыла, усё роуна падманеш!
Цыганка. Ну і не трэба. Пайду да Казы з мядзведзем. Хочаце ведаць, ці будзеце у згодзе у гэтым годзе? (Чуецца адказ прысутных: “Так!”) Ну тады хадзіце сюды, зараз праверым.
ГУЛЬНЯ “Ці быць нам у згодзе у гэтым годзе”
Дзеці парамі садзяцца на стульчыкі спіна да спіны. Па сігналу яны паварочваюць галовы адзін да аднаго. Калі дзеці павярнулі галовы у адзін бок – значыць, жыць будуць у згодзе, калі не – згоды не будзе. Кожнай пары пажадана закончыць гульню, калі яны павярнуць галовы у адзін бок.Цыганка. Дзеці, а вам паваражыць? (Дзейці згаджаюцца.) Вось у мяне гаршчочак, ён незвычайны, чароуны.
Гаршчочак з вяршочак,
Скажы нам, дружочак,
Што збудзецца, здейсніцца,
Што нас чакае?
(Ходзіць па зале, прыгаворвае, падыходзіць да каго-небудзь з дзяцей. Дзіця дастае ручнік.)Цыганка. Ручнік далёка расцілаецца – чакае цябе дарога, падарожжа, шлях.
(Ходзіць зноу, дастае булку.)
Мыш у сенях бяжыць, каравай у хату нясе – у тваёй хаце багацце будзе, дабрабыт.
(Ходзіць, дастае пярсцёнак.)
Сейце муку, пячыце булкі – да цябе ідуць жаніхі.
(Ходзіць, дастае стужку.)
Стужка да багацця.
(Ходзіць, дастае гузік.)
Жыць табе у вялікай ўчаслівай сям’і.— 5 —
(Гучыць музыка, у залу на мятле улятае Ведзьма.)Гаспадыня. Ой, Ведзьма прыляцела! Толькі цябе тут не хапала!
Ведзьма. Без мяне думалі абысціся? Без нячыстай сілы?
Гаспадыня. Мы напярэдадні свята жадаем пазбавіцца ад рознай нечысці, ад усяго дрэннага, а тут цябе чорт прынёс на мятле.
Ведзьма. Хіба ж я вам не падабаюся? Я такая прыгажуняЙ прауда, дзеткі? Падгаворвае дзяцей, каб яны адказалі: “Так”.
Гаспадыня. А што ты робіш у дзіцячым садзе?
Ведзьма. Прыляцела наймацца на работу.
Гаспадыня. Вось добра! Нам якраз прыбіральшчыца патрэбна.
Ведзьма (збянтэжана). Не, я выхавальнікам буду! У мяне і маленькі падручнік ёсць. Зусім такі маленькі. (Дастае вялікіх памерау кнігу.)
Гаспадыня. А чаму ж ты будзеш дзяцей вучыць?
Ведзьма. Ой, мая навука складаная, але вельмі цікавая – “Па-скуд-ства-знауства!”. Ну што, дзеці, паірэбны вам такі педагог? (Дзеці адказваюць.) Згаджайцеся, весялей жыць будзе.
Гаспадыня. Ну што ж, зараз мы паглядзім, які з цябе выхавальнік.
Ведзьма. Калі ласка. Так, дзеці, першае заданне – тупанне і плясканне. (Па яе загаду дзеці спачатку моцна тупаюць, потым пляскаюць у далоні.)
Другі занятак! Слухайце заданне – хлопчыкі высоуваюць языкі, дзяучынкі ставяць рогі. (Усе адначасова скачуць на месцы пад музыку.)Ведзьма. Наступны занятак вельмі цікавы – практыкаванне дляголасу. Зробім маленькі звярынец. Хлопчыкі будуць крычаць, як пеуні. Дзяучынкі будуць мычаць, як каровы. А ведзьма – як авечка. Хто мацней? (Усе трымаюцца за галаву.)
Гаспадыня. Які жах! Што ты тут нарабіла?
Ведзьма. Нічога. Усё у парадку. Паглядзіце, як дзецям добра. Ды з маімі здольнасцямі стану нават загадчыцай.
Гаспадыня. Такія здольнасці нам не патрэбны.
Ведзьма. Не патрэбны?! А можна я вам яшчэ што-небудзь пакажу?
Гаспадыня. Зноу паскудствы?
Ведзьма. Не, не… слухайце. А вы ведаеце, ёсць такая прыкмета: хто на Каляды чыхне, той здаровы увесь год пражыве? Паспрабуем? Тры-чатыры: “Апчхі!” (Да гасцй.) а вы, госцейкі дарагія, хочаце быць здаровымі? Тады, калі ласка: Апчхі! Будзьце здаровы! (Ведзьма нясе вядзерца з вадой і мятлой.)
Гаспадыня. Што гэта у цябе?
— 6 —
Ведзьма. Снегу трошкі растапіла. Хто навагоднім снегам акропіцца, той цэлы год хварэць не будзе. (Бегае па зале, брызгае вадой.)
Я люблю вас і шкадую.
Са мной свята весялей!
Не краду я больш дзяцей,
З дзеткамі гуляю,
Дзетак забауляю.ГУЛЬНЯ “Ведзьма і памяло”.
Дзеці танчаць парамі пад беларускую музыку. Ведзьма танцуе з мятлой. Калі музыка спыняецца, яна пакідае мятлу, хуценька шукае сабе пару сярод дзяцей, якія тым часам таксама знаходзяць сабе новую пару. Каму не хопіць пары, танцуе з мятлой.Гаспадыня. Музыка, гучы хутчэй,
Праспяваем весялей.Гучаць прыпеук.
Гаспадыня. Божа ж мой, здаецца штосьці,
Што паснулі нашы госці?!
Не паснулі, госцейкі? (Не.)
Ну тады…
Грайце полечку, музыкі,
Хай паскачуць чаравікі.
Госці і дзеці утвараюць круг.Несцерка. Полька управа – акуратна,
Полька улева – далікатна.
А цяпер, паны, паненкі,
Мы бяромся за каленкі.
Зараз пойдзем усе упрысядку
І учэпімся за пяткі.
На двары трашчыць мароз,
Грэем мы суседу нос.
На Калядах мы не тужым,
Крэпка возьмемся за вушы.
А цяпер пайшлі у скокі,
Круцімся у розныя бокі.У залу убягае мяшок, скача,бегае, усе глядзяць, здзіуляюцца.
Несцерка. Стой, мяшок! Спыніся!
Хто сядзіць там, пакажыся!Мяшок. Сёння свята ля варот –
Будзе усё наадварот (уцякае).Несцерка. Пакружыся, павярніся,
Каля печкі супыніся.— 7 —
З мяшка выглядае Чорт.Несцерка. Дык гэта ж Чорт.
Чорт. Вядома, Чорт.
Гаспадыня. Вось зараз я цябе патэльняй (бяжыць дапечы).
Божа ж мой, божа! Былі бліны, аладкі ды зніклі.
(Да Чорта.) Ты схавау?Чорт. Схавау, схавау.
Гаспадыня. Пакажы, дзе.
Чорт. Не пакажу, не пакажу.
Гаспадыня. Зараз я цябе патэльняй па баках…
Чорт (да дзяцей). Ну пажартавау я! Аддам пачастункі (бяжыць да дзвярэй, выцягвае мех, дастае падушку, коудру і кладзецца спаць).
Гаспадыня. Вось, нячысцік, падмануу нас.
Несцерка. Не хвалюйцеся, зараз мы яго разбудзім.
(Да лзяцей.) дзеці, давайце патупаем нагамі ды ппляскаем у далоні, Чорт спалохаецца і прачнецца. (Дзеці выконваюць.)Чорт. Адчапіцеся ад мяне! Паспаць не дадуць!
Гаспадыня. Аддавай бліны!
Чорт. А разлічвацца чым будзеце? Давай, баба, грошы! Ды не звінячыя, а шалясцячыя.
(Гаспадыня ганяе Чорта.) Давай, баба,каубасу, а то хату растрасу!Гаспадыня. Што ты, якія у мяне каубасы? А на цукеркі ты не ласы?
Чорт. Так, так, цукеркі я яшчэ больш за каубасу люблю.
Гаспадыня. Ну дык давай, хвастаты, аладкі. Дзе схавау?
Чорт. Ну добра, так і быць (нясе з-за дзвярэй).
Гаспадыня частуе прысутных.
Несцерка. Дзякуй за пачастункі,
А мы пойдзем далей калядаваць.
Добрых людзей са святам вітаць.Гаспадыня. Шчасліва хадзіце,
Здаровы бывайце,
У наступным годзе
Зноу завітайце!
Автор: Трунова Елена Ивановна
Муниципальное общеобразовательное учреждение «Начальная общеобразовательная школа № 63» г. Кемерово
Аннотация: Сценарий фольклорного праздника «Колядки», который проводился в середине декабря на параллели 4 классов.
Мероприятие, в рамках которого будет реализован сценарий: фольклорный праздник
Предмет: внеурочная деятельность
Возрастная группа (класс): 4 класс
Название сценария: сценарий фольклорного праздника «Коляда»
Цель: приобщение обучающихся к русским народным традициям и обычаям. Воспитание уважения к прошлому нашего народа. Формирование чувства гордости за нашу Родину.
Задачи:
- Познакомить обучающихся с русским народным праздником Коляда.
- Воспитание любви и уважения к истории своего народа.
- Возрождение русских обычаев и традиций.
- Сплочение детского коллектива
Оборудование:
Зал оформлен под деревенскую избу,
Костюмы: девочки – русские сарафаны, на голове «кокошники» или разноцветные ленты;
Мальчики – русские рубашки расшитые узорами. Костюмы козы, медведя, хозяйки, скоморохов, деда.
Звезды из фольги на палке.
Подготовительная работа:
- Знакомство со сценарием праздника.
- Распределение ролей между учащимися.
- Индивидуальные беседы с родителями о костюмах участников.
- Оформление зала.
Сладости для угощения колядующих.
Скоморохи: Всех зовем на наши святки!
Ждут вас игры и загадки.
Ждут гаданья, пляски, смех.
Шуток хватит тут на всех.
Хозяйка: Ну вот, гости мои дорогие пожилые и молодые. И собрались мы для беседушки и для забавушки. Как когда – то наши прадедушки, ну а с ними и прабабушки приходили на веселые святки. На песни, на пироги да латки.
Голос из зала: Хозяйка, а что такое святки?
Хозяйка: Праздник этот самый длинный,
Он веселый и старинный.
Наши предки пили, ели,
Веселились две недели,
От Рождества и до Крещенья.
Приготовив угощение
Пели разные колядки.
По дворам ходили в Святки.
Наряжались и шутили.
Праздник ждали и любили.
Так давайте же сейчас
Встретим мы его у нас.
(появляются колядующие)
1 группа
Хоровая песня «Зима»
И ты зима моя,
Ой, ты, зима моя.
Зима лютая
Боюсь я тебя.
Ох, боюсь я тебя.
Заморозишь ты меня.
Ох, заморозишь меня.
И мово дружка.
Колядка «Сеем, веем снежок»
Сеем, веем снежок
На шелковый положок.
Будем снег месить,
Будем тесто творить.
Пироги испечём,
Дед Морозу поднесем.
Что бы помнил да знал
Да не очень донимал.
Три колядовщика проговаривая:
Уж и ходили мы,
Уж и бродили мы
По проулочкам ,по закоулочкам.
Уж и ищем мы/ 2 раза
Татьянин двор/ 2 раза
Уж и будем давать.
Давать – наделять.
Щедрый вечер, добрый вечер,
Добрым людям на весь вечер.
Уж и будем брать,
Будем брать – скупать,
Все калачики, все горячие.
Колядовщиков – недоросточков.
Все хором: Пришла коляда – отворяй ворота.
Колядка «Овсень, овсень»
Овсень, овсень!
Пришел овсень!
Пришла коляда!
Сухонька борода!
Овсень, овсень завтра новый день!
Открывайте ворота, выносите пирога!
(Первая группа занимаем места в зрительном зале)
2 группа: Принимайте гостей со всех волостей!
Хозяйка: Милости прошу в избу. Для дорогих гостей и двери настежь.
Колядовщик: Позволь, хозяюшка, коляду спеть?
Хозяйка: Милости просим, окажите честь.
Колядовщики: Уж как наша коляда не велика, не мала.
Она в дверь не идет, через тын подает.
Уж, ты тетушка, подай, ты, лебедушка, подай.
Перекликаясь:
Подай, не ломай и начинку не теряй.
Подавай – ка ты пирог – с рукавицу широк!
Подавай и каши – золотые чаши.
Либо каши горшок, либо блюдо кишок.
Либо ступу молока, либо блюдо киселя.
Либо сена клок, либо – вилы в бок.
Хором: Уж ты, Таня не скупись!
В Новый год поделись!
Песня «Коляда – маляда»
Коляда – маляда.
Уроди пирога.
Уроди пшеничку,
На всякую птичку.
Отваряйте сундуки,
Вынимайте пяточки.
По копеечке давайте колядовщикам.
Хозяйка: Ах, вы, хитрый ребятки – голые пятки. Будет вам угощенье. Только сначала мое задание выполните. Приготовила я вам мешок пословиц, да перепутались они. Коли соберете, тогда и еде поговорим.
(складывают пословицы, хозяйка одаривает)
Колядовщики: Ох, спасибо тебе за угощенье. А сейчас поиграем. Игра называется «Старушка – завидушка»
(В зал бросают воздушные шарики, раскрашенных под старушку, передавать их, пока те, «не лопнут от зависти»)
Хозяйка: На столе чаек, ватрушки.
Ну – ка, спойте нам девчата веселые частушки.
Частушки
1. Самовар блестит, кипит.
Чай в нем пенится.
Погляди — ка, на себя
Что за отраженьице.
2. Подавай мне чашку чая.
Ведь тебе не жалко чай?
В чае я души не чаю
Наливай горячий чай!
Чай хорош от всех болезней,
Сокрушит любой недуг.
Он всех снадобий полезней.
Чай здоровью лучший друг!
Песня «Сею, вею, посеваю»
Сею, вею, посеваю,
С Новым годом поздравляю.
Чтобы в поле уродило,
Чтобы деток много было!
Сею, вею, посеваю.
С Новым годом поздравляю!
Вбегают скоморохи.
— Ой, замерзли!
Хозяйка: Ну, что, гости дорогие, согреем скоморохов веселой пляской да песнями.
Третья группа колядующих. частушки)
Пойду плясать по соломушке,
Раздайся народ во сторонушки.
Я плясала в три ноги,
Потеряла сапоги,
Оглянулася назад,
Сапоги мои лежат.
Пляши, Андрей, не жалей лаптей.
Сходим, лыко надерем,
Лапти новые сплетем.
Дроби бей, дроби бей,
Под ногою воробей.
Под другой серый гусь,
Я плясать – то не боюсь.
Эх, шире круг, рукавички с рук,
Моя правая нога захотела трепока.
Ох, ёлочки, ох сосеночки,
Пошли плясать две сестрёночки.
Эх, топни нога, топни правенькая,
Я плясать пошла, хоть и маленькая.
Встал Ваня на носок,
А потом на пятку,
Стал он русскую плясать,
А потом вприсядку.
Ох, довольно мы плясали,
Дайте смену новую,
Ой, спасибо музыкантам
За игру веселую.
Хозяйка: Плясали вы на удивленье, заслужили угощенья.
Колядовщики: Счастья, Вам, хозяюшка!
Чтобы Вы здоровы были,
Чтобы много, много лет прожили.
Ряженые: (стучат у ворот. Выкрикивают по очереди)
— Эй, хозяева, слезайте с печки, зажигайте свечки.
— Открывайте сундучок, вынимайте пятачок.
— Да скорее, нам славить некогда! Озябли!
Хозяйка: У нас денежек нема, опустели погреба!
Пряники, орешки съели сладкоежки.
Идите прочь от ворот.
Ряженые: (диалог) Ну что?
Не дает!
Плохая колядка
Ах, ты жаба – кишка!
Не подашь пирога —
Не видать тебе добра.
На двор чертей!
В огород червей!
Тётка, дай пирога!
Не дашь пирога –
Тебе кол в ворота!
А дашь пирога —
Полон двор живота.
Хозяйка: (рассердившись) Так и быть, пожалую я вам подарочек. (бьет их веником)
Ряженые: Не браните Коляду,
Не журите коляду!
Мы не сами идем, мы козу ведем!
(Дед ведет козу, та упирается)
Дед: Вот наша девка – козуля, рождественская бодуля.
Коза: Бе — е. Я красавица рисованная.
Бе – е. Сажей, углём размалеванная.
Пришла хозяйку чествовать, деток пествовать.
Дед: Козонька – коза, где была до Рождества?
Коза: Свиней пасла.
Дед: Козонька – коза, где свиньи?
Коза: Ребята угнали.
Дед: Козонька – коза, а где ребята?
Коза: В новой деревне.
Дед: Козонька – коза, кто в новой деревне?
Коза: Коляда намедни.
Дед: (ведет козу за веревку по горнице)
Где коза ходит – тат жито родит.
Где коза хвостом – там жито кустом.
Где коза ногою – там жито копною
Где коза рогом – там жито стогом.
Коза: (начинает шалить, брыкается, бегает)
— Как дам рогом – будешь за порогом
Дед: (поймал, дёргает за веревку, та падает)
Ой, окочурилась рогатенькая.
Хозяйка, чтоб коза встала, надо кусок сала.
Решето овса, а поверх – колбаса.
Хозяйка: (одаривает ряженых) Вот вам, молодцы, пряники да леденцы. А козе – орешки (коза встает) Нет, Козонька, спой кА нам веселые потешки.
Коза: (медведю) А ну, Топтыгин, шаркнем ножкой, повеселим гостей немножко.
Медведь: Давай, Коза покажем, как мы лихо пляшем.
(Коза и медведь поют, перекликиваясь в частушках)
Коза: Выходи плясать Медведь,
Я частушки буду петь.
Мы частушки пропоем.
А потом плясать пойдем.
Медведь: Ты, когда поёшь, Коза,
Не закатывай глаза.
Петь ты не умеешь,
Не поёшь, а блеешь.
Коза: Ах, ты, Мишенька – медведь,
Сам ты не умеешь петь.
Ты тугой на ухо –
Ни голоса, ни слуха.
Медведь: Ах, Коза, ты, Козочка,
Серенькая розочка.
Хватит мам браниться.
Коза: Ах, ты мой, Миша дорогой,
Не ругалась я с тобой.
Мы с тобой шутили,
Народ мы веселили.
Медведь: Веселей, Коза, пляши,
Твои ножки хороши!
Коза: И твои, кривые,
Тоже неплохие.
Вместе: Мы с тобой колядовали,
Дружно пели и плясали.
Очень утомилися.
Медведь: А ну, Коза, всем гостям поклонимся.
Хозяйка: Пора и нам поплясать,
Каблуком постучать,
Да во гудочки поиграть.
(Звучит плясовая, все танцуют и подыгрывают на шумовых инструментах. Хозяйка выносит пироги)
Хозяйка: Ну вот, дорогие, и угощеньице готово!
За ваши игры, колядки вот вам к чаю пироги сладки.
На доброе здоровьице, чтоб помнили Святки.
Заключительная колядка:
Сеем, сеем, посеваем,
С Новым годом поздравляем!
Счастье будет вам горой,
Урожая воз большой,
Уродись у вас овес,
Чтобы на два метра рос!
Уродись у вас пшеничка,
И горох и чечевичка,
Чтоб гостей невпроворот,
Было в доме целый год.
На столе всегда пирог,
Легких вам всегда дорог.
Литература
- Зимние праздники, игры и забавы для детей/ В.М. Петров, Г.Н. Гришина, Л.Д. Короткова — Москва: Творческий центр, 2001- 122 с.
- Сборник календарно обрядовых праздников для детей/ Сост.Л.А. Сущенко – Кемерово: КемГАКИ, 2003. – 22 с.