Пікірсайыс турнирі сценарий

 «Сәтті
қадам» турнирі

Қатысушылар: 1 және 2 курс
тобының студенттері

Мақсаты:
Студенттердің қоғам алдында емін – еркін сөйлеу мәнерін жетілдіру. Сонымен
қатар колледж студенттерін клубқа мүшелік етуге шақыру, клубтың жұмысымен
таныстыру, сонымен қатар диспуттың қорытындысын белгілеу. Берілген
тақырыптардың мәнін ашу. Студенттердің үш тілділік оқу бағдарламасына
оқушылардың көзқарастарын анықтап,олардың ойын білу, оқушыларды шешендікке
баулу

Көрнекілігі:
интерактивті тақта, мінбер, дайыс жинау қорапшалары (қызыл және көк)

Әдістері:
Түсіндірме, сұрақ-жауап,пікірталас, пікір алмасу

Қарастырылатын
тақырыптар:

1. Үш тілде
білім беру қажеттілігі

2. Интернет
кітапты алмастыра ала ма?

3. Ұялы телефонның
пайдасы мен зияны.

Барысы:

Пікірталаста
төреші:

(Жүргізушілер ортаға шығады, интерактивті тақтада презентация
көрсетіледі)

1-
Жүргізуші: Қайырлы күн құрметті ұстаздар және студенттер!

2-
Жүргізуші: Бүгінгі «Сәтті қадам» атты пікір сайыс турниріне қош келдіңіздер!

1- Жүргізуші: Алдымен
бүгінгі пікірталастың барысымен таныс болыныздар: Тандалған бірнеше тақырып
ішінен жеребе арқылы тақырып таңдайсыздар. Екі фракция спикерлері пікір
таластырады. Жақтаушы және даттаушы жақ.

1- Жүргізуші: Енді сіздерге кезек берсек. Қазір екі топ
капитандарын жақтау және даттау үшін жеребе таңдауға шақырамыз.  (Әрбір топта 2
студенттен)

(Топ
капитандары жеребе таңдайды)

1-
Жүргізуші: Таңдалған жеребе бойынша дайындалып отыруларыңызға 10 мин уақыт
беріледі. Сіздер ойларыңызды жинақтағанша көрермендерге ұялы телефондар туралы
мағлұматтар беріп өтсек.

2-жүргізуші: Құрметті
көрермендер, әділ – қазылар және дебат мүшелері
Қазіргі таңда қоғамдағы және мемлекетімізді алаңдатып отырған күрделі
мәселелердің бірі – тіл мәселесі. Қазіргі қоғам талабы үш тілді меңгеру және
меңгерту болып отыр. Әрине үш тілді меңгерту және үш тілде білім беру қажет.

«Заман
талабына сәйкес бірнеше тілді меңгерудің артықтығы жоқ» — деп елбасы
Н.Ә.Назарбаев өз жолдауында айтқан болатын.Тіл біздің рухани байлығымыз десек,
қазіргі таңда өз ана тілімізді жан-жақты зерттеп біліп жатырмыз. Оған қоса орыс
және ағылшын тілдерін де біршама меңгердік деп айта аламыз. Енді «Үш тілде
білім беру бізге қажет пе әлде қажеті жоқпа? (қазіргі таңда)» тақырыбында
мектебіміздің дебат клубының мүшелерінің талқылауына берсек.

Жақтаушы «Болашақ» тобының кейсі (тұжырым)
Дефиниция: Білім, тіл, болашақ
Критерий: Үш тілде білім беру – асыл мұрат
Аргумент: Жеті жұрттың тілін біл, жеті түрлі білім біл.

Даттаушы «Әділет» тобының кейсі (тұжырым)
Дефиниция: Тіл, дәреже, шала қазақ
Критерий: Тілге құрмет – елге құрмет
Аргумент: Өз үйіндегі өгей тіл.

Сұрақ қою реті
Жақтаушы топ Даттаушы топ
1 спикер- 6 мин 1 спикер- 6 мин
2 спикер- 5 мин 2 спикер- 5 мин

2 – жүргізуші: Қай
халықтың болмасын мәдениеті, дәстүрі, ұлттық қадір қасиеті сол ана тілі арқылы
көрініс тауып, ана тілі арқылы шырайлана түседі. Халық барда тілі бар. Тіл мен
халық егіз ұғым екені бәрімізге мәлім.
Қазақстан өркениетті елдер қатарына қосылсын десек, көштен кеш қалмауымыз
керек. Дегенмен де туған тілдің өрлеп, өсе түсуіне еңбек сіңіру — әрбір
қазақтың, әрбір қазақ ошағының жүрегі қазақ әрбір адамның бүкіл бір қауымның
бірден – бір міндеті болып табылады.

Заман талабына сай
сұранысы артып тұрған алып екі тілдің қатарына біз ана тілімізді ең көп
қолданатын, ең айтқыш, ең білгір, ең бай тіл ретінде сұранысы артатын ҮШІНШІ
тілге айналдыруымыз қажет.

2 тақырыпқа
келетін болсақ:

1-
Жүргізуші: Ұялы телефонның шығу тарихымен таныс болыңыздар

1- Жүргізуші: Заман
ағымына қарай бүгінде екі адамның бірінде ұялы телефонның жүргені белгілі. Рас,
оның ішінде не керектің бәрі бар. Мәселен: сағат, күнтізбе, есептеуіш, сурет
пен видеоға түсіру, есте сақтау, қалаған өлеңді жазып алу, тыңдау және 
басқасы. Шынымен қазір осы бір кішкентай заттың көмегінсіз ешнәрсе шеше
алмайсыз. Ең кішісі, керек  адамыңызды да қаланы шарламай-ақ, осының көмегімен
тауып аласыз.

2- Жүргізуші: Әрине,
мұны шығарған адамдар оны әу баста ел игілігі, байланыстың тиімділігі үшін
ойлап тапқан ғой. Ал қазір жасыратыны жоқ, осынау алақанға сиып кететін
қалтафонды есін білмейтін жас балаларға ойыншыққа беріп қояды. Оны ұстаған бала
алдымен аузына салады.  Ал оның іші-сыртында бала саулығына зиян келтіретін
заттар да баршылық қой. Мұны барша ата-ана ойлауы керек. Көрсетілім ойын
ұйымдастыру. Тақырыбы турнирдің негізінде ұйымдастырылады.

1-
Жүргізуші:  мынадай түрлерге бөлуге болады:

· 
Жай ұялы телефон

· 
Смартфон /Ұялы бейнетелефон

2- Жүргізуші: Пішініне қарай: моноблокты,
жайылмалы, сырмалы, т.б.

Жай
ұялы телефонда қоңырау шалу/қабылдау, SMS, соңғы
кездері фото/бейнекамера, саз, флеш-жад, Интернет,
MMS, Bluetooth, IrDA
деген сияқты функциялары бар. Бұл қатар уақыт өткен сайын көбейіп барады.

Смартфон (ағылш. smart —
білімді, ақылыды) құрылымы жағынан компьютерге ұқсас болып келеді. Оның
ішіндегі функциялар бағдарлама ретінде жасалынған, ал олар смартфонның амалдық жүйесінде істейді.
Мұнымен қатар өз бағдарламаларыңызды қосуға болады. Мысалы ойындар,
ойнатқыш, шолғыш т.с.с.
Сол себепті смартфон жай ұялы телефонға қарағанда күрделі, функциялары
кеңейтілетін құрылғы. Бейнетелефонда ұялы
телефонның бейнекамерасы мен
бейнебет арқылы бірін — бірі көріп сөйлесуге болады.

Бірінші 
топқа 6 мин уақыт (регламент). Қарсы
жауапқа 6 мин. (Жалпы 25 мин беріледі). Төреші (судья) сөздеріне мән беріп,
әділ бағалауыңызды сұраймыз.

(Екі топ қарсыласады)

2- Жүргізуші:
Сіздердің айтқандарыңызға тағы да алып қосарымыз бар. Ұялы телефонның
артықшылығы. Ұялы телефон –
сымсыз байланыстың ең озық та, қолжетімді түрі. Қазіргі кезде қалта телефоны
зор маңызға ие болып үлгерді. Осыдан 5-6 жыл бұрын қалта телефоны маңызды
жұмысы бар азаматтарда ғана болса, қазір екінің бірінде кездеседі. Тіпті мектеп
табалдырығын енді аттаған жас жеткіншектердің өзі бұл телефоннның соңғы
үлгідегі бағалысын ұстайды. Ұялы телефон біреумен кезігерде оңай тауып алуға,
бір нәрсе жайында сұрай салуға, алыстағы ағайынның жағдайын біліп тұруға
таптырмайтын құрал. Кішкентайлардың көпшілігіне қалта телефоны тек ойын
ойнауға, әуен тыңдауға, бейнеклип көруге, ғаламторға кіруге т.б. керек. Ал көп
ата-ана баласының қай жерлерде жүргенін біліп отыру үшін телефон алып береді.
Бұл да бір жағынан дұрыс нәрсе. Адамдар телефонмен тек сөйлесіп қана қоймайды,
ондағы күнтізбесін, оятқышын (будильник), еске салғышын (заметка), сағатын және
т.б. пайдаланады. Айта берсең алақандай ғана телефонның мүмкіндіктері көп.

1-    Жүргізуші. Ұялы телефонның кемшілігі: Ең бастысы адам
денсаулығына зиян болып келеді де, көптеген аурулар пайда болады.Осымен қатар,
сіз ұялы телефондарға тәуелді боласыз. Жастар көп функционалды бұл дүниелердің адам
денсаулығына зиян келтіретін тұстары бар екенін біле бермейді. Ұялы телефоннан шығатын электромагнитті толқындар адам
денсаулығына зиян келтіреді. Халықаралық Денсаулық сақтау ұйымы осылай деп
отыр. Оған негіз де жоқ емес. Себебі, жүргізілген зерттеулердің нәтижесінде
ғалымдар телефонмен көп сөйлесетін жандарда бас ауруы, ұйқышылдық, ашушаңдық
белгілері кездесетінін анықтаған. Сондай-ақ, ұялы телефоннан бөлінетін
электромагниттік толқындардың есте сақтау қабілетін нашарлататынын, қатерлі
ісіктің пайда болуына әкеп соқтыратынын дәлелденген.

Енді екі топ ұялы телефон туралы 4 жолдан тұратын 2 шумақ өлең
шығарасыздар.

1-
Жүргізуші. Қорытындылай келсек. Күніне сөйлесу уақытын 2
сағаттан аспау керек. Байланыс желісі нашар болған жағдайда ең дұрысы сөндіріп
таста немесе SMS қызметін пайдалан. Түнгі уақытта немесе найзағай кезінде
телефонды сөндіріп таста. Ұялы телефонды кеудеде, ішкі қалтада, жатын бөлмеде
сақтама. Міндетті түрде телефоныңда қабы болсын. Ешқашанда жас сәбидің қолына
телефонды ұстатпа. Ұялы телефонға тәуелді болма, одан басқа да қызықтар бар
екенің естен шығарма.

1-
Жүргізуші: Қорыта келгенде, зияның біле тұра біз
немқұрайлық танытпауымыз керек. Ол үшін мен төменгі ұсыныстарды жасаймын: Бұл
проблема мемлекет тарапынан қолдау табу қажет, ол үшін бірқатар заңнамалар
қабылдану керек. Жалпы халық, жастар арасында семинар, лекторий, дөңгелек
үстелдерді өткізуді дәстүрге айналдыру. Дүниежүзілік «Ұялы телефондардың
зияндылығын насихаттайтын күн» жариялау керек. Оқу орындарында ұялы телефонды
әкелуге тиым салу. Теледидар, газет-журнал беттерінде зияндылығы жөнінде
антижарнамалар, бейнеклиптер көрсету керек.

2-
Жүргізуші: Кітапты ғаламтор алмастыра ма?

Еліміздегі соңғы статистикалық мағлұматқа көз жүгіртсеңіз, 20
пайызға жуық адам ғана кітап оқыса, ал тұтынушылардың қалғаны қажетті ақпаратты
ғаламтор деректерінен іздеуді қалыпты әдетке айналдырған. Интернетке қазір
бүкіл қара күйені апарып жаға бергеніміз дұрыс бола қоймас, ал енді мұны келешекте
өз мақсатымызға пайдалануымызға бола ма? Міне, мәселе – осында. Біраз жыл бұрын
орыс тілінде шығатын «Книголюб» журналы оқырмандарды анықтау мақсатында
сараптама жасап көрген екен. Әлгі журнал айтады: «Елімізде әр адам жарты жылда
орташа есеппен тек 3,7 кітап қана сатып алады.

1-
Жүргізуші: Соңғы 15 жылда жарық көрген көркем әдеби
шығармалармен жастардың басым бөлігі таныс емес. Қазақ тіліндегі баспа
өнімдеріне келетін болсақ, оларға сұраныс жоққа тән». Қазақ тілді кітаптар
таралымының мүлде азайып кетуі тікелей осыған байланысты емес пе екен деген
сұрақ көлденеңнен шыға келуі мүмкін. Мұқабасы көз арбайтын неше түрлі, тамаша
безендірілген кітаптар. Қайсыбірін ұстарыңызды білмей, абдырап қаласыз.
Парақтап, парықтап көресіз. Несімен қымбат, несімен құнды деген ойға батасыз.
Ресейлік баспа өнімдерінің Қазақстандағы жағдаймен айырмашылығы неде? Ұлттық
кітап палатасының мәліметі бойынша, жыл сайы­н елімізде 3,5 мың кітап 1,5-2
миллион таралыммен жарық көруде, ал олардың дені негізінен жоо мен орта білім беру
мекемелеріне арналған оқулықтар мен оқу құралдары, ғылыми зерттеулер мен
монографиялардан тұрады. Жұрт сонда бүгін көркем әдебиетті оқуды мүлде қойған
ба деген дүдәмал ой туа­ды. Тіпті, ақпараттық технологиясы бізге қарағанда
әлдеқайда озық АҚШ кітап оқуы жағынан алдыңғы орында тұрған елге жатады екен.
Әлемдегі кітапты ең көп оқитын халықтың қатарына жапондар жатады.

2-
Жүргізуші: Мәселен, түрлі ақпарат көздерінің мәліметіне
жүгінсек, ондағы кітап дүкендері жылда 25 мыңнан астам кітаппен толығып отырады.
Кітап басып шығару ісі жөнінен Ұлыбритания көш бастаса, екінші орында –
немістер, үшінші орында – америкалықтар, ал жапондар содан кейінгі орынға табан
тіреп тұр. Рухани өскен сайын бидайдың масағындай төмен иілетін жұрт 4 мыңнан
астам баспа үйімен танымал, олар жыл сайын 6,7 миллиард дана өнім әзірлесе,
соның шамамен 500 миллион данасы кітап өнімдері екендігі аян. Тағы бір
сараптамалық мақаладан мүлде кітапты қолына ұстамайтындар саны бізде 40 пайызды
құрайтынын оқып, қобалжыдық. ЮНЕСКО-ның Статистика институты таратқан хабар
бойынша Қазақ­стан кітап қоры жағынан 41-ші орында тұр.

1- Жүргізуші: Келесі
сөз кезегі төрешіге беріледі.

1- Жүргізуші: Қатысқан
студенттерге және ұстаздарға үлкен рахмет!

2- Жүргізуші: Көрермендерге көк және қызыл қағаз беріледі. Екі топқа
дауыс бересіздер. Жоғары ұпай жинаған топ орын алады.

1 және 2- Жүргізуші (Бірге): Кездескенше
күн жақсы!   Аман сау болыңыздар!

Дайындаған:                                    Қалымжанова
А.Б.

Күні:3.12.2015жыл

Сыныбы:10а,ә

Дебат «Ел ертеңі — жастар» ой-бөліс сайыс сағаты

Мақсаты:Белгілі бір фактілерді зерттеуге, болжауға, жүйелеп сөйлеуге, өз көзқарасын ашық та жүйелі етіп дәлелдеуге және өз бағытын дұрыс ұсынуға жетелеу;

-Қарсы пікірдегі адамдардың қойылған мәселелерін жан-жақты қарап, ойланып-толғануға көмектесу;

-Тіл үйренушінің сөйлеу дағдысын қалыптастыру;

-Өз көзқарасын айтуға машықтандыру;

-Оқушының қоғамға деген көзқарасы мен қызығушылығын қалыптастыру;

-«Жастары белсенді елдің ертеңі жарқын» тақырыбында ой қозғату;

-Еліміздегі жастар мәселесіне назар аударту;

Түрі: Дебат (пікірсайыс)

Әдісі: Сұрақ-жауап,ситуация туғызу ,нақты дәлелдер келтіру.

Көрнекілігі: Тақырыпқа байланысты бейне материал («Хабар» арнасынан үзінді сюжет)

Өту барысы (Қ.Мұрзалинаның сөзі) :

Елімізде жастар мәселесіне кеңінен назар аударылып келеді.Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев халыққа арнаған барлық Жолдауларында сондай-ақ биылғы жылы жарияланған «Қазақстанның әлеуметтік жаңғыртылуы», «Жалпыға Ортақ Еңбек қоғамына қарай 20 қадам» атты бағдарламаның мақаласы мен Назарбаев университетінде оқыған интерактивті дәрісінде де жастар мәселесіне баса мән берілген.Жастар ел дамуының негізгі күші.Жастар мәселесі жай ғана мәселе емес,ол ел болашағы.Жастарға ешуақытта біреуге иек артып мемлекетке қарап алақан жайып жүру жарасқан емес.Мемлекет тек өз шағында жұмысын атқарып зейнетке шыққан қарияларға жұмыс істей алмайтын мүгедектерге ғана көмектеседі.Ал он екі мүшесі сау ойлай алатын еңбек ете алатын құрыштай мықты жастар өз еңбектерімен жолын тауып,бала-шағаларын асырап,елінің өркендеуіне еңбек етуі тиіс.Жастар өзіне мемлекет бізге не береді деп емес,мен еліме,жұртыма мемлекетім үшін не істей аламын деген сауал қоюы тиіс.Сонда біз өркендейміз.

Әділ-қазылар мүшелерімен таныстырып өтейік:

Әділ-қазылар мүшелері:

1. Тәрбе-ісі жөніндегі орынбасары:

2. Бейімдік оқыту жөніндегі орынбасары:

Бұл пікірталасқа 10а,ә сынып оқушыларынан құралған жақтаушы тобы және даттаушы тобы қатысады.

Жақтаушы тобы

Қарары: «Жас Отан» жастар қанатының сьезі –барлық қазақстандық жастар үшін ерекше маңызды оқиға.

Топ мүшелері:

1. Арай

2. Айгерім

3. Мөлдір

Даттаушы тобы

1. Жанар

2. Ақнұр

3. Олжас

Топ спикерлеріне қойылатын талаптар:

1. Дебат ережесін сақтау

2. Тақырыптан ауытқымау.

3. Сөйлеу шеберлігі

4. Жоғары мәдениеттілік

5. Өзіндік айқын көзқарастың болуы

Пікірталас ойын шарттары

1. Әр топ өзін таныстыру.

2. Екі топ өз ойларын ортаға салады

3. Регламент сақтау

4. Екі топ өзара сұрақ алмасады

5. Көрермендердің топ мүшелеріне сұрақтары

Тақырыпқа байланысты бейне сюжетке назар аударамыз.

Енді сөз кезегін оқушыларға берсек:

Жақтаушы тобы 1-оқушы: Егемен еліміз демократия жолымен алға жүріп, әлемде өзіне лайықты орын алу үшін жұмыстанып келеді. Сан жүздеген жыл халқымыз бодандықтың бұғауын бұзуды армандап, тәуелсіздік жолында мыңдаған арыс құрбан болды. Бостандыққа барар жолда алдыңғы буын ағалардың жолын жастар да лайықты жалғастырып, өздерінің сенімді ізбасар екенін дәлелдеді.

Бүгінде жастар қоғамның қозғаушы күші ретінде озық идеялармен қаруланып, еліміздің дамып, өркендеуіне лайықты үлес қосып келеді. Өйткені, олардың алдында үлгі алар аталары, әже-ағалары бар. Егемендік жолында көш бастаған да жалынды жастар еді. Тоталитаризмнің тас бұғауын бұзуға алғашқы болып кіріскен де халқымыздың қайсар ұлдары мен қыздары екенін біз үнемі мақтанышпен айтуға тиіспіз. 1986 жылдың желтоқсаны – қазақ жастарының бостандыққа бағыт алғанын айқын көрсетті. Кеңес Одағының қылышынан қан тамып тұрған кезінде өлімге бас тігіп, өзгеге үлгі бола білген жастарымыз өздерінің аттарын тарихқа алтын әріппен жазды. Қайрат пен Ләззаттар «бізді өлтіруге болар, бірақ қорлауға жол бермейміз»,-деп қасық қандары қалғанша ар-намысын таптатпай, өр рухтарымен ерекшеленді. Сол «желтоқсаншылардың» сара жолымен келе жатқан қазіргі жастарымыз егемен елдің көк байрағын әуелетіп, «Менің Қазақстаным» деп ән шырқап, болашаққа нық қадам басып келеді.

Болашақта ел тізгінін ұстайтын, еліміздің әлемдік деңгейдегі бәсекеге қабілетті, экономикасы дамыған, өркениет көшінен лайық орын алатын, еліміздің қарқынды дамуына өзіндік үлес қосатын қоғамның негізгі белсенді күші жастар екені сөзсіз.

Даттаушы жақ мүшесінен сұрақ: «Нұр Отан ХДП Төрағасы кім?» (Нұрсұлтан Назарбаев)

2-оқушы: Жастарсыз- болашақ жоқ. «Ұлт болам десең, ұрпағыңды ойла» деген ұлағатты қағида осыдан қалған. Бүгінгі егемен ел, тәуелсіз мемлекетімізде жастарға білім мен тәрбие беру, оларды барынша әлеуметтік тұрғыда қолдау, ел келешегіне өз үлесін қосатын азамат болып қалыптасуына барлық жағдай қарастырылған. Тек қана «Алға!» деген ұранды ту етіп алға ғана ұмтылу керек.

Бүгінгі жас- ертеңгі ел тізгінін ұстайтын ел ағасы. Еліміздің ертеңі, мемлекетіміз-дің болашағы-жастардың еншісінде. Бүгінгі алдыңғы толқын аға буынның орнын басар, ізін жалғастырар артында өсіп келе жатқан жастар екені белгілі. Өмірдің өзі де осылай емес пе, біреу келеді, біреу кетеді. Ұрпақтан ұрпаққа алмасып отырады. Ата-бабаларымыз қазақ жерін, қазақ елін, салт-дәстүрін, тілін, дінін көздің қарашығындай етіп сақтап, осы күнге аманат етіп қалдырды. Енді сол аманатты кіршіксіз таза күйінде келер ұрпаққа жеткізу бүгінгі ұрпақ қолында.

Еліміздің ендігі дамуы мен өркендеуі, келешегі жастарға тікелей байланысты. Бұл тұрғыдан ой жүйелесек, келешек ел тізгінін ұстайтын жастардың өң бойынан халықтық қалып, әдет-ғұрып, салт-дәстүріміз төгіліп тұруы қажет-ақ. Әрі білімді, бәсекеге барынша қабілетті, сонымен қатар дені сау яғни салауатты өмір салтын ұстануы алғы шарт болып табылады.

Ақиқатын ашып айтар болсақ, жастарымыз белсенді болуы керек. Ұлы Мағжан Жұмабаев айтқандай, «Арыстандай айбатты, жолбарыстай қайратты, қырандай күшті қырағы» болу керектігін бүгінгі қоғам, қазіргі нарық және бәсеке заманы тілеп-ақ тұр. Жүректерінде жалын бар, бойларынан бұла күштері тасыған жиырма бірінші ғасырдың жастары күнделікті өзгеріп жатқан өмірге, құбылыстар мен жаңалықтарға үрке қарамай, батыстың қитұрқы өміріне еліктемей, «жақсыға үйреніп, жаманнан жиреніп» жатса нұр үстіне нұр болары анық.

Даттаушы тобынан сұрақ: 1)Кеше Астанада Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың қатысуымен «Нұр Отан партисы» «Жас Отан» жастар қанатының ІІ сьезі қандай ұран бойынша өтті? (Арман.Еңбек .Сенім ұраны бойынша)

3-оқушы:Менің ұсынып отырған аргументім:«Ауылдың өркендеуі-Қазақстанның өркендеуі» атты жобасының маңызы зор. Армысыздар, тәуелсіз елдің жадыраған жастары! Міне, Қазақстан да XXI ғасырдың жаңа онжылдығына қадам басты. Әрине, еліміздің арайлы таңының пердесін тек белсенді жастар ғана аша алады. Мысалы: Ақтөбеде Ақтөбелік жастардың бастамасымен «Ауылдың өркендеуі-Қазақстанның өркендеуі» атты марафон эстафета өтті.Жастар үшін «Жасыл ел»жастар отряды 700 мыңнан астам жас қазақстандықтарды біріктірді.Осыған байланысты жастар туралы сөз қозғауға болады. Елбасы, Н. Назарбаев, жолдауында: «Мен сіздер, бүгінгі жастар, ерекше ұрпақ екендеріңізді қайталаудан жалықпаймын. Сіздер тәуелсіз Қазақстанда өмірге келдіңіздер және сонда ержетіп келесіздер. Сіздердің жастық шақтарыңыздың уақыты – біздің еліміздің көтерілу және гүлдену уақыты. Сіздер осы жетістіктер рухын және табысқа деген ұмтылушылықты бойларыңызға сіңірдіңіздер», — деп пайымдаған. Сондықтан, Қазақстанның жаңа даму кезеңі – тікелей жастардың қолында. Олай болса, бүгінгі күннің жалындаған кемел жастары қандай қарекет етуде? Барша қазақ жерін қозғамай, өзіміздің бас қаламыз Астанаға тоқталсақ жөн болар. Астана жастарының белсенділігіне үңілсек, олардың қатысуымен атқарылған көпке танымал іс – шаралар жоқтың қасы. Сол себепті Назарбаев Университетінің студенттері, Жастар Парламентінің қатарына қосылды. Бұл ұйым Алматы қаласында өз іргетасын қалап, тамырын кеңінен жайғанымен, Астанада Жастар Парламенті Еуразияның жүрегінде орналасқан Назарбаев университетінде ғана құрылған. Мәселен, мәуелі жас ағашты баптағанда ғана, оның жайқалып, түзу өсетіні айдан анық. Сол сияқты қанатын енді қаққан жастарға да ақылгөй ел алыптары жол сілтеп, ел саясатына араласуға мүмкіндіктер жасауы қажет. Сол себепті, халқымыздың арайлы таңын тек белсенді жастардың талапты талпынысына жол ашып, бойына патриотық сезімін ұялатып, салауатты өмір салтын үгіттеп, насихаттап, саяси көзқарасын дамыту арқылы көруге болады.

Түйіндей келе, біз, Жастар Қазақстан Республикасының тәуелсіздігінің тамырын тереңдететін, халық мүддесін бірінші орынға қоятын, қазақ елінің атын күллі әлемге паш ететін, болашақ, алып ұландары болуға бар күшімізді саламыз! Қазақстанның мәртебесін бірге көтерейік, достар!

Қорытынды сөз: Ел ертеңi – бiлiмдi жастар. «Бұлақ көрсең көзiн аш» дегендей, қазақ жастарын бiлiмге бағыттау бүгiнде аса маңызды мәселе. Қай елдiң болсын ұлттық ерекше-лiктерiнiң сақталып, дамытатын, еңселi ертеңiмен жалғастырар алтын көпiр – мектеп.

Ұлы педагог А.Макаренко: «Тәрбиешiнiң әрбiр қимылы, жүрiс-тұрысының өзi балаларға өнеге, тәлiм-тәрбие берерлiктей болуын аңғарған адам ғана тәрбиешi бола алады» деген. Ал дана халқымыздан «Бiлектi бiрдi, бiлiмдi мыңды жығады» деген салиқалы сөз қалды.

Елбасы Н.Назарбаев «Қазақстанның болашағы бүгiнгi жастар. Сiздер оларға қалай бiлiм берсеңiздер, Қазақстан сол деңгейде болады» деп атап көрсеткен.

Елiмiздiң болашағы жастардың еңбекқорлығына, талап-тiлегiне, арман-мұратына байланысты. Олар ата-бабаларымыздан мұра болып келе жатқан құндылықтарымызды, тарихи дәстүрлерiмiздi жаңғыртып, оны алға бастырып қана қоймай, экономикасын, ғылымын да дамытуға, жiгерлене ел үшiн еңбектенуге мiндеттi. Ендеше жастар еңбек жолына түскенде ғана қоғамын өрге бастыра алады. Отаншыл халық жастары болмаған елдiң болашағы қараңғы.

Жаңа заман тәуелсiз ел мұраты – жастардың бiлiмi мен бiлiктiлiкке талпынып әрекеттенуiн, еңбектенiп өсуiн талап етiп отыр. «Елiңнiң ұлы болсаң, елiңе жаның ашыса, азаматтық намысың болса, қазақтың мемлекетiн нығайтып, көркеюi жолында терiңдi төгiп еңбек ет. Жердiң де, елдiң де иесi екенiңдi ұмытпа», – дейдi Елбасы бiр сөзiнде.

Жеңген топты марапаттау.

№2 мектеп гимназиясы

Ел сенімі –жастар

Дебат пікірталас (ой-бөліс сайыс сағаты)

Өткізген:Қ.Мұрзалина

Сыныбы:10а,ә

Шалқар-2015

Қызылорда облысы, Қазалы ауданы,
Бекарыстан би ауылы, №24 орта мектептің
информатика пәні мұғалімі Зейнуллаева Лаура

Тақырыбы: «Қылмысқа кінәлі кім?» атты пікірсайыс бағдарламасы
Мақсаты:
1. Дамытушылық:Оқушылардың ой-өрісін дамытып сөйлеу мәдениетін қалыптастыру. Оқушылардың ойлау қабілетін, өз ойларын тиянақты жете айта біліп, қарсыластарын тыңдай білуге дағдыландыру.
2. Білімділік: Қоғамдағы әлеуметтік және психологиялық ахуалды түсінуге бағыттау, өзара қатынасты сенім рухында тәрбиелеу. Оқушы көзқарасын қалыптастыру, әділдікті тануға көмектесу.
3. Тәрбиелік:Жамандықтан аулақ болу, дұрыс, не бұрыс екендігін ажырата білуге баулу. Сөз додасына түскенде мәдениеттілікті сақтауға тәрбиелеу.
Тәрбие сағат түрі: Пікірсайыс сабақ
Әдісі: Коммуникативтік сұрақ –жауап, (ситуация туғызу)
Пікір айтушылар екі топқа бөлінеді.

Мұғалім сөзі:
Құрметті оқушылар, бүгін біздің өткізгелі отырған пікірсайыста қозғалатын өзекті мәселе «Қылмысқа кім кінәлі?» деп аталады. Осы күрделі тақырыпты анықтау үшін бүгін біздің екі топ пікірсайысқа қатысқалы отыр.
Бала тәрбиесі өзекті мәселе және осы мәселені шешу үшін біз бүгін мұғалімдерді, мектеп басшыларын және арамыздан тағайындалған тәуелсіз сарапшыларды шақырып отырмыз.

1 бөлім
Енді бүгінгі пікірсайыстың негізгі желісі «Жұмбақ бейне» сөзіне кезек берсек.
Бейне көрініс. «Жұмбақ бейне» сөзі:
Мен мектепке дейін ата — анамның сүйікті ұлы болдым, мектеп қабырғасында бастауыш класта сабақты жақсы оқыдым. , бірақ өзім қатарлы балаларға үстемдік жасағанды ұнататынмын. Бұл жағдай 7-8 класс оқыған кезімде онан сайын өрши түсті. Өз қатарымнан көрі ауладағы жасы үлкен топтағы балалармен бірге жүруді дағдыға айналдырдым. Олардан темекі, наша тартуды үйрендім. Осындай көңілді бір сәтте көшеде келе жатқан бір балаға тиісіп төбелес ұйымдастырдым, оның аяғы ол баланың ауыр жарақат алып өлуімен аяқталды. Мен тұтқындалып ауыр қылмыс жасағаным үшін бас бостандығымнан айрылдым. Қазір түрмеде отырмын. Түрмедегі жағдайым өте ауыр. Өткен өмірімде жіберген қателіктерім, дөрекілігім үшін қатты өкінемін. Осындай деңгейге жетуіме жол берген, ақылдарын айтпаған кінәлі жандарды іздеймін.

Бірінші бөлім.
Топ басшылары конверттер алу арқылы тапсырмаларын алады.
— Қәнекей, топ басшылары өздеріне берілген тапсырмаларды таныстырып отырсын.
Пікірсайыс басталмас бұрын сарапшыларды және көрермендер арасынан жеңімпаз топтарды анықтау үшін дауыс беру құралы яғни теннис шаригін тартып алсақ. Мұғалім шарик алғандарға дауыс беру тәртібін түсіндіреді.
— Құрметті көрермен мен сарапшылар, пікірсайыстың жүру барысын мұқият бақылауларыңызды сұраймын. Себебі, пікірсайыстың соңында екі топтың құнды пікір айтқандығын сіздер анықтайсыздар.
1-топ :Ата-аналардың тәрбиесін кіналаушылар.
Ондағы тапсырмалар:
1,2,3,4,5
2-топ:Мектеп мұғалімдері тәрбиесін кіналаушылар.
Ондағы тапсырмалар: 1,2,3,4,5

1. Пікірсайысты бірінші номерлі топ бастайды.
Бірінші топ тапсырмасы: Жұмбақ бейненің дұрыс тәрбие алмауына кінәлі ата-аналар яғни ата — аналардың дұрыс тәрбие бермеуінен бала осындай деңгейге жетіп отыр деп санайтын топ пікірін тыңдасақ.
Топ мүшелері өздерінің пікірлерін кезектесіп айтып шығады.
Кезекті екінші топқа берсек.
Екінші топтың тапсырмасы: Жұмбақ бейненің дұрыс тәрбие алмауына кінәлі мұғалімдердің яғни класс жетекшісі мен мұғалімдердің кінәсінен бала осындай деңгейге жетті деп санайтын топ пікірін тыңдасақ.
Мұнан кейін топтар айтылған пікірлерге сәйкес бір бірлеріне екі сұрақтан қойып жауаптар береді.
Пікірсайысқа байланысты оқушылардан құрылған сарапшылар екі топ пікірлеріне сараптама жасайды.

Екінші бөлім
11 Тақырыпты ашықтау, талқылау «Кім кінәлі?»
111 Консилиум
1. Топтық төбелес болып жатыр, ағасы інісін байқап қалып (оны қатты соққан):
— Әй, мұрынбоқтар, жаппай менің ініме тиіскенді көрсетейін…Мә, саған, пәле…деп бір-екеуін соққыға жықты. Сосын інісіне жүр үйге, жуынайық, былай- былай тұмсықтан дұрыстап ұрмаймын ба ?- дейді.
Осы маниатюра жөнінде сіз аға ретінде өзіңізді қалай ұстар едіңіз?
Пікіріңіз
1. Педагогикалық ситуация (миниатюра)
Екі бала кездесті. Бір бала біреуіне күш көрсетіп, «екінші рет айтылған ақшаны әкелмесең, мен саған көрсетемін» — дейді. Оның үстіне ағасы келіп қалды.
— Не үшін, — деді?
— Біз анада күш сынастық, ол жеңілді, енді ақша -200 теңге әкелуі керек деді.
Ағасы — ол дұрыс екен, жеңілдің бе, төле онда! Бар — бар жылтырат табаныңды – деді құйрығынан теуіп жіберді. Осы ситуация жөнінде сіз ағасы болсаңыз не істер едіңіз? Пікіріңіз
Проблемалық сұрақтарға екі топтың жауаптары
(Топтарға ойлануға 1 минут уақыт беріледі)
Сарапшылар ортасынан 1 немесе 2 сарапшы топтардың жауаптарына бағалар беріледі. Ендігі кезекті осы бөлім тапсырмаларына нақты жауаптар берген топтарға сараптама жасау үшін сарапшыларға берсек.

Үшінші бөлім
«Дос ақылы»
Оқушыларды жұптарға бөлген соң нұсқау беріледі, әркім өзінің әріптестеріне өмірінде кездескен қиын жағдайлар мен қылықтарын тіпті тәртіп бұзғандығы есіне түсіп, айтып, осындай жағдай қалай болады, не істеу керек?- деп ақыл кеңес сұрайды. Досы сенің орныңда болса өзінің не істейтінін айтып ақыл қосады. Тапсырма орындау кезінде мұғалімнен көмек алуға болады. Бірі екіншісіне ақыл берген соң рольдерін ауыстырады.

Құрметті көрермендер сіздер бүгін «Қылмысқа кім кінәлі» атты классы оқушыларымен өткізілген пікірсайысты көріп тамашаладыңыздар, ой түйдіңіздер. Енді осы тақырып бойынша және балалардың пікірсайыс барысындағы белсенділігі мен олардың берген жауаптарының құндылығына байланысты өз пікірлеріңізді ортаға салсаңыздар.
Пікірсайысқа қатысушылар арасында (қонақтар) пікірсайыстың құндылығы оның тақырыпты аша білуі туралы пікірлерін айтады.
Сарапшылармен көрермендер арасынан дауыстар беріліп жеңімпаз топтар анықталады. Топтарды марапаттау жұмыстары жүргізіледі.
Сабақ соңында мұғалім қорытынды жасай отырып, толықтырады.

Қорытынды: Бүгінгі сабақты қорытындылай келе, естігенімізді, көргенімізді, түйгенімізді, одан әрі дамыта береміз. Өйткені бұл тақырып бір сағатта, бір күнде айтып бітіре салатын нәрсе емес. Сынып оқушыларының бүгінгі тақырып туралы жақсы пікірлерін тыңдадық, ой түйдік.
Сондықтан әр адам өзін өзі танып, тәрбиелей білуі керек.

Міне, бүгінгі «Дос ақылы» атты тренингте де азда болса тұлғаны танып білуге, өздеріңді өздерің тануға жол ашты деп ойлаймын.
Сабақ соңында бүгінгі пікірсайыс сабақта өз ойларыңды ортаға салғандарыңыз үшін баршаңызға ризашылығымды білдіремін.

Слайд 1
Дебат- пікірсайыс ойыны

---

Слайд 2
Негізгі мақсаты: оқушының ой-өрісін дамыту,іздендіру, мәдениеттілікке тәрбиелеу,болашақ маман иелерінде сөйлеу

мәдениетін қалыптастыру.

---

Слайд 3
Негізгі ережелері:
Сөйлеу мәдениеті;
Өзін-өзі ұстай білу,шыдамдылық;
Ойды тиянақты жеткізу;
Сыйластық;
Уақытты ұтымды пайдалану.

---

Слайд 4
Дебат сайысының кезеңдері:
Әділ қазылар алқасын тағайындау.
Жеребе тастап,қай позицияда сайысқа түсетінін

анықтау.
Дайындық кезеңі (10 минут).
Дебат сайысы.

---

Слайд 5
Саяси кейстің құрылымы:

1.Резолюция-Қарар (Дебаттың тақырыбы) (Бұл палата (БП)  ұсынады)
2.Дефиниция-Кілт

сөздер (Кейсте қолданылатын сөздерге анықтамалар беріледі)
3.Status quo-Қалыптасқан жағдай(қалыптасқан жағдайға статистикалық мәліметтер(интернеттен,газеттен) айту)
4.Мәселе (проблема)
5.Мәселе өзектілігі
6.Себептер (мәселенің себептері,кем дегенде үшеу болу керек)
7.Шешу жолдары (әр себепке шешу жолын ойлап табу)
8.Атқарушы органдар (мәселелерді кім шешетінін айту)
9.Қаржы (мәселені шешуге қажет қаражат(
10.Уақыт (жұмыстың қай аралықта жүргізілетіні)
11.Нәтиже (қорытынды)

---

Слайд 6
Құндылық кейстің құрылымы:
1.Резолюция-Қарар (Дебаттың тақырыбы) (Бұл палата (БП)  ақталады

деп есептейді)
2.Дефиниция-Кілт сөздер (Кейсте қолданылатын сөздерге анықтамалар беріледі)
3.Status quo-Қалыптасқан жағдай(қалыптасқан жағдайға статистикалық мәліметтер(интернеттен,газеттен) айту)
4.Философия
5.Аргументтер
6.Қорытынды.

---

Слайд 7

---

Слайд 8
Көңіл қойып тыңдағандарыңызға
рахмет!

---

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті күні және Қазақстан Республикасы тәуелсіздігінің 30 жылдығы мерекелеріне арналған мектеп оқушыларының республикалық пікірсайыс турнирін (бұдан әрі – Турнир) өткізу ережелері мақсатын, міндеттерін, оны өткізу және қаржыландыру тәртібін анықтайды.
2. Турнирдің мақсаты: өскелең ұрпақтың қазақстандық патриотизмі мен азаматтылығын қалыптастыру; оқушылардың бойында жауапкершілік, туған өлке мен елдің мәселелерін талқылауға және шешуге қатыстылық сезімін тәрбиелеу; республикадағы пікірсайыс қозғалысын дамыту, насихаттау және қолдау.

Турнирдің міндеттері:

1) балалар мен жастарды Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті – Елбасының өз Отанына қызмет етуі мен адалдығының үздік үлгісінде тәрбиелеу;

2) білім алушылардың демократиялық қоғамдағы азаматтық көзқарастары мен өмір сүру дағдыларын қалыптастыру, отансүйгіштік сезімін тәрбиелеу;

3) жалпы мәдени ой-өрісін кеңейту, білім беру ұйымдары білім алушыларының арасында академиялық білім деңгейін көтеру,  шешендік сөйлеу өнері дағдыларын және сендіру әдістерін қалыптастыру;

4) зияткерлік, шығармашылық қабілеттерін, зерттеу, ұйымдастыру дағдыларын, коммуникативтік біліктіліктерін дамыту;

5) білім алушылардың позитивті, сыни ойлауын, жүйелі талдау, өз ұстанымын білдіру дағдыларын, құрылымды диалог пен пікірталас жүргізудің парламенттік мәдениетін, дәлелдеу өнерін қалыптастыру;

6) қазақстандық қоғамда орны бар өзекті мәселелерді талдау және қоғамдық талқылау арқылы балалар мен жастарды өзекті қоғамдық саяси тақырыптарды талқылауға тарту жұмыстарын жандандыру;

7) оқушылар мен студенттер арасында интеллектуалды жарыстар мен конструктивті пікірталастарды насихаттау, дебаттық клубтар мен педагогтер арасында тәжірибе алмасуға ықпал ету.

1. Ережелерде қолданылатын ұғымдар:

1) беллот – ойын қорытындысы жазылатын төреші парағы;

2) кейс  –  бұл нақты фактілерге негізделген, шешуді қажет ететін мәселелердің сипаттамасы;

3) клэш  – салыстыру кезінде екі идеяның қақтығысы;

4) POI – қарсылас команда спикерінің сұрағы, түсініктемесі, пікірі, түсіндіру туралы өтініші;

5) ребатл – қарсыластың сөздерін жоққа шығару, қарсы дәлелдер мен фактілерді келтіру;

6) резолюция – дебаттағы пікірталас мәселелерінің негізгі тақырыптары;

7) тайм-кипер – бұл спикерлерге уақытты көрсете отырып, ойын ережесінің сақталуын қадағалайтын адам;

tabbycat – барлық ірі халықаралық жарыстарда, оның ішінде әлем және Еуропа чемпионаттарында қолданылатын жеребе тарту құралы, көп функционалдылығы мен қолданушылар үшін ыңғайлы болуы арқылы аналогтарынан асып түседі. Турнир кезінде tabbycat платформасында tab-мастер жұмыс істейді;

9) фидбэк – дебат раунды бойынша төреші шешімінің логикасын спикерлерге түсіндіру;

10) флоушит – ойын барысында төреші толтыратын спикердің ақпараты туралы парақ.

1. Турнир Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті – Елбасы Н.Ә. Назарбаев қорының тапсырысы бойынша «Республикалық қосымша білім беру оқу-әдістемелік орталығы»-мен өткізіледі.
2. Төрешілер алқасы және ұйымдастырушылар комитеті құрамын Турнир ұйысдастырушылары анықтайды.

2-тарау. Турнирдің өткізілу уақыты және орны 

1. Турнир 2021 жылғы 13 қазан күні өткізіледі.
2. Турнирге қатысу үшін білім басқармалары басшыларының қолы қойылған өтінімдер 2021 жылғы 9 қазанға дейін kosymsha.bilim.bery@mail.ru электронды поштаға қабылданады.

қатысушылар туралы мәліметтер (Т. А. Ә., туған жылы, сыныбы, оқу/жұмыс орны, телефоны), сондай-ақ қазақ және орыс лигалары командаларының жаттықтырушылары туралы деректер.

1. Турнирге қатысушылар
2. Турнир екі кезеңде өткізіледі:

1) бірінші кезең (іріктеу) – өңірлік:

мектепішілік Турнир;

аудандық (қалалық) Турнир;

облыстық Турнир;

2) екінші кезең – республикалық.

1. 9. Турнирдің өңірлік (іріктеу) кезеңдерін өткізу уақыты мен орны аудандық (қалалық) білім бөлімдерінің және облыстық білім басқармалары басшыларының бұйрығымен реттеледі.

Турнирдің өңірлік кезеңдері карантин кезінде санитарлық-эпидемиологиялық қауіпсіздік нормаларын, дезинфекциялау, кварцтау, желдету режимін сақтай отырып, адамдардың жаппай жиналуына жол бермей жүргізіледі.

1. 10. Мектепішілік Турнирдің қорытындысы бойынша жоғары балл санын жинаған командалар аудандық (қалалық) турнирлерге қатысады. Облыстық турнирлерге аудандық (қалалық) турнирлердің жеңімпаздары қатысады.
2. 11. Республикалық Турнирге облыстық кезеңдерінің жеңімпаздары – жалпы орта білім беру ұйымдары 9-11 сыныптарының білім алушылары қатысады.
3. 12. Республикалық Турнирге қатысушылар саны: – әр өңірден (2 команда (4 адам): 1 қазақ тілді команда және 1 орыс тілді команда. Команданы пікірсайыс клубтарымен жұмыс жасау тәжірибесі бар 1 жетекші алып жүреді.

Қатысушылардың және команданы алып жүрушінің іссапар шығыстарын (іссапар орнына бару және қайту жолақысы бойынша шығыстарды) жіберуші Тарап төлейді.

1. Турнир өтетін жерге барар жолда, іс-шараны өткізу кезінде және тұратын жеріне қайтар жолда балалардың өмірі мен денсаулығының қауіпсіздігі үшін жауапкершілік команданы алып жүрушіге жүктеледі.
2. Команданы алып жүрушіде өзімен бірге мына құжаттардың көшірмелері болуы тиіс:

1) білім алушыларды, команданы алып жүрушіні турнирге қатысуға жолдау туралы білім басқармасы басшысы бұйрығының көшірмесі; 

2) қатысушылар туралы мәліметтер (ТАӘ, туған жылы, сыныбы, оқу/жұмыс орны, лауазымы, команданы алып жүрушінің ТАӘ, ұялы телефондары), сонымен қатар қазақ және орыс лигасының жаттықтырушысы туралы мәліметтер; 

3) қатысушылардың, команданы алып жүрушінің жеке басын куәландыратын құжаттардың (куәлік (паспорт) немесе барлық қатысушылардың туу туралы куәліктері;

4) дәрігердің қолымен және мөрімен куәландырылған Турнирге қатысушылардың денсаулық жағдайы туралы анықтама;

5) Турнир қатысушылары мен командаларды алып жүрушілерде өзімен бірге ПТР тестілері болуы тиіс (7 күндік).  

1. Турнирді өткізу тәртібі
2. Турнирдің өңірлік кезеңдерін өткізу жөніндегі ұйымдастыру комитеттері осы Қағидаларға сәйкес турнирлерді өткізу шарттары мен тәртібін дербес айқындайды.
3. Турнирдің барлық кезеңдері Америкалық парламенттік формат (АПФ) бойынша өткізіледі (2-қосымша).
4. Турнир екі айналымда өткізіледі. Бірінші айналым – іріктеу раундтары. Екінші айналым – негізгі ойындар: ширек финал, жартылай финал және финал.

Іріктеу ойындары 3 раундтан құралады. Әр раундқа бір қарар беріледі. Іріктеу ойындарында қарсылас командалар tabbycat арнайы бағдарламасы бойынша іріктеледі.

Іріктеу ойындарының үшінші раунды аяқталғаннан кейін негізгі ойындарға дайындық жүргізіледі. Ол үшін әр команданың үш раундтағы нәтижелері жазылады, ұпайлардың жалпы саны есептеледі және оларды қосу арқылы пікірталасқа қатысушылардың әрқайсының дәрежелері анықталады. Жалпы нәтижесі жиынтық тізімдемесіне енгізіледі. Іріктеу ойындарының нәтижелері жарияланғаннан кейін ширек финалға шыққан командалар анықталады. Ширек финалға әр тіл тобы бойынша іріктеу кезеңінің жеңімпаздары шығады. 

Ширек Финалда командаларға бір қарар беріледі. Ширек финалдың қорытындысы бойынша жартылай финалға әр тіл тобы бойынша жеңімпаз командалар шығады. Жартылай финалдың жеңімпаздары финалда кездеседі.

1. 18. Командалардың тақ саны болуына байланысты, жеребе бойынша бір команда «демалады». Өткізілген раунд үшін демалған команда командалық балл мен орташа спикерлік балды автоматты түрде алады.
2. 19. Төрешілік пікірсайыс клубтарының тәжірибелі пікірсайысшылары арасынан төрешілер алқасы арқылы жүзеге асырылады. Ұйымдастырушылар төрешілердің бірін турнирдің бас төрешісі етіп анықтайды. Турнирдің бас төрешісі ойындардың кестесі мен тақырыбын айтады, төрешілерді ойындар бойынша бөледі, ойындардың барысын қадағалайды, ойында төрешілік етуге құқылы. Турнир кестесін tab-мастер жасайды.
3. 20. Ойын төрешісі пікірталасқа қатысушыларды АПФ регламентіне сәйкес шақырады, ораторлаға орын алуды ұсынады, ойын жүргізеді, ойын қорытындылары туралы шешім қабылдайды, шешім бойынша түсініктеме береді.
4. Ойын барысында төреші Тайм-кипер қызметін атқарады.

Тайм-кипер міндетті:

презентациялық немесе конструктивті сөйлеудің бірінші минуты өткеннен кейін және оның аяқталуына бір минут қалғанда үстелді ұрып тоқтату, тиісінше сөйлеушіге сұрақтар қою немесе түсініктемелер беру мүмкіндігінің пайда болуы/жоғалуы туралы белгі беру;

сөз сөйлеушілерге олардың қанша минут сөйлеп тұрғанын / сөйлеуге қанша уақыт қалғанын (саусақпен немесе белгімен) көрсетеді;

үстелді екі рет ұру арқылы сөз сөйлеуші қатысушының сөзіне бөлінген уақыт өткені туралы белгі береді;

егер қатысушы уақыт лимитінен 30 секундтан асып кетсе, төрешіге хабарлайды. Төреші оның репликаларын жазуды тоқтатады және сөйлеушіні сөзін аяқтауға және өз орнына орналасуына шақырады.

1. Бас төреші раундтың 15 минуттан кейін басталатынын хабарлайды. Экранда раундтың қарары көрсетіледі. Хабарландырудан кейін ойыншылар қарарды түсініп, кейсті ойластырып, жақсы дәлелдер дайындауы керек, басқа командалар не айтатынын болжап, бәрін біртұтас етіп біріктіруі тиіс.
2. Ойыншылар үшін ақпараттың жалғыз көзі – серіктесі және өздерімен бірге әкелген кез-келген жазбаша материалдар. Ойын барысында интернеттен ақпарат іздеуге және жалпы электронды құрылғыларды пайдалануға рұқсат берілмейді.
3. Турнир кезінде әр төреші балл мен түсініктемелерді төрешінің парағына (ballot) енгізеді (3-қосымша). Төреші раундтың жалғыз және өкілетті төрешісі және оның шешімі түпкілікті болып табылады.
4. Төрешілік өлшемдері:

1) релеванттылығы;

2) дәлелденуі;

3) маңыздылығы;

4) шынайылығы.

Төрешілер кейстердің сапасын және мазмұнын бағалайды. Командаларға аргументтер, фактілер және ақпараттың үлкен көлемі үшін басымдылық берілмейді.

1. Жеңімпаздар командалық және жеке спикерлік сынақтарда анықталады. Жеке раундтағы жеңісі үшін команда 1 ұпай, жеңіліс үшін – 0 ұпай алады.

Спикерлік сөз сөйлеулер 1-ден 100-ге дейінгі балдық жүйемен бағаланады.

Балл саны бойынша әр тіл тобында Турнирдің үздік спикерлері анықталады.

1. 27. Төрешілердің шешімі жарияланғаннан кейін командалар келесі ойындарда ескерілетін төрешіге пікірлерін қалдыра алады. 

1. Қатысушыларды марапаттау
2. 28. Турнирдің қорытындысы бойынша әділ қазылар алқасының мүшелері жеңімпаздарды және турнирдің үздік спикерлерін анықтайды. Жеңімпаздар I, II, III дәрежедегі дипломдармен және сыйлықтармен, үздік спикерлер дипломдармен, барлық қатысушы командалардың жаттықтырушылары алғыс хаттармен марапатталады. Турнирдің барлық қатысушыларына сертификаттар беріледі.

Турнирдің үздік қатысушылары «Үздік оратор», «Үздік сарапшы», «Ең тапқыр ойыншы», «Ең сенімді ойыншы», «Ең білімді ойыншы», «Ең мақсатты ойыншы», «БАҚ және әлеуметтік желілеріндегі үздік жарықтандыру үшін» қосымша номинациялар бойынша дипломдармен марапатталады.

1. Турнирді қаржыландыру
2. 2 Турнирдің аудандық (қалалық), облыстық кезеңдерін жергілікті атқарушы органдар қаржыландырады.

Дебат-пікірталас ойыны.

Негізгі мақсаты:оқушының ой-өрісін дамыту,іздендіру, мәдениет-тілікке тәрбиелеу.

Негізгі ережелер:құрылымды сақтау,әр топта 3 оқушының болуы, сөйлеу мәдениеті, шыдамдылық,  шындық, сыйластық.

Карл Поппер форматындағы дебат.

Кейс.

1.Саяси кейс(рр);

2.Құндылық кейс(варо).

Саяси кейстің құрылымы:

1.Резолюция-Қарар (Дебаттың тақырыбы) (Бұл палата  (БП)  ұсынады)

2.Дефиниция-Кілт сөздер (Кейсте қолданылатын сөздерге анықтамалар беріледі)

3.Status quo-Қалыптасқан жағдай(қалыптасқан жағдайға статистикалық мәліметтер(интернеттен,газеттен) айту)

4.Мәселе (проблема)

5.Мәселе өзектілігі

6.Себептер (мәселенің себептері,кем дегенде үшеу болу керек)

7.Шешу жолдары (әр себепке шешу жолын ойлап табу)

8.Атқарушы органдар (мәселелерді кім шешетінін айту)

9.Қаржы (мәселені шешуге қажет қаражат)

10.Уақыт (жұмыстың қай аралықта жүргізілетіні)

11.Нәтиже (қорытынды)

ü Мәселені шешуге арналған жоспар құрылады.

Ойын барысы:

	Спикер	Уақыт	Спикердің рөлі
1	Жақтаушы 1	6 минут	Команданы таныстырады. Кейспен  таныстырады.
2	Даттаушы3-Жақтаушы1	3 минут	Даттаушы 3 Жақтаушы1-ге сұрақтар қояды.
3	Даттаушы1	6 минут	Өз командасымен таныстыру. Жақтаушы 1-дің кейсін (келіспейтін жағдайларын) даттап, қарама-қарсы өз командасының кейсімен таныстырады.
4	Жақтаушы3-Даттаушы1	3 минут	Жақтаушы3 Даттаушы1-ге сұрақтар қояды.
5	Жақтаушы 2	5 минут	Даттау тобының айтқан даттауларына жақтау айтып, өз кейсін қалпына келтіреді.
6	Даттаушы1-Жақтаушы2	3 минут	Даттаушы1-Жақтаушы2-ге сұрақтар қояды.
7	Даттаушы 2	5 минут	Даттауды жалғастырады.Жақтаушы 2-нің кейбір сөздеріне өз түсініктеме-лерін айтады.
8	Жақтаушы1-Даттаушы2	3 минут	Жақтаушы1 Даттаушы2-ге сұрақтар қояды.
9	Жақтаушы 3	5 минут	Ойын барысына қорытынды анализ жасайды,өздері ұсынған механизмнің ұтымдылығын айтады.
10	Даттаушы 3	5 минут	Ойын барысына қорытынды анализ жасайды,өздері ұсынған механизмнің ұтымдылығын айтады.

• Қосымша 8 минут беріледі.(Дайындыққа,сұрақтар дайындауға )

Құндылық кейстің құрылымы:

1.Резолюция-Қарар (Дебаттың тақырыбы) (Бұл палата  (БП)  ақталады деп есептейді)

2.Дефиниция-Кілт сөздер (Кейсте қолданылатын сөздерге анықтамалар беріледі)

3.Status quo-Қалыптасқан жағдай(қалыптасқан жағдайға статистикалық мәліметтер(интернеттен,газеттен) айту)

4.Философия ()

5.Аргументтер()

6.Қорытынды.

ü Ойын барысы (спикердің рөлі,уақыт) саяси кейспен ұқсас.

ü Дұрыс-дұрыс емес,ақталады-ақталмайды формасында қарастырылады.

Ескерту:

v Командалар жақтау мен даттау позицияларына дайын болу керек.

v Позиция ойынға 15 минут қалғанда анықталады

(теңге лақтыру арқылы).

Қызылсая орта мектебінде қазақ тілі семинарында           өткізілетін дебат ойынының тақырыптары:

1.Мемлекеттік тілді насихаттаудың ұтымды механизмі(І ойын),

2.Орыс тілін ресми тіл статусынан алып тастау ақталады ма?.

1


Пікірталас сайысы

2


Сайыс шарттары 1. Пікір-сайты ң негізгі ма қ сайты- ө зі ң із ұ станып отыр ғ ан ба ғ тын д ұ рысьь екенін д ә лелдеп ши ғ у. 2. Екі қ расы топ жа қ тауши, даттауши берілген қ атар бойынша т ө решілерді ө з ба ғ ыттарыны ң д ұ рысьь екеніне к ө ндіруі тиіс. 3. Ә р топ бес ойыншидан т ұ рады. Ә р қ айсысыны ң ойында ө з урны бар ж ә не міндеттері на қ ты белгіленген.

3


Ал ғ ырлар командасы: 1-ші спикер Базарбаева Айгерим 2-ші спикер Хамитова Асель 3-ші спикер Қ уаныш қ ызы Аяжан Білгірлер командасы: 1-ші спикер Базарбаева Алия 2-ші спикер Маратова Аружан 3-ші спикер Ыбыкен Н ұ райым

Сценарий спортивного празника

«Казацкие игры»

Цель разработки: дать детям основные знания об истории своего родного края; формирование у младших школьников черты гражданственности, патриотизма, нравственного поведения, человека-гражданина, интегрированного в современную действительность и нацеленного на ее совершенствование. Формирование активной гражданской позиции, чувств любви к прошлому, настоящему и будущему родного края, родной деревни, своего народа. Расширить знания воспитанников о запорожских казаках, их традиции, быт, обычаи. Воспитывать уважительное отношение к запорожцам, побудить к подражанию их лучших черт характера: добродушия, бескорыстия, товарищество, желание всегда прийти на помощь.

Задачи разработки:

1. Изучение истории родного края, обычаев, традиций и духовной культуры своего народа.

2. Формирование гражданственных и патриотических чувств, любви к Отечеству.

3. Способствовать развитию у учащихся навыков познавательной, творческой деятельности.

4. Выработка умений по ведению посильной исследовательской работы в области краеведения.

5. Воспитание любви к родителям, близким, изучение и сохранение семейных традиций.

6. Воспитание патриотизма, гуманизма, толерантности, любви к своей семье;

7. Формирование любви к родному городу и интереса к прошлому и настоящему родного края

8. Развитие бережного отношения к своему городу (достопримечательности, культура, природа);

Теоретическая и практическая значимость данной разработки заключается в том, что она способствует развитию и укреплению у детей чувства любви к родному краю. Через знания по истории и культуре родного края формируется нравственная личность гражданина и патриота своей родины, которая включает в себя разные формы работы как с детьми и их родителями, так и с педагогами. Это позволяет осуществлять процесс воспитания целенаправленно. Большая Родина всегда начинается с малой – место, где родился человек, своей семьи, двора, дома, детского сада и школы, леса и речки, расположенных рядом. Дом или детский сад, родной край или город имеет свою историю, особенности природы, свои традиции.

Целевая аудитория – 10 -12 лет.

В центре эмблема праздника и девиз “Казацкому роду нет переводу”. В записи звучит народная музыка. Музыка затихает.

В зал, нарядно украшенный, заходят команды под звуки казацкого марша.

Ведущий: Добрый день вам, добрые люди!

Пусть вам добро всегда будет!

Рады вас встречать

И не дадим мы вам скучать!

Все мы любим свободу,

Так как мы казацкого роду!

Пусть в этом дружном зале

Будет радость и не будет печали!

Казачья нелегкая доля.

Казак только Богу подсуден,

Сквозь годы проносится полем.

«Мы были, мы есть, и мы будем!»

Не выжжешь наш дух. Наши корни.

Пусть к воле казачьей путь труден.

Но всюду, где сердце просторней,

«Мы были, мы есть, и мы будем!»

По плечу победа смелым,

Ждёт того большой успех,

Кто, не дрогнув, если нужно,

Вступит в бой один за всех.

Пусть жюри весь ход сраженья

Без промашки проследит.

Кто окажется дружнее,

Тот в игре и победит!

Подивиться силе да ловкости собралось жюри. Представляем вам:

1. __________________________________________________________________

2. __________________________________________________________________

3. __________________________________________________________________

Люди славные, люди дивные,

Достойные дети своих отцов.

Начинаем сейчас спортивное

Состязание молодцов.

Казачата здесь состязаются,

Все достойные – будь здоров.

Командиры их вызываются

Всех отрядов – удальцов.

Ой, собрались, казачки, радовались, смеялись.

В своем дружеском кругу силой похвалялись.

Казачки, вам радуется даже в небе солнце.

В чем же сила сильная?

Раскажите, хлопцы.

Приветствие команд

 Ведущий: ХV век — трудное время в жизни народа. Трудно жилось ему под господством чужих властителей. Многострадальная земля ждала героев. И некоторые мужчины откликнулись на призыв родной земли и стали на ее защиту. Это были казаки. Сила, ловкость и мужество которых изменила мир.

В 1989 году по инициативе и поддержке ООН был утвержден Всемирный День казачества и отмечается ежегодно во второй четверг ноября. Учреждение этого праздника связано с тем, что казачество исторически вышло за пределы родной земли и теперь во всём мире, даже Африке, существуют казацкие станицы; за рубежом действует множество казачьих общественных организаций. Чтобы как-то объединить их и подчеркнуть жизнеспособность, общественную и социальную активность, значимость казаков на тех территориях, где они проживают, в календаре знаменательных дат и событий определен специальный День казачества.

И в прошлом, и в настоящем казачества, которое во все века отличалось веротерпимостью к братьям по оружию или соседям по земле, мы найдем примеры толерантности и сегодня. Среди казаков можно встретить ногаев, калмыков, татар, кумыков, чеченцев, армян, башкир, мордву, туркмен, бурят и т.д. В ряде войск они образовывали отдельные группы со своим языком, верой, культурой и бытом.

Сегодня нашим казакам 21-го столетия придется пройти соревнования в 3 тура, где мы сможем удостовериться в их смелости, находчивости, стремлении к победе. После каждого тура жури подбивает результаты. Победит та команда, какая наберет наибольшее количество балов по результатам всех туров.

Казак – слабому защитник!

Ценить силу привык! 

Звучит «Казацкий марш»

1 тур имеет название «Ловкость и скорость». Наши казаки продемонстрируют ловкость, скорость. 1 тур состоит из 3 конкурсов.

Все вы наверняка знаете и видели картину, на которой изображен тот момент, когда сообразительные, веселые казаки писали письмо турецкому султану. Так вот, вы как их потомки, попробуете написать свое письмо. Но письмо у нас необычное. Его нужно не только написать, но и нарисовать.

1. Эстафета «Письмо казаков султану»

Первый игрок бежит к холсту, рисует голову казака, второй – туловище, третий – оружие, четвертый должен написать одно слово, что бы он хотел передать султану. Капитан бежит последним, у него важная миссия – скрутить письмо в трубочку (ведь именно так раньше доставлялись письма) и доставить его своей команде. Побеждает та команда, которая напишет письмо первой.

Дополнительный балл получит команда, чье письмо будет самое аккуратное.

ИГРА

Бывало, что казаки попадали в плен к врагу. Но, благодаря своей силе, ловкости и выдержке они умели, преодолевая препятствия, незаметно сбегать оттуда.

1. Эстафета «Ползун».

По команде первые игроки на присядках (руки на талии) проходят указанное расстояние, возвращаются к своим игрокам, передают эстафету следующему игроку. И так, пока не пройдет вся команда. Побеждает та команда, какая быстро и успешно пришла финалу. Команда-победитель получает 6 баллов, а последняя команда получает 1 балл.

ИГРА

Казаки не только воевали, но и должны были себя прокормить. Поэтому следующий конкурс продемонстрирует, смогут ли наши казаки быстро вырастить и собрать для себя урожай. Мы немного помогли: урожай уже вырастили, осталось его собрать.

1. Эстафета « Как казаки урожай собирали «

Первый игрок бежит до линии, берет с кучи картофелину и кидает ее в ящик. Если кинул мимо, он должен поднять ее и положить назад на кучу. Потом возвращается назад к команде. Бежит второй игрок и т.д. Задание по очереди исполняет вся команда. Побеждает та команда, какая первой соберет полностью весь урожай без потерь. Команда-победитель получает 6 баллов. Команда, которая не спешила собирать урожай – 1 балл.

Вы показали неплохие результаты в первом туре, и пришло время перейти ко второму туру.

2 тур имеет название «Казацкая азбука». Известно, что во время общения казаки использовали некоторые слова, которые имели специфическое значение. И каждый казак должен был знать значения каждого из этих слов, чтобы понимать своих братьев. Поэтому и наши казаки должны знать «Казацкую азбуку».

У моих помощников есть мешочек с бочонками. На каждом бочонке — цифра. Команды по очереди тянут бочонки. Называют цифру, я зачитываю слово и три варианта объяснения. Команда должна назвать правильное значение. За правильное объяснение слова команда получает 1 балл. Каждая команда может пояснить 5 слов, и таким образом получить максимум 5 баллов.

А теперь давайте узнаем, какая из команд оказалась лучшими лингвистами.

1. Казак (СВОБОДНЫЙ ЧЕЛОВЕК, воин, беглец)

2. Булава (оружие, иголка, СИМВОЛ ВЛАСТИ)

3. Чайка (птица, ЛОДКА, чашка)

4. Характерник (КОЛДУН, вредный старик, быстрый жеребец)

5. Оселедец (ЧУБ НАД ЛБОМ, кусок селедки, леденец)

6. Пластун (тропа в болоте, РАЗВЕДЧИК, помещение для оружия)

7. Саламаха (КАША ИЗ РЖАНОЙ МУКИ, жена казака, похлебка с салом)

8. Люлька (кроватка младенца, свисток-манок, КУРИТЕЛЬНАЯ ТРУБКА)

9. Курень (ДОМ, место для курения, курильщик)

10. Трухменка (ПАПАХА АТАМАНА серая с красным шлыком, трухлявое дерево, трусливый человек)

11. Плавни (весла, ОЗЕРА, рыбы)

12. Казачок (молодой казак, ТАНЕЦ, котел)

13. Саман (КИРПИЧ-СЫРЕЦ из глины с примесью соломы, навоза, опилок; похоронная одежда, платок на голову)

14. Турлук (ЧАСТОКОЛ, плетень состоит из ломаных веток, сплетенных крапивой; житель Турции, местный дурачок)

15. колготиться (БЕСПОКОИТЬСЯ, одеваться, скакать на лошади)

16. колобродить (ССОРИТЬСЯ, драться, гулять всю ночь)

17. керея (ВЕРХНЯЯ ОДЕЖДА ДЛЯ ВЕРХОВОЙ ЕЗДЫ, ножны для сабли, покрывало для лошади)

18. дулинка (ГРУША, фигура из 5 пальцев, ствол ружья)

19. кушири (ЗАРОСЛИ, шалаши, добыча)

20. лотошить (СУЕТИТЬСЯ, болтать, играть в лото)

21. муздыкаться (НЯНЧИТЬСЯ, слушать музыку, делать что-либо)

22. набузовать (ПЕРЕБОРЩИТЬ, подраться, напилить дрова)

23. жерделя (АБРИКОС, длинная палка, жирный человек)

24. цыбарка (ВЕДРО, сигарета, бородавка)

25. хваленка (НЕВЕСТА, похвала, уздечка)

26. дишканить (ПЕТЬ, кричать, скандалить)
27. Чембара (КОЖА ДЛЯ ШАРОВАР, головной убор, музыкальный инструмент)

28. Гашник (ТОНКИЙ ПОЯС, кнут, аркан)

29. Айдар (КАЗАЧЬЯ СТРИЖКА, казак — смертник, кислое молоко)

30. чирик (ТУФЛЯ-ГАЛОША, червонец, воробей)

2 тур окончен, а это значит, что пришло время третьего завершающего этапа!

3 этап получил название «Храбрость и находчивость». И действительно, нашим казакам придется продемонстрировать свою находчивость и храбрость и с честью выдержать соревнования последнего этапа.

Все знают, что казаки были лихими наездниками. Лучше их на лошадях никто не скакал.

1. Эстафета «Как казаки на лошадях катались»

Первый участник каждой команды стоит верхом на лошади. Роль лошади будет играть палка. По команде прыгает на палке до отметки и назад к команде. Второй садится за первым верхом и прыгают вместе, и так, пока не сядет вся команда. Выигрывает та команда, которая первой закончит эстафету, не потеряв по дороге своих участников.

ИГРА

Часто казакам приходилось переправляться через реки. И сделать это в одиночку было очень тяжело. Казаки должны были помогать при переправе друг другу, ни в коем случае не бросать товарища посредине.

1. Эстафета «Как казаки через речку переправлялись»

Каждая команда получает 1ленту. Капитан стоит «на другом берегу реки» — на расстоянии 9-10 метров напротив своей команды с лентой в руке. По сигналу бежит к команде, связывает свою ногу с ногой игрока и они вместе «переправляются» — бежат к месту переправы, где первый участник остается, а второй возвращается за следующим, и так далее, пока вся команда не переправится на «другой берег речки». Выигрывает та команда, какая переправилась быстрее всех.

ИГРА

Все вы знаете, что казаки были очень дружны, и казацкие узы дружбы были часто крепче родственных.

1. Эстафета «Как казаки объединялись»

Все члены команды стоят друг за другом и держат левую руку на левом плече того, кто стоит впереди, а правой рукой держат свою правую ногу. По сигналу все команды начинают прыгать на одной ноге к противоположному концу зала. Выигрывает та команда, которая ни одного раза не разорвала цепочку и не потеряла никого по дороге.

ИГРА

Очень многое в Запорожской Сечи зависело от атамана казаков. Он должен быть смелым, решительным, но, одновременно с этим, прислушиваться к мнению своего куреня. Последний на сегодня конкурс:

1. Эстафета «Казачий поезд дружбы» (конкурс капитанов)

Вы видите перед собой дорожку с препятствиями. Капитан стоит с завязанными глазами. Его задача – пройти весь путь, не сбив препятствия и получить в конце награду. Капитан идет вслепую. А отряд помогает капитану, говоря, куда ему идти.

ИГРА

Это был последний конкурс наших Казацких игр. Жури именно сейчас подбивает результаты соревнования. А для вас в это время выступит ____________________________________________________________

Отдохнули мы на славу,

Поиграли все прекрасно,

Похвал достойны и награды

За ловкость мы вручить вам рады!

Награждение.

Заключительная часть.

После наших соревнований у нас остается светлая память про славные подвиги наших предков-запорожцев. Поэтому, помните, дорогие дети, что вы — это наследники славных запорожских казаков. Поэтому любите свою Родину, уважайте свой народ. Пусть каждый из вас своими добрыми делами и поступками докажет, что казацкому роду нет переводу!

Казачьи забавы всем на славу!

Нам жить без них никак нельзя

Мы говорим вам до свидания,

До новых праздников, друзья!