Сценарий дангына моорейинин

Уругларнын уран – талантызын илередип, сайзырадыры,   уругларны мѳзу – бүдүштүг  болурунга  база чараш чувеге  ѳѳредири.

Теве-Хая муниципалдыг ортумак билиг школазы

Чѳѳн-Хемчик кожуун

 Класстан дашкаар ажылдын сценарийи.

«Дангына-2011»

                                                  Эге класс башкызы

                                                  Монгуш Алефтина Кошкар-ооловна

2011ч

Даӊгына – 2011ч. (1 – 4 кл)

Сорулгазы: Уругларныӊ уран – талантызын илередип,                                     сайзырадыры,   уругларны мѳзу – бүдүштүг

 болурунга  база чараш чувеге  ѳѳредири.

Болур чери:  ( ККБ)

Дерилгези: шарлар, плакаттар, чечектер.

Чорудуу:

I организастыг кезээ:

1.Ажыдыышкын.

— Экии, эргим кѳрукчулер!

Чылдыӊ эртер 1 – 4 класстарнын аразынга  чарашпайлар (дангыналар) мѳѳрейин эгелээр – дир бис.

2.  Черниӊ кырын шиник киирер

     Чечек, чимис четчип унер

     Чымчак сиген кѳктер унер

     Частыӊ айы үнүп келди.

                                               Чараш кыстар, оолдарны

                                               Чаяап тѳрээн аваларга

                                               Чайынналып хүннеп келген

                                               Частыӊ хүнү – Март 8 – биле!

3. Залда олурар бүгү херээжен улуска

    Март 8 таварыштыр изиг байыр!

4. Чей сегодня день рожденья.

     Для кого пекут пирог?

     Для кого расцвел весенний

     Первый мартовский цветок?

     Для кого? Для кого? Отгадайте сами!

     И пирог и цветок мы подарим………… Маме!

Даӊгына атка тѳлептигни

Биске тыпчып бээри – биле

Үнелелди шынныг берип

Тала – дугай, тѳрел тыртпас жюрини

Шиитсин дээш, ѳру дорже чалап тур бис.

(Жюри кежигүннери – биле таныштырар)

II. Кол кезээ.

1.Частып келген чечек ышкаш хѳглуг – омак

    Чараш кыстар мѳѳрейи чоруп туру,

    Онзаланыр талаларын кѳргуспушаан,

    Улус  чоннун мурнундува унуп кээрин,

    Уруглардан дилеп тур бис.

    Адыш часкап уткуулунар!

                                                            2. Уе шагнын аайы – биле

                                                             Улегерлиг, чараш хептиг

                                                             Дангыналар унуп келди

                                                              Далашпайн уткуп аалы!

3.  Бодун таныштырары.    I тур

Адан адаан  адын адап

Иеӊ адаан шолаӊадап

Чечен – мерген сѳстер – биле

Чыылган чонга таныштырып

Ырлап,  шулуктеп – даа бараалгаар сен.

(Хѳгжүмнүг чапсар)  ыры «Авай»( К.Самба)

4. Тыва национал хеп кѳрулдези.   II  тур

                             Хорагайлап минчип каастаан,

                             Кончуг чараш мѳнгун ѳѳктуг

                             Торгу тонун кедипкен кыс

                             Тоолда дег кѳступ келир.

5. Уран – талантызы:   III  тур.

Авазыныӊ чаяап кааны

Арыг чараш үнү – биле

Аян тудуп, ырлап – хѳглеп

Адаан – мѳѳрей  уламчылаар.

                                            Мѳѳрейге белек кылдыр

                                            Талантыӊар кѳргүзүнер

                                            Чыылган чонга аян тудуп

                                            Чараш ырдан бадырыӊар.

«Эштиг танцы»

Чангыс классчы эжи – биле

Чараш самны теве бээрге

Эжеш куштар дуруяалар дег

Эжиндирип самнай – ла бээр.

«Кежээки  платье»

Кежээлерде кедер

Кедергей – ле чараш платье

Кезек кыстар үнүп келгеш,

Кеткен хевин кѳргуссуннер.

6. Айтырыгларга харыы:   IV тур.

Башкыларнын ѳѳреткени

Байгы билиин  мѳѳӊнеп тургаш,

Салдынган – на айтырыгга

Саат чокка харыылаарын кузеп тур мен.

7. Мѳѳрейнин V –ки кезээнде

Уругларныӊ чогаадып кылган

Хептерин кѳѳру.

8. Хѳгжумнуг чапсар.

9. Мѳѳрей – даа адакталды

     Тиилекчилер илереп тур.

     Бѳгун кымныӊ шылгараанын

     Бичии болгаш билип аар бис.

     Түӊнел үнүп келгижеге

     Уругларны деткиптер – дир.

10. Жюри кежигуннеринге сѳс.

                              Сценарий конкурса «Дангына — 2019»

Ведущий 1. Кежээкинин мендизи-биле, хундулуг корукчулер.

 Амыр-менди айтырбышаан,

Аалдап келген аалчыларга,

 Дангыналар чараш кыстарга

Сарыг Хаван чылын уткаан

Кайгамчыктыг Шагаа-биле

Кудук базып могейбишаан,

Курай салып, чолугаалы!

Ведущий 2.

Шагнын чаагай эргилдези,

Шагаа хуну унуп туру.

Чанчыл ындыг – артыш, саннын

Чаагай чыдын айдызаалы!

Ведущий 1. Байырланчыг Шагаа-биле  

Башкыларга,  уругларга, ада-иелерге,

Байырывыс сонневишаан

Байырлалды ажыдаалы!

Ведущий 2. Дангына 2019 деп моорейнин ажыдыышкын созун  школавыстын директору Аляна Сандак-Доржуевнага берип тур бис. Директорга сос

Ведущий 1. Саян сыннын эдээн каастаан чечектер дег

Таан чараш тыва кыстар дангыналар

Эткир хоюг тааланчыг чымчак уннуг

Ээлгир чараш дурт сынныг дангыналар.

Ведущий 2. Тоолчургу каас коя идик – хептиг,

Тывызыксыг торгу тону, ытпак идии,

Торгузунун хээзинде, бедик бортте.

Делегейни дээскингеш келирге-даа,

Деннепки дег, солупку дег чуве турбас.

Тыва чоннун чоргааралы- тыва хеви

Даады- ла хей ат бедиир ынак хевим.

Чараш кыстар моорейи Дангына 2019 деп моорейнин киржикчилерин  сценаже адыш часкаашкыннары-биле уткуп аалынар. (Киржикчилер чангыстап унер).

Ведущий 1. 1-ги номерде___________________________ класстын сургуулу. Спортка болгаш танцы-самга салым-чаянныг. Салган сорулгазын эчизинге чедирер, быжыг тура соруктуг.

Ведущий 2.  2-ги номерде ___________________________класстын сургуулу. Спортка салым-чаянныг. Угаангыр, кежээ. Хореография болгаш ырлаарынга тура-соруктуг. Кузели бизнесмен болуксаар.

Ведущий 1. 3-ку киржикчи _____________________класстын оореникчизи.Эш-оорзурек, хоглуг баштак аажы-чанныг. Кижилерде биче-сеткилдиг,шынчы чорукту унелээр. Келир уеде чедимчелиг банкир болурун кузеп чоруур.

Ведущий 2. 4-ку киржикчи ______________________________класстын оореникчизи. Салган сорулгазын эчизинге чедирер. Авазынын – бузурели, ачазынын – чоргааралы.  Келир уеде башкы болурун кузеп чоруур.

Ведущий 1. 5-ки киржикчи _________________________________________ класстын толээзи. Билиглерже чуткулдуг. Аргыттынар, даараныр, чем кылырынга сонуургалдыг. Кузелдери дыка ковей. Эн-не улуг кузели В.В. Путинге ужуражыксаар, эмчи эртемин чедип алгаш чонунга ачы-буянын коргузуксээр.

Ведущий 2. 9-ку киржикчи _____________________________класстын сургуулу.

Топтуг томаанныг, даараныр, чем кылырынга сонуургалдыг. Келир уеде хореограф-башкы болур кузелдиг. Танцы болуу тургузкаш, Тыванын толептиг, алдарлыг артистери болуп, будун делегейни кезиир кузелдиг.

Ведущий 1. 11 дугаар-санныг моорейнин киржикчизи_______________________класстын сургуулу. База-ла аргыттынар, даараныр, амданныг чем кылырынга сонуургалдыг. Кижилернин ак-сеткилдиг, шынчы чоруун унелээр. Повар эртемин чедип алгаш рестораннарга шеф-повар болуп ажылдаар кузелдиг.

Ведущий 2. 13-ку киржикчи танцы-самга сонуургалдыг, ооредилгезинге тура-соруктуг, чечен-мерген_________________________________класстын сургуулу-биле таныжынар!

Ведущий 1. 15-ки киржикчи ________________________класстын сургуулу.

Угаан-сарыылдыг, торээн черинге бердинген, чараш чаагай сеткилдиг, кара сагыш, чоптуг эвес, мегечи база кортук чорукка хонну чок. Торээн черин, торел чонун сагыызын дег ыдыктап коор. Эгелеп каан ажылын албан доозар, кылган ажыл-ижинге мергежээнин, шимченгир тудунгурун коргузеринге туруштуг. Баш-дугун таарып чазаар, чараш, чараш прическалар кылыр парикмахер болуп ажылдаар кузел-соруктуг.

Ведущий 2.16-гы киржикчи _________________________класстын сургуулу.

Чугааккыр, кежээ. Келир уеде чедимчелиг судья болурун кузеп чоруур.

Ведущий 1. Моорейнин киржикчилерин жюри кежигуннери-биле таныштырар-дыр бис.

Хундулуг жюринин кежигуннери:

Кол шииткекчи:___________________________________________________

_________________________________________________________________

__________________________________________________________________

_________________________________________________________________

Ведущий 2. 1-ги моорей «Бодун таныштырары» Ынчангаш моорейнин бирги чадазын  эгелээр-дир бис. Киржикчи бурузу бодун таныштырып бараалгадыр.

Моорейнин 2-ги чадазы «Угаангырлар моорейи»

Ведущий 1. Моорейнин 2-ги чадазы «Угаангырлар моорейи»

Ада-огбе тыва улус шагдан бээр-ле

Сагып келген хундуткелдиг чанчылдарын

Сактып чору, биче сеткил демдээ ол-дур

Сагыызын дег ону камнап, кууседип чор.

Моорейнин 3-ку чадазы «Чеченнер моорейи»

Ведущий 2. Дангыналарга – «Чеченнер моорейи» деп 3-ку чадазын эгелээр-дир бис.

Ведущий 1.  Чечен менде, чечек черде

Шагдан тура сагыырывыс

Шагаа хуну моорлап келди

Чеченежип моорейлежип

Чер-ле анаа олурбас бис.

Аай-дедир соске чижип

Авам-биле мерген-не бис.

Удур-дедир адаанажып

Уран-чечен чараш-ла бис.

Ведущий 2. Моорейнин 4-ку  чадазы «Кожамыка кончуг-ла бис»

       Кожамыка кончуг-ла бис.

       Кожа тыртып салыр-ла бис.

       Кожавыста киржикчилер,

       Кожуп, кожуп салыр-ла боор!

Ведущий 1. Моорейнин 5-ки  чадазы «Кежээки хеп»

Дурт-сыным унун каастаан

Тулган чараш мээн хевим.

Буткур бодум шыва алган

Быжып даараан ынак хевим

Ведущий 2. Моорейивис моон-биле доозулду. Моорейнин туннел кезээнче кирер-дир бис. Жюри туннеп турар аразында Моорейнин киржикчилеринге байыр чедир улус бар болза сценаже унуп кээр. Коруп келгенинер дээш улуу-биле ооруп четтирдивис.

«Айтырыг-харыы» корукчулер аразынга ойнадып тыптырыптар

«Айтырыг-харыы» деп оюндан корукчулер-биле ойнаптаалынар.

   — Эр кижинин 9 сузуу деп чул? (тос бергени эртер , тос-тостун соогун шыдап эртер, тос айыылды чайлады базар, тос кулаш сыдымны эдилээр, тос бергени амыдыралга шыдап эртер, тос хемни кежер, тос артты ажар, тос дээрнин чанныын чайлады дужурер, тос тандынын ээзи болур.)

   — Эр кижинин 3 каазы чудел? (идии, куру, боргу.)

   — Эр кижинин 3 моорейи (ча адары, моге хурежи, аът чарыжы.)

   — Амыдыралда 4 коргунчуг чуул чудел? (улуг уйгу, улуг чалгаа, хоптак чорук, ажынчак чорук.)

   — Чылда кирген 12 дириг амытаннарнын аттарын адаар.

    — Кайы тоолдан кым деп деп маадыр-дыр, тывар.

   — Эр кижинин эт-херекселин адаар.

Арбай-далган, кызыл -тараам,

Хойтпак, быштаам, суттуг шайым.

Чаагайсынып, магап ханмас,

Суузуннуг тыва чемим.

Тыва чемнер дугайында тывызыктар

                            
 Сценарий конкурса «Дангына и Тажы – 2022»

Ажыдыышкынында
тыва хептерлиг туруптар.

Ведущий
1.

Катыраннаан, хулузурээн шырай-арны

Кайгап
ханмас магаданчыг «Тывам оглу»,

Мендилежип
удур корген коружунну

Кайгап
ханмас коруксээр мен «Тывам кызы».

Ведущий
2.

Айдын дээрде чайынналган Шолбан сылдыс

Ээлгир
чараш кыска, оолга домей-дир сен

Моорейге
кирип келген уругларга

Отчугаш
дег чайынналдыр чырып корем.

Ведущий
1.

Кежээкинин мендизи-биле, хундулуг корукчулер! Бо кежээ 1-4 болгаш 5-9 класстар
аразынга болуп эртер «Дангына и Тажы – 2022» деп моорейни ажыттынган деп
чарладывыс!

Ведущий
2.

Корулдевис эгелээрде, жюри кежигуннери-биле таныжаалынар.

1.
______________________________________________

2.
______________________________________________

3.
______________________________________________

4.
______________________________________________

5.
______________________________________________

6.
______________________________________________

Ведущий
1.

Саян сыннын эдээн каастаан чечектер дег

Таан
чараш тыва кыстар дангыналар

Эткир
хоюг тааланчыг чымчак уннуг

Ээлгир
чараш дурт сынныг дангыналар.

Ведущий
2.

Амыдырал даянгыыжы

Айыыл
келзе доза турар

Эзир
ышкаш эрес кайгал

Эртине
дег эвээш состуг.

Орук
айтып, эде сургаар.

Оолдун,
кыстын чоргааралы.

Орлан
эрес кымнар дизе – эрлер ол-дур.

Ведущий
1.

Чараш кыстар болгаш эрес эрлер моорейи «Дангына и Тажы 2022» деп моорейнин 1-ги
потоктун киржикчилерин сценаже адыш часкаашкыннары-биле уткуп аалынар.

1-ги
номерде киржикчилер: Куулар Олча, ________ Шолбанак. 4-ку класс.

2-ги
номерде киржикчилер: Монгуш Тайжы, Куулар Олчей. 4-ку класс.

3-ку
номерде киржикчилер: Куулар Чингис, Куулар Евгения. 3-ку класс.

4-ку
номерде киржикчилер: Ооржак Ясмин, Соян Агым. 2-ги класс.

5-ки
номерде киржикчилер: Монгуш Анастасия, __________ Анчы. 1-ги класс.

6-гы
киржикчи: Ховалыг Ванеса. 3-ку класс.

7-ги
номерде киржикчилер киржикчилер: Монгуш Айсан, Сат Аника. 4-ку класс.

8-ки
киржикчи: Монгуш Даяна. 3-ку класс.

9-ку
номерде киржикчилер: Сандан Виктория, Ооржак Сергек. 2-ги класс.

(Визитная
карточкаларын (таныштырылгаларын) боттары чугаалаптар, пара бурузу).

Ведущий
2. 2-ги моорей «Бодун таныштырары».

Ынчангаш
моорейнин бирги чадазын эгелээр-дир бис. Киржикчилер бурузу боттарын таныштырып
бараалгадыр.

Ведущий
2.

Дараазнда 2-ги потоктун киржикчилерин сценаже адыш часкаашкыннары-биле уткуп
аалынар.

1-ги
номерде киржикчилер: Ооржак Чайна, Ооржак Айдамир. 5-ки класс.

2-ги
номерде киржикчилер: Ооржак Ай-Демир, Куулар Ангыр. 6-гы класс.

3-ку
номерде киржикчилер: Куулар Менди, Монгуш Алдын-Херел. 5-ки класс.

4-ку
номерде киржикчилер: Ооржак Кан-Демир, Ховалыг Эдита. 5-ки класс.

5-ки
номерде киржикчилер: Монгуш Ноюна, Ховалыг Ай-Хаан. 5-ки класс.

6-гы
номерде киржикчилер: Куулар Хорагай, Монгуш Найдын. 5-ки класс.

7-ги
номерде киржикчилер киржикчилер: Куулар Кристина, Куулар Начын.

(Визитная
карточкаларын (таныштырылгаларын) боттары чугаалаптар, пара бурузу).

Ведущий
2.

Моорейнин 3-ку чадазы «Уран-талант».

Ведущий
1.

Моорейнин 4-ку чадазы «Дефиле» 2-ги поток. (5-9 класстар аразынга).

Ведущий
2.

Моорейнин 5-ки чадазы «Авангард (Фантазия)» деп моорейни эгелээр-дир
бис.

Ведущий
2.
Моорейивистин
соолгу чадазы – «Кежээки хеп корулдези».
Дараазында тускай хевин
кедип алган чараш киржикчилеривисти дорже чалап, бисти оортуп, бараалгап
бээринче чалап тур бис.

Ведущий
1.
Моорейивис
моон-биле доозулду.
Моорейнин туннел
кезээнче кирер-дир бис. Жюри туннеп турар аразында Моорейнин киржикчилеринге
байыр чедирип, сос алыр улус бар болза сценаже унуп кээр.

Ведущий
2.
Коруп
келгенинер дээш улуу-биле ооруп четтирдивис.

Сценарий конкурса «Даңгына» посвященного празднику Шагаа.

По данному сценарию в 2012г была проведена неделя Шагаа в

ГБОУ Кызылский Транспортный Техникум.

Цель: 

Реализация этнокультурного содержания образования Республики Тыва учащихся с русским (родным) языком обучения путем популяризации традиционного национального праздника тувинцев – встречи восточного Нового года – Шагаа.

Задачи:

  1. Популяризировать виды традиционных национальных игр тувинцев в полинациональной среде (кажык-кости; тевек-почекушка; шыдыраа-шахматы; хүреш- вольная борьба).

  2. Развивать умение учащихся создавать свои проектные работы и защищать свой проект, выступать публично (рассказать о себе; создать и защитить свой проект; представить блюдо; выразительно прочитать наизусть объёмного содержания скороговорки; отгадывание тувинских загадок на русском языке).

  3. Формировать чувство толерантности, уважения и интереса к традициям и культуре другого народа. (речь ведущих на тувинском и русском языках, участие представителей разных национальностей во всех видах игр, конкурсах в течении недели Шагаа)

Выходят ведущие.

В1: Амыр-менди, хүндүлүг башкыларывыс, өөреникчилер база аалчыларывыс. Чаа чылдың Шагаа байырлалынынга тураскааткан «Даңгына» конкурсту ажыдаалыңар.

В2: Добрый день, уважаемые учителя, учащиеся и наши гости. Мы рады вас приветствовать на конкурсе «Даңгына» посвященному Шагаа.

В1: Айым чаазы, хүнүм эртези.

Эрги чылды үдеп тур мен.

Уткуп турар чаа чылым

Уттундурбас мечи чылы.

Улуг чаагай байырлалды,

Шагдан тура манаанывыс

Шагаавысты ажыдаалы!

В1: Год старый провожаю,

Новое и доброе в Шагаа ожидаю.

Год, который мы встречаем –

Обезьяны год, напоминаю.

Разрешите нам открыть

Долгожданный наш Шагаа!

В1: В Туве, как и в других странах Центральной и Восточной Азии, новогодние празднества занимают самое важное место в календарной традиции.

В2: Большинство из них связаны с надеждами людей обеспечить себе счастливый и благополучный год:

В1: Для простого арата означало заложить основы увеличения поголовья скота и получения богатого урожая;

В2: Для деловых людей – прибыльного ведения дел;

В1: Для служащих – успешного продвижения по служебной лестнице;

В2: Для молодых – осуществления юношеских замыслов и надежд;

(музыкальный номер).

Ведущие благодарят и провожают артистов.

В2: У праздника Шагаа есть обязательный атрибут – это особое приветствие “Чолукшууру”. Младший старшему протягивал обе руки ладонями вверх, а старший возлагал на них сверху свои руки ладонями вниз. Таким жестом они выражали уважение друг к другу. И при этом говорили: “Амыргын – на, амыргын!” “Мира вам и благополучия”.

(Ведущие приветствуют друг друга, и в зале все приветствуют друг друга, согласно обычаю).

В1: Шагаа праздновали 3 дня, а вот приготовления к нему начинались с осени. За 3 дня до Шагаа обязательно приглашали сказителя. В сказочной форме передавались предания о смысле каждого года восточного цикла. Давали названия12 животным, чтобы последовательность счета исчисления лет не нарушались и не путались. У кочевника и его семьи работа начинается с раннего утра и длится до поздней ночи. И дети, и взрослые с нетерпением ждут сказителя послушать его завораживающие легенды о смысле каждого года восточного цикла и характере и повадках каждого животного отражающего наступивший год героические предания о прекрасной Дангыне и о сказочном герое Балыкчы Багай-ооле.

В2: Кстати, конечно же наш Шагаа не обойдется без конкурса «Прекрасная Даңгына». Прежде чем представим участниц конкурса Даңгына, мы бы хотели познакомить вас с членами многоуважаемого жюри:

Спасибо за горячее приветствие наших членов жюри, и мы надеемся на не менее горячую встречу участниц конкурса «Даңгына»

Iтур « Представление»

(Ведущие уходят, звучит музыка, и выходят участницы для дефиле и первого этапа. Конкурсантки представляют себя и затем выходят).

В1: Да, друзья, какие у нас красавицы. Как приятно смотреть на прекрасных девушек в национальных платьях.

В2: Действительно, не каждый день удается наблюдать такое приятное событие. Пока наши члены жюри оценивают выход наших конкурсанток, мы хотим объявить самых лучших участников недели Шагаа. (Во время награждения жюри оценивает, а после награждения жюри озвучивает или показывает свои оценки).

В1: Конечно, ведь всем известно, Шагаа празднуется 3 дня, и в нашей школе проводились в разные дни конкурсы-состязания. Это:

В2- Шахматисты среди юношей1,2,3 места, лучший шахматист среди девушек1,2,3 места В1: Игроки в «Кажык» среди юношей 1,2,3 места, лучший шахматист среди девушек1,2,3 места,

В2: Знатоки тувинского языка среди юношей 1,2,3 места, и знатоки тувинского языка среди девушек, 1,2,3 места. (Если организаторы проводили данный конкурс кроссвордов)

В1 Лучший спортсмен-борец 1,2,3 места.

Вручаются грамоты и призы, поздравления. (слово жюри)

II тур

В1: Наш праздничный конкурс продолжается и наши участницы готовы к следующему конкурсу «Хлебосольная хозяйка юрты» «Холу чемзиг даңгынам сөңү»

Каждая участница должна будет представить свое блюдо в оригинальной форме

В2: В первое утро Нового года все члены семьи облачались в новые или обновленные одежды, усаживались за первую в новом году трапезу. В новый год в трапезе тувинцев преобладали вареная баранина, различные молочные продукты, разнообразная выпечка, каши и супы.

В1. Наши участницы подготовили домашнее задание. Кто же из наших даңгына окажется самой прилежной ученицей, которая более ответственно отнесется к заданию. Девушкам было дано задание выбрать одно национальное тувинское блюдо. В стихотворной или в другой удобной и изящной форме описать вкус, способ приготовления, в каких случаях его подают и полезные свойства продуктов в составе этого блюда. Оформить на электронном носителе по программе «презантация Power Point» с фотографией и представить зрителям и жюри. Жюри оценит ораторское искусство, литературные таланты и умение проектировать, а так же актерские способности каждой из конкурсанток.

(Ведущие подходят по очереди к стоящим полукругом участницам).

1 Боорзак

2 Быштак

3 Чөреме

4 Хойтпак

5. Төш.

6. Ааржы

7. Ужа

8 Далган

9 Кадык

10 Чиңге тараа

11 Хан

12 Курут

13 Чөкпек

14 Сүттүг шай

15 Манчы-хуужуур

Девушки уходят под музыку.

В2: Приглашаем на сцену учащихся с музыкальным номером. (пока идет музыкальный номер, жюри оценивает конкурсанток)

Встречайте громкими аплодисментами друзья!

(Ведущие благодарят и провожают юных артистов) (слово жюри)

III тур

В1: Викторина «Премудрая красавица»

Прекрасная Даңгына сказочного героя Балыкчы Багай-оола должна не только обладать неописуемой красотой, но и мудростью – так же, как и Василиса Прекрасная помочь толковыми советами своему Багай-оолу выйти победителем в любом сложном состязании.

В2: Мы приглашаем участниц на третий конкурс «Премудрая красавица»

Участницы в вечерних нарядах

  1. Под каким номером стоит год Обезьяны (9). Дайте обширную информацию об обезьяне. (все, что знают об обезьяне – только хорошее)

  2. Назовите по порядку символы животных восточного календаря

Күске чылы — год мыши

Инек чылы — год коровы

Пар чылы — год тигра

Тоолай чылы — год зайца

Улу чылы — год дракона

Чылан чылы — год змеи

Аът чылы — год лошади

Хой чылы — год овцы

Мечи чылы — год обезьяны

Дагаа чылы — год курицы

Ыт чылы — год собаки

Хаван чылы — год кабана

  1. Что входит в понятие «белая пища»? (молочные продукты)

  2. Предметы женской национальной одежды (головной убор-бөрт, украшения –чавага, сырга, билзек итд).

  3. Предметы мужской национальной одежды (головной убор-бөрт, ремень-кур, курительные принадлежности –оттук итд)

  4. Назовите как можно больше видов скота МРС, КРС в Республике Тыва (тос чүзүн мал).

  5. Опишите герб Тувы.

  6. Опишите флаг Тувы.

  7. Какими видами искусств знаменита РТ во всем мире? (горловое пение, танцы «Саяны», фигурки из агальматолита)

  8. Чемпионами каких видов спорта знаменита РТ во всем мире? (вольная борьба, кикбоксинг, сумо)

  9. Назовите как можно больше лекарственные растения на территории РТ?

  10. Назовите обряды тувинского народа (дой (празднование в честь рождения младенца), стрижка волос в 3года, свадьба)

  11. Назовите как можно больше героев тувинского фольклора (Алдай Буучу, Каңгывай-Мерген, Дөң-Хөөжүк, Танаа-Херел, Бокту-Кириш, Бора-Шээлей, Алдан ала чылгылыг Алаадай Мерген, Кезер-Мерген, Уран биле Салбакай, Тос оолдуг Докпагана кадай, Балыкчы Багай-оол, Алдын Даңгына, Өскүс-оол, Караты Хаан).

  12. Опишите мужскую половину юрты (левая сторона, мешки с принадлежностями -барбалар, инструменты -эт-херексел, и место для гостя)

  13. Опишите женскую половину юрты (правая сторона, кровать матери с люлькой, шкафчик-үлгүүр для посуды)

  14. Опишите почетное место юрты ( Центральная часть юрты -дөр, лампады с божествами на сундуках, войлочные ковры)

  15. Молодежные подвижные игры тувинцев (перегонки, гонки на лошадях, катание с горок, ойтулааш, частушки, аскак кадай-ведьма и семь дочерей)

В2: Новый год, как и всякий праздник, был наполнен играми и развлечениями. Особо популярными были катания с горок. Это было истинное наслаждение для детей, которые с утра до вечера носились вверх и вниз. Вместо санок они использовали шкурки зверей. Много было конкурсов-состязаний. (Работа с залом во время подведения итогов жюри)

В1: Предлагаем следующие конкурсы – состязания для зала:

1.Конкурс “Лучший национальный костюм”

Ведущие просят выйти из зала гостей в национальных костюмах. Выбирают зрители самый лучший костюм. Вручают приз.

3.Загадки (тывызыктар) Ведущие просят выйти желающих 10 человек и читают загадки, каждому отгадавшему приз, а остальным за участие аплодисменты.

— Дөрт булуң, дөңгүр аас. (аптара)

Четыре угла плоская крыша. (сундук)

— Черная собака сторожит дверь. (замок)

Кара ыдым хаалга кадарды. (Шооча)

— Ийи угбашкының экти дең. (хачы)

У обеих сестер плечи одиникового размера. (ножницы)

Чем чивес – чарашпай, черге чорбас – чарашпай

Чучак хептиг– чарашпай, чугаазы чок – чарашпай. (ойнаар кыс)

Не трапезничает красавица, не ходит красавица

В нарядной одежде красавица, не говорит красавица. (кукла)

— Карак чивеш аразында каяа-даа чеде бээр. (бодал)

Что самое быстрое? (мысль)

Каждому отгадавшему приз.

Конкурс для интересующихся тувинским языком.

Элементарные вопросы на тувинском языке для русскоговорящих учащихся. Это дежурные, бытовые фразы. Желающих приглашаем для участия.

Кандыг чоруп тур сен? Сени сонуургап тур мен. Шагаа-биле изиг байыр! Байыр чедирип тур мен! Четтирдим. Эртенгиниң мендизи-биле. Байырлыг. Чем читтингир болзун. Угбай, акый, дуңмай.

Каждому, кто перевел, вручается приз.

4.Скороговорки

В1: В день Шагаа люди состязались в умении говорить скороговорки.

«Дүрген чугаа»

В2: И теперь из зала приглашаем участников для «Дүрген чугаа»

Из зала выходят участники для скороговорки. Зрители выбирают лучшего аплодисментами. В тувинской культуре скороговорки очень объемные, не каждому это выучить и запомнить дается. Так кто же из зала самый эрудированный и с хорошей памятью у нас. (Вручается приз лучшему, остальным за участие утешительные призы)

Предоставляем слово жюри:

(Примерные) номинации участниц:

Ай-хүн херелдиг даңгына – Лучезарная дангына (гран при) I

Чеди өңнүг челээш дырткан даңгына – Лучший национальный костюм II

Чемниң дээжизин шиңгээткен даңгына – Хлебосольная дангына III

Сорунзалыг чечен-мерген даңгына – Самая обаятельная, мудрая дангына. (приз зрительских симпатий)

Ус-куш дег уран-шевер даңгына – Дангына искуссница(за вечерний костюм)

Овуузуннуг даңгына – Загадочная дангына

Довук дег онзагай даңгына как дюймовочка особенная дангына

Хаак дег эвилең ээлдек даңгына – самая толерантная дангына

Томаанныг, чараш даңгына – самая скромная дангына

Чойган-пөш дег чоргаар дурт сынныг даңгына – стройная как лань дангына

Айлаң куш дег өткүт үннүг даңгына – с мелодичным звонким голосом дангына

Чодураа дег дозур карактарлыг даңгына – длангына черноглазая как бусинки

Номинации каждой участнице, чтобы ни одна участница не ушла без грамоты и внимания. Номинации в грамотах советуем писать на тувинском и на русском языках .

Выходят организаторы с благодарностями и призами всем, кто участвовал в мероприятии.

В2: Заканчивают концерт заключительными благопожеланиями.

Пусть уходят подальше все беды!

Моя тайга с высокими плечами,
Пусть все доброе будет у нас!
Пусть не будет болезней!
Пусть не будет бедственных бурь!

Пусть будет много ячменя и проса!
Пусть дети будут здоровыми!

Курай! Курай!

Оран таңдым, арга-шынаам,

Аал-чурттум аас-кежиим,

Багай чүве ыңай турзун!
Оран таңдым, арга-шынаам,

Аал чуртум аас-кежиим,

Аарыг-аржык ыңай турзун!

Хат шуурган ырак чорзун!

Тараа-ногаа байлак болзун!

Ажы-төл кадык чорзун!

Курай! Курай! Пусть будет так!

Список использованной литературы:

2. Матпаадыр. Орус-оол С.М., Чакар Р.С. Кызыл. 1991.

3. Тувинско-русский словарь. Издательство “Советская энциклопедия”№1968. Москва.

4. Толковый словарь тувинского языка. A-Й. Том I «Наука»-2003 Новосибирск.

5. Толковый словарь тувинского языка. К-С. Том II «Наука»-2011 Новосибирск.

6. Русско-тувинский словарь. “Русский язык” 1980. Москва.

Классный час по теме:
Сценарий конкурса «Дангына»

Предварительный просмотр документа:

Название файла:
stsenariy_konkursa_dangyna.docx.

Краткое описание:
Классный час по теме:
Сценарий конкурса «Дангына»

Нравиться файл? Нажми лайк!

Комментарии пользователей к документу:

Случайные документы:

  1. Учебно-методический материал по теме: Конспект проведения методического объединения для руководителей на тему «Инновации в управленческой деятельности».
  2. Консультация по развитию речи по теме: современные технологии развития речи детей дошкольного возраста
  3. Методическая разработка по теме: мониторинг освоения основной общеобразовательной программы
  4. Календарно-тематическое планирование по теме: тематическое планирование
  5. Консультация по теме: КОНСУЛЬТАЦИЯ «РЕБЕНОК НА ПОРОГЕ ШКОЛЫ»
  6. Материал по теме: Публичный доклад
  7. Презентация к уроку на тему: Инклюзивное образование в ДОУ.
  8. Статья на тему: Статья «Какой руководитель нужен подчиненным?»
  9. Проект (младшая группа) по теме: Проект «Давайте познакомимся»

Моорей « Тажы- 2016»

Сорулгазы : 1-11 класстарнын оолдарынын аразындан толептиг , идепкейлиг оореникчилирни дилеп тывар. Хой мурнунга бодун алдынып билиринге чанчыктырар, патриотчу чорукка оолдарны кижизидер.

Дерилгези: чуруктар, улегер домактар.

Моорейнин чорудуу.

Башкарыкчы 1:

Эр кижинин кузел чедип

Эртер оруу ажык эвес-

Чалым унер, дожан кырлаар,

Чалбыыш оттур шургуп унер.

Башкарыкчы 2:

Эр кижинин хууда ады

Эстип читпес эртине-дир

Чус-чус чылда торел дамчыыр

Чудуг-сузуг сылдызы-дыр.

Башкарыкчы 1: «Тажы-2016» деп чанчыл болган моорейивисти эгелээн деп чарлавышаан, моорейнин киржикчилерин сценаже таныштырары-биле чалап тур бис.

Башкарыкчы: Хундулуг, моорейнин киржикчилери! Класстарнын эн-не толептиг оолдары! Силер бугудеге залда орар корукчулернин болгаш школанын удуртулгазынын мурнундан чедиишкинерни кузедивис.

Моорейнин киржикчилеринге байыр чедирирери-биле 1-ги класстын уругларын «Шайывыс» деп танцызы-биле чалап алыылынар.

Танцы «Аяк шайым»

Башкарыкчы 2:

Эр кижинин хууда ады

Эстип читпес эртине-дир.

-«Кижи чугаалажып, аът киштежип таныжар»-деп Тыва улустун чиге домаан сагынмышаан, богун бисте кым ден аттыг, кандыг уктуг экер,эрес эрлер келген эвес, сонуургаалынар.

1-ги номерде____________________________- класстын оореникчизи адыш часкап уткуулунар!

2-ги тур «Уран талантызы»

Башкарыкчы 1:

Авазынын чаяап кааны

Арыг, чараш уну-биле

Аян тудуп, ырлап, хоглеп

Адаан-моорей уламчылаал.

Чыылган чонга аян тудуп

Уян ырдан бадырынар

Ыры-шулук, тамцы-самдан,

Ындынналдыр бараалгадыыл!

3-ку тур «Турза узун, тутса моге…»

Эр кижинин дидим чоруу

Эчис салган кузелинде-

Салым манап олурбайн,

Чалым кырлап унеринде.

Башкарыкчы:

Экер, эрлер оолдарнын

Аваангырын, шудургузун,

Аарыкчылар сонуургаалы.

4-ку тур «национал хеп корулдези»

Ада-огбем бурун хеви

Аажок чараш Тыва хевим

Кадыг идик ,тордум курлуг

Кара киштин кежи борттуг

Торгу тоннуг-Тыва кижи

Тоолда дег сагындырар.

5-ки тур. «Угаангыр-сагынгыры»

Киржикчи бурузунге тыва ёзу-чанчылдарга хамаарышкан айтырыглар бээр.

Моорейнин туннелдери.Шанналдар.

Сут-Хол кожууннун Ак-Даш ортумак школазы

«Утверждаю»

Директор школы: /В.Д.Ооржак/

от 17.02.2016 г.

«Тажы-2016»

Белеткээн: Ондар О.М.

Вожатый башкы.

Ак-Даш-2016

«Бадылаан»

Школа директору: /Ооржак В.Д./

10.02.2016г.

Саавыр

Школа ишитинге болуп эртер «Тажы-2016» мɵɵрейнин дугайында.

Ниити чуулу:

Дараазында саавырда Ак-Даш ортумак школазынын оолдар ортузунга болуп эртер «Школанын Тажызы» мɵɵрейни Шагаа болгаш школада чарлаттынган шериг-патриотчу айга тураскаадып эрттиреринин чурумун айыткан.

Сорулгазы : 1-11 класстарнын оолдарынын аразындан тɵлептиг, хɵй-ниитичи ɵɵреникчилерни дилеп тывар. Хɵй мурнунга бодун алдынып билиринге чанчыктырар. Тɵрээн чуртунун камгалакчылары болурунга кижизидер. Тыва эр кижинин мɵзу-будужун оолдар ортузунга хевирлеп сайзырадыры.

Мɵɵрейнин киржикчилери: 1-11 кластарнын оолдары.

Мɵɵрейнин эрттирер хуну: Февраль 19, 2016 чыл.

Болур чери: Кɵдээ культура бажыны

Мɵɵрейнин спонсорлары: класстарнын уруглары, адалар чɵвулели, тɵрелдер комитеттери.

Мɵɵрейнин негелделери:

  1. Бодун таныштырары

  2. Уран-талантызы

  3. Угаангыр-сагынгыры /улустун аас чогаалындан, тыва ёзу-чанчылдардан база ТР-да чарлаттынган Хундулээчел чоруктун чылынга тураскааткан темаларлыг айтырыглар келир/

  4. Куш-шыдал шенелдези /отжимание …/

  5. Тыва национал идик-хеп корулдези.

Моорейнин жюри кежигуннери:

  1. Ооржак Р.Х.- ЗД по ВВР

  2. Ондар Х.Г.- ЗД по БППВ.

  3. Ондар Э.М. – музыка башкызы.

  4. Ооржак А.К.- школанын бот башкартынылгазынын культура министринин оралакчызы.

  5. Монгуш О.А.- педагог-организатор, школада адалар човулелинин удуртукчузу.

Справка

Школа иштинге болуп эрткен «Тажы-2016» моорейнин эрткенинин дугайында

Сорулгазы : 1-11 класстарнын оолдарынын аразындан тɵлептиг, хɵй-ниитичи ɵɵреникчилерни дилеп тывар. Хɵй мурнунга бодун алдынып билиринге чанчыктырар. Тɵрээн чуртунун камгалакчылары болурунга кижизидер. Тыва эр кижинин мɵзу-будужун оолдар ортузунга хевирлеп сайзырадыры.

Школанын ооредилге-кижизидилгелиг планын езугаар 2016 чылдын февраль 19-та 1-11 класстарнын оолдар аразынга 3 чадага «Тажы-2016» моорей болуп эрткен. Моорейге ниитизи-биле 17 оолдар класс бурузунден киришкен. Киржикчилер моорейнин саавыры езугаар белеткенген болгаш моорей саавыр ёзугаар эрткен.

Моорейни уруглар организациязынын активи башкарып эрттирген. Сценарий баш бурунгаар кылдынган болгаш бадылаттынган.

Туннелинде:

1-4 класстар аразынга :

1 –ги черни-Ооржак Чылгычы, 4 класс

2- ги черни –Сарыг-оол Мартаа, 3 класс

3-ку черни — Донгак Начын, Донгак Айрат улешкеннер.

5-8 класстар аразынга:

1-ги черни- Мандан-оол Санчы, 6 класс

2- ги черни –Донгак Сухбат -6 класс

3-ку черни – Ондар Алдын-Даш, Ооржак Начын болганнар.

1 –ги черни — Ооржак Азиат, 9 класс

2- ги черни – Ооржак Буян, 11 класс

3-ку черни – Ховалыг Белек, Сарыглар Очур 11 класс улешкеннер.

Сумелер:

1. Киржикчилерни сцена культуразын шын сагып билиринге чанчыктырар.

2. Кууседир номерлеринин фонограммаларын баш бурунгаар белеткеп алырын сумелээр.

3. Класс бурузунден 2-ден эвээш эвес оолдарны киириштирерин класс башкыларынга сумелээр.

Справканы бижээн: Ондар О.М.

20.02.2016г.

Понравилась статья? Поделить с друзьями:
  • Сценарий деген не казакша
  • Сценарий грустной сцены
  • Сценарий день летних именинников во 2 классе сценарий
  • Сценарий дальнейших вторжений сша
  • Сценарий девушки бывают разные