Сценарий конкурса татарочка

«Татар кызы» бәйгесе

Зигангирова Р.М. беренче категорияле татар теле һәм әдәбияты укытучысы

1 нче алып баручы.

Дәверләрнең горурлыгы,

Хыялдагы татар кызы.

Кайт хыялдан чынбарлыкка,

Бу милләттәшеңнең йолдызы.

 2 нче алып баручы.

Әйе, татар кызы мин,

Тарих биргән олы исем ул.

Минем буем, сыным, күз карашым,

Миндә генә булган төсем ул.

 1 нче алып баручы.

— Исәнмесез, кадерле укучылар, хөрмәтле укытучылар һәм килгән кунаклар! Бүгенге “Татар кызы -2016” бәйгесенә багышланган кичәнең үзәгендә мәктәбебезнең иң булган, иң уңган, иң чибәр урта сыйныф кызлары. Әйдәгез, көчле алкышлар белән аларны сәхнәгә чакырыйк.

1 а.б. Бәйрәм белән сезне, кадерле кызларыбыз. Бүгенге бәйрәмебез “Татар кызы” дигән исем аша кызларыбызның уңган, булганлыкларын сынарбыз.

2 а.б. Хөрмәтле хөкемдарлар белән таныштырырга рөхсәт итегез:

2 а.б. Ә шулай да, жюрига кызларыбызның кайсы якларына игътибар итәргә кирәк булыр соң?

1 а.б. Беренче – киемнәренә.

2 а.б. Икенче – үз-үзләренең тотышларына, ягъни тыйнаклыкларына.

1 а.б. Зирәклегенә, тапкырлыгына.

2 а.б. Уңганлыгына.

1 а.б. Җыр-биюгә осталыгына.

2 а.б. Җитәр, бәйгенең ямен җибәрмик, тамашачыга карарга калсын.

 Кызларны озатабыз

1 а.б. “Татар кызы” бәйгесе күңел ачу өчен генә түгел, ә шушы тамаша аша, татар халкының йөзек кашы, намусы, киләчәге булган хатын- кызларыбызның милли йөзен саклап калу, гореф-гадәтләребезне, йолаларыбызны кире кайтару, телебезгә ихтирамлы мөнәсәбәт булдыру, балаларыбызны иманлы итеп тәрбияләү, гаиләләрдә халкыбызның асыл сыйфатларын күрсәтү максаты белән үткәрелә.

Шулай итеп, бәйгенең беренче бүлеген башлыйбыз.

Ул “Таныш булыйк” дип атала.

Иман нуры балкый аның

Ай кебек йөзләрендә

Зыялылык, инсафлылык

Гап- гади сүзләрендә

Үкчәләрең җырын тыңлап,

Хыялларга бирелеп китәм.

Әй, син, горур татар  кызы,

Кем бар тагын синдәй бүтән?

(Визитка)

II. Интеллектуаль тур 

1 а.б. Тапкыр сүз, җор теллелек, зирәклек хас безнең халыкка. Менә бүгенге кичәдә дә бирелгән сораулар алдында югалып калмыйча, кызлар үзләренең белемнәрен, тапкырлыкларын күрсәтерләр дип ышанып калабыз.

Ә кызларга сораулар бирергә сәхнәгә чакырабыз.

Алып баручы. «Башын әйтәм, ахырын тап!» уенын уйнап алыйк.

• Тырышкан – табар, … (ташка кадак кагар).

• Җиде кат үлчә, … (бер кат кис).

• Үзеңне үзең зурлама, … (кеше сине зурласын).

• Китап – … (белем чишмәсе).

• Ни чәчсәң, … (шуны урырсың).

• Берлек кайда – … (көч шунда).

• Иң таталы тел- туган тел, ( анам сөйләп торган тел)
• Сабыр төбе- (сары алтын)

Киләсе биремдә кызларыбызның зирәклеген тикшерик. Сезнең игътибарыгызга – «Сорау бирәм, җавабын тап!» уены.

• Арчада нәрсә тегәләр?

• Галиәсгар Камал кем ул?

• Нәүрүз бәйрәме нинди бәйрәм ?

• Кем ул Р Фәхретдин

• Заманында Чистай шәһәре нәрсәсе белән данлыклы иде?

• Казанда хатын-кыз исеме белән аталган нинди архитектура корылмасы бар?

• Һәр кешенең яшәү урыны?
• “Кешенең бөтен нәрсәсе дә гүзәл булырга тиеш” бу сүзләрне кем әйткән?

Алып баручы. Кызларның белемнәрен тикшерүне дәвам иттерәбез, Алдагы бирем – «Халкыбызның күренекле кешеләрен ата!» уены.

Татар артистлары: …

Татар шагыйрьләре: …

Татар композиторлары: …

Татар язучылары: …

2 а.б. Хөкемдарлар кызларның җавабын бәяләгәндә, үзенең моңлы җырларын кызларга Юриков Артур бүләк итә.

III тур. Татар милли киемнәрен тәкъдир итү.

1 а.б. Кеше һәрчак омтылып яши. Җиңүгә, яшәргә омтыла һәм үзенең яшәве белән кешеләргә шатлык, сөенечләр, матурлык тудырырга омтыла. Бүген без, кадерле кунаклар, сезне үзебезнең татар халкының ерак үткәнендә булган һәм хәзерге көндә инде онытылып бара торган эстетик яктан үзенчәлекле, сәнгать иҗаты дәрәҗәсендәге бизәкләр белән чигелгән киемнәр белән танышып үтәрбез.

2 а.б. Көнчыгыш мөселман илләренең, Европаның төрек телле халыкларының һәм инде һичшиксез Алтын Урда халкының көчле тәэсиренә карамастан, татар халкы үзенең көнкүреш, тел, кием һ.б. үзенчәлекләрен саклап кала алган.

1 а.б. Идел буе болгарлары йомшак күннән затлы киемнәр тегүнең, күнне сәнгатьчә эшкәртүнең чын осталары булганнар.

Халкыбызның бизәкләп чигелгән сафьян читекләре, башмаклары үткән гасырда үк дөнья базарында дан тоткан.

2 а.б. Халкыбызның рухи камиллеге, шигъри җаны, күңел байлыгы, табигатьне яратуы төрле бизәкләр белән кием-салымнарга төшкән. Менә бүгенге кичәдә без аларның кайбер үрнәкләрен күреп үтәрбез.

1 а.б. Татар хатын-кызлары кунакчыл, тырыш, эшчән, кайчак шук, шаян, кирәк чакта җитез, булдыклы бит алар…

7 клас  егетләре җырлый

2 а.б. Бәйгебезнең бу өлешен “Ак алъяпкыч билләрдә” дип атадык.

1 а.б. Гомер буенча ашлы-сулы яшәүнең сере изге йолаларыбызның үтәлүеннән түгелме соң?

Туй, бәби ашлары – токмачлы аш, авыл мичендә пешкән икмәк, чәкчәк, гөбәдия, кош теле, коймак…

2 а.б. Менә бүгенге кичәгә дә кызларыбыз тантаналы бәйрәмнәрдә генә түгел, көндәлек тормышта да яратып ашала торган ризыклар белән килгәннәр.

Бу осталыкка алар әниләреннән, әбиләреннән өйрәнгәннәр.

Кызлар, сүз – сезгә.

IV.Татар милли ашларын тәкъдим итү.

(музыкаль пауза)
бию төркеме чыгышын карап үтик. Турал Рузил

1 а.б. Тышта ямьле яз ае. Сабантуйга да ерак әле. Аңа кадәр бүләккә әллә ничә сөлге, ашъяулык, кулъяулык чигеп бетерерлек вакыт бар әле.

2 а.б. Өем түрләренә эләр идем,

Килешер лә микән чигешем

Килешмәслек түгел, һай чигеше,

Болар – кызларыбызның кул эше.

Я, кызлар, күз нурыбызны, күңел жылыгызны кушып үзегез бәйләгән, бизәгән, чиккән хәзинәләрегез белән таныштырыгыз әле.

V. “Алтын куллар” Минем яраткан шөгылем.

1 а.б. Кадерле дуслар! Бүген сезне каршыга чыккан кызларыбыз, танылган җырчылар, атаклы нәфис сүз осталары да, табаннарыннан ут чыгара торган филармония артистлары да түгел. Алар гап-гади кызлар! Әмма аларның рухлары нык, күңелләре бай.

Хәзер алар безгә үзләренең сәхнә осталыкларын күрсәтерләр.

VI. Музыкаль номерлар.

1 а.б. Кичәбез ахырына да якынлашты. Хөрмәтле хөкемдарларыбыз, сүзне сезгә бирәбез.

VII.Әбием сандыгы

1 нче алып баручы.

— Монда сүз иң кадерле әйберләр турында барыр. Ул әйберләр сезнең гаилә өчен ничек кадерле? (Кызлар үзләре алып килгән әйберләр белән таныштыралар, сөйлиләр).

2 нче алып баручы.

Татар дисәм, мине бөтен дөнья белә,

Ул исем бит ташка сырланган.

Шушы исем белән халык гомер иткән,

Шатланган да, янган, сызланган!

Татар кызы, татар уллары без,

Саклыйк, яклыйк туган илебезне.

Без көч биреп, яшәтергә тиеш

Җандай газиз туган телебезне.

— Хөрмәтле тамашачылар! Шуның белән безнең бәйгебез тәмам . Барыгызга да исәнлек-саулык, бәхет һәм шатлык теләп саубуллашабыз. Көннәрегез имин, дөньяларыгыз тыныч булсын. Сау булыгыз!

Хөрмәтле дуслар! Менә бәйгебез ахырына якынлашты. Йомгаклау өчен сүзне хөкемдарларга бирәбез

КОНКУРС «ТАТАР КЫЗЫ – ТАТАРОЧКА»

Цель конкурса.

Раскрытие особенностей национальной культуры, традиций татарского народа, нравственности, языка; дальнейшее закрепление положительно- го имиджа высокой культуры и богатой истории татар.

Задачи конкурса.

Раскрытие образа татарской девушки, соединившей в себе все многове-ковые и современные национальные традиции.

Воспитание правильного восприятия женской красоты как сочетание очарования, интеллекта, женственности и внутреннего духовного мира.

Х?рм?тле кунаклар, жюри ?гьзалары, г?з?л кызлар!

Б?ген ?ченче кат Хадича Валиевна Баймуратова исмен? багышланган «Татар кызы» конкурсы ?ткезел?.

Звучат фанфары:  На сцену приглашаются участники конкурса.

Знакомство с членами жюри.

Проведение конкурса.

1. Визитка (до 5 мин.)

Самопрезентация участниц на татарском языке. При оценке учитыва-ется внешний вид, умение представить себя.

2. Кулинарное мастерство.

Участницы показывают умение приготовить элемент национального блюда.

3. Кулинарный конкурс.

Участницы представляют заранее приготовленное татарское  национальное блюдо.

4. Дефиле.

Участницы демонстрируют татарский национальный костюм.

5. Интеллектуальный конкурс.

Проверка знаний татарских пословиц.

6. Творческий конкурс.

Участницы демонстрируют мастерство в любом из жанров художествен-ного творчества (вокал, танец, художественное слово и т.д.)

После каждого отделения – музыкальная перемена.

Подведение итогов.

Награждение.

Просмотр содержимого документа

«КОНКУРС «ТАТАР КЫЗЫ – ТАТАРОЧКА» »

Представление дошкольниками татарской культуры и традиций.

Развлечение на тему «Татарское гостеприимство»

Воспитатели:

Игнатова Татьяна Александровна (первая квалификационная категория);

Клишкина Надежда Борисовна (высшая квалификационная категория).

МАДОУ детский сад №186 города Тюмени

Цель: Познакомить детей дошкольного возраста с традициями и культурой татарского народа.

Программные задачи:

Познавательное развитие: Сформировать у детей знания и представления об образе жизни татар, их обычаях, традициях, фольклора и национальных костюмах.

Речевое развитие: Закреплять знание детьми татарских пословиц о гостеприимстве, о пользе чая.

Художественно-эстетическое развитие: Знакомить с татарскими народными танцами;  вызывать положительный эмоциональный отклик на красоту татарских народных танцев, музыки, одежды.

Физическое развитие: Знакомить с народными татарскими играми.

Социально-коммуникативное развитие: Вызвать у детей интерес к знакомству с традициями татарского народа. Сформировать у детей умение применять полученные знания, представления о татарском народе в самостоятельной деятельности (продуктивной, игровой).

Оборудование: стол, накрытый скатертью, самовар, посуда, предметы обихода, утварь, помогающие воссоздать интерьер татарской избы; изделия татарской народной кухни (из соленого теста), татарский рушник, чак-чак (по народному татарскому рецепту), полотенце, мыло, ковш с водой, изделия традиционной русской выпечки (из соленого теста (в корзине), отрезы ткани, платочки расписные, шапочка-самовар (атрибут) для ребенка, два подноса, шары из ткани с липкой лентой – 30 штук (для игры).

Место проведения мероприятия: музыкальный зал

Ход мероприятия:

Дети одеты в русские и татарские народные костюмы.

Тихо звучит спокойная татарская мелодия.

Воспитатель в русском костюме:Дорогие ребята, как вам известно, в нашей стране проживает множество различных национальностей. У каждого народа своя культура, свои обычаи, традиции. И это очень хорошо, что мы все такие разные. Насколько интереснее становится наша жизнь, когда мы знакомимся и узнаем так много нового и полезного для себя.

Ребенок:          Живут в России разные народы с давних пор.
                           Одним – тайга по нраву, другим – степной простор.
Ребенок:У каждого народа язык свой и наряд.
                           Один — черкеску носит, другой надел халат.
Ребенок:Один – рыбак с рожденья, другой – оленевод.
                           Один кумыс готовит, другой – готовит мёд.
Ребенок: Одним милее осень, другим милей весна.
                           А Родина Россия у нас у всех – одна.

А что же отличает один народ от другого? (ответы детей) Да, вы правы: язык, одежда, кухня, обычаи, традиции, религия.Сегодня мы представляем вашему вниманию малую часть культуры татарского народа.Обычай встречать и принимать гостей свойственен людям любой национальности. О гостеприимстве татарского народа слагают легенды. Пригласили нас сегодня в гости в татарскую семью –Альфия-апа (бабушка) и ее внучата. Навестим наших друзей? Татарская семья в самом приходе гостя в дом видит доброе предзнаменование, он – почетный, уважаемый, дорогой человек. Татары издавна очень внимательны, заботливы и вежливы по отношению к гостям. Стараются накрыть со вкусом стол, обильно угостить различными блюдами. Гостей было принято не только угощать, но и одаривать подарками. По обычаю и гость отвечал тем же. Давайте мы с вами соберем подарки для Альфии-апы и ее внучат.

Ребенок: Я возьму полотенце вышитое.

Ребенок: Я — мыло душистое.

Ребенок: А я платочек расписной.

Соседка: Ну а я возьму с собой наших пирожков с пылу, с жару.

Подходят к дому, выходит воспитатель и дети в татарской одежде с чак-чаком на рушнике.

Хозяйка: Исәнмесез, Никитична!Исенмесезбалалар! (дети здороваются).

Соседка: Мир вашему дому! (заходят, вручают угощение, жмут руки, моют руки, вытираются о полотенце).

Хозяйка: Гости это хорошо.  «Кто гостей не любить звать, тому радости не знать”- в моем селе так говорят. (говорит своим внукам) Если хочешь, чтобы тебя почитали, будь хлебосолен, приветлив,щедр. От этого добра твоего не убудет, а возможно, его станет больше. 

Ребенок в татарском костюме: «Если нет угощения, приласкай гостя словом»

Ребенок в татарском костюме: «Негостеприимный человек – неполноценный»

Ребенок в татарском костюме: «Если угощают, пей даже воду», — учат татарские народные пословицы.

Все рассаживаются вокруг стола, девочки с одной стороны, мальчики с другой. Хозяйка разливает чай из самовара в пиалы, подает гостям.

Хозяйка: По древнему татарскому обычаю в честь гостя мы расстилили праздничную скатерть и на стол выставили лучшие угощения сладкий чак-чак, щербет, и, конечно, душистый чай. Приятного вам чаепития! 

Ребенок:Ах, какой самовар,

   Из него валит пар.

 Мы чаек с тобою пьем,

   О здоровье речь ведем.

Ребенок:   Нужно мяту заварить,

   Про болезни все забыть.

Чай у нас всегда   в почете,

   Лучшего напитка нет.

   Потому что чай вы пьете,

   Много, много, много лет.

Хозяйка: Дорогие гости, а теперь посмотрим что вы знаете о чае.Я буду говорить пословицы, а вы должны ее продолжить.

— Чай пьешь – здоровье бережешь

— Пей чай — беды не знай.

— С чаю лиха не бывает, а здоровья прибавляет.

— Чай не пьешь – где силу берешь?

— Чай усталость всю снимает, настроение поднимает.

— Чай пить — приятно жить.

В горячий и крепкий чай кроме сахара добавляют молоко или топлёные сливки, или масло. А астраханские татары любят пить чай горячим, добавляя соль, масло и иногда чёрный молотый перец. Вот послушайте, какая история приключилась с мальчиком Маратом.

Шуточная сценка

Входит мальчик Марат в национальном костюме.

Марат.

Исамесез, мои друзья!
К вам пришёл на праздник я.
Зовут меня Марат!
В деревне у Бабая мне каждый очень рад!
Я весёлый, озорной!
И вот история какая приключилась со мной!
Раз купил бабай мой чаю….

Бабай. Должен ты его сварить!

Марат.

Но ведь я совсем не знаю,
Как грузинский чай варить?!

Бабай.           

Ты возьми ведро водички,
Всыпь весь чай скорей в горшок…..

Марат.

Я добавил перца, лука
И петрушки корешок
Разлил варево в пиалы…
Хорошенько помешал,
Остудил его немного…
И Бабаю чай подал!

Бабай (подносит к губам, морщится, плюёт)

После чая твоего в животе скрутило всё
Поскорее поспеши!
Доктора  мне  пригласи….

Марат.

Долго думал, удивлялся 
Чем я мог не угодить?!
А потом-то догадался
Чай забыл я … посолить!

Хозяйка:На нашем столе сегодня много угощенья татарской народной кухни: это и белиш, эчпочмак, сумса, перемячи, элеш. А давайте поиграем в народную татарскую игру «Самовар»?

Дети берут по тарелочке с одним из татарских угощений и встают в круг. В середине ребенок (самовар).

Игра «Самовар»

Ход игры:  Под любую весёлую татарскую мелодию со словами дети идут по кругу. Как слова заканчиваются, «самовар» подходит к тому ребенку, напротив которого он остановился и отгадывает то блюдо, которое у него в руках.

Все дети спрашивают: «Поскорей отгадай, с чем пью чай?»

Ребёнок – «Самовар» указывает рукой и называет национальный пирог или сладкое блюдо. Если отгадает правильно, дети танцуют в паре, если неверно, то выбирают ведущего. Играют 2  раза.

 Слова произносятся сначала на татарском, потом на русском языке.

Там, там, тамчы там,

Тамуынны яратам,

Там, там, тамчы там,

Тамуынны яратам.

Самовардан темле итеп,

Чэй эчэрге яратам.  

С самовара льется чай

Самовару не мешай

Ох, с самовара льется чай

Ложку с медом мне подай

Дуем, дуем,  чай мы пьем

Потом хором все споем….

Хозяйка: Самое вкусное угощенье на нашем столе – сладкий чак-чак. Хотите мы вам расскажем татарскую сказку про чак-чак? А вы поиграйте снами.(дети встают).

Игра с движеньями.

Жили-были дед да баба

На полянке у реки. (руки на поясе, приседания с поворотом)

И любили дед и баба

С медом вкусный чак-чак. (гладят живот)

Баба тесто замесила

И чак-чак она слепила, (месят тесто руками)

В масло его положила

И вот так оставила.(показывают ладошки)

Вышел он румян, пригож

И на солнышко похож. (гладят щечки)

Он хотел погулять,

От деда с бабой убежать, (бегут на месте)

По дорожке покатился,

Да рассыпался…(разводят руки в стороны)

Ой, ребята, рассыпался чак-чак на маленькие кусочки! Давайте поможем деду и бабе, соберем чак-чак?

Проводится игра: выбирают по 5 человек из зрителей и 5 человек из артистов.Под музыку выкладывают чак-чак из шариков в разных формах: бабочка, цветок, горка и т.п.)

Хозяйка: Для гостей дорогих приготовили мы подарок «Татарский танец» (плясовую)

Исполняется татарский танец.

Хозяйка:

Всем спасибо за внимание

В добрый путь и в добрый час!

Соседка. Ждите теперь в гости нас! Ходите друг к другу в гости, будьте открытыми, приветливыми, дружелюбными. Ведь главное в гостях – не застолье, а радость общения с дорогими людьми, на которых, как известно, и держится мир.

Список литературы:

1. От рождения до школы. Основная общеобразовательная программа дошкольного образования/ под ред. Н.Е. Вераксы, Т.С. Комаровой, М.А. Васильевой. М.: МОЗАИКА-СИНТЕЗ, 2014, 304.
2. 1. Фотографии из архива педагогов: Игнатовой Т. А. и Клишкиной Н.Б.