Сценарий науруз байрам на татарском языке

Сценарий праздника для средней группы “Навруз- весенний праздник” (на татарском языке)

“Нәүрүз – язгы бәйрәм”

Максат: Балаларны татар халкынын милли бэйрэмнэре хэм культуралары белэн таныштыру. Балаларда бэйрэмгэ карата унай тэсирлэр калдыру. Татар халкынын милли уеннары хэм бию элементлары белэн таныштыру.

(Балалар залга керэләр, ярым тугэрэк ясап басалар)

Бала 1: Елгада бозлар кузгалды..

Елмая, колә кояш.

Урамнар буйлап атлый,

Ямьле хәм күнелле яз.

Бала 2: Эй яз-матур, яз-матур,

Хуш киләсен, уз бире.

Кунак булып килер дип,

Куптэн коттек без сине.

Бала 3: Кояшлы коннэре белэн

Ямьле яз килеп житте.

Бу жырны безгэ бэйрэмгэ

Ямьле яз булэк итте.

(Балалар “Яз җыры”н башкаралар. Утыралар урындыкларга).

Бала: Эй дускайлар, дускайлар,

Житте ич Нэуруз айлар.

Эшегезне ташлагыз,

Бэйрэмгэ ашыгыгыз!

Алып баручы 1: Исэнмесез, кунаклар! Менэ коткэн бэйрэмебез дә килеп житте. Нэуруз бэйрэме башлана!

Алып баручы 2: Балалар, э сез Нэуруз бэйрэме турында белэсезме? Ул нинди бэйрэм?

Балалар: Нэуруз – ул язгы бэйрэм. Элеккечэ- Яна ел бэйрэме.

Алып баручы 1: Эйе, балалар, март ае – яз башы, бик матур ай. Бу ай озак заманнар буе яна елнын беренче ае булып йоргән. Нэуруз – язны каршылап, язгы чэчу эшләре алдыннан уткэрелэ торган халык бэйрэме ул. Нэуруз – ул игелек, дуслык бэйрэме. Ул тынычлыкка, матурлыкка ондәуче бэйрэм.

Алып баручы 2: Нэуруз бэйрэме котлы булсын,

                        Эче тулы нур булсын!

                        Нэуруз коен кем койлэсэ,

                        Ул дэртле һәм бай булсын!

Алып баручы! Менэ жыелып та беттек. Бэйрэмне башларга вакыт, минемчэ.

Бала 1: Яз килэ, яз килэ

        Кояш нурларын сибэ.

        Тып-тып итеп тамчы тама,

        Инде кар эреп бетэ.

Бала 2: Яз килэ, яз килэ,

Сыерчыклар килэ.

Горлэшеп, сайрашып

Жырчы кошлар килэ.

Бала 3: Эй, дусларым, килегез,

Кунел ачу конебез.

Жырлый-жырлый биик эле,

Сез кул чабып торыгыз.

(Татар халык биюе “Эпипэ”)

Алып баручы 1: Хуш килэсез, гузэл Нэуруз,

Язгы яна елыбыз.

Яна елда туры булсын,

Нурлы булсын юлыбыз!

Алып баручы 2: Борын-борын заманнан,

Болгар белэн Казаннан,

Жаек белэн иделдэн

Бу бэйрэм безгэ килгэн,

Нэуруз мобэрэк булсын!

Балалар (барысы бергә): Нэурузбикэ! Нэурузбикэ!

(Бер кулына чэчэклэр салынган кэржин , икенче кулында зонтик тоткан Нэуруз керэ)

 Нэуруз.         Мин ерактан килдем сезгэ язлар иленнэн,

Урман аланынын ал чэчэклэр ускэн жиреннэн.

Зэнгэр болытлы, Лэйсэн янгырлары белэн

Килдем  язгы сулар кебек ашкынып.

Исэнмесез, кунаклар! Исэнмесез, балалар!

Балалар һәм алып баручы: Исэнмесез, Яз кызы – Нэурузбикә!. Сине бик көттек!

Нэуруз: Белэм-белэм! Сез мине бик яратасыз! Салкын кыштан сон мин жылы коннэр, йогерек сулар, Лэйсэн янгырлары, умырзая чэчэклэре алып килдем!

Алып баручы 1: Хуш килэсен, Нэуруз, турдэн уз! Жылы Лэйсэн янгырлардан сон жир йозе яшэреп, шау чэчэккэ торенер.

Нэуруз: Эйдэгез, кызлар, чэчэклэр белэн биеп алыйк эле.

Бию “Умырзая” (чэчэклэр белэн)

Нэуруз: Балалар, э хэзер, эйдэгез, бергэлэп уйнап алыйк.

“Там, там, тамчы там” уены (татар халык кое хәм сузлэре)

Уенчылар, пар-пар булып, кулга-кул тотынышып бер-бер артлы басалар. Алар бергэлэп тубэндэге жырларны жырлыйлар хәм бию хэрэкэтлэре ясыйлар:

Там, там, тамчы там,                     алга баралар

Тамганынны яратам        артка таба чигэлэр

Тамган тамчыларга карап,           кара-каршы басып кул чабалар

Мин жырларга яратам

Без уйныйбыз, уйныйбыз,                        тугэрэк ясап эйлэнэлэр

Якты коннэн туймыйбыз.

Кулны –кулга чаба-чаба,                кул чабалар

Колэбез дэ жырлыйбыз

(Уеннан сон балалар урындыкларга утыралар)

Алып баручы 1: Яз нурлары- комеш нурлар

Сибелсен жиргэ.

Яз шатлыгы, яз бэхете,

Телибез сезгэ

Алып баручы 2: Язлар, җэйлэр имин килсен,

Кук йозе аяз булсын.

Барчабызга сэламэтлек,

Бэхетләр алып килсен!

(Балалар музыка астында чыгып китэлэр)

Кулланылган эдэбият:

1. Г.З. Гэрэфиева “Сомбелэне кем белэ?”- Казан. “Хэтер нэшрияты, 2003.-191б.
2. К.В. Закирова, Л.Р. Мортазина “Балачак-уйнап-колеп усэр чак”. –Казан. Редакционно-издательский центр. 2012.-192б.
3. Ф.Ю.Юсупов, З.Ф. Камалова “Голбакча”.- Казан. Татарстан китап нәшрияты, 1990.

Автор: Имамова Гульнур Шайдулловна

Нәүрүз бәйрәме.

Музыка әкренәя. Сәхнәга алып баручы чыга.

А.б.Көн әйтәдер-мин озын!

Төн әйтәдер-мин озын!

Күктә кояш көлеп тора-

Икебез дә бер бүген!

Көн-кояшка авыша,

Төн авыша-аена.

Көн дә,төн дә әйтә:”Әйе,

Икебез дә бер бүген.”

Көн белән төн тигезләшкән,

Яз килеп җиткән икән.

Яз килеп җиткән дә икән,

Һәм хәбәр иткән икән:

Бәрәкәтле булсын язлар,

Нәүрүз мөбарәкбад!

Нәүрүз мөбарәкбад!

-Хөрмәтле балалар, тәрбияче апаларыбыз! Без бүген бирегә язны-Нәүрүзбикәне-каршы алу бәйрәменә җыелдык. Бәйрәм тамашасына рәхим итегез!Наүруз- борынгы  бәйрәм,әби-бабаларыбыз үткәргән язны каршылау бәйрәме ул.

Борын үткән заманнан,

Болгар белән Казаннан,

 Җаек белән Иделдән,

  Бу бәйрәм безгә килгән!

Нәүрүз Мөбәрәкбад!

1 бала.Әйдә,кояш,сип нурыңны,

Кызганма бер дә,

Зур бәйрәм,күңелле бәйрәм

Нәүрүз бүген бездә!

2 бала.Тизрәк кил,безгә,җылы яз,

Тизрәк,тизрәк кил!

Куяннар туңып беткәндер,

Иссен җылы җил!

3 бала.Урманда бит җылы өй дә,

Җылы мич тә юк.

Куяннарның әбиләре

Бәйләми оек!

4 бала.Тизрәк кил,җылы яз,

Тизрәк-тизрәк кил!

Чыпчыкларга җырлар өйрәт,

Уйнат,сайрат,көл!

5 бала.Урманда бит пешермиләр

Түгәрәк калач.

Песнәкләрнең туннары юк,

Тамаклары ач!     

6 бала.Тизрэк кил безгэ, жылы яз,
Тизрэк-тизрэк кил!
Балыкларныкоткарберук,-
Бозастындакул.
7 бала.Чэчэклэрбелэнкумелсен
Без яшэгэн ил.
Тизрэк кил безгэ, жылыяз,
Тизрэк-тизрэк кил!

А.б. -Ач ишегең керәбез,

Нәүрүз әйтә киләбез.

Түтәй.(өйдән).-Керегез,керегез,балакайларым,

Без сезне күптән көтәбез,

Нәүрүз котлы булсын!

1 бала.Өйдәме түтәй?

Җәтрәк бир күкәй.

Бирсәң безгә өч күкәй,

Тавыгың салыр йөз күкәй.(Түтәй күкәй бирә).

Нәүрүзгә табак кирәк,

Табакка кабак кирәк,

Май ,күкәй,калак кирәк.

Күмәчен дә кызганма,

Озак яшә,сызланма!(Түтәй күмәч бирә)

Түгәрәктә  татар халык биюе.

  А.б. -Кыш китте,яз килде,

Үрдәк белән каз килде.

Нәүрүз бәйрәме килә,

Безнең җырлыйсы килә.

                  Җыр  “Яз килә”(мәктәпкә хәзерлек төркеме)

Музыка ишетелә(гөрләвек тавышы).

А.б. -Нинди серле чишмә тавышы!Балалар,кар сулары да,шушы чишмә суларына кушылып,гөрләвекләр булып агалар.Димәк,табигатебезгә яз килә.Әнә тегендә,язның килүен хәбәр итеп,беренче умырзая чәчәкләре баш калкыта.

                            “Умырзаялар “ биюе.

А.б. Менә нинди матур чәчәкләре белән яз килә икән.Шулай ук язның хуҗабикәсе дә килеп җитәр,Нәүрүзбикәне бергәләп чакырыйк әле.(чакыру).

Нәүрүзбикә. –Исәнмесез,кадерле дусларым!

Агымсулар кичтек без,

Сезгә килеп җиттек без,

Нәүрүз әйтеп үттек без,

Нәүрүз мөбарәк булсын!

А.б.-Хуш киләсең Нәүрүзбикә.Түрдән уз.

Нәүрүзбикә.-Әйдәгез әле балалар,уен уйнап алыйк әле.

“Чума үрдәк,чума каз” уены.

“Зәңгә чәчәк” уены.

Кыш бабай килеп керә.

Кыш бабай.-Бу нинди тавыш монда,кем әле минем җирләремә баш булмакчы?

А.б.Кыш бабай,юкка ачуланасың. Синең көннәрең үтеп бара бит инде. Җирләреңне язга –Нәүрүзбикәгә тапшырырга вакыт җитте. Кара әле тәрәзәгә,гөрләп-шаулап яз килә.

К.б.-Туктагыз әле,туктагыз.Үзе белән сөйләшим.

Миңа әйтми килгәнсең,

Кышны җиңәм дигәнсең,

Ха-ха-ха-ха!

Бер өрермен-җил исәр,

Шыткан чәчәкне кисәр.

Ике өрсәм-кар ятар,

Елга,күлгә боз катар.

Кит,Нәүрүз,кит!

Нәүрүзбикә.- Шып,дисәм-җилең тынар,

Елмайсам-карың елар.

Үзең кит,Кыш!

К.б.-Кар яу,яу,

Нәүрүздән яса зур тау!

                              “Чык-чык  диләр “  җыры.

Нәүрузбикә.-Кояш,чык,чык!

Тәти кашык базарда,

Ботка пешәр каәанда,

Батыр карны елак ит,

Җылың белән кунак ит!

                        “Светит солнышко для всех”җыры.

К.б. Коела бара тешләрем,

Ямьсезкерә төшләрем,

Кара куна җиремә-

Уңа бара төсләрем.

Ай,еладым,еладым-

Әле яшәп туймадым.

Юк,юк,мин китмим. Тартышмыйча гына язга- Нәүрүзбикәгә җирләремне бирү юк. Хәзер үк тышка чык.Шунда көчне сынашырбыз. Мин монда эри башладым.

 “Нәүрүз һәм балалар” җыры.

2 нче өлеш тышта бара.

 К.б. Минем беренче шартым:

Менә кашык,менә күкәй,

Тот кулыңа,чибәркәй!

Син дә йөгер,мин дә калмам,

Ке узар бу ярышта?(2 команда ярыша.,Нәүрүзбикә командасы җиңә,Кыш бабай әкрен).

Кыш бабай. –Әйдә хәзер биюдә көч сынашыйк.(1 төрекм-Нәүрүзбиә түгәрәгендә,икенче төркем Кыш бабай төркемендә бии.Кыш бабай хәле бетеп егыла,балалар торгызалар).

К.б. Бетте,барысы да бетте,

Актык сәгатем сукты,

Сау булыгыз,дусларым,

Хушыгыз,күз нурларым.

Шатланыгыз,көлегез.

Уйнагыз.Сау булыгыз!(кереп китә).

А.б.Салкын кышны яз җиңде,

Моны барчагыз күрде.

Кулны кулга тотынышып

Бәйрәм итик көн буе.

           “Коймаклар” уены.Балалар кулга-кул тотынышып басалар,Нәүрүзбикә уртада.

Нәүрүзбикә коймаклар белән сыйланырга чакыра.

Науруз байрамы.

Сәхнәлә һике. Иҙәнгә һуғылған балаҫтар йәйелгән. Түрҙә мендәр өҫтөндә инәй ултыра. Ишек шаҡыйҙар. Ҡыҙҙар килеп инә.

Ҡыҙҙар. Һаумы, инәй. Хәлдәрегеҙ нисек?

Инәй. Аллаға шөкөр, әйҙүк! Түрҙән уҙығыҙ.

( Ҡыҙҙар ултырыша. Инәй доға ҡылып ала.)

Инәй. Йә, балалар, Науруз байрамы нисек башланды?

Элина. Бик яҡшы, инәй, бик күңелле башланды.

Лилиана. Бына һиңә, инәй, Науруз ашын ауыҙ иттерергә алып килдек.

( һауытта быҡтырылған бойҙай)

Инәй. (бисмилла әйтеп, ауыҙ итә). Һай рәхмәт төшкөрҙәре, ҡайһылай тәмле булған.

Бойҙай туҡлыҡ билдәһе,

Йылдың башы уң булһын,

Ризыҡтары мул булһын,

Игендәр шашып уңһын!

Ҡаҙандар ташып торһон!

Бир көндәрҙең һилен,

Илдәр булһын имен!

Аллаһү әкбәр!

-Ҡыҙҙар, борон йыл яҙ башынан башланған. Уны халыҡта буранай тип атағандар. Айҙар шулай исемләнгән: буранай, алағарай, һабанай,һатай, майай, урағай, һарысай, ҡарасай, ҡырпағай, аҡъюлай, һыуығай, шаҡай. Һәр ай, тәбиғәтенә, йәки кеше башҡарған эштәргә ҡарап, яҡынса дүрт өлөшкә бүленгән. Беренсе айҙа, буранайҙа, йыл башлана. Уны әҙерләнеп ҡаршы алғандар. Шуға күрә ирҙәр ат өсөн ҡамыт, эйәр, көрәктәр өсөн һаптар әҙерләгәндәр. Ғәҙәттә, ай башында буран ҡарҙы ишеп һала, соҡор-саҡыр тула, һырындарҙа ишелеп ята арҡандары. Шуға ла буранай айының тәүге аҙнаһы арҡанай исеме алған.

Буранайҙың икенсе өлөшөн ҡарғайөр тигәндәр. Был мәлдә ҡарғалар килә, ләкин ергә төшмәй, туп булып тупланып, ағас башында емләнә.

Буранайҙың һуңғы бүлеме- ҡыштың һуңғы бураны. Исеме- һырттыҡ.

Айгүзәл. Инәй, ә беҙ һырттыҡ буранын үсекләй беләбеҙ.

Илсиә. Һырттыҡ-һырттыҡ!

Аҡ балаҫты йырттыҡ!

Һырттыҡҡа- һыртым!

Сусҡаға — шыртым!

С.Лилиә. Һырттыҡ- тоҙҙоҡ,

Аҡ бишмәтте боҙҙоҡ,

Буҙ өҫтөндә буҙҙыҡ,

Ҡыштың ыштыр ыштанына

Ут төртмәгә туҙҙыҡ,

Өргөмәгә ҡуҙҙыҡ,

Ҡыш артына тоҙҙоҡ!

Гөлназ. Һырттыҡ, һинән ҡурҡмайбыҙ,

Һине һанға һуҡмайбыҙ.

Лилиана. Киндер үҫеп етһен әле,

Күл төбөнә төшһөн әле,

Талҡы талҡ итһен әле,

Тәрәбағас һелкһен әле,

Киле, төйгөс төйһөн әле,

Ел елпенеп, һөйһөн әле,

Ҡаба ҡап-ҡап тетһен әле.

Инәй. Һай, дөрөҫ үсекләйһегеҙ һырттыҡты. Беҙ ҙә урамға сыға алмай ултырғанда уны шулай үсекләй торғайныҡ. Халыҡ әйткән «Һырттыҡтан ҡурҡма, ҡытлыҡтан ҡурҡ».

Инәй. Йә , балалар, Науруз байрамы нисек бара?

Н.Лилиә.. Яҡшы, инәй, бик яҡшы.

Инәй. Ниндәй уйындар ойошторҙоғоҙ? Ниҙәр эшләнегеҙ?

Ильнара. Ат сабыштырыу уйыны үтте. Беҙҙең ырыу егеттәре беренселекте алды.

Юлиана. Миңә иң оҡшағаны ҡыҙ ҡыуыу булды. Хәлим ағай сабып барған көйө Нургөлдө ҡыуып етте лә, биленән ҡосаҡлап үҙенең эйәренә күсерҙе лә ултыртты.

Элина. Ул нимә ул! Иң ҡыҙығы арҡан тартышыу булды.

Инәй. Ай, бигерәк күңелле булған икән.

Лилиана. Инәй, әйҙәгеҙ Наурузбикә һайлайыҡ!

Инәй. Әйҙәгеҙ, балалар, көн торошон юрайыҡ. Кемегеҙ көн торошон күберәк юрай, шул Наурузбикә булыр. Башлағыҙ, ҡыҙҙар.

Юлиана. Ай ҡолаҡланһа,көн боҙола.

Рузана. Балыҡ өҫтә йөҙһә, ямғыр яуа.

Илсиә. Иртән ҡояшты болот ҡаплаһа, көн аяҙ булыр.

Айгүзәл. Эт ергә ятып аунаһа, көн боҙола.

Лилиана. Сәүкәләр ҡысҡырышһа- ямғырға.

Гөлназ. Торналар бейек осһа, көн аяҙ була.

Ильнара. Ҡарлуғастар түбәндән осһа, ямғыр була.

Айгүзәл. Ай салҡан тыуһа, көн һалҡыная.

Лилиана. Ҡаҙ һыңар аяғында баҫып торһа, көн һыуыта.

Инәй. Йә, балалар, иң күп юраусы кем булды?

Элина. Айгүзәл менән Лилиана. Икеһе лә тип-тигеҙ юранылар.

Инәй. Улайһа ҡул эштәрегеҙҙе күрһәтегеҙ. Кемдең ҡулы оҫта, шул Наурузбикә булыр.

( ҡул эштәре күрһәтәләр)

Инәй. Былар бер-береһенә һыр бирерлек түгел. Улайһа йырлап күрһәтегеҙ.

Ҡыҙҙар. Йырлаһындар, йырлаһындар.

(Йыр « «)

Инәй. Һай, афариндар.Икеһе лә яҡшы йырланы. Улайһа, мин йомаҡ ҡояйым әле.

Бәләкәй генә бер көсөк, өрмәй ҙә, ебәрмәй ҙә.

Лилиана. Йоҙаҡ.

Ҡыҙҙар. Ҡотлайбыҙ Наурузбикә булыуың менән.

(Ҡыҙҙар Наурузбикәгә елән кейҙерә, һырға тағалар, сәстәренә сулпы үрәләр.)

Айгүзәл .Бына хәҙер ысын Наурузбикә булдың.

Ильнара. Ҡыҙҙар, әйҙәгеҙ Наурузбикәнән йылдың нисек килерен юратайыҡ.

Бөтәһе бергә. Әйҙәгеҙ, әйҙәгеҙ.

Наурузбикә. Яҡшы килер йылығыҙ,

Туҡ булыр һәр көнөгөҙ,

Ямғыр яуып, ҡояш сығыр,

Емешләнер гөлөбөҙ.

Илгә килер именлек,

Һау булырҙар уландар,

Иген ишелеп уңыр,

Ҡуйырырҙар урмандар.

Сырхау белмәҫ балалар,

Сәскә атыр далалар,

Олатай-өләсәйҙәр

Оҙон ғүмерле булыр,

Ҡурай моңо, йыр-көлөү

Илдә яңғырап торор.

Инәй. Амин, шулай ғына була күрһен инде. Юрағаның юш килһен! Науруз мөбәрәк булһын!

Наурузбикә. Әйҙәгеҙ. Иҫке һаламдан ҡурсаҡ эшләйек!

Ҡыҙҙар. Әйҙәгәҙ! Әйҙәгеҙ!

(Әҙер ҡурсаҡты биҙәйҙәр, кейендерәләр)

Наурузбикә. Бына ҡурсағыбыҙ әҙер. Әйҙәгеҙ, нимәнән арынырға теләйбеҙ, шуны әйтеп суҡтар тағайыҡ!

Элина. Бөтә ауырыуҙар ошо ҡурсаҡ менән янһын!

Айгүзәл. Илдәге бөтә яуызлыҡтар юҡҡа сыҡһын!

Юлиана. Беҙҙән китһен ярлылыҡ!

Гөлназ. Өҫтәлгә килһен муллыҡ!

С.Лилиә. Китһен оятһыҙлыҡ һәм хурлыҡ!

Илсиә. Юҡҡа сыҡһын аламалыҡ!

Бөтәһе бергә. Һау бул инде иҫке йыл,

Түргә баҫһын изге йыл,

Имен-аман йәшәйек,

Тыныслыҡ булһын быйыл!

Наурузбикә. Ярыш, ярыш башлана.

Кемдәр оҫта ҡурайсы,

Бейеүселәр, йырсылар,

Сығығыҙсы уртаға,

Күңелдәрҙе асайыҡ,

Уйыныбыҙҙы башлайыҡ!

Төзеде: татар һәм рус теле тәрбиячесе Зиннатуллина Сания Вакиф кызы  Түбән Кама шәһәре 2014ел.

Максат:Балаларны халкыбызның гореф – гадәтләре белән таныштыру.
Бурычлар:
—    “Нәүрүз”-бәйрәме турында белемнәрен баету,
—    фольклор запасларын арттыру,
—    ихтиярларын барлыкка китерү,
—    сәләтләрен ачу,үстерү
—    туган телгә карата мәхәббәт тәрбияләү.
—   
Залның бизәлеше: Стенаның урта өлешендә Нәүрүз рәсеме. Як – якларында агач рәсемнәре. Умырзая  чәчәкләре рәсемнәре. Залның уң як өлешендә урман сурәт -ләнгән. Урманның бер өлешендә өй атрибуты урнаштырылган .Л.Батыр-Болгар

Скачать полный конспект

музыкасы “Кайт карлыгач”-көе яңгырый, балалар залга керәләр һәм ярымтүгәрәк булып басалар.
Алып баручы: — Хәерле көн кадерле балалар, хөрмәтле хезмәттәшләр! Без бүген
Язны — Нәүрүзбикәне каршыларга җыелдык.
1 — бала:
Яз килә,яз килә.
Кояш нурларын сибә.
Тып –тып итеп тамчы тама
Инде кар эреп бетә.
2 — бала:
Тамчылар бии тып  та тып,
Тамчылар сикерәләр
Аларны булмый туктатып,
Алар яз китерәләр.
3 — бала:
Кил син, язым,тизрәк кил,
Бик сагынып көтәбез.
Җырлар җырлап сөеп, зурлап,
Сине тәбрик итәбез!
4 — бала:
Ашыгабыз сине тизрәк күрергә
Яшь үләннән ялан тәпи йөрергә.
Кил син тизрәк,бөтен дөнья уянсын
Сайрар кошлар, күбәләкләр куансын!
5 — бала:
Бөре чуклары белән,
Сыерчыклары белән,
Яз килә, яз килә.
Яз ишекләрдән керә,
Яз тәрәзәдән көлә.
Кар суында йөгерә.
6 — бала:
Яз ләйсән булып ява,
Яз күкри – тетри һава,
Яз кошлар белән кайта,
Язны һәркем ярата.

Нәүрүз: — Агымсулар кичтем мин,
Сезгә килеп җиттем мин,
Нәүрүз әйтеп үттем мин,
Нәүрүз мөбәрәк булсын!
(Бер бала Нәүрүз турында шигырь сөйли)
Хуш киләсең гүзәл Нәүрүз!-
Язгы яңа елыбыз,
Яңа елда туры булсын
Нурлы булсын юлыбыз!
Еракларга яңгырасын
Безнең дәртле җырыбыз.
Алып баручы: — Балалар, әйдәгез, Нәүрүз белән бергәләшеп җырлап алабыз.
(балалар Нәүрүз янына җыелалар)
”Нәүрүз һәм балалар” җыры
Нәүрүз: — Яратыгыз көзне дә,
Яратыгыз кышны да,
Яратыгыз җәйне дә,
Яратыгыз язны да.
Балалар: — Нәүрүз, Нәүрз ур рәхмәт
Телисең изге теләк.
Карга: (телеграмма алып керә) — Игътибар, игътибар! Хәбәр бар, хәбәр бар.
(алып баручыга бирә)
Алып баручы: — Телеграмма? Кемнән булыр икән? (укый) “Кадерле балалар, мин юлда тиздән килеп җитәрмен. Кыш бабагыз”. Кызык, Кыш бабай киләм дигән. (мультимедиа буран, җил искән тавышлар ишетелә, Кыш бабай керә).
Кыш бабай: — Исәнмесез, нәни дусларым! Бу нинди җыен монда? (Нәүрүз янына барып) Миңа әйтми киткәнсең,
Кышны җиңәм дигәнсең, ха-ха-ха.
Бер өрермен –җил исәр
Шыткан чәчәкне кисәр,
Ике өрсәм кар ятар,
Елга – күлгә боз катар.
Кит, Нәүрүз, кит!
Нәүрүз: — Шып итсәм – җил тынар.
Елмайсам – карың елар.
Үзең кит, кыш!
Кыш бабай: — Минем җитез тайларым бар.
Гыйнвар, февраль айларым бар.
Нәүрүз: — Минем дә бит тайларым бар
Җылы апрель, майларым бар!
Алып баручы: — Кыш бабай, юкка сатулашасың, балалар да беләләр бит яз килергә вакыт җиткәнен.
Кыш бабай: — Я әйтегез балалар, мин сезгә нәрсәләр алып килдем әле?
Балалар: — Кар, кышкы уеннар.
Нәүрүз: — Ә мин сезгә: җылы көннәр, кошлар, яшел үләннәр, чәчәкләр, бөҗәкләр
алып киләм. Сез алаларны сагынансыздыр инде.
Балалар: — Бик саындык
Кыш бабай: — Ә шулай да көч сынашыйк. Болай гына урынымны Нәүрүзгә калдыру юк.
Нәүрүз: — Бөтен шартларыңа да күнәрмен.
Кыш бабай: — Менә балалардан сорыйк әле алар яз турында мәкальләр беләләрме икән
Нәүрүз: — Балалар,  сез яз турында мәкальләр беләсезме?
Балалар: — Беләбез, беләбез.
1. Күз өчен яз яхшы, 
Авыз өчен көз яхшы.
2. Көз бай булма, яз бай бул
3. Яз сөрсәң, көз урырсың.   
4.Язгы көн көендерә,    
Көзге көн сөендерә.
5. Язның байлыгы – кояш,
Көзнең байлыгы – уңыш 
6.Яз яме чәчкә белән  
7. Язгы көн ел туйдыра.    
8 Язгы хезмәт – көзге хөрмәт  …
Алып баручы: — Менә күрәсеңме, Кыш бабай, балалар никадәр мәкалләр беләләр.
Кыш бабай: — Менә хәзер карыйк әле ярышып
Бераз аркан тартышып. (аркан тартышалар Нәүрүз җиңә)
Әле минем көчем җитәрлек, булмаса биюдә карыйк ярышып. (бииләр.Кыш бабай
җиңелә)
Уф, арыдым, сусадым,
Харап булдым җиңелдем,
Эредем бит, эредем
Яз алдында хур булдым.
Вакыт җиткән икән шул,
Властьне тапшырыга.
Нәүрүз кызым, көчле, нык бул
Бу сабыйлар хакына!
(Нәүрүзнең кулын кысып, саубуллашып чыгып китә)
Алып баручы: — Кыш бабай киткәч ямансу булып китте әле.бәйрәмне дәвам итәбез.
Балалар башкаруында  Ә.Фәйзи көе “Яз җитә” җыры.
Нәүрүз: — Балалар, мин сезнең уйнарга яратканны белеп бер уен алып килдем.
Әйтегез әле, язны безгә нинди кошлар алып килә? (сыерчык, карлыгач, кара карга –лар һ.б.). Уен “Кошлар бәйрәме”- дип атала. (Берничә боҗраны идәнгә куеп) Менә бу сыерчык оялары, сез сыерчыклар. Көй уйнаганда кошлар очалар, туктагач ояла- рына керәләр.
Нәүрүз: — Балалар, яз көне бакча эшләре башлана. Кешеләр нәрсәләр утырта башлый-лар? (бәрәңге,суган,кишер һ.б.). Әйдәгез, без дә суган утыртабыз. Икенче уен “Кайсы команда җитез”- дип атала. (алдан әзерләнеп куелган тартмалар. Эчләренә кара мате риал  салынган.Материал астында яшел кыяклы суган яшерелгән.Бала санынча суган әзерләнгән.Балалар ике командага бүленәләр һәм алар чиләктән суган алып тартма янына йөгереп баралар да суганны тартмага салар. Суганны кайсы команда тизрәк утыртып бетерә. Уен берничә тапкыр уйналганнан соң яшел кыяклы суганны алып балаларга күрәтү) Кагыйдә: Суганны теләсә ничек түгел, рәтләргә утыртырга
“Чума үрдәк-чума каз ”татар халык көе яңгырый. Кулына кәрзин тотып әби керә.
Әби: — Исәнмесез, нәни дусларым! Күргәнемчә, сездә Нәүрүз бәйрәме икән! Бәйрәмегез мөбәрәк булсын!Яз көне җиткәч каз-үрдәкләр йомырка сала башлый. Менә минем казым серле йомырка салган. (алтын  төсендә, папье -маше йомырка күрсәтә)  Мин аны сезгә бүләк итәм.
Алып баручы: — Әйдәгез балалар, әбигә рәхмәтебезне белдерәбез.
Балалар: — Зур рәхмәт әби!
Әби: — Ярый мин китим, казларымны ашатыр вакыт җитте. Сау булыгыз!
Алып баручы: — Чыннан да, йомырка бик серле күренә, нигәдер ярылып та киткән (йомырка эченнән кофетлар коела башлый). Балалар, бу серле конфетлар белән төркемнәрегезгә баргач сыйланырсыз.
Нәүрүз: — Шулай инде, яз җитүгә кош –кортлар да шатлана. Балалар, миңа икенче балалар бакчасына барыр вакыт җитте. Бәйрәмегез бик күңелле булды. Зур рәхмәт! Тик минем сезгә зур үтенечем бар.Табигатьне саклагыз, кошларны, бөҗәкләрне
рәнҗетмәгез! Сау булыгыз!
Алып баручы: — Сау булыгыз,  Нәүрүз!
Балалар  С.Сәйдәшеп көе“Килде яз”җырын башкаралар.
Алып баручы: — Шушының белән безнең бәйрәм ахырына якынлашты.Әйтегез әле, бүген безнең бакчада нинди бәйрәм булды? (Яз бәйрәме -Нәүрүз) Сау булыгыз! Киләсе очрашуларга кадәр!

< Предыдущая		Следующая >

Оборудование:

1. Платье для девушки-Науруз,

2. Корзина с цветами

3. Ободок с цветами

4. Лепестки подснежника для танца “Умырзая”

5. Лавочки для средних групп

Материал:

1. Стихи о весне

2. Песня “Яз житэ”

3. Танец “Умырзая”

4. Тат. нар. игра “Без, без, без идек”

5. Танец “Эх, алмасы”

Дети под музыку входят в муз. зал и встают полукругом. После выходит ведущий.

Алып баручы: Исэнмесез, балалар, кунаклар! Без Нэуруз бэйрэменэ жыелдык. Нэуруз ул – яз бэйрэме. Элеккечэ — Яна ел бэйрэме. Элек Яна ел бэйрэмен кыш коне тугел,э яз коне, табигать уянган вакытта каршы алганнар. Здравствуйте, дети, гости! Мы сегодня собрались встретить праздник Науруз. Ребята! Раньше в этот весенний день люди встречали Новый год. Слово Науруз в переводе означает Новый день. В этот день наши дедушки и бабушки танцевали, пели и играли в народные игры. Праздник Науруз –это весенний праздник.

Наши дети знают стихи о весне. И они нам их сейчас расскажут.

Бала 1: Уже верба вся пушистая

Раскинулась кругом;

Опять весна душистая

Повеяла крылом.

Бала 2: А уж ясно солнышко

Припекло, припекло.

И повсюду золото

Разлило, разлило.

Ручейки на улице

Всё журчат, всё журчат.

Журавли курлыкают

И летят, и летят.

Бала 3: Синее небо, синие тени.

Синие реки сбросили лёд.

Синий подснежник – житель весенний,

На синей проталинке смело растёт.

Бала 4: Елгада бозлар кузгалды.

Елмая, кол кояш.

Урамнар буйлап атлый,

Ямьле хм кнелле яз.

Бала 5: Эй яз-матур, яз-матур,

Хуш килсен, уз бире.

Кунак булып килер дип,

Куптэн коттек без сине.

Бала 6: Кояшлы коннэре белэн

Ямьле яз килеп житте.

Бу жырны безгэ бэйрэмгэ

Ямьле яз булэк итте.

Бала 7: Эй дускайлар, дускайлар,

Житте ич Нэуруз айлар.

Эшегезне ташлагыз,

Бэйрэмгэ ашыгыгыз!

Алып баручы: Эйдэгез эле, балалар, без яз турында жыр белэбез. Шул жырны жырлап утик эле.

(Дети старшей и средних групп исполняют песню “Яз житэ”, после чего садятся на стульчики. Подготовит. группа садится на стульчики, которые расположены возле входа, а старшая группа садятся на стульчики, которые расположены со стороны окна. Средние группы – как зрители. Они сидят на лавочках, где зрители).

Алып баручы:

Нэуруз бэйрэме котлы булсын,

Эче тулы нур булсын!

Бу бэйрэм безгэ килгэн,

Нэуруз мобэрэк булсын!

Эйдэгез эле, балалар, Нэурузбикэне чакырыйк! Ребята! Давайте все вместе позовём девушку-весну Науруз.

Балалар (барысы берг): Нэурузбикэ! Нэурузбикэ!

(Бер кулына чэчэклэр салынган кэржин, икенче кулында зонтик тоткан Нэуруз керэ)

Нэуруз. Мин ерактан килдем сезгэ язлар иленнэн,

Урман аланынын ал чэчэклэр ускэн жиреннэн.

Зэнгэр болытлы, Лэйсэн янгырлары белэн

Килдем язгы сулар кебек ашкынып.

Исэнмесез, балалар! Хэллэр ничек?

Балалар (барысы бергэ): Эйбэт, рэхмэт!

Нэуруз. Исэнмесез, кунаклар! Хэллэр ничек?

Кунаклар: Эйбэт, рэхмэт!

Алып баручы: Исэнмесез, Яз кызы – Нэурузбик! Сине бик кттек!

Нэуруз: Белэм-белэм! Сез мине бик яратасыз! Салкын кыштан сон мин жылы коннэр, йогерек сулар, Лэйсэн янгырлары, умырзая чэчэклэре алып килдем! Эйдэгез, кызлар, чэчэклэр белэн биеп алыйк эле.

(Бию “Умырзая. ” Танцуют девочки старшей группы).

Нэуруз: Балалар, эби-байларыбыз бу конне халык уеннары уйнарга яратканнар. Эйдэгез, без дэ, бергэлэп уйнап алыйк.

(Проводится игра “Без, без, без идек. ” Играют дети подготовительной группы + 1 мальчик из старшей группы).

Без,без, без идек,

Без унике кыз идек.

Базга тштек май ашадык,

Келтк кердек бал ашадык,

Кап та коп,

Авызыны ач та яп!

(Когда дети играют в эту игру, они держат большие пальцы друг-друга. Вместе произносят данный текст в стихотворной форме. После слов «Авызын,ны ач та яп» дети-игроки закрывают рты, а ведущий должен их рассмешить, пытаться разговорить детей. Кто первый из детей-игроков откроет рот – засмеётся, начнёт разговаривать – тот и выполняет испытание – танцует, поёт или же рассказывает стихотворение).

Балалаога жаза бирелгэндэ укыла торган шигырь:

1) 1 ребёнок выполняет под музыку элементы тат. танца (гр. “Непоседы”)

2) Бала: Расцвели подснежники

Да в леске, да в леске.

Скоро всей земелюшке

Быть в венке, быть в венке.

Ой, солнышко-батюшка,

Угоди, угоди,

А, землица-матушка,

Уроди, уроди! (гр. “Непоседы”)

3) Танец “Эх, алмасы” (гр. “Бэхетле балачак”)

(Уеннан сон балалар урындыкларга утыралар)

Алып баручы: Вот, ребята, и подошёл к концу наш праздник. До новых встреч! Балалар! Шунын белэн безнен бэйрэмебез тэмам. Килэсе очрашуларга хэтле!

Язлар, эйлэр имин килсен,

Кук йозе аяз булсын.

Барчабызга сэламэтлек,

Бэхетлр алып килсен!

Тэмам.

Муниципальное бюджетное образовательное учреждение дополнительного образования «Станция юных техников» г.Альметьевска РТ

СЦЕНАРИЙ ПРАЗДНИКА «НАВРУЗ»

Педагог дополнительного образования: Васильева Вера Ивановна

г. Альметьевск 2021г.

Сценарий праздника «НАВРУЗ»

Цель: Пробудить интерес и уважение обучающихся к национальной культуре и традициям татарского народа.

Задачи:

сформировать представление о татарском народе; познакомить обучающихся с татарскими народными играми, элементами народных танцев. Развивать стремление к активному участию в праздниках.

Ведущий: Добрый день! Уважаемые родители и дети!

Мы рады видеть вас на нашем весеннем празднике «Навруз!»

«Навруз» — один из наиболее ярких и красивых праздников, дошедших до нас из глубины веков. Его отмечали еще задолго до появления ислама. Поэтому «Навруз» — народный земледельческий праздник. Это праздник начала нового года по солнечному летоисчислению. Он отмечается 21,22 марта в день весеннего равноденствия, когда день по своей продолжительности уравнивается с ночью, а затем начинает ее обгонять. Весна окончательно вступает в свои права. Поэтому «Навруз» праздник не только нового года, а еще и прихода весны и начала земледельческих работ.

Аб: Безнен торки бабаларыбызнын онытыла барган изге бзйрэмнере, аларнын гореф-гадатляре, никаять безне коннэрдэ эйлэнеп кайта башладылар. Ул чагында яна елны белэн тэн тигезлэшкэн вакытта, 21 мартта каршылый торган булганнар. Татарлар аны «Науруз» диеп олылыйлар. Науруз кышны озатуга язны каршылауга багышлаган. Наурузне каршылаганда кешелэр матур телэклэрен эйтеп калырга тырышканнар. Ойдэн-ойгэ кереп,телэп-телэп сый жыеп йоргэннэр.

Ведущий: А пока «Наурузбике» не пришла, давайте дорогие мои друзья споем песню про весну.

Песня: «Яз, яз, яз житэ.

Появляются скоморохи.

Оба: «Ха-ха-ха!» Куда мы попали? Глянь-ка сколько кругом зевак собралось!»

Первый скоморох: «Ребята какую вы красивую, хорошую песню спели! А про что эта песенка? (про весну, дождик, птиц).

Второй скоморох: «Ребята, а вы любите отгадывать загадки?»

Загадки:

Как сажа черна, как сметана бела,

Всем, всем я в лесу расскажу где была!» (сорока)

Без рук, без ног, а ворота открывает. (ветер)

Без рук, без топоренка построена избенка (гнездо)

Без поводка бежит (ручей) и др.

Хоровод: «Веселые ребята». Танец «Маленьких утят».

Оба скомороха:

«Какие вы молодцы! И песни поете, и загадки отгадываете!

Встанем дружно в хоровод!»

Стихотворение: «Здравствуй весна!»

Весна на дворе, горка снежная тает,

Каток сбросил глянец и озером стал

С теплого юга скворцы прилетают.

И свод голубой, как лазурь засиял!

Природа проснулась, все радостно дышит,

Становятся дни все длинней и длинней.

Солнце по небу гуляет все выше,

И веет теплом от оживших полей.

Очнулась природа. Весна наступает!

Зима огрызается, тихо ворча.

Солнце лучами всю землю ласкает, и льется весенняя песня грача.

Ведущий: На татарском языке:

Эйдэгез эле балалар бергэлэп. Нэурузбекене чакырыйк.

Все вместе: Нэурузбикеу-у-у-у!»

Ведущий: «Весна, весна красная! Приди весна с радостью!»

Появляется Нэурузбике: «Исэнмесез кэдерле дусларым!

Агымсулар кистем мин

Сезгэ килеп життем мин Науруз Эйтеп уттем мин

Науруз мобарак Булсын!

Ведущий. На татар. Хуш килэсен Науруз, хуш килэсен

Кышлар буе коттек узенне

Олинарга инде ас йезенне

хем ирештер татлы сузенне.

Наурузбике: Мин узем дэ сезне сагынып килдем

Телэклэрем ихпас кунелдэн

Юлыгызга якты бэхет юрап

Яз голлэре булып сибелгэн. (Держит в руках цветы)

Ведущий: традиционные обряды и ритуалы начинаются с появлением бутонов первых весенних цветов. Как только появятся цветы, группы людей, детей начинают ходить с букетами подснежников, ирисов, тюльпанов по домам деревней и распевать песни, посвященные наступлению весны. Хозяева приглашают в дом, берут цветы, целуют их, проводят цветком по бровям и глазам, одновременно произнося пожелания добра для себя, своих близких и гостей.

Наурузбикэ: Кадерле дусларым! Сезгэ-бэхет, исэнлек, эшегездэ унышлар, муллык тепим. Кайгы-хэсрэтлэрегез ак кар эрегэн кебек эреп бетсен. Остэллэрегездэ хэрвакыт сыйхормэт булсын.

Ведущий: На пеньках леденеют макушки,

И на лапах еловых мороз,

но давно почернела опушка,

Окруженная стайкой берез.

Там из редких травинок зеленых

Лепесточкам доверчивым, нежным

Удивленно, совсем как ребенок

Загляделся на солнце подснежник.

А березки толпой непролазной

Все глядят на него не дыша.

Будто Мать от недоброго глаза

Берегут своего малыша.

ИГРЫ: «Кто быстрей?» (2 корзины с цветами)

«Пройди в воротца» (Игра с тюбетейкой)

Ведущий: Выхожу и начинаю озорные песни петь,

Затыкайте люди уши, чтобы с печки не слететь! (Дети поют частушки на татарском и на русском языках).

Появляется Кыш бабай: Бу нинди жыен монда? (Нэурузгэ)

Мина эйтми киткэнсен

Кошны жинэм дигэнсен Ха-ха-ха!

Бер орермен жил исэр

Ике орсэм кар ятар

Елга – кулгэ боз катар

Кит, Нэуруз, кит!

Нэурузбикэ: Шып итсэм жил тынар

Елмайсам карын елар

Узен кит кыш!

Кыш бабай: Минем житез тайларым бар

Гыйнварь, февраль айларым бар.

Наурузбике: минем дэ бит тайларым бар Жылы апрель, майларым бар

Кыш бабай: Э шулай да коч сынашыйк

Болай гына урынымны Нэурузбикэгэ

Калдыру юк.

Игра «Перетягивание каната»

Кыш Бабай: Бэр шартым бар

Менэ кашык менэ кукэй

Тот кулына чибэркэй

Син дэ йогер, мин дэ калмам

Кайсыбыз килер алдан?

Игра: «Кто быстрее?» (Ложка и яйцо)

Кыш бабай: Бие бие чибэркэй

Мине узалмассын син

Син яшь, мин карт булсам да

Биюдэ калышмыйм мин. (танцуют)

Кыш Бабай падает. «Уф, арыдым, сусадым,Харап булдым, жинелдем

Эредем бит, эредем

Яз алдында хур булдым

Вакыт житкэн икэн шул,

Урынны тапшырырга

Науруз кызым,кочле, нык бул

Бу сабыйлар хакына.

Сау булызыз дусларым! (Уходит)

Игра «Ручеек»

Нэурузбике: Кэдерле туганнар, дуслар, балалар минем сезгэ зур утенегем бар.

Табигатыне саклагыз, елгаларнын суы саскмасын, урманнардан кошлар

Китмэсен, зэнгэр кугебезне болыт капламасын, улэннэр гел яшеп булсыннар.

Татарский танец.

Ведущий: А мы весну дожидали,

Кашу горушкой укладали.

Сверху маслицем поливали,

Поливали и добрым людям раздавали. (Блюдо с кашей выносят).

Ведущий: на татарском: Эйдэгез эле кошларны

Искэ тошерик эле

Халык йоласын кайтарыйк

Ботка пешерик эле. (Угощение детей и взрослых)

Ведущие прощаются на русском и татарском языках.

«Досвидания друзья, до новых встреч»