Сценарий шеберлігі негіздері

КУРСТЫҚЖҰМЫСТақырыбы: «Негізгі сценарийлік ұғымдар»

Подборка по базе: Тақырып 3. Автокөлікті техникалық жабдықтаудың негізгі элементі., 2-сабақ. Негізгі және туынды сын есім.pptx, Төңкеріс негізгі орта мектебі бойынша І оқу тоқсанындағы білім , Дүние жүзі тарихы. 11 сынып 3-бөлім Қоғамдық-саяси ойдың дамуы 4, Сауықтыру бағытының негізгі формалары.docx, Cаясаттанудың негізгі парадигмаларын салыстырмалы талдау.docx, Девиациялық дамудың жалпы заңдылықтары. Психикалық даму бұзылыст, Сынып ұжымының сипаттамасы бойынша тәрбие мақсатына ықпал ететін, Ақпараттық жүйелер басқару жүйесінің негізгі бөлігі ретінде.docx, ATL жарнама таратудың негізгі құралдардың қайсысы жатады.docx

М.Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан Мемлекеттік Университеті

КУРСТЫҚЖҰМЫС
Тақырыбы:
«Негізгі сценарийлік ұғымдар»

Орындаған:

.
Ғылыми жетекшісі:

Орал – 2015 ж.

Мазмұны

Кіріспе ……………………………………………………………………………………………………….3

1. Сценарий туралы түсінік және түрлері

1.1 Сценарий жазудың негізгі кезеңдері………………………………………………………5

1.2 Ақпараттық сценарий…………………………………………………………………………….9

1.3 Қойылымдық немесе рөлдік сценарий………………………………………………….13

2 Сценарий-көркем-педагогикалық бағдарлама ретінде

2.1. Сценарийдегі шығармашылық әдістер…………………………………………………14

2.2. Мектеп және мектептен тыс мекемелерде мәдени дем алу ісін ұйымдастырушы-педагогтардың түрлі іс-шаралар сценарийі……………………..16

Қорытынды………………………………………………………………………22

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі………………………………………………23
Кіріспе

Зерттеу өзектілігі. Сценарий (итал. scenarіo, лат. scena, scaena – сахна) – кинофильмнің, теледидар қойылымының композициялық негізі.

Сценарийде драматургия мен проза тәсілдері қабат игеріледі. Сценарий экрандық қойылым үшін жазылып, образдық жүйе экранда бейнелегенде ғана тәмамдалған, толыққанды сипатқа ие болады. Сценарий сөз өнері жанры ретінде XX ғасырда дамыды. Ол кино және теледидар сценарийі болып бөлінеді.

Киносценарий XX ғасырдың 20-жылдарында қалыптаса бастады. Алғаш ол мылқау фильмдердегі оқиғалар желісін тізбелеу қызметін атқарған. Кейін кинодраматургияның эстетикалық, шығармалық принциптері түзіліп, әдеби драмалық тұрпаты анықтала түсті. Киносценарий орындалу техникасына, жүзеге асырылу кезеңдеріне, құрылымына байланысты синтетикалық және ұжымдық шығарма болып табылады. Мұнда сөз, музыка, бейнелеу өнерлерінің жанрлық элементтері біріккен. Сценарий жүзеге асу барысында оператор, режиссер, актерлер қатынасады да, сюжеттің бастапқы драматургиялық сипаты күрделілене түседі. Сценарийде автор сөзінің (кадр сыртындағы дауыс), төл сөздің (диалог, монолог), ремарканың (суреттеу, тәптіштеу), әр алуан түсініктемелердің тұтастығы қатаң ескеріледі.

Кинематографияның бейнелі қалпында жүзеге асуы мен мәтіннің жанрлық табиғатын ұйымдастыру осы 4 құрылымдық компонентке негізделеді. Фильмнің жанрына байланысты (детективті, деректі, тарихи, фантастикалық, т.б) 4 құрылымдық компоненттің бірі алдыңғы қатарға шығады. Мысалы, деректі фильмде комментатор дауысы немесе түсіндірме жазбалар маңызды рөл атқарады. Ойындық фильмдерде бейнелілігі мен айқындығы тұрғысынан алғашқы қатарға кейіпкер әрекеті, монолог, диалог және ремарка шығады. Сценарийлердің көп бөлігі (триллер, модернистік, мистикалық фильмдер сценарийі) арнайы эффектілерден, яғни бейнелілікті толықтырушы (компьютерлік) қалыптардан тұрады.[1]

Теледидарлық сценарийлер де кеңінен дамып, ішінара жанрлық өзгерістерге ұшыраған. Мысалы, шоу, полемика, КВН, теледраматургия, публицистикалық, саяси, тарихи, деректі бағдарламалар. Теледраматургия айқындық, ақпараттық және бейнелердің түсініктілігі, қысқалық секілді талаптарды қажет етеді. Теледидарлық сценарийде публицистикаға, айқындыққа, технологияға бет бұру, театрланған бағыттар байқалады. Опералық, балеттік, пантомималық сценарийлер либретто деп аталады.

Зерттеу мақсаты: негізгі сценарийлік ұғымдар туралы жалпы мәлімет беру.

Зерттеу міндеттері:

  • Сценарий туралы түсінік беру;
  • Сценарийдің түрлеріне сипаттама;
  • Сценарийдің құру жолдарымен танысу.

Зерттеу құрылымы: кіріспеден, екі бөлімнен және қорытынды мен пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.

1. Сценарий туралы түсінік және түрлері

1.1 Сценарий жазудың негізгі кезеңдері

Телесценарий

Отандық телевидение саласында сценарий жазумен ғана айналысатын мамандар жоқтың қасы (жоқтың қасы дейтінім мен ондай мамандарды кездестірмедім, бірақ оны мүлдем жоқ деуге аузым бармайды). Сценари й ді продюсерлер (бұл олардың шаруасы болмаса да) де, режиссерлер де, журналистер де бірлесіп жазып жатады. Әрине, оның құрылымдық бөлігін меңгеру қиынға соқпайды. Бірақ, оның мазмұндық жағы жеке тұлғаның үнемі өзін жетілдіріп отыруын талап ететін процесс.Бұл жерде сценаридің жалпы көлемі, сценаристің өмірдің барлық саласы бойынша жинақтаған білім қоры маңызды рөл атқарады. Журналистің ой-өрісі қанша бай болса, ақпаратты телекөрермен көретіндей, тартымды етіп беру мүмкіндігі соншалықты жоғары. Өз біліміңді үнемі толықтырып отыру процесі ешқашан бітпейді. Сондықтан да сценарий жазушының жұмысы өте қызықты болып табылады.Әрине, кез-келген тақырыпта ақпарат табуға мүмкіндік жасайтын Интернет-ресурстар қазіргі заманғы журналистің жұмысын айтарлықтай жеңілдетіп береді. Алайда, сценарий шын мәнінде қызықты және тартымды болуы үшін бір-бірімен байланысты салалар бойынша білім ғана емес, оны сюжет желісіне үйлестіре білу де қажет.[1]

Сценарий телевизиялық өнім жасау барысында атқарылатын жұмыстың бастапқы емес, аралық кезеңі болып табылады. Ол танысу және материалды іріктеу, тақырып құрастыру, композицияларды анықтаудан тұратын дайындық бөлімін аяқтайды. Әдетте бұл кезең сценари й ді жазудан да көп уақыт алады. Бұл жағынан сценарист әмбебап журналистке ұқсайды, ол қашан да қай тақырыпты болса да жаза білуі тиіс. Қазіргі заманғы журналистикада бұл кеңінен қолданылып та, қолдау көріп те жүрген жоқ. Ал, тақырыптық сценари й лер жазатын сценаристің әмбебап болудан басқа амалы жоқ. Сценарий жазудағы негізгі қадамдарды белгілеп алайық және сипаттап көрелік.

1. Сценарлық өтініш – бұл келешек тележобаның негізгі идеясын баяндайтын құжат. Онда міндетті түрде:

— Жобаның атауы (шамамен);

— Мән-мазмұнын нақты баяндау;

— Мақсатты аудиториясы;

— Хронометражы (хабардың ұзақтығы);

— Эфирге шығу жиілігі (күнделікті, апталық және т.б.);

— Авторлық ұжым құрамы;

— Болжамды шығын – барлық шығын;

— Жобаны іске асыру мерзімі толық көрсетілуі тиіс.

Телебағдарламаны шығару жөніндегі немесе одан бас тарту туралы шешім осы өтініш негізінде қабылданады.

2. Сценарлық жоспарда сценарий мазмұнының өрбу бағыты хронологиялық тәртіппен баяндалады. Сюжеттердің тәртібі, соларға сай айтылатын диктор сөзі (подводка) мен қонақтарды шақыру тәртібі нақты көрсетіледі. Эфирді таспаға жазатын күн мен тақырыбы беріледі. Сценарлық жоспар сценарий жазатын кісіге ғана емес телебағдарламаны монтаждау үшін де аса қажет. Онда: жүргізушілер, қатысушылар құрамы(қонақтар); реквизиттер толық көрсетілуі тиіс.

3. Телеөнімнің түріне байланысты сценари й лер ‑ ақпараттық (танымдық, публицистік, ток-шоу және т.б.) және қойылымдық немесе рөлдік болып бөлінуі мүмкін. Бұл жерде әртістік өнер мен эмоция жағы маңызды, ал ақпараттық құрамы онша маңызды болмайды. Сценарлық жұмыс тәсілдері де соған сәйкес болуы қажет. Енді сценарийдің осы екі түріне нақты мысалдар келтіріп көрейік.

№ 1 ‑ ші мысал (ақпараттық сценарий)

«Вся страна» бағдарламасының сценарийі (үзінді).

Студия Мазмұны Ескерту
Шапка
Студия Ж1(Жүргізуші): Сәлеметсің бе, елім!

Ж2 Кеш жарық!

Ж1 Алдағы сағатта сіздермен бірге…

Ж2. Және ….

Ж1 Бұл «Вся страна» бағдарламасы.

Бағдарламалық «ойналым» (отбивка).

Ж1 «Турист» сөзі әдеби қолданысқа 1800 жылы еніпті. Шамамен дәл сол кезде Францияда француз тілінің сөздігіне турист сөзінің мағынасы енгізілген, онда «турист – бір нәрсені білгісі келгендіктен немесе уақыт өткізу үшін саяхатқа шығатын адам» делініпті.

Ж2 Ал, бүгінде «уақыт өткізу» жағымды әрі тиімді бизнеске айналып отыр.

Ж1 – Дүниежүзіндегі көптеген елдердің табыс көзі де осы туризм болып табылады. Бұл бақуатты елдер тек қана туризм есебінен күн көреді және елдің туристік нысан ретіндегі беделін көтеруге орасан зор ақша жұмсайды.

Ж2 – «Қазақстандық туризм». Бүгінгі әңгіме осы тақырып төңірегінде өрбімек.

Ж1 – Әлемдегі туризм рыногының көлемі 3 трлн АҚШ долларынан асып жығылады. Туризмнен түскен табыс мұнай экспортынан кейінгі екінші орынды иеленеді.

Ж2 – Дүниенің төрт бұрышын аралап, жаңа әсерлерге бөлену үшін ақша төлейтін адамдар саны күн санап артуда.

Ж1 Кешегі күнге дейін Қазақстан мұнайлы держава мәртебесіне қанағаттанып, сабырлылық сақтап келді.

Ж2 – Туризм саласының қазіргі ахуалы және оның келешегі жайында ….. (журналистің аты-жөні) материалынан таныс боласыздар.

 Сәлемдесу

1.2 Ақпараттық сценарий

Ақпараттық сценарийлерді жазуда Интернеттің көмегі шексіз. Алайда, қажетті материалды іздеу мен оны тексеруге сценарий жазатын уақыттың 2/3 бөлігі жұмсалады.Сценарий тақырыбы нақтыланып, қажетті ақпарат жиналып болғаннан кейін сюжеттерді қалай ізбе-із беру керектігін, қонақтарды қалай сөйлету қажеттігін ойлану қажет. Алғашқы материалдың сюжет-анықтама деп аталуы тегін емес. Өйткені ол бағдарлама тақырыбы жөнінде жалпы түсінік береді. Негізінде бұл көп нұсқаның бірі ғана. Сценариді маңыздырақ ақпараттан бастауға да болады. Ондайда жалпылама сәттер мен талқылауға кейін көшеді. Көбіне бұндай ақпарат рөлін телебағдарламалар жөніндегі құлақтандыру (анонс) атқарады.Жүргізушілердің әр сюжетке орай немесе қонақты студияға шақырған кезде айтатын сөздері белгілі бір ізбе-ізділікпен жазылуы тиіс. «Жүргізушінің сюжет алдында айтатын сөзін (подводка) жаңалықтар бағдарламасына тән дәстүрлі тәсілмен «бұл туралы бәленшенің материалында…» деп аяқтауға болады. Дегенмен еркін жазу үлгісімен, бірақ қалыптасқан шаблондарды пайдаланбай, сюжеттің мазмұнына және авторына тоқталмай жазған дұрыс. Мәселен:

Ж1 (жүргізуші) – Қазақстанда шекара әскерінің құрылғанына он екі жылдан астам уақыт өткеніне қарамастан, кеңестік дәуірде өмір сүріп, тәрбиеленгендердің санасындағы алыс және жақын шетел ұғымы өзгерген жоқ.

Ж2 – Біздің бірге өмір сүріп үйренгеніміз соншалық, Мәскеудегі немесе Ташкенттегі туыстарға, Қырғызстандағы Ыстықкөлге барып қиындықсыз демалып қайтуға болатынын біле тұра, олардың мүлдем басқа мемлекеттер екенін ұмытып кетіп жатамыз.

Ж1 — Өкінішке орай, жақын шетелдер шекарасында да қақтығысты жағдайлар жиі орын алады. Бұл – шындық.
Сюжет – қазақ ‑ өзбек шекарасындағы қақтығыс

«Ақпараттық» деген терминді ақтау үшін жүргізуші мәтініне статистикалық мәліметтер қосу қажет. Бірақ оны бірінен кейін бірін тізбектей бермей, қызықты фактілермен және түйіндермен бөлген жөн. Дегенмен қатар оның ақпараттық бағдарлама еместігін естен шығармау керек.

Сондықтан онда эмоция мен субъективтік бағалаудың болғаны абзал.Қонақтарға қойылатын әрбір сұрақты сценарийге түсіргенде оның жауабын алдын-ала бағамдайтындай етіп жазылуы тиіс. Өйткені, келесі сұрақ соның негізінде жазылады. Бұл жүргізушінің жүгін жеңілдету үшін жасалады. Өйткені, көбіне бір күнде бірнеше бағдарлама жазылады және жүргізуші материалда не жазылғанын сценаристен жақсы білмейді. Егер телебағдарламаға қонақ шақырылатын болса сценарийде оның студияға қалай кіретіні, қандай музыка ойналатыны, қандай бейне-кадрлар берілетіні (жұмыс, демалыс кадрлары) толық сипатталады.[2]

Көбіне бағдарлама шығарушылары қонақтың студияға бірнәрсе ала келуін өтініп жатады (студияны жандандыру мақсатында). Сценарист бұдан хабардар болуы қажет. Өйткені, қонақтың әкелген бұйымына қатысты сұрақтарды дайындап, оның қалай жұмыс істейтінін көрсетіп беру сұралады. Сценарийге осы іс-әрекеттердің бәрі жазылады.

Тапсырма: 2 жүргізуші жүргізетін анықтама-сюжетке сценарлық кіріспе сөз жазып көріңіз. Сцецнаридің тақырыбы: «Қазақстандағы көп әйел алу мәселесі. Қолдаушылар мен қарсы шығушылар».

Ресейдің «Телевизиялық журналистика» оқулығының телесценарий бөлімінде атап көрсетілгендей, сценарийдің драматургияның – тақырып, идея және композиция сынды элементтерінен тұрады.Тақырып – бұл талқыланып жатқан мәселені түсіндіріп беру; бұл көтеріліп отырған мәселені төтесінен қою. Тақырып – бұл автор тарапынан ең маңызды деп табылған мәселе. Идея – бұл шығармадағы негізгі ой, автор сол арқылы өзінің азаматтық ұстанымын білдіреді. Идея материалды меңгеруге негіз болады. Бұл автордың шындыққа деген негізгі көзқарасы, белгілі бір фактіні мысалға ала отырып азаматтық және этикалық ұстанымды көрсету әдісі. Идея толығымен авторға, оның ойына, эрудициясына, ар-ожданы мен психикалық жағдайына, талғамына, жеке басының өзге де қасиеттеріне байланысты.

Тақырып идеяға қарағанда ауқымды. Бір тақырыпты бірнеше бағдарламаға арқау етуге болады. Бірақ әр қайсысының идеясы әртүрлі болуы тиіс.Келешек сценарийге қажетті материалдарды жинап, тақырыбы мен идеясы анықталғаннан кейін жұмыстың келесі кезеңі басталады. Бұл кезең фактілерді, статистикалық мәліметтерді, оқиғаларды іріктеу, сарапшылар мен өзге де кейіпкерлерді таңдаудан тұрады. Ол қызықты сәттерді шатастырып алмас үшін жинаған материалының біраз жерін кесіп тастауды талап етеді. Оған өкінбеңіз, пайдаланылмаған фактілер мен оқиғалар алдағы уақытта керегіңізге жарайды. Сценарий жазатындардың көпшілігі компьютердегі жұмыс үстелінен арнайы папка ашып, пайдаланылмаған фактілерді соған салып отырады. Қажет болған жағдайда керекті мағлұматты содан ала қоюға болады. «Телевизиялық журналистика» кітабының авторлары «еңбек тәжірибесін енді ғана бастаған журналистер сценарлық материалға тақырыппен жанама байланысы бар шығармаларды қосады. Бұл автордың проблемамен онша таныс еместігінен, ашылуы тиіс фактілер мен оқиғаларды іріктей білмеуінен туындайды» деп жазады. Мұнымен келісуге тура келеді. Өйткені, шынында бұл әу баста тақырыпты дұрыс білмегендіктен, тақырыпты жан-жақты меңгеріп, қажетті материалды жинауға уақыт бөлуден қашқалақтау салдарынан орын алады. Композиция – бұл шығарманы жазу, байланыстыру, оның заңдық құрылымы, жекелеген бөліктерін құрастыру, сөйтіп біртұтас материал дайындау. Бұл –материалды жазу ұстанымы.

Кезінде С.Эйзенштейн былай деген болатын: «Автор композицияның көмегімен материалды ұйымдастырады, ізбе-із орналастырып, басты және қосалқы бөліктерін анықтайды, оларды бір-бірімен үйлестіруге тырысады. Композиция көбіне техникалық қиындықтарды жеңуге де көмектеседі. Телевизиялық өнімді белгілі бір уақыт шеңберіне сыйғызу қажет, бұған сценарийді сцена мен эпизодтарға бөлу арқылы қол жеткізуге болады». Сценариді жазу үшін көркем шығарманың құрылымдық схемасын да пайдалануға болады.

экспозиция (пролог) – басталуы – шегініс (оқиғаның дамуы) – кульминация (шығарманың шарықтау шегі, ой немесе қақтығыстың шиеленісуі) – шешу жолдары (соған апаратын әрекеттер) – түйін (соңы) – эпилог.

Дегенмен, ең бастысы – логика, өз шығармаңа көрермен көзқарасымен қарай білу және ақпараттың түсінікті және қызықты жеткізілуі. «Егер сценарист қайталанатын болса автор ойы тұншығады» деген пікірдің де жаны бар.Кейбіреулер мынадай пікір айтады: «Студияда, жүргізушілер жүргізетін телевизиялық сценарий жазғанда диалогтарды сөзбе-сөз баяндаудың қажеті жоқ, өйткені жүргізушілердің әр қайсысы өз қабілетін көрсетуі тиіс. Бағдарламаның құрылымдық желісін қысқаша баяндаса жеткілікті, ал жүргізушілер мәтінді өздері-ақ іліп әкетеді және жандандыра түседі».

Мен мұнымен келіспеймін. Әрине, жүргізушінің кәсіби деңгейі жоғары болса ол қиыннан қиыстырып, сөз табады және мәтінде жаңа детальдармен толықтыра түседі.Алайда, менің түсінігімше, сценарист диалогтарды жазғанда, жүргізушілер өздерін нашар сезініп тұрса да, тіпті тақырыпты мүлдем білмесе де бағдарламаны «ойнатып» әкететіндей етіп баяндауы тиіс. Оның үстіне жүргізушілер дауыс екпіні, ымдау және ишара арқылы ерекшелене алады. Бұл әсіресе жүргізушілерден әртістік қабілетті талап ететін қойылымдық сценарий үшін аса қажет.
1.3 Қойылымдық немесе рөлдік сценарий

Қойылымдық немесе рөлдік сценарий жазу көркемдік тұрғыдан алып қарағанда өте қиын. Онда ақпарат пен көңіл-күй беріп қана қоймай, сценарийді матефоралармен, әзілмен, ирониямен, сарказммен … байыту қажет. Бұл жерде тек Интернет-ресурстармен шектеліп қалуға болмайды. Сценарий жазғанда білім қорын, көркемдеу мен драматургиялық шеберлік таныту талап етіледі. Ол үшін афоризмдер, сентенциялар мен әзіл-әңгіме жинақтарын пайдалануға болады. Жүргізушілерге келер болсақ, олардың актерлік қабілеті болуы тиіс, кәсіби актер болса тіпті жақсы. Ондайда сценарист кез-келген драматургиялық әдісті пайдала алады және оның қалай шығатынын ойлап бас қатырмайды. Қойылымдық немесе рөлдік сценаридің бастан-аяқ логикалық байланысы болуы шарт емес.

Бұндай сценаридің бір қойылымы екіншісіне мүлдем ұқсамауы да мүмкін.Сонымен қатар бұл сценариде: қимыл-қозғалыс, ым, дауыс ырғағы, қажетті заттар, жүргізуші киімдері,т.б. толық жазылады.[5]

Қойылымдық сценариде жүргізушілердің әр қайсысының мінез-құлқын анықтап, олардың сомдайтын рөлдерін де соған қарай бөлу қажет. Қойылымдық сценаридің егжей-тегжейлі жазылатынына қарамастан, онда жүргізушінің ойдан шығару қабілеті болуы шарт. Ақпараттық сценарий бұны талап етпейді. Қойылымдық сценарилерде айдарларға немесе сюжеттерге байланып қалудың қажеті жоқ. Айтқандай, қойылымдық сценарий жазудың белгілі бір қатып қалған ережесі жоқ. Бұнда ең бастысы – шығармашылық, тағы да шығармашылық!

2 Сценарий-көркем-педагогикалық бағдарлама ретінде

2.1. Сценарийдегі шығармашылық әдістер

Сценарийді белгілі бір саланың жете әзірленген даму үлгісі деуге болады. Кез келген саладағы сценарий өзгеріс енгізуге түрткі болатын ең маңызды факторлар төңірегінде терең ойлануды талап етеді. Аталған факторлардың арасындағы өзара байланыс жүйесін зерттеу өзгерістердің табиғаты мен сипатын барынша түсініп, тиісінше аталған өзгерістерді басқаруға қажетті шара қолдануға мүмкіндік береді.

Сценарий болашақты болжамайды, бірақ ортақ ұстаным қалыптастырып, стратегияларды әзірлеп, қажетті өзгерістерді дер кезінде енгізудің тиімді саясатын құру мақсатында келешек дамудың түрлі әдістерін зерттеудің тиімді құралы болып табылады. Белгілі бір салаға, мысалы білім беру немесе оқыту саласына арналған сценарий белгілі бір жағдайлар жасалса мүдделі тараптар қол жеткізетін нәтижелерді көрсету қажет, осыған байланысты сценарий барлық деңгейдегі шешім қабылдайтын тұлғалар үшін әбден пайдалы болмақ. Мектеп жағдайында сценарий бізге болашақ мектебінің құрылымы, жеке және мемлекеттік секторлардың өзара әрекет ету тетігі туралы, сондай-ақ мұғалімдердің, оқушылар мен ата-аналардың арасындағы қарым-қатынас қағидалары туралы түсінік береді. Сонымен қатар, сценарийден төмендегідей ақпарат алуға болады:

Болашақтың мұғалімдері толық жұмыс күні жұмыс істей ме немесе қысқа мерзімді келісім-шарт негізінде жұмыс істей ме?

Оқушылар фактілер мен ақпарат түрінде дайын білім алғысы келе ме әлде оларға алдағы өмірде көмектесетін дағдыларды игергісі келе ме?

Болашақтың мектебі өз күшін тек оқытуға бағыттай ма әлде әлеуметтік орталық ретінде жұмыс істей ме? Мүмкін екеуін де үйлестіретін шығар?

Сценарийге негізделген стратегиялық жоспарлау кезінде қажетті нәтижеге жету үшін сценарий мұқият жасалуы керек, бірақ маңызды сұрақтарды назардан шығарып алмау жағын да ұмытпау керек. Айталық, сценарийде шығармашылық пен қиял элементтері болуы мүмкін, алайда біздің келешегіміз түсініксіз, таңғажайып нәрсеге айналуына жол бермеу қажет. ЭЫДҰ-ның Білім беру саласындағы зерттеулер мен инновациялар орталығы шешім қабылдайтын тұлғаларға қолдау көрсету үшін сценарийдің мазмұнын құрудың мұқият ойластырылған тәсілін әзірледі. Бұл тәсіл сценарийдің мазмұнында табан астында қабылданған шешімдер болашақта маңызды болатын кез келген ортада сценарийді әзірлеу мен қолданудың қадамдық әдістері баяндалған, «үрдісті талдау» және «іс-қимылды талдау» сияқты құралдардың міндетті түрде болуын көздейді.[7]

Сценарий бір-бірінен оны жүзеге асыру тәсілімен ерекшеленеді, бұл оларды түрлерге жіктеуге мүмкіндік беріп, сұрақтың нақты аспектілерін шешуді жеңілдетеді. Сонымен қатар әр сценарийді жеке талдау бір мақсатқа жетудің түрлі тәсілдерін анықтауға мүмкіндік туғызады. Ұсынылған барлық тәсілдерді үйлестіріп, шешім қабылдайтын адамдардың бар күшін бір бағытқа жұмсау болып жатқан өзгерістердің түбегейлі негізін түсінуге мүмкіндік беріп, стратегиялық ойлаудың негізінің қалануына ықпал етеді.

  • Сценарийді белгілі бір саланың болашақ үлгісі деуге болады.
  • Сценарий ойларды шоғырландырып, ортақ ұстаным қалыптастырып, іске асыру саясатын айқындауға түрткі болып табылады.
  • Сценарий болашақты болжамайды, бірақ іске асырылуы тиіс іс-әрекеттерді түсініп, түйсінуге мүмкіндік береді.

2.2. Мектеп және мектептен тыс мекемелерде мәдени дем алу ісін ұйымдастырушы-педагогтардың түрлі іс-шаралар сценарийі

Сценарий мероприятия «Наурыз мейрамы»

Наурыз мерекесі. 

Музыка әуенімен қонақтарды қарсы алу.

I. Жүргізуші: Тыңдаңыздар, тыңдаңыздар! 

Той дабылын қағып тұрған 

Мұнда біз бар! 

Естімеген естіңдер! 

Тыңдамағандар тыңдаңдар! 

Наурыз тойы басталды, 

Бір орында тұрмаңдар! 
Қайырлы күн, құметті ұстаздар қауымы мен оқушылар және қонақтар!
Міне ,араға жыл салып шуақты да шырайлы мерекеміз – наурыз мейрамы да келіп жетті. Наурыз –қазақ халқы үшін ежелден –ақ береке –бірліктің , ел-жұрт , ағайын –туыс арасындағы татулықтың , ерен еңбектің , жаңарған тіршіліктің ұлы символы.

Қадірлі қауым ! Сіздерді наурыз мейрамымен құттықтай отырып, елімізге тыныштық, берекелі бірлік, әрбір отбасына ынтымағы жарасқан баянды бақыт, денсаулық, мағыналы ғұмыр тілейміз. Әрбір шаңыраққа Қыдыр дарып, бақ қонсын! Ұлыстың Ұлы күні құтты болсын!
2. Жүргізуші: Здравствуйте уважаемые учителя, учащиеся и гости! Вот и настал тот день, когда старый год по восточному календарю по праву передает свои права новому году. Веселый праздник наурыз сегодня мы встречаем. И дверь в весну, в который раз мы снова открываем!

Снова тихим и солнечным утром , 
Когда дремлют метели зимы
Из веков седовласых и мудрых,
К нам пришел Наурыз Мейрамы.
Посмотри в просветленные лица,
И ты сердцем уверишься вновь .
Это праздник народных традиций,
Это вера в мечту и любовь.

ІІ. Күй . —— «Ерке сылқым».

Шашу шашылады.

Ауыл көрінісі.Екі жеке тігілген үй. Бірі – күйеу жігіттің үйі, екіншісі –қалыңдықтың үйі. Келісіліп қойылған құдалар қызды ұзатып өз үйіне алып кетуге келеді. Ұзатылатын қызды үйден алып шығады.Екі жеңгесі қыздың жолы ақ болсын деп ақ матаны қыздың жүретін жолына төсейді. Қыздың жүретін жолында туыстары ,онымен қоштасады. Осы кезде сахна артынан әкесінің «Қызыма» атты өлеңі айтылып тұрады. Қыз жылап, «Сыңсу» өлеңін айтады.
Базардан келген құйысқан
Тарамай шашым ұйысқан.
Келіп кетіп жүріңдер,
Сағындырмай туысқан.

Туған ел-жұртым аман бол!

Ағайын ,жекжат сау бол!

Ақсақал кісі қызға жолың болсын,бақытты бол деп бата береді.
Құдайым сені қолдасын, еш жамандық болмасын.

  • тілдінің тілінен сақтасын, көздінің көзінен сақтасын.
  • Жолың ақ болсын. Барған жерде бақытты бол ,шырағым!
  • Судай сіңіп, тастай батып кет!

Қыздың жеңгесі сөзі:

Қарағым,бізден кетіп барасың,

Жат жұртқа келін боласың,

Барған жеріңде , бақытты бол, еркем!

Қыздың жеңгесі ,осыларды айтып, күйеу жігітке тапсырады. Күйеу жігіттің жеңгелері ,қызды қабылдап алып,сөйлейді:
Бізге келген қадамың,құ тты болсын, шырағым,
Өсіп –өніп, ата-енеңе сыйлы бол.
Келін емес, қыздай болып, Сіңіп кет,ортамызға!
Күйеу жігітке тапсырып бірге, екеуі ауылына қарай төселген ақ жолмен ақырын жүреді.
Келіннің келе жатқанын ауылға хабарлап «Сүйінші, сүйінші» деп бір бала жүгіріп келеді.(6-сынып Айдар ). Үлкен киіз үйде отырған әжелер мен апалар келіннің алдынан шығып, шашу шашып күтіп алады. Отқа май құйып ,келінді ішке кіргізеді.
Осы кезде қуанышқа ән айтылады. «Отырардағы той» әні –Ділбар Қалпақпаева.
Әжей: Қане, шырағым, келіндер, келінді беташарға алып шығыңдар.
Екі жеңгесі келінді алып шығып,ортаға тұрады. Қалың көпшілік киіз үйден шығып, келінді ортаға алып тұрады.
^ Беташарды айтатын ер кісі:  
 Келін келді көріңіз,
  Көрімдігін беріңіз.
  Анау-мынау демеңіз,
  Түсін айтып қойыңыз,-
   Құлағың сал көпшілік,
  Домбыраны қолға алып.
  Тереңінен жүректің,
  Тебірене толғанып.
  Беташарға қам жасап,
  Әсем жырды толғалық,
  Қадам басты екі жас
  Ақ тілекті жолға анық.
  Атасы мен анасы,
  Айналады толғанып.
  Той тамаша басталды:
  Куә соған бол, халық!
  Шын көңілден қуанып,
  Шаттанғанға не жетсін,
  Ақ көңілден лебізді,
  Ақтарғанға не жетсін.
  Сыйластығын  көңілдің.

Келіннің бетін ашып, жұрттың алдында біраз тұрады. Ауыл балалары шуылдап қуанып , сол жерде ұлттық би «Қара жорғаны» билейді. Адамдарды биге шақырады.

Келінді үйге кіргізерден алдын, ақсақал жас келінге бата береді:

Әуелі құдай оңдасын, 
Періштелер болсын жолдасың 
Ақ батамыз пәк болсын! 
Ақ ордаңа бақ қонсын! 
Жас отауың басқа толсын! 
Аллаһ мың бір атты пәледен сақтасын! 
Тілдінің тілінен сақтасын 
Көздінің көзінен сақтасын 
Кезенгеннің кезінен сақтасын 
Өсек, аяң күндеуден 
Пәле – жаланың бәрінен 
Бір Аллаһ сізді сақтасын. 
Әумин, Аллаһу әкбар! 
Келінді үйге кіргізеді. Тойға шашу ретінде «Гүлдерайым» әні 
( Айнұр) орындалады.
Әже сөзі: Баламыздың үйлену тойы Ұлыстың ұлы күні Наурыз мерекесімен бірге келіп тұр. Қане, келіндер, келген қонаққа наурыз көже таратайық.
Осы кезде күй орындалады. «Ұлы жеңіс» күйі. 
Киіз үйдің ішінде күйеу жігіттің досының сөзі: 
Бүгін осы тойға алыстан қонақтар келіп отыр. Олар ат шабылтып , сонау Ресейден,Өзбекстаннан келіп отыр. Сол достарымыздың тойға тарту үшін алып келген, әні мен билерін тамашалайық.

  1. Өзбек биі. Қыздар тобы.
  2. Ресей әншісі. (Зелеая Ира -11 сынып).

Ақсақал шығып: бүгін ауылымызда қос той, қос мереке, бүгін жырламасақ, бүгін ағымыздан жарылып ән айтып, би билемесек қашан билейміз.Қане, жастарымыздың өнерін тамашалайық , тойға жиналған қауым!
Жас қыз шығып: 
Ежелгі шығыс елінің , 
Аңсаған арман, ойы бар.
Думандатып тойланар.
Дәстүрлі Наурыз тойы бар ,
Осы тойда айтатын.
Өлеңіміз бен биіміз тағы бар.
«Бозінген биі» -қыздар тобы.
Ән — (Темірбекова Жанар)
«Шашу» биі— қыздар тобы.
Ал,қане, ақсақалымыз бүгінгі қос тойға жастардың үйлену тойы мен Ұлыстың ұлы күні Наурыз мерекесіне жиналған тойға арнап , батсын берсін. О, ағайын, құлақ салайық.

Бата (Ерлан Магзумович)
«Ұлыс оң болсын,
Ақ мол болсын,
Қайда барсаң жол болсын.
Ұлыс бақты болсын,
Төрт түлік ақты болсын,
Ұлыс береке берсін,
Бәле- жала жерге енсін.
Әумин!»
Қыз: Әлемге атақ –даңқы ілінгесін,
Күн болып Қазақстан күлімдесін,
Қасиетті ана тіл –
Бүтін тілім,
Бауырлар , ешқашанда
Бүлінбесін!
Ұлыс оң болсын, ақ мол болсын! Наурыз тойы халқым, құтты болсын!
Тойға шашу.
Ән –(Сәтсапар).
Қорытынды
Адамның психологиялық тұрғыда қалай қалыптасқандығын, оның іс-әрекетінің даралығы қалай байқалатындығын зерттеу, талдау жасау арқылы ғалымдар оның түптамыры эго-жағдай және өмір сценарийі моделі ұғымында деген шешімге келген. Сценарий ұғымын 1960-шы жылдардың ортасында психологияға алғаш рет енгізген Э.Берн және оның әріптестері, әсіресе К.Стайнер болды. Э.Берн тағдыр ұғымының түбірінде адамның өмірлік жолы ұғымы жатқандығын айтады. Адам өз тағдырын өзі анықтайды, ол адамның ойлау қабілеті, айнала мен қоршаған орта және қоғамда болып жатқан құбылыстарға деген оның қарым-қатынасы, көзқарасына тікелей байланысты деп есептейді. Әрбір адам бала кезінде-ақ көбіне санадан тыс түрде өзінің болашағы жайлы толғанып, өмір жолының сценарийін өз миында тоқиды, белгілейді. Сценарий — бірте-бірте қалыптасатын, дамитын өмірлік жоспар. Ол жоспар ата-ананың ықпалымен бала кезде қалыптасады. Э.Берн өмірлік сценарий мен өмірлік жол ұғымдарында айырмашылық бар дейді. Ол өмірлік жол деп шын мәнісінде өмірде жүзеге асатын нәрсені айтады.

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

1. Аль Д. Н. Основы драматургии. – Л. ЛГИК, 1988

2. Вановская Е.В. Литературная композиция и монтаж на самодеятельной сцене. Л. 1989

3. Волькенштейн В. Драматургия. М. Советский писатель, 1969.

4. Генкин Д.М. Массовые праздники. – М. Просвещение 1975

5. Генкин Д.М. Конович А.А. Сценарное мастерство культросветработника – М., 1984

6. Кабдолов З. Сөз өнері –Алматы., 1992

7. Марков О.И. Сценарно-режисерские основы художественно-педагогической деятельности клуба – М. 1988

8. Маршак М.И. Клубный сценарий – М. Профиздат, 1975

9. Шароев И.Г. Режусурра эстрады и массовых представлений М., 1986

10. Шилов Н.П. Сценарное мастерство. Челябинск ЧГАКИ. 2000

11. Кеш жарық. – Алматы. өнер, 1989.

12. Мектеп кеші қөңілді. – Алматы. Өнер, 1990

13. Наурыз. Жаңғырған салт-дәстүрлер. Алматы. Қазақстан 1991

14. Праздники в школе. – Минск., 2001

15. Сценарии школьних праздников. – СПб. Паритет. 2000

16. «Телевизиялық журналистика», Мәскеу университетінің «Высшая Школа» баспасы, 2002 ж.

Источник

050906 – (01, 03, 04, 06)


Пәннің аталуы
Сценарий шеберлік негіздері

Қысқартылған атауы
СШН

Оқу іс-шаралары/ оқу пәндерінің курстары (егер бар болса)
Практикалық, ОСӨЖ, СӨЖ

Семестр:
4

Оқытушының Т.А.Ә
Ормолдаева М.

Доцент/оқытушы
Аға оқытушы

Жұмыс тілі
Қазақ, орыс

Оқу жоспарымен сәйкестігі
Базалық пән, міндетті компонент

Оқу түрі/ академиялық сағаттардың саны
Практика 15, СӨЖ 15, ОСӨЖ 15

Еңбек сыйымдылығы
45 сағат

Кредиттер/сынақ бірліктері
Кредит 1

Модуль аясында оқытуға қабылдау жағдайлары
Пререквезиттері: бос уақыт педагогикасы, жас ерекшелігі педагогикасы, шетелдерде бос уақытты ұйымдастыру

Білім беру мақсаттары/құзіреттілігі
Студентті драматургия мен режиссураға қатысты негізгі ұғымдарды танып білуге, драматургиялық анализ жасау дағдыларын игеруге, курсқа арналған арнайы әдебиеттермен жұмыс істей алуға, топтық шаралардан бастап бұқаралық мереке түрлерін ұйымдастыра білуге, аудиторияның әртүрлілігіне орай педагогикалық мақсатты тұжырымдай білуге үйрету. Болашақта мектеп және мектептен тыс мекемелерде мәдени дем алу жұмысын ұйымдастырушы — педагог мамандығы студенттеріне түрлі іс-шаралардың сценариін жазуға, сондай-ақ оның режиссурасы мен ұйымдастыруға қатысты білімдерін, қабілеттері мен дағдыларын қалыптастыру.

Мазмұны
Практикалық сабақтар: Драматургияға кіріспе. Драма жайлы түсінік. Драмадағы әрекет. Драма композициясы. Қақтығыс. Драматургиялық шығармадағы кейіпкер. Әдеби композиция және әдеби монтаж. Көркем прозалық шығармалар арқылы жасалынған әдеби композиция. Поэтикалық композиция мен монтажды құрастыру принциптері. Монтаждың әдеби негізімен жұмыс істеу кезеңдері. Поэтикалық композиция жасаудың өзіндік ерекшеліктері. Сценарий — көркем-педагогикалық бағдарлама ретінде. Негізгі сценарийлік ұғымдар. Сценарий жазудың негізгі кезеңдері. Сценарийдегі көркем және деректі материалдар. Сценарийдегі сюжет және оның композициялық құрылымы. Мәдени дем алу жұмысы сценарийіндегі монтаждау тәсілдері. Сценарийдегі көркем-мәнерлеу құралдары. Сценарийлік жұмыс түрлері. Сайыстық-ойындық бағдарламалар сценарийі. Тақырыптық кеш ценарийі. Театрландырылған тақырыптық концерт сценарийінің өзіне тән ерекшеліктері. Салт-дәстүрлік, рәсімдік іс-шаралардың сценарийі. Салт-дәстүрлік шаралар сценарийіндегі драматургиялық тәсілдер. Бұқаралық мереке сценарийі. Бұқаралық мереке драматургиясы. Мерекелік әрекеттегі түпкі ой. Мереке сценарийіндегі шығармашылық әдістер. Бұқаралық мерекенің идеялық-эмоциональдық әсер ету құралдары

Оқу жұмысының нәтижелері қорытынды бақылау түрлері
Мәдени дем алуды ұйымдастыру, драматургия мен режиссураға қатысты негізгі ұғымдарды танып білуге, драматургиялық анализ жасау дағдыларын игеруге, курсқа арналған арнайы әдебиеттермен жұмыс істей алуға, топтық шаралардан бастап бұқаралық мереке түрлерін ұйымдастыра білуге, аудиторияның әртүрлілігіне орай педагогикалық мақсатты тұжырымдай білуге үйрету./ Курстық жұмыс.

050906 – (01, 03)


Пәннің аталуы
Мамандық (мамандануы) бойынша

Қысқартылған атауы
МБ

Оқу іс-шаралары/ оқу пәндерінің курстары (егер бар болса)
Жеке сабақ, практикалық, ОСӨЖ, СӨЖ

Семестр:
4

Оқытушының Т.А.Ә
Ормолдаева М.

Доцент/оқытушы
Аға оқытушы

Жұмыс тілі
Қазақ, орыс

Оқу жоспарымен сәйкестігі
Базалық., міндетті компонент

Оқу түрі/ академиялық сағаттардың саны
Жеке сабақ 15, СӨЖ 15, ОСӨЖ 15

Еңбек сыйымдылығы
45 сағат

Кредиттер/сынақ бірліктері
1

Модуль аясында оқытуға қабылдау жағдайлары
Пререквезиттері: Сценарий шеберлігі негіздері, Шоу бағдарлмаларды ұйымдастыру.

Білім беру мақсаттары/құзіреттілігі
Драматургия және режиссураға қатысты негізгі ұғымдарды танып білу, драматургиялық анализ жасау дағдыларын игеру, курсқа арналған арнайы әдебиеттермен жұмыс істей алуы, этюд пен әңгіме, түрлі тақырыпта монологтар жаза білуге, топтық шаралардан бастап бұхаралық мереке түрлерін ұйымдастыра білуге, сондай-ақ мәдени-тынығу жұмысы саласында аудитория құрамының әртүрлілігіне орай педагогикалық мақсатты тұжырымдай білу. Болашақ мектеп және мектептен тыс мекемелердегі, мәдениет сарайлары мен оқушылар сарайларындағы бос уақытты ұйымдастырушы – педагогтардың бос уақыттың мәдениеттілігі ісі саласындағы әр түрлі іс шаралардың сценарийін жазуға, сондай-ақ оның режиссурасы мен ұйымдастыруға қатысты білімдерін, қабілеттерімен дағдыларын қалыптастыру.

К.С.Станиславскийдің ілімі қалыптасқан жүйесін оқыту негізінде болашақ актердің ішкі техникасының бастауыш элементтерін игеруге үйрету сахналық жинақы ерікті-еріксіз назар, бес сезім шындығы, сахналық әрекет, — қисынды физикалық, психофизикалық әрекеттер, қарым-қатынас, бағалау, сезімнің естілігі, қиялдау қабілеттілігі, сахналық тапқырлық.

К.С.Станиславский жүйесі мен негізгі принцип – ережелерін оқыту, драматургтың негізгі жазған пьесаның тақырыбын, идеясын, жанрын (комедия, трагедия, драма) көрсете біліуне, сахнада шыншыл әрекетпен өмір сүрудегі негізгі қасиетті тәрбиелеу, адамның рухани тіршілігін сомдау.

Мазмұны
Жеке сабақтар: Драматургиялық шығармаға талдау жасау. Мысал, ертегі, әңгіме, аңыздардың композициялық талдамасы. Әдеби-музыкалық композиция құрастыру. Инсценировка жасау. Алтын қиылыс заңын меңгеру. Драматургиялық шығармадағы қақтығыс. Әдеби мәтінмен жұмыс. Поэтикалық композиция құрастыру. Музыкалық материал мен жұмыс. Сценарийлік жоспар құрастыру. Сценарий жазудың кезеңдері. Сценарийдегі көркем-мәнерлеу құралдары. Материалдарды монтаждау. Сценарийдегі шығармашылық әдістер. Театрландырылған концерт сценарийі . Бұлшық еттің босансуы мен сіресуі

Қиял, назар мен зейін сезімдеріне арналған жаттығулар: а) берілген тақырып, тапсырмаға жеке этюдтер ұйымдастыру; б) жас сәбидің мінез-құлықтары; в) өмірде кезедесер ұшқалақ, байсалды, сараң, ақ көңіл қарттар образы. Бес сезімге арналған тартысты оқиғадан тұратын этюд. Хайуанаттар бағындағы жануарлардың іс-әрекеттерін бақылып, мазмұнды орындау. Оқиғаны бағалауға арналған этюд. Киелі күш «егер де», ұсынылған тосын жағдай. Рольдің және шығарманың түпкі мақсаты және соған апарар әрекеті (сверхзадача и сквозное действие роли и пьес). Оқиғалар тізбегі, рольдің және пьесаның басты оқиғасы. Сөз астары, сөз әрекеті, ішкі монолог, кейіпкердің қарым-қатынасы. Мизансценамен жұмыс. Образдың кілті. Образды жасаудағы сыртқы детальдардың орны. Спектакльдің атмосферасы.

Оқу жұмысының нәтижелері қорытынды бақылау түрлері
Мәдени-тынығу жұмысын ұйымдастыру заңдылықтары мен драматургиялық, режиссуралық негіздерінен білім және бейім қалыптастыру./ емтихан

050906 (04,06)


Пәннің аталуы
Мамандық 2

Қысқартылған атауы
Мам.2

Оқу іс – шаралары / оқу пәндерінің курстары (егер бар болса)
Жеке сабақтар, ОСӨЖ, СӨЖ

Семестр:
4

Оқытушының Т.А.Ә.
Сейдалиева Р.Т.

Доцент / оқытушы:
Аға оқытушы

Жұмыс тілі
Қазақ

Оқу жоспарымен сәйкестігі
Міндетті компанент

Оқу түрі / академиялық сағаттардың саны
Жеке сабақтар -15, ОСӨЖ -15, СӨЖ -15 .

Еңбек сыйымдылығы
Барлығы — 45

Кредиттер / сынақ бірліктері
1

Модуль аясында оқытуға қабылдау жағдайлары
Пререквизиттер: «Музыка теориясы», «Гармония», «Сольфеджио», «Музыка тарихы» пәндері.

Білім беру мақсаттары / құзіреттілігі
“Мамандық”/домбыра пәні дәстүрлі аспапта орындаушылық өнеріміздің дамуына шығармашылық белсенділіктің артуына ықпал жасайды.

Мазмұны
Жеке сабақтар: Пъеса жанры. Қазақстан, жақын шет ел шығармалары. Мазмұны мен көлемі әртүрлі сипатта. Қазіргі заман күйлері /Қ.Ахмедияров, А.Жайымов/. Күрделі көлемді күйлерді орындау. Күйлер. Дәстүрлі орындаушылық тәсілдерді меңгеру. Аппликатура ерекшеліктері. Орындаушылық деңгейі орта дәрежелі күйлер. Техникалық қиын тұстармен жұмыс. Көркемдік орындаушылық мағынасымен жұмыс жасау. Нота мазмұнын бірден ойнап кету қабілетін жетілдіру.

Оқу жұмысының нәтижелері / қорытынды бақылау түрлері
Презентация, фонотекалар (аудио және видео)

050906 – (01)


Пәннің аталуы
Бос уақытты көркемдік-бұхаралық ұйымдастыру

Қысқартылған атауы
БУКБҰ

Оқу іс-шаралары/ оқу пәндерінің курстары (егер бар болса)
Жеке сабақ, ОСӨЖ, СӨЖ

Семестр:
4

Оқытушының Т.А.Ә
Жұмабай Л, Ормолдаева М.

Доцент/оқытушы
Аға оқытушы

Жұмыс тілі
Қазақ, орыс

Оқу жоспарымен сәйкестігі
Базалық., міндетті компонент

Оқу түрі/ академиялық сағаттардың саны
Жеке сабақ – 15, СӨЖ — 15, ОСӨЖ — 15

Еңбек сыйымдылығы
45

Кредиттер/сынақ бірліктері
1

Модуль аясында оқытуға қабылдау жағдайлары
Пререквезиттері: Сценарий шеберлігі негіздері, Шоу бағдарлмаларды ұйымдастыру. Драматургия негіздері, Мәдени дем алу ісі сценариінің негіздері, Мәдени дем алу ісі режиссурасы,

Білім беру мақсаттары/құзіреттілігі
Драматургия және режиссураға қатысты негізгі ұғымдарды танып білу, драматургиялық анализ жасау дағдыларын игеру, курсқа арналған арнайы әдебиеттермен жұмыс істей алуы, этюд пен әңгіме, түрлі тақырыпта монологтар жаза білуге, топтық шаралардан бастап бұхаралық мереке түрлерін ұйымдастыра білуге, сондай-ақ мәдени-тынығу жұмысы саласында аудитория құрамының әртүрлілігіне орай педагогикалық мақсатты тұжырымдай білу. Болашақ мектеп және мектептен тыс мекемелердегі, мәдениет сарайлары мен оқушылар сарайларындағы бос уақытты ұйымдастырушы – педагогтардың бос уақыттың мәдениеттілігі ісі саласындағы әр түрлі іс шаралардың сценарийін жазуға, сондай-ақ оның режиссурасы мен ұйымдастыруға қатысты білімдерін, қабілеттерімен дағдыларын қалыптастыру

Мазмұны
Жеке сабақтар: Драматургияға кіріспе. Драма жайлы түсінік. Драма композициясы. Қақтығыс, әрекет. Драматургиялық шығармадағы кейіпкер.Драмалық шығармадағы көркемдік материалдарды ұйымдастыру түрлері. Көркем-прозалық шығармалар арқылы жасалынған әдеби композиция. Монтаждың әдеби негізімен жұмыс істеу кезеңдері. Негізгі сценарийлік ұғымдар. Сценарий жазудың негізгі кезеңдері. Мәдени-тынығу жұмыс сценарийіндегі сюжет пен оның композициялық құрылымы. Мәдени-тынығу жұмыс сценарийіндегі монтаждау тәсілдері. Режиссуралық жұмыстардың теориялық негіздері. Режиссер жұмысындағы көркем – мәнерлеу құралдары. Мизансцена – режиссердің негізгі мәнерлеу құралы. Актер шеберлігі негіздері.

Оқу жұмысының нәтижелері қорытынды бақылау түрлері
Мәдени-тынығу жұмысын ұйымдастыру заңдылықтары мен драматургиялық, режиссуралық негіздерінен білім және бейім қалыптастыру./ Емтихан

050906 – (03)


Пәннің аталуы
Актер шеберлігі

Қысқартылған атауы
АШ

Оқу іс-шаралары/ оқу пәндерінің курстары (егер бар болса)
Жеке сабақ, СӨЖ., ОСӨЖ

Семестр:
4

Оқытушының Т.А.Ә
Бексейтов Н.Б

Доцент/оқытушы
Аға оқытушы

Жұмыс тілі
қазақша

Оқу жоспарымен сәйкестігі
Міндетті компонент МК

Оқу түрі/ академиялық сағаттардың саны
Жеке сабақ-15., СӨЖ-15, ОСӨЖ-15

Еңбек сыйымдылығы
45

Кредиттер/сынақ бірліктері
1

Модуль аясында оқытуға қабылдау жағдайлары
Курс пререквизиттері: Режиссура, актердің гриммен жұмысы, Сахна техникасы, Сахналық күрес

Білім беру мақсаттары/құзіреттілігі
Курс мақсаттары мен міндеттері:

Курстың мақсаты К.С.Станиславскийдің ілімі қалыптасқан жүйесін оқыту негізінде болашақ актердің ішкі техникасының бастауыш элементтерін игеруге үйрету сахналық жинақы ерікті-еріксіз назар, бес сезім шындығы, сахналық әрекет, — қисынды физикалық, психофизикалық әрекеттер, қарым-қатынас, бағалау, сезімнің естілігі, қиялдау қабілеттілігі, сахналық тапқырлық, т.с.с.Жалпы курстың мақсаты режиссер, актер, педагог К.С.Станиславский жүйесі мен негізгі принцип – ережелерін оқыту, драматургтың негізгі жазған пьесаның тақырыбын, идеясын, жанрын (комедия, трагедия, драма) көрсете біліуне, сахнада шыншыл әрекетпен өмір сүрудегі негізгі қасиетті тәрбиелеу, адамның рухани тіршілігін сомдау.

Мазмұны
Практикалық:

Актер өнерінің негізгі элементтері . Этюдтармен жұмыс. Сахнадағы сөзбен әрекет етудің негіздері мен кейіпкержандылытың. негізгі элементтері. Автор текстіндегі басты мақсатқа жеткізуге бағытталған әрекет тудыратын сөзбен жұмыс. актердің рольмен жұмысы Роль арқылы талдау (нәтиже) әрекетін игеру. Рольді сомдау Актердың рольмен репетициялық дайындық жұмысы Сахналық кейіпкер. Сахналық күйге неу мәселелері. Артистік этика. Спектакльдің және сахналы тіршілік шарттары.

Оқу жұмысының нәтижелері қорытынды бақылау түрлері
Емтихан

050906 (04)


Пәннің аталуы

Хор класы

Қысқартылған атауы
HK

Оқу іс-шаралары/оқу пәндерінің курстары (егер бар болса)
Практикалық, ОБСӨЖ, СӨЖ

Семестр:
4

Оқытушының Т.А.Ә.

Доцент / оқытушы:

Жұмыс тілі
Казақ, Орыс

Оқу жоспарымен сәйкестігі
Кәсіптендіру пәндері, міндетті компонент

Оқу түрі / академиялық сағаттардың саны
Практикалық- 15, ОБСӨЖ-15, СӨЖ-15

Еңбек сыйымдылығы
45

Кредиттер/ сынақ бірліктері
1

Модуль аясында оқытуға
Пререквизиттері: Хор жүргізу, Дирижерлау техникасының негіздері.

Білім беру мақсаттары / құзіреттілігі
Хор (академиялық) ұжымының жетекшілерін дайындау; студенттердің көркемдік талғамдарын, хор өнеріне деген қызығушылықтары мен сүйіспеншіліктерін тәрбиелеу.

Мазмұны
Практикалық сабақ: Оқу хрымен жұмыс істеу – хор класының негізгі оқыту формасы. Хор класы дирижерлық хор мамандануының арнайы циклінің орталық пәні ретінде оқытылады. Оқу пәндері арасында «Хор класы» пәні орталық орынды иеленеді.

Оқу жұмысының нәтижелері / қорытынды бақылау түрлері
Ұзақ музыкалық фразаларда өзінің ән айтудағы тынысын тиімді пайдалануы, хордағы әншілердің тынысын дұрыс ұйымдастыру, әншілік дыбысты жоғары және төменгі ән айту форманталарын қолануда қалыптастыруды, ән айтудың әртүрлі атакаларын қолану «жұмсақ, қатты), әртүрлі штрихтарды артикуляциалауды. «штрихтар –legato, non legato, staccato, portamento.)

050906 (06)


Пәннің аталуы
Оркестр класы

Қысқартылған атауы
OК1-1301, 2301, 3301, 4301

Оқу іс – шаралары / оқу пәндерінің курстары (егер бар болса)
Практикалық сабақтар, ОСӨЖ, СӨЖ

Семестр:
4

Оқытушының Т.А.Ә.
Мейірбеков Б.Б.

Доцент / оқытушы:
Аға оқытушы

Жұмыс тілі
Қазақ

Оқу жоспарымен сәйкестігі

Оқу түрі / академиялық сағаттардың саны
Практикалық сабақтар-15, ОСӨЖ-15, СӨЖ-15.

Еңбек сыйымдылығы
45

Кредиттер / сынақ бірліктері
1

Модуль аясында оқытуға қабылдау жағдайлары
Пререквизиттер: «Музыка теориясы», «Сольфеджио», «Музыка тарихы», «Арнайы музыкалық аспап», «Дирижерлау» пәндері.

Білім беру мақсаттары / құзіреттілігі
«Оркестр класы» пәнінің негізгі мақсаты – ұлт аспаптар оркестрінің шеберлігі жоғары орындаушысын даярлау. Курсты оқу барысында студенттің эстетикалық талғамы өсіп, мамандығына деген қызығушылығы мен ынтасы артады. Ортақ іске деген ұйымшылдығы қалыптасып, жауапкершілік сезімі жоғарылайды. Оркестр класында қалыптасқан орындаушылық тәртіп, шығармашылық қарым-қатынас болашақ ұжым жетекшісінің жеке тұлғасын қалыптастыруға септігін тигізеді.

Мазмұны
Практикалық сабақтар: Аспаптық топтардың тембрлік ерекшеліктері. Бүкіл оркестрдің дыбыс көлемін меңгеру тәсілдері. Шығарманың «оркестрлік тутти» орындау жолдары. Күйлермен, оркестрлік партиялармен жұмыс жасау әдістері. Халық күйі «Тепенкөк»- домбра тобының орындау ерекшелігі. Қурманғазы «Қызыл қайын»- штрихтармен жұмыс /домбра тобы/. Жубанов А. «Би күйі»- штрихтармен жұмыс. Гамма, арпеджио және әртүрлі жаттығулар орындау. Музыкалық шығармалардың нота үлгісін еркін оқи білуге дағдылану. Аппликатура, техникалық қиыншылықтарды жеңу жолдары. Шығармалардың көркемдік ерекшеліктері. Штрихтармен жұмыс жасау /қобыз тобы/. ЖубановА. №4 Тәжік биі – екпін өзгерістерімен жұмыс. Бас пен гармониялық фигурацияның байланысы. Дина «Әсем қоңыр». Ойын тәсілдерінде бірізділік сақтау жолдары. Шығарманың фразировкасымен жұмыс жасау. Қурманғазы «Балбырауын»-парақтап оқу. Тәттімбет «Қосбасар»I-түрі парақтап оқу. Шығармалардың агогикалық өзгерістерімен жұмыс жасау әдістері. Тілендиев Н. «Махамбет» — оркестрлік функцияларының байланысы. Шығармадағы штрихтар ерекшелігі. Төкпе күйлерді орындау ерекшеліктері. Қурманғазы «Сары-арқа» — нота үлгісі,штрихтар. Дәулеткерей «Қыз Ақжелең». Шертпе күйлерді орындау ерекшеліктері. Әшімтай «Қоңырқаз» — аппликатура, штрихтар. Сүгір «Кертолғау» -ойын тәсілдерінде бірізділік сақтау. Күйлердің мазмұның ашу жолдары. Румын халық биі «Жаворонок» әуен мен аккомпанемент байланысын меңгеру.

Оқу жұмысының нәтижелері / қорытынды бақылау түрлері
Емтихан

Достарыңызбен бөлісу:

Источник

Бекбергенова Дәмеш Кенжалықызы қосымша білім беру педагогі

Ақтөбе қаласы

«Балалар және жасөспірімдер шығармашылық Үйі»МКҚК

Оқушылардың актерлық шеберлігін арттыруға арналған

тренинг-жаттығулар, этюдтар.

Сахна шеберлігі шеберлігі үйірмесінің бірден – бір шығармашылық мақсаты – әрбір оқушы өз атынан әрекет ете отырып, өз бойындағы дүние танымын, білімін, өмір тәжірибесін, сезімі мен парасатын жұмылдыра отырып бас – аяғы бар, белгілі бір сахналық заңдылыққа бағындырылып іріктелген, оқиғалар мен тартыстар тізбегінен құрылған «Егерде мен осындай жағдайға түссем, не істер едім» деген қағида бойынша іс-әрекеттерге құрылған этюдттер дайындау. Сондай-ақ сахналық зейін мен зердеге, айқын мақсатқа, қисынды іс-әрекетке, сахналық шындыққа, оқиғалар легі мен кедергілерді бағалай білуге, тың шешім қабылдай білуге, еркіндікке, ой қиялын дамытуға арналған әр түрлі ойындар мен жаттығулар арқылы шеберліктерін жетілдіруге тәрбиелеу.

Бірінші оқу жылында құрылым жағынан қарапайым, талас-тартысқа, ірі оқиға, оқиғалар тізбегіне құрылған, сөзсіз немесе бір екі сөзі бар этюдтар көрсету. Трениг — жаттығулар оқушыларды өнер тәліміне бағыттайды. Жаттығулар оқушыларды психологиялық тұрғыда түсінуге тәрбиелейді. Олардың ішкі жан –дүниесін, бүгінгі өмірге көз – қарасын, ақыл – ой парасатын, қиялын, дарындылығын және келешекте қандай суреткер болуы ерекшеленеді және айқындалады.

Алдымен оқушы өз табиғатына өзі ие бола алуға үйренуі шарт. Әрбір үйірме мүшесінің ең басты міндеті, жаттығулар арқылы этюдке көшіп, істеп жатқан әрекеттеріне, ұсынылған тосын жағдайға, оқиғаларға сену арқылы қойған мақсатына жету. Этюдтер қарапайым әрекеттерден өз басынан өткерген, өзі ғана білетін кішігірім оқиғаларға барған жөн. Оны да тек өзі ғана ойлап тауып, өз ақылымен өз қиялымен, ешкімнің жетегінсіз істегені дұрыс.

Оқушылар қарапайым іс-әрекеттерден құралатын этюдтер жасай отырып, бірте-бірте өздеріне өмірден бейтаныс шағын оқиғалар негізінде құрылған этюдтерге ауысады. Бұл этюдтердің бас-аяғы бар, белгілі бір сахналық заңдылыққа бағындырылып іріктелген оқиғалар тізбегі, тартысы, белгілі бір мақсат үшін істелетін әрекеттері бар. Оқушыларды этюд-өмірдегі көргенін іске асыру арқылы өз шығармашылық мүмкіндігін кеңейтуге деңгейін өсіріп байытуға септігін тигізеді. Этюдпен жұмыс істеу барысында оқушы үстірт ойын тәсілдерінен құтыла отырып органикалық шығармашылық жолында жұмыс істей бастайды. Бұл жерде оқытушы өзінің жұмысы жемісті болу үшін «гүл өсіруші бағбанға» айналуы қажет. Гүлдің өсуі үшін әрине белгілі бір уақыт керек, қанша еңбек, төзімділік қажет. Актер шеберлігі пәнінің 1-сыныбының оқу бағдарламасында сахналық зейінге, шындыққа, оқиғалар мен кедергілерді бағалауға, ой-қиялды дамытуға тәрбиелейтін әр түрлі жаттығулар қарастырылған. Олар актердің ішкі жан-дүниесін оятып, сахналық элементтерге жаттықтырады. Актерлық техника, психологиялық, физикалық табиғатын дамытуға, одан әрі жетілдіруге бағытталған. Оған сахналық әрекеттің барлық құраушы элементтері кіреді. Олар: сезім органдарының жұмысы, көкірек көзі кинолентасы арқылы көру, есте сақтау, «егер де» мен «ұсынылған тосын жағдай», әрекеттердің қисыны мен сабақтастығы. Осы элементтерді меңгеру оқушыларды ойдан шығарылған этюдтегі жәйттерге сенуге, алдына қойылған мақсатқа жету жолында өз атынан органикалық әрекеттер істей білуге үйретеді.

Актер және сөз өнері

Актердің басты мақсаты – тіл байлығының құнарын сезіну, ойналып жатқан образды тіл техникасы арқылы сомдау болып табылады. Болашақ актер үшін сахна тілі-тіл техникасының сан қырлы сыры мен қол жетпес құндылығы тілдің тұңғиық құпиясына қазық болып қалады. Қазіргі таңда тіл мәдениетінің көкейтестілігі арта түсті. Тіл мәдениеті білімгерлердің тілін ұстарту міндетін жүзеге асырудың амал-тәсілдерін көрсетеді. Тіл қарым-қатынас құралы. Адамның ой-өрісін, мәдени дәрежесін, ақыл-парасатын, рухани байлығын көрсететін айна. Тіл мәдениетіне тән нормалар білімгерлердің таза, нақты, әдеби тілмен сөйлеуге, диалект сөздер қолданбауға, сөйлеген сөздері жатық, әсерлі, түсінікті болуын қадағалайды. Сонымен қатар, олардың мәнерлеп оқуын, сондай-ақ өз ойларын логикалық тұрғыдан байланыстыра, жүйелі айту дағдыларын қалыптастыруға тиіс. Тілмен жұмыс жасау барысында әрбір сөздің қажеттілігі мен ойландыратыны актерден мәтінге үңіле қарауын талап ететіні айтылады.

Актер оқиғаны тыңдаушысына жеткізуде әңгімелеуші сюжет арқылы емес, өзінің анық тілі мен зерттелген сөзбен жеткізіп түсіндіреді. Дер кезінде керекті сөзді қолдана білу, айтатын ойыңның мағынасын бөліп-жармай жеткізе білу, сөзді жүйелеп айту – мәдениеттіліктің белгісі екені түсіндіріледі. Сөз – актер үшін тек үн емес, бейнені тудырушы екені оқушыларға нақты дәлелдермен, қосымша аудио, видео материалдармен беріледі.

Сахнада роль ойнау сәтінде актер қолма-қол жылауға, бірден күлуге болмаса аяқ астынан ғашық болуға, не жек көруге, әйтпесе шексіз, шетсіз шаттыққа бөленуге өзін-өзі қанша күштегенмен шынайы шындық пен сахналық көркемдікке жете алмайды. Өйткені ол зорлықпен сахнада сезімді ойнауға , оны бойынан күштеп шығаруға тырысады. Сол себепті де актер сахна төрінде сезім туралы ойламай, әрекет етуі тиіс, яғни сезімді емес әрекетті ойлауы керек. Демек, актер өзін-өзі зорламай, шындап әрекетке көшкен жағдайда ғана сезім өздігінен пайда болады. Олай болса сезім әрекетті емес, әрекет сезімді дүниеге келтіреді.

Іс- әрекетке дайындық

Оқушы актердың зейінің, ойлап табу қабілетін, серіктесін түсіне білу түйсігін, көпшілікті көре, сезе, бағалай білу қабілетін арттырады, яғни сахнаға қатысты әрекеттердің бәрін меңгеруге көмектеседі. Сонымен қатар оқушы бойындағы қысылу, ұялу, қымтырылу, құрысып – тырысу тектес сезім түрлерінен арылуға және атқарылар әрекеттерді тез, еркін, шапшаң, іштей сезіп орындауға баулиды.

1) Орындықты алдына ұстап ауысу. (шапалақ соғу 10с)

2) Орындықты жанына ұстап ауысу (шапалақ соғу 10с)

3) Орындықты басына көтеріп ауысу (шапалақ соғу 10с)

4) 4 бұрыш болып ауысу (шапалақ соғу 10с)

5) 3 бұрыш болып ауысу (шапалақ соғу 10с)

6) Жарты шеңбер болып ауысу (шапалақ соғу 10с)

7) Көзді жұмып ауысу (шапалақ соғу 10с)

8) Алфавит бойынша ауысу (есімдер») (шапалақ соғу 10с)

9) Алфавит бойынша ауысу (фамилия) (шапалақ соғу 10с)

10) Бой бойымен ауысу (шапалақ соғу 10с)

11) 10 түрлі затты ұстап шығу (10 рет санау)

12) 10 қаланы атап шығу (шапалақ соғу 10с)

Іс-әрекетке көшу

Қимыл — әрекеттер белгілі бір мақсатқа жету үшін жасалынады. Кейіпкердің әрекет етуіне түрткі болатын себеп-салдарлар актер өнерінің әсем де көркем көрінісін тудырып, оның алдына нақты міндет қояды. Актердің шынайы әрекет етуі оның «неге?», «не үшін?», «неменеге?», «қашан?», «қайда?», «қалайша?», «қандай жағдайларда?» деген сұрақтарға жауап беру жағдайында іске асады. Әрекеттер бірнеше майда әрекеттердің жиынтығынан тұрады. Сахнада дайындық кезінде ең майда әрекеттердің өзі алғашында саналы түрде орындалады. Дегенмен сол ең майда әрекет сахналық мақсат – міндетті шешу барысында зор роль атқарады. Сондықтан актер қимыл-әрекет жасаудан бұрын оның жасалу себебін егжей – тегжейлі ұғып алуы керек. Мысалы, орындыққа отыру керек. «не үшін отыру керек?», «қалай отыру керек?» т.б. Сахна төрінде өтетін кез-келген әрекет драматургтың немесе қоюшы режиссердің ойы мен қиялынан туындаған шарты дүние. Роль ойнаушы актер оған шындық деп сеніп, өз «егер десімен» дамытып әрекет етеді.Станиславский анықтамасы бойынша актер шығармашылығы «егер де» элементі арқылы туып, шынайы өмір шындығы қиялдан туған шарты өмір шындығына ауысып отырған.

1). Ақтау (қорғау). Орындыққа себеппен отыру. 4 оқушы

2). Ақтау (қорғау). Есікті жай ашып кіру. 4 оқушы

3). Ақтау (қорғау). Орындықтың үстіне шығу. 4 оқушы

3. Жасаған жаттығуларды пайдалана отырып этюдтар құрастыру.

1) «Тапталған сезім»

2) «тіс дәрігерінде»

3) «Балықшылар»

«Егер де» «Ұсынылған тосын жағдай»

«Егер де» элементі сахна заңдылықтарының ірге тасын қалайтын жетекші элементтердің бірі болып саналады. «Егер де» – творчествоны бастап беруші болса, «ұсынылған тосын жағдай» – дамытушы элемент. Оның болашақ актерлерді сахнаға дайындаудағы орны ерекше.

Елестету — өмірде бар және болатын, өзіміз білетін жағдайларды тудырса, қиял- өмірде жоқ әрі болмайтын, біз білмейтін, болып көрмеген нәрселерді тудырады. Қиял мен елестету актер үшін аса қажет, сабақтас элементтер. Елестету процесінің негізгі қоздырушы күші: кім?, қашан?, қайда?, неге?, не үшін? және қалай? сұрақтары.

Артистік батылдықтың тікелей дамуы мен қалыптасуы. (Үй жануарларының, жабайы аңдардың, жәндіктердің, өсімдіктердің, құстардың тіршілігін сондай-ақ 3-6 жас аралығындағы балалардың мінез-құлқын зерттеу).

Оқушыларға белгі бойынша қорқыныштан, қуаныштан айғайлап жіберу немесе қарқылдап күлу, еңіреп жылап жіберу, аттандап айқайлау, ит болып үру, әтеш болып шақыру тапсырылады. Мұндай тапсырмалар түрі бірден орындауды талап етеді. Ұзақ дайындықты, ойланып тұруды қажет етпейді. Оқушы көп ойланып, ұзақ дайындалған сайын, берілген тапсырманы орындау, ақтау қиындай түседі. Ұсынылған жаттығулар түрін К.С.Станиславский актердің ішкі акробатикасы деп атаған. Осы принцеп бойынша, жан-жануарларды, аңдарды, жәндіктерді, өсімдіктерді, құстарды бейнелесе немесе 3-6 жас аралығындағы балалардың іс-әрекетін, мінез-құлқын жасаса оқушылардың қиял көзі кеңіген болар еді.

Оқушыларға тапсырма «Егер де» мен «ұсынылған тосын жағдай»

1)Дискотека. Қарны ашқан мысық. Күшіктің дауысы, Жараланған күшік, ашуланған күшік, тауықтың дауысы, жүрісі.

2) Дискотека. Адасқан лақ. Сиырдың дауысы, анасын іздеген бұзау. маймылдың жүрісі, дауысы, тамақ жегені.

3) Этюд «ашыққан күшіктер»

Топтық этюдтар

Сахнада серіктесімен шынайы, қисынды қарым-қатынаста болуға, оқиғаны бағалауға, қиял көзін кеңейтуге тәрбиелеу. Бүкіл элементтердің басын қосып этюдте қолдану. (Жансыз жанға, затқа жан бітіріп оларды жандандыру. Ойыншықтарға байлынысты, балалар өмірінен алынған этюдтер. Көркемсуреттерге көріністер құру. Кедергілерді қатыстыра отырып этюд жасау. Қазақтың салт-дәстүрлерімен топтық этюдтер. Этюдтер: Цирк, клоундар, театрда, базар, вокзал).

Этюд жасау барысында актер шеберлігінің заңдылықтары мен техникасын меңгеру. Адам табиғатының күрделігін, ақыл-ойын, іс-әрекетін, сезімін, толғаныстарын, қуаныш-күлкісін, қайғы-мұның беру үшін, студент сөз құдыретін түсініп, сахналық іс -әрекетті жетік меңгеруі керек. Актер шеберлігі пәнінің бірден – бір шығармашылық мақсаты – әрбір оқушы өз атынан әрекет ете отырып, өз бойындағы дүние танымын, білімін, өмір тәжірибесін, сезімі мен парасатын жұмылдыра отырып бас – аяғы бар, белгілі бір сахналық заңдылыққа бағындырылып іріктелген, оқиғалар мен тартыстар тізбегінен құрылған «Егерде мен осындай жағдайға түссем, не істер едім» деген қағида бойынша іс-әрекеттерге құрылған этюдттер дайындау. Сондай-ақ сахналық зейін мен зердеге, айқын мақсатқа, қисынды іс-әрекетке, сахналық шындыққа, оқиғалар легі мен кедергілерді бағалай білуге, тың шешім қабылдай білуге, еркіндікке, ой қиялын дамытуға арналған әр түрлі этюдтер арқылы шеберліктерін жетілдіруге тәрбиелеу.

К.С. Станиславский «Менің өмірім, өнерім» атты кітабында «Актер өз бетімен, өз еркімен іштей және сырттай жұмыс жасауы тиіс және жеке рөлмен іштей және сырттай жұмыс, кездесетін тосын жағдайлар, кідіріс, әрекет, әрекетті бағалау, конфликт және оларды шешу, костюм, гримм, көркемдік безендірулер, бұлардың бәрі оқушылардың таным, үрдісін: қиялын, талғамын, есін, ойлауын, зейінін, қабілетін дамытып қана қоймай, өзін көпшіліктің ортасында еркін әрекет етуіне, ойын ортаға ашық сала білуге, адам бойында бала кезден қалыптасып қалған кейбір ұялшақтық, қорқақтық шешімге келе алмаушылық деген сияқты жағымсыз факторлардың болуына әсер етеді».

Источник

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТІРЛІГІ 

ҚАЗАҚ МЕМЛЕКЕТТІК ҚЫЗДАР ПЕДАГОГИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ 

Өнер және мәдениет факультеті 

«Хореография және мәдени – тынығу жұмысы» кафедрасы 

                                                                                                            «Бекітемін» 

                                                                                                  Факультет деканы 

                                                                                           _______Г.Ш.Өмірбаева 

                                                                                           «__»_________2019ж. 

Мамандық (Cценарий шеберлігі негіздері) 

Таңдау пәні бойынша 

ТИПТІК ОҚУ БАҒДАРЛАМАСЫ 

Шифр, мамандық: 5В090600 (01) –Мәдени-тынығу жұмысы 

Кредит саны:2 

Алматы, 2019 

Таңдау бойынша компоненттің типтік оқу бағдарламасы типтік оқу жоспары 

және мамандықтың жұмыс оқу  жоспары негізінде құрастырылды. 

Типтік оқу бағдарламасын құрастырушы: магистр, аға оқытушы    

Ә.Қ.Қоспағарова  

«Хореография және мәдени-тынығу» кафедрасының мәжілісінде бекітілген. 

Хаттама №     «__» ____________2019ж. 

Кафедра меңгерушісі:                                      ө.ғ.к. Р.Н.Валиуллина 

Өнер  және  мәдениет  факультетінің  оқу-әдістемелік  кеңесінде  талқыланған 

және мақұлдаған. 

 Хаттама №  

«         » 

           2019ж.    

Факультет  ОӘК төрайымы:                                аға оқытушы Н.Айнабекова 

 

МАЗМҰНЫ 

 

1. Түсініктеме жазба ……………………………………………………………………….. ……4 

2.Пәннің мазмұны. Кіріспе …………………………………………………………………….4 

3.І-бөлім Драматургия негіздері …………………………………………………………….4 

4.ІІ-бөлі Әдеби-музыкалық композиция …………………………………………………5 

5.ІІІ-бөлім 

Мәдени  дем  алу  жұмысы  сценарийнің  негіздер  мен 

ерекшеліктері…………………………………………………………………………………………6 

6.ІV-бөлім Бұқаралық мереке сценарийін құрастыру 

технологиясы…………………………………………………………………………………………9 

7.Практикалық сабақтардың үлгі тақырыптары………………………………………9 

8.Ұсынылған жеке сабақтардың тақырыптары ……………………………………..10 

9.Ұсынылған СОӨЖ тақырыптарының үлгі тізбегі……………………………….11 

10.Ұсынылған СӨЖ тақырыптарының үлгі тізбегі ……………………………….11  

11.Ұсынылған курстық жұмыстың тақырыптары ………………………………….12  

12.Ұсынылған әдебиеттер тізімі……………………………………………………………12 

13.Автор……………………………………………………………………………………………….12 

ТҮСІНІКТЕМЕ ЖАЗБА 

Сценарий  шеберлігі  негіздері  пәні  –  мамандану  өнер  пәні  болып 

табылады. Пән мәдени дем алу жұмысын ұйымдастырушылардың әртүрлі іс-

шаралар  сценарийімен  шығармашылық  жұмыс  жүргізу  әдістерін  меңгеруге, 

көркем  және  деректі  материалдарды  талдау  қабілеттері  мен  дағдыларын 

қалыптастыруға лайықталған пән болып табылады. 

Оқу  барысында  студенттің  сценарийлік  өнерге  қатысты  негізгі 

ұғымдарды  танып-білуді,  драматургиялық  анализ  жасау  дағдыларын  игеруі, 

курсқа арналған арнайы әдебиеттермен жұмыс істей алуы, этюд пен әңгіме, 

түрлі  тақырыптарда  монологтар  жаза  білуге,  той-мерекелік,  салт-дәстүрлік 

қызмет  саласында  сценарийлік  талдау  жасай  білуге  үйрету  –  пәннің  басты 

міндеттері. 

Бағдарлама  қарапайымнан  күрделену  приципіне  қарай  құрылған. 

Студент  тақырып  пен  идеяны  анықтайтын  алқашқы  сәттен  бастап,  сценаий 

жазу әдістемесінің барлық кезеңінен өтеді. 

Пәннің  түпкі  мақсаты  –  студенттің  биік  талаптарға  жауап  беретін, 

сценарийлік  әдістер  қолданған,  түпкі  идеясы  табылған,  аудитория 

ерекшелігін  ескеретін,  тілдік  шеберлікке  сүйенген  әдеби  сценарий  жазуына 

қол  жеткізу.  Сабақтың  негізгі  түрлі  лекциялық,  практикалық  және  жеке 

сабақтар,  студенттің  өзіндік  жұмысы,  студенттің  оқытушымен  өзіндік 

жұмысы болып табылады. 

Бұл  пән  Мәдениеттану,  Өнер  тарихы  пәндерінен  алған  мағлұматтарға 

сүйенеді.  “Сценарийлік  шебері  негіздері”  пәні  арнайы  кәсіби  пәндер 

“Режессура”,  “Шоу  бағдарламаларды  ұйымдастыру”  пәндеріне  мазмұндық, 

жаңа технологиялар арқылы бүгінгі күнге лайықтау мүмкіндігін туғызады. 

ПӘННІҢ МАЗМҰНЫ 

КІРІСПЕ 

Пән  және  оның  алға  қойған  міндеттері.  Тақырыптық  жоспар  мен 

бағдарлама,  оның  басқа  пәндермен  өзара  байланысының  сипаттамасы. 

Оқытудың түрі мен әдістемелері. Пәнді оқытудағы лекциялық, практикалық 

және  жеке  сабақтардың  орны.  Мәдени  дем  алу  жұмыс  қызметіндегі 

сценарийлік өнерге қатысты әдебиеттерге шолу. 

І-БӨЛІМ. ДРАМАТУРГИЯ НЕГІЗДЕРІ 

1.1. Драматургияға кіріспе 

Адам 

өміріндегі 

оқиғалы 

әрекеттер 

– 

драматургия 

негізі. 

Драматургияның даму тарихы. Өнер түріндегі театрдың ерекшеліктері. Театр 

өнерінің  элементтері  –  драматургия,  актер  шеберлігі,  режессура, 

декорациялық безендендіру және музыкалық сүйемелдеу. Сахналық өнер мен 

драматургияның  жанрлары.  Драма,  комедия,  мелодрама,  водевиль,  фарс, 

мюзикл, трагикомедия. 

1.2. Драма жайлы түсінік 

Драма  –  әдеби  шығарманың  бір  түрі  ретінде  фабула,  коллизия 

ұғымдарының  анықтамасы.  Драма  теориясы  жайлы.  Аристотель,  Гегель, 

Лессинг, Беллинский, Брехтердің драма теориясы жайлы пікірлері. Драманың 

сценарийлік өнердегі орны. 

1.3. Драмадағы әрекет 

Әрекет  эстетикалық  категория  ретінде.  Әрекет  дамуының  үш  кезеңі. 

Коллизия және оқиға түсініктерінің анықтамасы. Гегель және Крон коллизия 

жайлы.  Драмадағы  әрекет  –  өмірдегі  құбылыстардың  өнердегі  бейнесі 

ретінде. 

1.4. Драма композициясы 

Композиция 

түсінігінің 

анықтамасы. 

Композициясының 

басты 

элементтері:  экспозиция,  байланыс,  негізгі  әрекет,  шарықтау  шегі,  шешіліс. 

Гегель триадасы. Финал – шығарманың эмоционалды – мазмұнды нәтижесі. 

Эрзацфинал. 

1.5. Қақтығыс. Драматургиялық шығармадағы кейіпкер. 

Әлеуметтік  қарама-қайшылықты  әрекеттік  тайталас  арқылы  ашу  әдісі. 

Драматургиядағы  қақтығыстың  құрылуының  үш  түрі  (  герой-герой,  герой-

көрермендер  залы,  герой  және  қоршаған  орта).  Драматургиялық 

шығармадағы әрекет дамыған түрдегі қақтығыс. 

1.6. Драматургиялық шығармадағы көркемдік материалдарды 

ұйымдастыру түрлері 

Пьеса- драматургиялық шығарма ретінде. Акт, картина, эпизод, антракт- 

көркемдік  материалдарды  ұйымдастыру  түрлері.  Эпизодтың  үш  түрі:  а) 

драматургиялық микроқұрылым, б) эпизод-көпірше, в) эпизод-кескін. 

ІІ-БӨЛІМ. ӘДЕБИ-МУЗЫКАЛЫҚ КОМПОЗИЦИЯ 

2.1. Әдеби композиция және әдеби монтаж 

Әдеби композицияны құрастыру мен орындау заңдылықтары. Көркемсөз 

өнері  және  әдеби  композиция.  Әдеби  монтажбен  жұмыс  жүргізудің  негізгі 

кезеңдері,  принциптері  мен  әдістері.  Әдеби  композиция  мен  монтажды 

орындауда  тілдік  мәнерлік  құралдарын,  музыка,  костюм,  кинофильмдерден 

үзінділерді қолдану. 

2.2. Көркем прозалық шығармалар арқылы жасалынған әдеби 

композиция 

Әдеби  тектстімен  жұмыс.  Материал  таңдау.  Материалдың  саяси- 

идеялық  және  көркемдік  құндылығы.  Текстімен  жұмыс  жүргізудің 

заңдылықтары.  Әдеби  композицияның  драматургиялық  негізі.  Авторлық 

түпкі ойды композиция жасауда жетілдірудің мақсаты. 

2.3. Поэтикалық композиция мен монтажды құрастыру 

принциптері 

Поэтикалық  композиция  мен  монтаждың  құрылу  принциптерінің  өзіне 

тән  ерекшеліктері.  Монтаж  түрлері.  Тарихи,  кеңестік,  қайталану,  сатылы, 

араас,  контрасты,  сәйкестік  принциптері,  дедуктиві,  индуктивті  әдістер. 

Алтын қиылыс заңы, оны өнерде қолдану. 

2.4. Монтаждың әдеби негізімен жұмыс істеу кезеңдері 

Тақырып  таңдау,  жұмысшы  идеяны  айқындау,  болашақ  әдеби 

туындыдағы басты міндетті табу, әдеби монтаждың құрылуы, идея мен түпкі 

ойдың  жинақталып,  тұжырымдалуы.  Музыкалық  материалмен  жұмыс. 

Лейтмотив. Монтаждаудың басты бағдарлары. 

2.5. Поэтикалық композиция жасаудың өзіндік ерекшеліктері 

Лирикалық  және  лирико-эпикалық  әдебиет  жанрлары  –  поэтикалық 

композиция 

негізі. 

Лирикалық 

өлеңдердің 

сюжеттік 

құрылымы. 

Ассоциативтік сюжет. Контраст әдісі. Музыканың текст арқылы аудиторияға 

эмоционалдық әсер етуге тигізер ықпалы. 

ІІІ-БӨЛІМ. МӘДЕНИ ДЕМ АЛУ ЖҰМЫСЫ СЦЕНАРИЙІНІҢ 

НЕГІЗДЕРІ МЕН ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ 

3.1. Сценарий – көркем-педагогикалық бағдарлама ретінде 

Сценарий – нақты, практикалық міндеттері шешетін педагогикалық әсер 

етудің  көркем  бағдарламасы.  Сценарийдегі  ақпаратты-логикалық  және 

эмоционалды-образдық  бағыттар  бірлігі.  Сценарийлік  талдаулардың 

кешендік  мәні.  Мәдени  дем  алу  жұмысы  сценарийінің  тәрбиелік 

мүмкіндіктері. 

3.2. Негізгі сценарийлік ұғымдар 

Сценарийлік  шешім  мен  әдіс.  Композиця,  сюжет,  мазмұн,  фабула, 

драмалық  қақтығыс,  олардың  мәдени  дем  алу  жұмысын  қолдануға  қатысты 

ерекшеліктері.  Көркем  бейнені  жасаудағы  негізгі  әдістер:  метафора, 

аллегория, символ. 

3.3. Сценарий жазудың негізгі кезеңдері 

Түпкі  ойды  талдау.  Тақырыптық-идеялық  өңдеу.  Сценарийлік-

режиссерлық  шешім  –  болашақ  сценарий  негізі.  Сценарийдегі  факті  және 

деректілік.  Бас  кейіпкер,  мәлімет,  әрекет  өтетін  орынның  нақтылығы- 

деректіліктің  алғы  шарттары.  Мәліметтерді  іздестіру,  жинақтау  және 

ұйымдастыру тәсілі. 

3.4. Сценарийдегі көркем және деректі материалдар 

Сценарийдегі  өнер  дерегі  мен  өмір  дерегі.  Дерек  пен  құжаттарды 

қолданудың  үш  тәсілі:  иллюстративтілік,  коментаторлық,  ассоциативтілік. 

Көркем  және  деректі  материалдарды  жинақтаудың  басты  қағидалары. 

Компилятивтік сценарий. 

3.5. Сценарийдегі сюжет және оның композициялық құрылымы 

Сюжет  пен  композиция,  олардың  сценарий  барысымен  (сценарийлік 

шешімімен)  байланысы.  Көрініс  –  мәдени  дем  алу  жұмысы  сценарийіндегі 

құрылымдық  негізінде  аяқталған  элемент.  Көріністердің  құрылу  жолдары. 

Либретто-драматургиялық оқиғаның қысқаша мазмұны. 

3.6. Мәдени дем алу жұмысы сценарийіндегі  

монтаждау тәсілдері 

Монтаж  режиссердің  мәнерлеу  тілі  ретінде.  Монтаж  түрлері: 

хранологиялық,  контрасты,  ассоциативті,  параллельді,  ретроспекциялы. 

Мәдени  дем  алу  жұмысы  сценарийіндегі  монтаждың  ерекшеліктері. 

Монтажға қойылатын талаптар. Көріністерді монтаждау. Монтаждық бет. 

3.7. Сценарийдегі көркем-мәнерлеу құралдары 

Ауыз  екі  сөз,    музыка,  хоеография,  спорт,  слайдтар,  жарық,  дыбыс, 

пантомима. 

Түпкі 

ойға 

байланысты 

көркем-мәнерлеу 

тәсілдерін 

ұйымдастырудың,  іріктеудің,  іздестірудің  әдістемесі.  Жүргізушінің  текстісі, 

нақты  кейіпкер,  диктор  сөздері,  диалог,  монолог,  ұйқастар,  әдеби  текстер, 

өлеңдер, музыкалық шығармаларға авторлық ремаркалар. 

3.8. Сценарийлік жұмыс түрлері 

Сценарийлік  жұмыс  түрлері:  сценарийлік  жоспар,  әдеби  сценарий, 

режиссерлік  сценарий.  Түпкі  ойдың  басты  компоненттері.  Сценарийді 

сахнада  іске  асыру  әдістемесі.  Дайындықтың  түрлері.  Режиссерлік-қоюшы 

топтың жұмыс ерекшеліктері. 

3.9. Сайыстық-ойындық бағдарламалар сценарийі 

Сайыстық-ойындық 

бағдарлама 

туралы 

түсінік. 

Негізгі 

классификациялық  белгілер,  қарым-қатынастың  еркін  түрі,  көркем  ойын 

әрекетінің  болуы,  әрекетті  қимылға  айналдыру.  Сценарийде  сайыстар  мен 

ойындар  ережелері  мен  жүргізуші  сөздерінің  Жан-жақты  жазылуы. 

Материалды іріктеу әдістері. 

3.10. Тақырыптық кеш сценарийі 

Тақырыптық  кештердің  өзіне  тән  ерекшеліктері  мен  топтамасы. 

Тақырыптық  кештің  жанрлары.  Тақырыптық  кеш  сценарийіндегі  нақты 

кейіпкер  сөздері,  жүргізуші  текстігі.  Театрализация  элементтерін  қолдану 

және арнаулы рәсімдік әрекеттерді бейнелеп жазу. 

3.11. Театрландырылған тақырыптық концерт сценарийінің өзіне тән 

ерекшеліктері 

Теартландырылған  концерттегі  театрға  тән  мәнерлеу  құралдары: 

жүргізушілерді  персонификациялау,  сюжеттік  жүргізу  тәсілі,  сценография, 

теарталдық  костюм,  грим,  сахналық  атмосфера.  Концерттік  нөмірлерге 

қойылатын талаптар. 

3.12. Салт-дәстүрлік, рәсімдік іс-шаралардың сценарийі 

Салт-дәстүр  мен  рәсімдердің  жаңашылдығы,  олардың  түрі  мен 

топтамасы.  Сценарийлік  түпкі  ойдың  импровизациялық  негізі.  Жергілікті 

салт-дәстүрлерге  негізделген  рәсімдік  әрекеттер.  Қазіргі  заманғы  салт-

дәстүрлердің әдеби сценарийін жазуға қойылатын талаптар. 

3.13. Салт-дәстүрлік шаралар сценарийіндегі 

драматургиялық  тәсілдер 

Той-мерекелік,  салт-дәстүрлік  шаралар  сценарийіндегі  халықтық 

фольклор,  өнер  шығармалары,  аңыздар,  ән-жырлар.  Аллегориялық  және 

символдық образдарды сценарийді жүргізу тәсілі ретінде қолдану. 

4.1. Бұқаралық мереке сценарийі 

Бұқаралық  мерекелердің  тақырыпты  идеялық  негіздемесін  жасау. 

Сценарийлік  жоспар  құру.  Эпизодтың  әдеби  сценарийін  жазып,  оның 

монтаждық  бетін  толтыру.  Көрермендермен  жүргізілетін  жұмыс  жолдарын 

көрсетіп, бұқаралық мереке сценарийінің өзіндік ерекшеліктеріне түсініктеме 

беру. 

4.2. Бұқаралық мерекелер драматургиясы 

Театрландырылған ойын-сауық драмасы мен сценарийіндегі ортақ және 

жалрылама  ерекшеліктер.  Мерекенің  тақырыбы,  идеясы  және  түпкі  ойы. 

Театрландырылған  мереке  жайлы  ұғым  және  оның  драматургиясының 

табиғаты.  Қазақ  халқының  ұлттық  мерекелерінің  драматургиясының 

ерекшеліктері. 

4.3. Мерекелік әрекеттегі түпкі ой 

Сценарийлік түпкі ой – болашақ қойылымның көркем-образдық бейнелі 

түрде  көрінуі.  Тақырып,  идея.  жанр,  қақтығыс,  сценарийді  жүргізу  тәсілі  – 

сценарийлік түпкі ойдың компоненттері. Сценарийлік түпкі ойдың сипатына 

ықпалын тигізетін басты факторлар. Сюжеттік шешім. Сахналық атмосфера. 

Темпоритм. 

4.4. Мереке сценарийіндегі шығармашылық әдістер 

Иллюстрациялау  және  театрализациялау  әдістері.  Театрализациялау  – 

нақты  мерекелік  әрекетті  театр  заңына  сәйкес  ұйымдастыру  әдісі. 

Иллюстрациялау  –  ақпараттық  деректерді  өнердің  түрлі  көмегімен 

ұйымдастыру әдісі. Өмір деректерінде драматургиялық талдау жасау. 

4.5. Бұқаралық мерекенің идеялық – эмоцилық  

әсерт ету құралдары 

Жанды  сөз  –  көрермендерге  идеялық-эмоциональды  әскр  етудің  басты 

құралы. Сценарийдегі музыкалық драматургия. Әрекет музыкасы, музыкалық 

пролог  және  музыкалық  финал.  Көркем  және  дерекрі  кино.  Хореография 

және спорт. Дыбыс техникасы. Бейнелеу өнері. Пиротехника. Автотехника. 

  1. Драматургиялық шығармаға талдау жасау. 

  2. Мысал, ертегі, әңгіме, аңыздардың композициялық талдамасы. 

  3. Әдеби-музыкалық композиция құрастыру. 

  4. Инсцинировка жасау. 

  5. Алтын қиылыс заңын меңгеру. 

  6.Драматургиялық шығармадағы қақтығыс. 

1.

Әдеби мәтінмен жұмыс. 

2.

Поэтикалық композиция құрастыру. 

3.

Музыкалық материалмен жұмыс. 

4.

Сценарийлік жоспар құрастыру әдістемесі. 

5.

Сценарий жазудың кезеңдері. 

6.

Сценарийдегі көркем мәнерлеу құраладары. 

7.

Материалдарды монтаждау. 

8.

Сценарийдегі шығармашылық әдістер. 

9.

Театрландырылған концерт сценарийін жазу әдістемесі. 

10. 

 Бұқаралық мереке сценарийін құрастыру технологиясы. 

ҰСЫНЫЛҒАН ЖЕКЕ САБАҚТАРДЫҢ ТАҚЫРЫПТАРЫ 

1. Пьесаға драматургиялық талдау жасау. 

2. Драматургиялық шығармадағы көркемдік материалдарды         

ұйымдастыру әдістемесі. 

3. Әдеби композицияны құрастыру заңдылықтарын меңгеру. 

4. Әдеби монтажбен жұмыс жүргізудің негізгі кезеңдері. 

5. Әдеби композиция мен монтажды құрастыруда көркем-мәнерлеу  

құралдарын қолдану әдістемесі. 

6. Әдеби текстімен жұмыс жүргізудің заңдылықтарын меңгеру. 

7. Поэтикалық композиция мен монтаждың құрылу принциптерін  

меңгеру. 

8. Алтын қиылыс заңын қолдану арқылы поэтикалық шығармаға талдау  

жасау. 

9. Музыкалық материалмен жұмыс жүргізу әдістемесі. 

10. Іс-шара сценарийіне талдау жасау. 

11.Көркем бейнені жасаудағы негізгі әдістерді меңгеру тәсілдері. 

12. Сценарий жазудың негізгі кезеңдерімен жұмыс жасау. 

13. “Өмір дерегі” және “Өнер дерегі” – жинақтау және ұйымдастыру  

тәсілдері. 

14.Компилятивтік сценраий құрастыру әдістемесі. 

15. Монтаждық бет құрастыру әдістемесі. 

16. Сценарийдегі идеялық-эмоционалдық әсер ету құралдарын  

        пайдалану әдістемесі. 

17. Сайыстық-ойындық бағдарламалар сценарийін жазу әдістемесі. 

18.Тақырыптық кеш сценарийіндегі иллюстрация мен театрализация  

        әдістері. 

19.Салт-дәстүрлік, рәсімдік іс-шаралар сценарийін жазу әдістемесі. 

20.Театрландырылған тақырыптық концерт сценарийін жазу әдістемесі. 

21. Бұқаралық мереке сценарийін жазу әдістемесі. 

ҰСЫНЫЛҒАН СТУДЕНТТІҢ ОҚЫТУШЫМЕН ӨЗІНДІК ЖҰМЫС 

ТАҚЫРЫПТАРЫНЫҢ ТІЗІМІ (СОӨЖ) 

1. Сахналық өнер мен драматургияның жанрларына талдау жасау. 

2. Театр өнерінің элементтері. 

3. Драма теориясының негіздері. 

4. Әрекет дамуының үш кезеңі. 

5. Гегель триадасы. 

6. Драматургиядағы қақтығыстың құрылуының үш түрі. 

7. Әдеби композицияны құрастыру заңдылықтары. 

8. Әдеби текстімен жұмыс. 

9. Поэтикалық композиция мен монтаждың құрылу принциптері. 

10.  Сценарийдегі сюжет пен композиция. 

11.  Сценарийдегі көркем мәнерлеу құралдары. 

12.  Сценарийлік жұмыс түрлері. 

13.  Тақырыптық кеш сценарийімен жұмыс. 

14.  Мереке сценарийіндегі шығармашылық әдістер. 

ҰСЫНЫЛҒАН СТУДЕНТТЕРДІҢ ӨЗІНДІК ЖҰМЫС 

ТАҚЫРЫПТАРЫНЫҢ ТІЗІМІ (СӨЖ) 

1.  Драматургияның даму тарихы. 

2.  Театр өнерінің элементтері. 

3.  Сахналық өнер мен драматургияның жанрлары. 

4.  Драма теориясы жайлы ( Аристотель, Лессинг, Брехтер пікірлері) 

5.  Гегель және Крон коллизия жайлы. 

6.  Драматургиялық шығармаға талдау жасау. 

7.  Сценарийлардың  драматургиялық талдамасы. 

8.  Әдеби композиция құрастыру. 

9.  Әдеби музыкалық композиция құрастыру. 

10.  Сценарийде көркем мәнерлеу құралдарын пайдалану әдістемесі. 

11.  Монтаждық бет құрастыру 

12.  Таңдалған тақырып бойынша көркем және деректі материалдар  

        жинақтау. 

13.  Таңдалған тақырып бойынша монологтар құрастыру. 

14.  Иллюстациялау және театрализациялау әдістерін қолдану. 

ҰСЫНЫЛҒАН КУРСТЫҚ ЖҰМЫС ТАҚЫРЫПТАРЫНЫҢ ТІЗІМІ 

1. Жаңа жыл. 

2. Халықаралық әйелдер күні. 

3. Наурыз той. 

4. Күлкі күні 

5. Махаббат күні. 

6. Халықтар достығы. 

7. Қазақстан Республикасының қарулы күштер күні. 

8. Жеңіс күні соңғы қоңырау. 

9. Балаларды қорғау күні. 

10. Қазақстан Республикасының конституция күні. 

11. Алғашқы қоңырау. 

12. Репрессия құрбандарын еске алу күні 

13. Республика күні. 

14. Спидке қарсы күрес күні. 

15. Қарттар күні. 

16. Студенттер күні. 

17. Тәуелсіздік мерекесі. 

ҰСЫНЫЛАТЫН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ. 

Негізгі: 

1.  Аль Д..Н. Основы драматургии. – Л.ЛГИК, 1988. – 65с. 

2.  Вановская  Е..В.  Литературная  композиция  и  монтаж  на  самодеятельной 

сцене. – Л. 1989. – 80с. 

3.  Волькенштейн. В. Драматургия. – М. Советский писатель, 1969. –335с. 

4.  Генкин Д,М. Массовые праздники. – М, Просвещение. 1975. –140с. 

5.  Генкин Д.М. Конович А.А. Сценарное мастерство кульпросветработника. 

– М. Советская Россия 1984. –134с. 

6.  Қабдалов З. Сөз өнері. – Алматы. Қазақ университеті, 1975. –352с. 

7.  Марков  О.С.  Сценарно  –  режиссерское  основы  художественно- 

педагогической деятельности клуба. – М. Просвещение. 1988. –457с. 

8.  Маршак. И.Г. Клубный сценарий. – М. Профиздат, 1975. –72с. 

9.  Шароев  И.Г.  Режиссура  эстрады  и  масовых  предстовлений.  –  М. 

Просвещение. 1986. –461с. 

10.  Шилов Н. П. Сценарное мастерство. Челябинск. ЧГАКИ.  2000. –72с. 

Қосымша: 

11.  Кеш жарық. – Алматы. Өнер,1989. –232б. 

12.  Мектеп кеші көңілді. – Алматы. Өнер, 1990. –192б. 

13.  Наурыз. Жаңғырған салт-дәстүрлер. – Алматы. Қазақстан 1997. –256б. 

14. Празники в школе. – Минск. Юнипресс, 2001, –176с. 

15. Сценарий школьных праздников. – СПб.. Паритет. 2000. –760с. 

16.  Сахновский-Панкеев В.А.Драма. Конфликт. Композиция. – Л. Искусство, 

1969.  –120с  

17.  Соколов А.А Тайны золотого сечения. – М. 1978. –86с 

18. Туманов  И.М.  Режессура  массового  праздника  и  тетрализованного 

концерта – М. Просвещение. 1976. –88с. 

Достарыңызбен бөлісу:

Источник

Жоспары:

  • Сценарий ұғымы
  • Сценарийде әдеби және экрандық белгілер болуы тиіс

Сценарий — әдеби кез-келген хабардың негізгі және алғы шарты. Сценарий бойынша  хабар барысында көрсетілген көрініс қатары, немесе хабардың  мазмұны беріледі. Сценарий негізінен театрдан пайда болады. Театр XVI-XVII ғ.ғ. пайда болып “сценариус” деп аталатын бөлігі болған. Содан бастап дамыған “сценариус” – шекспирдің заманында (XVII ғ.) қызметкер болған. Ол әр түрлі актердің міндеттерін көрсеткен, яғни көрініс кезінде оқып, айтатын болған, оны “сценарий” деп атаған.

1.жұмыс сценарий әдеби, 2. экспикация, 3. дыбыс режиссерлік сценари. Кез-келген сценариді дайындаған автор. Ол ереже бойынша 6 дана басылып таратады.

  1. 1 дана архивқа кетеді.
  2. редакторға
  3. жүргізушіге
  4. 4. режиссерге
  5. дыбыс режиссерге
  6. суретшіге

Режиссерге берілетін сценарийдің негізінде экспликация дайындалады. Экспликация – көріністің реті. Ірі план, орта, жалпы пландардың реті. Телеоператор көрніс қатарын көрсетіледі. Хабар әр минутында не берілуі осы экспликацияда айқындалады.

  1. Дыбыс режиссерлік сценарий – журналистің дайындаған хабарының мазмұнына байланысты әр-түрлі фонограммалар мен дыбыспен безендіруге міндетті.

Публицистикалық телевизиялық хабарлардың басталуы мен аяқталуы- әдеби, сөздік негізі- сценарий. Олардыңтүрі әртүрлі болуы мүмкін. Ол кадрлерге байланысты.

Студияда жазу кезінде сценарийдің екі түрі өмір сүреді: «екі қатарда»; сол жағында- көріністі қатарлар, оң жағында-мәтін, авторлық түсініктеме, сол жағы – олар еститін сөздер.Телевизиялық автордың театр драматургі немесе киносценаристен айырмашылығы, жанрды анықтауы, теледидарда түр іздеу мен ерекшеліктерді пайдалануда оның барлық кезенде де студияның творчестволық тобымен нағыз байланыста болатындығы. Сценарийде әдеби және экрандық белгілер болуы тиіс. Жазуда режиссер мен оператордың түсіргені мен көргендері автор ойымен қабыса өріліп, дыбыс және эпизодтағы монтаждық шешім кезінде жүзеге асады. Егер  әңгіме оқиға болған жерден оперативті репортаж беру жайлы болса , онда репортер сценарийдің өзіне және түсірудің алдында оператор үшін даярлайды. Мұндай жағдайда да білімділікке сенбеу керек. Жаңалықтар бағдарламасына шығар алдында жазылған сценарийдің  толық түрі пульттағы режиссер алдында, екінші және үшінші даналары студиядағы жүргізуші мен дыбыс режиссерінде болады. Фильм немесе үлкен хабарлардың сценарийінің әдеби үлгісінде түсірілетін жерлер көрсетіліп қана қоймай, сонымен бірлікте автордың оқиғаға сезімталдық және ұнамдылық қатынасы күйінде, кейіпкердің тағдырына, қоршаған ортаға көзқарасы, қысқасы, сценарийде авторлық көзқарас айқындалады. Ол- режиссер мен операиорға кейіпкерді ашу кезінде көмекке келеді.Публицистикалық сценарий автордың жеке көзқарасын бейнелейді. Экрандағы көрініс арқылы оның стилі мен мәнері айқындалады.

Режиссер сценарийдіңқолына алғаннан кейін оған өзінің де көзқарасын білдіре отырып, шын мәнінде сол хабардың авторына немесе қосымша авторына айналады.

Өмір шындығын дерекші өз шығармасында қорытуға тиісті. Осылай болуы үшін ол сценарийді жазудың негізгі талаптарын білуі тиіс.Сценарий дұрыс әдеби тілмен жазылып, онда автордың ойы дәл берілуі керек. Оқиға өтетін жер, кейіпкер мінезі, қоршаған орта, көңіл – күй, детальдар рет-ретімен екінші кезекте сценарийдің өң бойынан көрініс табады. Сценаристің шеберлігі көзімен көріп, құлақпен естіп, ойда қорытылған материялды өзіне тән мәнермен өрнектеп, жасандырып бере білуі.Көріністі түсіру, бейнелі түрдің соңғы қорытынды ойын таба білу – режиссер мен оператор міндеті.

Автор сценарийді жазу кезінде мыналарды басшылыққа алады:

—  нысан және кейіпкер өмірімен алғашқы таныстығы;

— тақырыпты анықтауы, автор таңдаған материалдар негізінде идеяны айқындау мен проблемаға енуі;

— мәлімдемені жазып, оны редактор және режмсермен бірге талқылау, тақырыпты бекіту және редакция мәлімдемесі;

— нысанаға қайта барып, оның әрбір деталіне дейін үңіліп зерттеуі, хабарларға кірігетін болашақ персонаждарды таңдауы;

— сценарийді жазуы;

— редакцияда сценарийді бекіттіруі.

Сценарист түсіру процестеріне қатысып, жазу кезінде де мәтінге өзгерістер енгізуі мүмкін. Материалды монтаждағаннан кейін сценарист үшін қорытынды кезең авторлық мәтінді түзу, түсініктеме жасау басталады.

Сценариймен жұмыс істеу кезінде шығармашылық процестің жаңа кезеңі басталады. Автордың жинаған өмірлік материялдары деректі хабарламаға айналып, материал шын мәнәнде қорытылу және ұйымдастырылу кезеңіне аяқ басады. Қорытылған ойға түр іздестіру- сценарий жұмысындағы жауапты кезең.

Сценарийдегі барлық компоненттер бір арнаға тоғысқанда ғана автордың көздеген ойы жүзеге асып, тақырып пен идея қабысады.

Сценаристің ең басты қателігі – сценарийдің түсініксіз, жоспарсыз бастауы. Шебер сценаристің шығармасында қажетті нәрсенің бәрі де табылып, көрініс беруі заңдылық.

Эфирден өтіп жатқан телехабарлардың деңгейі оның сценарийімен ғана бағаланбайды,. Оның негізгі критерийі – бір мезгілде көрсетілуі және тыңдалуы. Демек «…сценарий басты болғанмен ол хабардың көптеген элементтерінің бірі»

Осыдан түйінделетін ой, журналистің даралығы бәрінен бұрвн өзінің тақырыбын тауып, оған өзіндік, авторлық көзқарасымен келуінде. Азапты жолды табу қашанда қиын. Егер сценарийде, экранда көрерменнің сенімін таптап, характерді ашуға ұмтылыс байқалмаса, олардың жүрегіне жол тауып, оның көңіл-күйін оятуға, ақыл – ойына сыналап кіруге әрекет жасалмаса, онда бәрі де бос әурешілік!

Сценарийлік жобаға жан бітіру әдістері

  1. Хабардың шақыру белгісі, оның алуан түрлі пішіндері:
  • музыкалық шақыру белгісі;
  • арнайы мәтін жазылған шақыру белгісі;
  • ресми атауын айтып хабарды бастау;
  • әуенмен айтылатын шақыру белгісі.
  1. Тыңдарман назарын аударатын радиороликтер:
  • журналист жазған мәтіннің дыбысталуы;
  • оны компьютерлік технологияның көмегімен өңдеу және қосалқы дыбыстар арқылы айшықтау.

Сценарийлік жобаға жан бітірудің бүгінгі таңдағы қолданыс аясында кездесетін басқа да әдістері және бұл іспен шұғылданатын маман – дыбыс көркем деушісі туралы айтылады.

Источник

Кафедра туралы

1987 жылы музыкалық білім факультеті жанынан хореография мамандарын даярлайтын бөлім ашылды. Оның басында қазақтың алғашқы кәсіби балетмейстері, ҚР халық артисі, профессор Д.Т.Әбіров тұрды.

1992 жылдан бастап өз алдына жеке «Хореография» кафедрасы болып құрылды. 2006 жылға дейін аталған кафедраны ҚР Мәдениет қайраткері, профессор Г.Ж.Қарамолдаева басқарып келді.

2005 жылы өнертану ғылымдарының кандидаты, жоғары білікті маман Тойган Оспанқызы Изим басқарып, оқу процесінің дамуына үлкен үлес қосты.

Қазіргі уақытта кафедраны басқарып отырған ҚР мәдениет саласының үздігі, аға оқытушы  Сабдалиева Роза Болысқызы.

«Хореография» мамандығының атақты түлектері Қазақ КСР Халық әртісі Раушан Байсейітова, Қазақ КСР Халық әртісі Сайрагүл Нұрсұлтанова, Қазақ КСР еңбек сіңірген әртісі Майра Қадырова, ҚР Еңбек сіңірген қайраткері Құралай Сарқытбаева, ҚР Еңбек сіңірген қайраткері Әлия Таныштықұлова, ҚР Еңбек сіңірген қайраткері Сәуле Рахметова; Абай атындағы опера және балет театрының солистері Мәнсия Қарақұлов, Равия Махмұтова, Галина Булгарцева, Людмила Макарцева (оның қызы Мария Макарцева – екінші буын), Любовь Макарцева, Жанель Тукеева, УСИНА Алена, Екатерина Хомкина – Сафронова; Болат Ғазизұлы Аюхановтың классикалық балетінің көптеген солистері, хореографиялық училищенің педагогтары: Назира Абдулина, Татьяна Вишнева, Ольга Адырхаева; Гүлдер жастар ансамблінің, Салтанат ансамблінің солистері, Ұйғыр театрының солистері және тағы басқалары осы оқу орнында жоғары білім алды. Қазіргі уақытта біздің түлектер Қазақстан, Ресей, Голландия, Канада, Греция, Швейцария, Италия, АҚШ және т. б. барлық қалаларда жұмыс істейді.

Кафедрада 2000 жылдың 5 қаңтарында құрылған «Томирис» ән-би ансамблі талантты жастардың шынайы шығармашылықпен, би өнерімен айналысуына университет барлық жағдай жасалынғанын көрсетеді. «Томирис» ансамблінің би жетекшілері Р.Б. Сабдалиева, М.М.Ағабылов. Студенттер 5 би залдарымен, жатақхана, асхана, демалыс орындарымен қамтамасыз етілген.

Г.Ж.Қарамолдаева басшылық еткен жылдардан бастап (1991) «Бос уақыттың мәдениеттілігі  ісі»,  «Мәдени дем алу жұмысы» мамандықтарының ашылуына белсене атсалысты. Кафедра жанынан «Жан сарайы» студенттер драма театры, «Өнер жастан…»  студенттер опера театры жұмыс  істейді. «Өнер жастан» студенттерден құралған опера театрының құрамында осы мамандықта білім алған студенттер мүше болды. Профессор А.Исағұлованың жетекшілігімен «Шаттық жыры» ансамблі құрылып,  республикаға танымал болды

Ел елеулісіне айналған Роза Әлқожа, Гүлмира Ақүрпекова, Ғанипа Садықова, Жазира Байырбекова, Гүлнұр Оразымбетова, Динара Маметекова, Әсем Құдайбергенова, «Қыздар-ай» тобы түлектеріміз Мәдени-тынығу жұмысы мамандығын тәмамдаған.

Миссия және Халықаралық байланыс

  • Миссия және стратегия

Халықаралық байланыс

  • Оңтүстік Орал гуманитарлық мемлекеттік педагогикалық университеті

Білім беру бағдарламалары

    • Кукетов Берик Алпысбаевич

      Лауазымы: Білім беру бағдарламасының көшбасшысы, ғылым магистрі

    • Ақпарат

    БІЛІМІ:

    • Қыркүйек 2001ж-маусым 2005ж Қорқыт Ата атындағы ҚМУ, «өнер» факультеті, «хореография» кафедрасы, диплом «Хореография»бакалавры
    • Қыркүйек 2008ж-маусым 2010ж Т.Жүргенов атындағы ҚазҰӨА, «Хореография» факультеті, «Хореография педагогикасы» кафедрасы, Педагогика хореографиясының магистрі дипломы.

    ЖҰМЫС ТӘЖІРИБЕСІ:

    • 2005-2006 ж. Ж. Астана қаласы қалалық филармониясы жанындағы «Наз» ансамблінің балет әртісі.
    • 2007-2008жж.Қорқыт Ата атындағы ҚМУ «өнер» факультеті «Хореография»кафедрасының оқытушысы. г Кызылорда.
    • 2009-2013 жылдары Алматы экономикалық колледжінің хореографы. г.Алматы.
    • 2013-2020 жылдары Қазақ туризм және спорт академиясы «Allegro» спорттық би тобының жетекшісі, хореограф маманы. г.Алматы.
    • 2020-2021 Ж. Ж. Қорқыт Ата атындағы Қазақ ұлттық өнер университетінің оқытушысы, «дәстүрлі өнер» институты, «Хореография»кафедрасы. г Кызылорда.

    БАСЫЛЫМДА ЖАРИЯЛАНҒАН МАҚАЛАЛАР:

    1. «И.А.Моисеев- создатель и художественный руководитель народного ансамбля СССР». Global science communication. г. Cranendonck 2009г.
    2. «И.А.Моисеев ансамбілінің қазіргі таңдағы халық биіне ықпалы». «Традиционное мировоззренческие системы и современное искусство».Материалы международной научной конференции. г.Алматы 2009г.
    3. «И.А.Моисеевтің қазіргі таңдағы халық биіне ықпалы». Международный научно-практической онлайн-конференции «Инновации в искусстве и культуре: актуальные проблемы и пути развития» г. Кызылорда 2021г.   

    ҚОСЫМША МӘЛІМЕТТЕР:

    • 2016-2020 жылдары «Allegro» жеке би студиясының ашылуы.
    • 2016 ж Лорет де Мар қаласында би ұжымының жұмысында тәжірибе алмасу. Барселона. Испания.
    • 2013-2018жж. «Allegro» би тобымен халықаралық конкурстарда өнер көрсетулері. Украина, Түркия, Грузия, Испания, Ресей.

    • Кремер Людмила Михайловна

      Лауазымы: Профессор

    • Ақпарат
    • в 1964 жылы Алма-Ата  хореография училищесін бітірді;
    • в 1968 жылы С.М. Киров аmындағы қазақ мемлекеmmiк университетiн бітірді;
    • в 2003 жылы өнерmану мамандығы ДОЦЕНТ ғылыми атағы берiлдi;
    • в 2009 жылы осы куәлiк бiлiм беру саласындағы ерікmе енбеri үшiн «ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БIЛIМ БЕРУ IСIНIҢ   ҚҰРМЕТТI  ҚЫЗМЕТКЕРI» белгiсiмен марапатталғандығы туралы берiлдi.
    • в 2010 жылы ПРОФЕССОР академиялық атағы берілді;
    • в 2011 жылы өнерmану мамандығы бойынша ПРОФЕССОР ғылыми атағы берiлдi.
    • 1964-1984 г.г.- Гатоб им. Абая, артистка балета
    • 1992 жылдан бастап – Қазақ ұлттық қыздар педагогикалық университетінің ЖАК профессоры – оқытушысы

      ЖОҒАРЫ  БІЛІМІ:

    • 1992 жылдан бастап – Қазақ ұлттық қыздар педагогикалық университетінің ЖАК профессоры — оқытушысы

    ЗЕРТТЕУ АЯСЫ:

    • Қазақстандағы хореография өнері
    • Спорттық бал билері
    • Базалық және бейіндеуші пәндердің өзара байланысы
    • Халық-сахналық би

    БАСЫЛЫМҒА ШЫҚҚАН МАҚАЛАЛАР:

    1. Кремер Л.М. Оқулық. Экзерсис у опоры. 2001ж.
    2. Кремер Л.М. Оқу-әдістемелік кешені. Костюмдер тарихы, 2006ж.
    3. Кремер Л.М. Оқулық. Болеро. 2006ж.
    4. Кремер Л.М., Уразгалиева А.И. Қазақстанның өткен және осы шақтағы хореографиялық мәдениеті. 2009ж.
    5. Кремер Л.М. Оқулық. Отандық және шетел театрының тарихы. 2015ж.

    • Сабдалиева Роза Болысовна

      Лауазымы: Қауымдастырылған профессор м.а., ғылым магистрі

    • Ақпарат

    БІЛІМІ:

    • 1998 жылы Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық институтынын «Педагог-хореограф» мамандығы бойынша бітіріп, хореография кафедрасына оқытушы болып қабылданды.
    • 1998-2005 жылдары оқытушы болып жұмыс істеді;
    • 2005-2011 жылдары — Аға оқытушы;
    • 2011 жылдан бастап доцент міндетін атқарушы;
    • 2011-2021  жылдар аралығында «Хореография» кафедрасының меңгерушісі қызметін атқарды.
    • 2021 жылынан бастап қауымдастырылған профессор м.а. лауазымы берілді.

    Кафедра мамандығынын ішінен 2000 жылдан бастап «Томирис» би ансамблінін көркемдік жетекшісі қызметін атқарып келді.

    2012 жылы «ҚР Мәдениет саласының үздігі төсбелгісімен марапатталған.

    ҒЫЛЫМИ ЕҢБЕКТЕРІ:

    • 2012 жылынан бастап «5В040900-Хореография», «6В10202-Хореография» бакалавр мамандығы бойынша  білім беру бағдарламасын әзірлеушісі.

    ҰЙЫМДАРҒА МҮШЕЛІГІ ЖӘНЕ ҚОҒАМДЫҚ ҚЫЗМЕТІ:

    • күндізгі оқу бөлімі бойынша 2-курс студенттерінің эдвайзері;
    • Хореография мамандығы бойынша БББ құрастырушы;

    ЗЕРТТЕУ АЯСЫ:

    • Қазақ биін оқытып үйретудің теориясы мен әдістемесі
    • Би композициясы
    • Базалық және бейіндеуші пәндердің өзара байланысы
    • Қазақ биінің педагогикасы

    БАСЫЛЫМҒА ШЫҚҚАН МАҚАЛАЛАРЫ:

    1.  «Портфолио  как метод оценки и повышения качества обучения в вузах РК» «Ұлт тағылымы»  № 4/1, Алматы  2010г. 0,10
    2.  «Роль педагогики  в подготовке  специальности «Менеджер хореографического коллектива»  в педвузах РК «Поиск» № 4/2, Алматы  2010. 0,15
    3.  «Теоретическая характеристика педагогических условий  формирования профессиональной  компетентности  будущего педагога-хореографа в педвузе» «Бастауыш мектеп» № 12,  Алматы 2010г.
    4.  «Портфолио как  технология прфессионального обучения в вузах РК». Материалы междуна.  науч.-практ. конф.: «Глобализация социума и    современное образование: Педагогика высшего  и среднего образования  в    новых социальных условиях» г. Саратов РФ 2010г.
    5. Значимость педагогики в подготовке специальности «Педагог хореограф» в педвузах РК
    6. «Научно-методическое обеспечение художественного творческтва значение хореографии в формировании эстетического, духовно-нравственного развития личности»  Материалы Международной научно-практической конференции  «Инновационные явления в современной культуре Казахстана». Алматы 324-328
    7. «Значение хореографии в формировании эстетического, духовно-нравственного развития личности», «Проблемы и перспективы инновационных технологий и повышении качества подготовки педагогических кадров» Материалы Международной научно-практической конференции. Алматы 497-502
    8. «Подготовка будущих руководителей-хореографов в условиях модернизации», «Ауезовские чтения-8: научные достижения – основа культурного и экономического развития цивилизации» Международная научно-практическая конференция. Шымкент 240-243
    9. Мақала аты: “Формирование творческих качеств личности студентов в процессе написания научно-исследовательской работы при подготовке  педагогов хореографов в вузах РК”  // «Би мұрасы және білім берудегі хореография өнерінің замануи мәселелері» Шара Жиенқұлованың туғанына 100 жыл толуына арналған ғылыми материалдардың жинағы,  Астана қаласы , 2012 жыл
    10. Сабдалиева  Р.Б., Николаева Л.А. «Formation of professional essential qualities of teachers at University» Г. Боземан (штат Монтана, США) 12 қараша 2012ж
    11. “Из истории женского  образования Вв Казахстане: Становление кафедры  хореографии Казахского государственного женского педагогического  университета” Қазмемқызпу 70 жылдығына арналған “Нұрпеиіс оқулары” аясында өтетін “Қазақстан жолы 2050” және тарих ғылымы:  жетістіктері мен болашағы”  атты Халықаралық ғылыми-тәжірибелік конфер.   Алматы каласы, 2014 жыл 127-130
    12. “Дорога к вершинам мастерства” “Қыздар университеті”  газеті № 1(108) Алматы 6 наурыз 2014 ж.
    13. Қазақстаның жоғарғы мектеп қабырғасындағы «Сұлулық және денсаулық бағдарламасының мәні» «Хабаршы, Алматы, 2013ж 131-135
    14. «Становление кафедры «Хореография» Казахского Государственного женского педагогического университета», ҚР Білім және ғылым министрлігінің «Қазахстанның жоғары мектебі» журнал Астана, № 15650  каласы, 2015 жыл
    15.  “Қазақстанда әйелдер арасында хореографиялық білім беру және оның даму тарихы: Қазмемқызпудағы хореография кафедрасының құрылуы”, Қазмемқызпудың  70 жылдығына арналған “Қазақстан жолы 2050”  және тарихи ғылымы: жетістіктері мен болашағы” атты халықаралық ғылыми-тәжірибелік корференциясының материалдары Алматы қаласы, 14 наурыз 2014 ж 
    16.  «Problems of the pedagogical assessment of professionalism in choreography» Педагогика и Психология № 1 (26) 2016 г.;
    17.  «Значение хореографии в формировании эстетического духовного-нравственного развития личности», Қазақстанның Жоғары мектебі №4/2016
    18. «Методика формирования профессиональной компетентности будущих педагогов – хореографов при подготовке бакалавра»,  ІІІ – ші халықаралық ғылыми тәжірбиелік конференция “Quality management search and solutions” Kuala Lumpur, Malaysia, 2017 ж., 27-29 қараша
    19.  «Будуший педагог-хореограф  и основы формирования его профессиональной компетентности  в условиях вуза» ISSN 2073-333X МЕЖДУНАРОДНЫЙ НАУЧНЫЙ ЖУРНАЛ Наука и Жизнь №8 2020
    20.  «Народная хореография в современном мире» Республиканская Онлайн  конференцию магистрантов и молодых ученых «АКТУАЛЬНЫЕ ВОПРОСЫ СОВРЕМЕННОСТИ» сборник  и сертификаты,  08 июня 2020г. В соавтор студентка бакалавра 3 курс 4х.г. обучения Михеенка А.
    21.  «КӨПМӘДЕНИЕТТІ ҚОҒАМДАҒЫ ӨНЕРТАНУ: ДӘСТҮР МЕН ЖАҢАШЫЛДЫҚ» І Международная научно-практическая ONLINE-конференция Время: 11 дек 2020 02:00 PM Алматы
    22.  «Жастардың қарым-қатынас мәдениетін дамытудың дәстүрлі жолдары» Ғылыми-практикалық конференция 2021г.
    23.  «Тенденции  и перспективы  развития науки и образования в условиях глобализации», Сборник материалов Международной научно-практической интернет-конференции. №61, Переяслав (Украина), 2020.
    24.  «Жастардың қарым-қатынас мәдениетін дамытудың дәстүрлі жолдары», Ғылыми-практикалық конференция  2021
    25. «Будуший педагог-хореограф  и основы формирования его профессиональной компетентности  в условиях вуза», ISSN 2073-333X, МЕЖДУНАРОДНЫЙ НАУЧНЫЙ ЖУРНАЛ, №8 2020г.,  соавтор Николаева Л.А.
    26. С 2012 года  разработчик  образовательной программы бакалавриата специальности «5В040900-Хореография»и «6B02102- Хореография».
    27. 27. Рекомендация по разработке «Портфолио» для творческих специальностей в вузах РК
    28. 28. Р.Б.Сабдалиева, аға оқытушы Н.В.Ликучева «Хореографиялық мұра» пәні бойынша әдістемелік оқу құралы
    29. 29. Соавтор и разработчик авторской  программы для школ искусств дополнительного образования.  Программа по дисциплине «Казахский народный танец». ISBN 978-9965-889-90-5;
    30. 30. Учебно-методическое пособие:  «Балаларға арналған  қазақтың сахналық билер»   2020 г. Типография  Казнацженпу, 77 бет.
    31. 31. Монография: «Принципы обучения педагога -хореографа» Алматы 2021г. 8 п.л.

    КОНФЕРЕНЦИЯЛАРҒА ҚАТЫСУЫ МЕН ҚОНАҚ РЕТІНДЕ БЕРГЕН ДӘРІСТЕРІ:

    1. Международный научно-практическая онлайн-конференция по проекту «Әбіров әлемі». Тема: Искусство в сфере культуры: Традиций и инноваций. 10-11 декабря 2020 года.
    2. Курсы повышения квалификаций для слушателей и руководителей хореографий: «Методика преподавания профелирующих дисциплин в системе хореографического образовани». 22.02.2021-05.03.2021
    3. Мастер класс: «Современные профессиональные компетенции педагога-хореографа». 26.02.2021 года.
    4. Мастер класс: «Начальная форма  обучения в казахском  танце (женский класс). 12.04.2021
    5. Онлайн  мастер класс: «Методика исполнения мужских движений в казахском танце». 21.04.2021
    6. Вебинар (мастер класс): «Қосымша білім беру ұйымдарында хореография бөліміндегі қазақ-сахналық би қимылдарын үйрету әдістемесі». 12.04.2021

    • Кусанова Анипа Ерлановна

      Лауазымы: Аға оқытушы, PhD 

    • Ақпарат

    1996 жылы А. В. Селезнева атындағы Алматы хореографиялық училищесін бітірген..

    1996 жылдан 2012 жылға дейін мемлекеттік академиялық Абай атындағы опера және балет театрында балет әртісі болды.

    2005 жылы ҚазҰӨА бітірді. Т.Қ. Жүргенов, Хореография факультеті, хореография мамандығы.

    2012 жылдан-Қазақ ұлттық қыздар педагогикалық университетінің Хореография және Арт менеджмент кафедрасында аға оқытушы.

    БІЛІМІ:

    • 2017 жылы Темірбек Жүргенов атындағы Қазақ ұлттық өнер академиясының хореография факультетін бітіріп, Хореография педагогикасы саласындағы өнертану ғылымдарының магистрі академиялық дәрежесін алды.
    • 2021 жылы Темірбек Жүргенов атындағы Қазақ ұлттық өнер академиясының докторантурасын 6d040600– «Режиссура»мамандығы бойынша аяқтады.

    ҰЙЫМДАРҒА МҮШЕЛІГІ ЖӘНЕ ҚОҒАМДЫҚ ҚЫЗМЕТІ:

    • Сағаттық жүктемеге және  оқу жұмыс жоспарына жауапты
    • 3-4 курс күндізгі бөлім студенттерінің эдвайзері  
    • БББ құрастырушысы

    Зерттеу жобасы:

    • Развития современных форм и художественных средств в режиссуре хореографии театра «Астана балет».

    БАСЫЛЫМҒА ШЫҚҚАН МАҚАЛАЛАРЫ:

    1. «Учебно-воспитательный процесс в хореографическом коллективе». Журнал «Вестник Академии Педагогических Наук Казахстана»№3(65), Алматы, 2015. – С.112-117
    2. «Раздел аллегро на уроках классического танца (1год обучения)». «Қыздар университеті» Алматы, 2015
    3. «Проблемы формирования профессиональных качеств педагога в современных условиях: опыт высшей школы казахстана». Журнал «Центра Болонского процесса и академической мобильности» МОН РК. Астана, 2015. – С.49-51
    4. «Өскелен ұрпаққа хореографиялық тәрбие беру». Научно-методический журнал «Педагогика и психология» № 2 (27)   Алматы, 2016. С.118-122
    5. «Театр современного танца “Самрук” прошлое, настоящее, будущее». Журнал«Хабаршы» №5 (65) Казгосженпу, 2016. С.142-145
    6. « Problems of inheritance of pedagogical experience in system of the higher choreographic education of Kazakhstan». Материалы международной научно-практической конференции «Вопросы хореографического искусства и образования конца ХХ-начала ХХІ в.в.»,  КазНАИ им. Т.К.Жургенова, Алматы, 2017г.-С.166-169
    7. «The education process in the choreographic team». Научно-методический журнал «Педагогика и психология»Алматы 2017г.

    • Кыркынбекова Балжан Тастанбековна

      Лауазымы: Аға оқытушы, ғылым магистрі

    • Ақпарат

    Кыркынбекова Балжан Тастанбековна  — Қ.А. Яссауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік университетін орындаушылық өнер мамандығы бойынша 2003 жылы тәмамдаған. 2012 жылы Абай атындағңы Қазақ ұлттық университетінің өнертану сала бойынша магистр дәрежесін алды.

    Еңбек жолын  2003 жылдан Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық университеті- деканның тәрбие ісі жөніндегі орынбасарынан бастап   факультет офис- регистраторы, аға оқытушы қызметімен жалғастырған.

     Университет қабырғасында жұмыс жасаған жылдары бірнеше білім жетілдіру курстанынан өтіп, республикалық және халықаралық конференцияларда мақалалары жарық көрді.

    БІЛІМІ:

    • Өнертану ғылымдарының магистрі, Абай атындағы Қазақ ұлттық университеті, (Қазақстан);
    • Орындаушылық өнер, жоғары білім дәрежесі, Қ.А. Яссауи атындағы Халықаралық қазақ -түрік университеті, (Қазақстан).

    ҰЙЫМДАРҒА МҮШЕЛІГІ ЖӘНЕ ҚОҒАМДЫҚ ҚЫЗМЕТІ:

    • 1 курс күндізгі бөлім студенттерінің эдвайзері     

    ЗЕРТТЕУ АЯСЫ:

    • Сахна тілі мен актер шеберлігі
    • Зергрлік өнердегі ою-өрнек

    БАСЫЛЫМҒА ШЫҚҚАН МАҚАЛАЛАРЫ:

    • 1. «Қазіргі білім беру жүйесіндегі сапалы білім мен ғылым: бәсекеге қабілеттілігінің факторы». Халықаралық ғылыми-практикалық конференция.
    • 2. Зергерлік өнердегі ою-өрнек. Оразқұлова Қ.С., Хабаршы, №3 (45) 2013.
    • 3. Қазақ зергерлік бұйымдарының киелілік мәні, Қазақстан Республикасында үздіксіз көркемсуреттік білім беру, Халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция. 2012
    • 4. Тәуелсіздік және қазақ қыздары. Тәуелсіздік және қазақтың қайраткер қыздары, Республикалық ғылыми-практикалық конференция. 2015 ж.
    • 5. От ауызды Бақтыбай ақын! Қоспағарова Ә.Қ., Қазіргі әдебиеттенудың жаңа бағыттары. Республикалық ғылыми-тәжірибелік конференция. 2015

    • Жалгасбаева Канагат Баймуратовна

      Лауазымы: Оқытушы, ғылым магистрі

    • Ақпарат

    Жалғасбаева Қанағат — Қазақ мемлекеттік қыздар педагогика институтын «музыка және ән  мұғалімі» мамандығы бойынша 2001 жылы тәмамдап, 2020 жылы аталған оқу орнында магистратурасын бітіреді.

    Еңбек жолын Алматы қаласы №133 ЖББ орта мектепте музыка пәні мұғалімі болып қызмет атқарған. (2001-2015жж) Осы жылдар аралығында Қанағат Баймұратқызы «Алматы- Жыл мұғалімі 2010» байқауының I-иегері. Санкт-Петербург қаласында өткен «XXI ғасырдың үздік музыка мұғалімі» атты Халықаралық байқауында II-орын «Лауреат» атанды.

    2015-2016жж Қ.Сәтбаев атындағы орта мектепте тәрбие ісі жөніндегі орынбасары және музыка пәні мұғалімі (Қаскелең қ.)

    2016-2018 жылдарда Алтын ауыл ЖББ орта мектепте музыка пәні мұғалімі (Қаскелең қ.)

    2020 жылдан бастап Қазақ ұлттық қыздар педагогикалық университетінің оқытушысы  қызметін атқарады. Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінің II-курс докторанты.

    БІЛІМІ:

    • Педагогика ғылымдарының магистрі, Қазақ ұлттық қыздар педагогикалық университеті (Қазақстан);
    • «Музыка және ән  мұғалімі»  бакалавр дәрежесі, Қазақ мемлекеттік қыздар педагогика институты (Қазақстан);

    ҰЙЫМДАРҒА МҮШЕЛІГІ ЖӘНЕ ҚОҒАМДЫҚ ҚЫЗМЕТІ:

    • Күндізгі оқу бөлімі бойынша  студенттер арасында іс-шараларды ұйымдастырушы;
    • «Аспаптық дайындық» және  «Фортепиано» пәндері аясында студенттерді түрлі шығармашылық концерттерге апару ;

    ЗЕРТТЕУ АЯСЫ:

    • Музыкалық аспапта ойнау өнері
    • Жеке орындаушылық бойынша студенттермен шығармашылық жұмыс
    • Студенттерді «Аспаптық дайындық» және  «Фортепиано» пәні бойынша ғылыми зерттеу жұмыстарын жүргізу

    БАСЫЛЫМҒА ШЫҚҚАН МАҚАЛАЛАРЫ:

    1. «Музыка пәнін жаңартылған оқу бағдарламасы бойынша оқытудың ерекшеліктері» Современные тенденции развития науки и образования ( том 5) Материалы Международной научно-практической конференции 24 декабря 2018 года г.Прага, Чехия 59-65б

    2. «Музыка сабағын жаңа білім беру мазмұнына сай өткізудің әдіс тәсілдері», «Білім times» Баспадан шыққан Журналы Республикалық ғылыми-әдістемелік педагогикалық журнал. Алматы, 2019 165-166 б

    3. «Жаңартылған оқу бағдарламасы жағдайында музыканы оқыту ерекшелігі» YI «Түркі әлемі» Халықаралық Симпозиуымында Баку қ. 2019 ж. 13-15 маусым;

    4. «Қазақ музыка өнері арқылы жеткіншек ұрпақ бойында ұлттық құндылықтарды қалыптастыру ерекшелігі».Қорқыт Ата атындағы Қызылорда мемлекеттік университеті «Энергия және ресурстар үнемдеу технологиялары: тәжірибелер және келешегі» тақырыбындағы халықаралық ғылыми-тәжірибелік онлайн (on-line) конференция. 2020, 29  сәуір.

    5. «Бастауыш сыныптарға арналған «Музыка» пәнін оқытудың педагогикалық ерекшеліктері». Научные труды ВИИРЭиС. 2020.06.

    6. «Integretive technology as the base of primary schoolchildren’s speech activity formation» Published in Talent Development and Excellence in 2020.06

    7. «Жастардың қарым-қатынас мәдениетін дамытудың дәстүрлі жолдары» Научные труды ВИИРЭиС №4(42),(декабрь) Б,84-89,2020г

    • Аманкулова Лайла Абдраимовна

      Лауазымы: Аға оқытушы, ғылым магистрі

    • Ақпарат

    1998 жылдың қыркүйек айынан Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық институтында қызметкер (Алматы қ.)

    2017 жылдың қыркүйек айынан  Өнер және мәдениет факультет деканының тәрбие ісі жөніндегі орынбасары

    2005-2006 жылдарда А.Жұбанов атындағы дарынды балаларға арналған мектеп интернатында директордың тәрбие ісі жөніндегі орынбасары

    Қыркүйек  2008 жылдан «Мәдени-бұқаралық жұмыстардың теориясы мен әдістемесі» кафедрасында магистр, аға оқытушы  (Алматы қ.)

    БІЛІМІ:

    • 1991-1994 Қаскелең мәдениет училищесінің «Мәдени демалыс қызметін ұйымдастырушы», « көпшілік қойылымдар режиссері» квалификациясы берілді.(үздік диплом)ОАБ-I№0004290
    • 1994—1998 жж Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық институты «Музыка-педагогика» факультеті «музыка пәнінің мұғалімі» біліктілігі берілді(ЖБ0042121)
    • 2002-2004 ж Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық институты, «Қазақ филологиясы» факультетін   үздік бітірген.(ЖБ0060639)

    ҰЙЫМДАРҒА МҮШЕЛІГІ ЖӘНЕ ҚОҒАМДЫҚ ҚЫЗМЕТІ:

    •  Тәрбие іс-шараларды ұйымдастырушы
    •  3 курс күндізгі бөлім студенттерінің эдвайзері      
    •  Кәсіподақ мүшесі
    •  Сценарий құрастырушы
    •  Институт бойынша концерт жүргізушісі, модератор

    ЗЕРТТЕУ АЯСЫ:

    • ∙ Бос уақыт ұйымдастыру және жүргізу
    • ∙ Қазіргі қазақ лирикасындағы ментальділік концепсиясы
    • ∙ Көркемөнер  шығармашылығы
    • ∙ Сценарий шеберлігі

    ЗЕРТТЕУ ЖОБАСЫ (ЛАРЫ):

    • ∙ Қазақстандағы дәстүрлі ән өнерінің өзекті мәселелері: 2014-2016
    • ∙ Қазіргі қазақ лирикасындағы ментальділік концепсиясы: 2020-2021
    • ∙ Сценарий шеберлігі негіздері: 2016

    БАСЫЛЫМҒА ШЫҚҚАН МАҚАЛАЛАРЫ:

    • «Көркемөнер саласының ұлт мәдениетінде алатын орны» Хабаршы ҚазМемҚызПу №6 (60)2015 жыл
    • «Жастардың мәдени демалыс қызметін қалыптастырудың ерекшеліктерімен жолдары» Ұлттық кітапхана 2015 жыл 42-46 бет
    • Сценарий шеберлігі негіздері Л.Ә.Аманқұлова/ Эпиграф баспасы 2016ж оқу құралы 8 б.т. ISSN 978-601-240-735-8
    • «Театр сахнасындағы актер шеберлігінің ерекшелігі мен қалыптасу жолы» Абай ат.ҚазҰПУ Хабаршы журналы №3 2016 70-72 бет
    • «Курсанттардың танымдық тарихи ойлау қабілетін қалыптастырудағы мәдени мұралардың рөлі» (3) 2017 жылы 188-190бет
    • «Д.Досжановнаның «Ақ Орда» романындағы тарихи шындық және көркемдік шешім»  «Зерде мен Зейін» №1(4), 2017ж 10-13 бет
    • «Дәстүрлі өнердегі халық әнінің алатын орны» Абай ат.ҚазҰПУ Хабаршы журналы 30 қараша 2017ж175-177 бет
    • «Туған жердің дамуы – басты бағдар». QYZDAR YNIVERSITI №4(170)  2018 жыл
    • «Бұқаралық мерекелердің тойлануы мен сахналануы»  Әл-Фараби атындағы қазақ ұлттық университеті «Қазақстанның ғылымы мен өмірі»  №2 (57) 2018 65-69бет
    •  «Дәстүрлі ән  мәдениеті негізінде жастар  тұлғасын рухани қалыптастыру».
    •  Қазақстанның ғылымы мен өмірі №3 (58) 2018
    • «Жастар және ғылым»: бүгіні мен болашағы 70-ші конференция.(12) 2017 жыл 326-328 бет
    • «Дәстүрлі өнердегі халық әнінің алатын орны». Абай ат.ҚазҰПУ Хабаршы журналы (3) 2017 жыл 173-175 бет
    • «Энциклопедические труды как источник универсальных, всесторонных знаний»  Научные труды ВИИРЭиС №4 (38), (декабрь) 2019 г. Б.123-131
    • «Дене шынықтыру және спорт саласында жаңа инновациялық технологияларды қалыптастырудың психологиялық ерекшеліктері»
    •  Ұлы Отан соғысының 75 жылдық Жеңісіне арналған  «Білім беру дене мәдениеті,Туризм және спорт инновация» атты халықаралық ғ.т конференция материалдары 24 сәуір 2020 жыл, Алматы, Қазақстан Б.233-236
    • «Қазақстандағы дәстүрлі ән өнерінің көркемдік ерешеліктері»
    • Қазақстан Республикасы Түрік этномәдени орталығының халықаралық басылымы «Ahiska» 11 желтоқсан 2020жыл Б.11-12
    • Metaphoric conception of national character in Abay Kunanbayev’s works
    • Site of Biblioteca Digital Revistas Clentificas y Humanisticas Vol.36
    • Nom,91 (2020) ISSN:1012-1587/e- ISSN:2477-9285
    • «Certificate of achievement»  Total core 507 24.06.2020
    • «Жастардың қарым-қатынас мәдениетін дамытудың дәстүрлі жолдары» Научные труды ВИИРЭиС №3 (41), (сентябрь) б.198-205, 2020.
    • «Ұлттық тарихи құндылықтардың жастар тәрбиесінде алатын орыны» Научные труды ВИИРЭиС №4 (42), (декабрь) Б.84-89,2020 г
    • Болашақ офицерлердің қалыптасуындағы тарихи әскери тұлғалардың рөлі   РЖБӘИИ «Қазақстанның жаһандық бастамалары және халықаралық қауіпсіздікке қосқан үлесі» атты халықаралық ғ.т конф. Матеиалдар жинағы  21.04.2021ж Алматы Б.303-307
    • «Ұлы есім иелері-шексіз білім иегері» Энциклопедиялық жинақ  Алматы 2019 Б.16
    • «Жастардың қарым-қатынас мәдениетін дамытудың дәстүрлі жолдары» Халықаралық ғылыми-практикалық конференци «Көпмәдениетті қоғамдағы өнертану: дәстүр мен жаңашылдық» 10-11 желтоқсан 2020жыл Б.125-131

    КОНФЕРЕНЦИЯЛАРҒА ҚАТЫСУЫ МЕН ҚОНАҚ РЕТІНДЕ БЕРГЕН ДӘРІСТЕРІ:

    • Мерекелерді өткізудегі театрландырылған қойылымдардың маңыздылығы  «Көпмәдениетті қоғамдағы өнертану: дәстүр мен жаңашылдық» 10-11 жел. 2020жылыХалықаралық ғылыми-практикалық конференция Б.134-139
    • Сценографиядағы мерекелік іс-шаралардың заманауи үрдістері «Көпмәдениетті қоғамдағы өнертану: дәстүр мен жаңашылдық»
    • 10-11 желтоқсан 2020жыл Халықаралық ғылыми-практикалық конференция Б.139-144
    • Тақырыптағы кеш ұйымдастырудағы сөйлеу шеберлігінің мәні
    • «Көпмәдениетті қоғамдағы өнертану: дәстүр мен жаңашылдық» 10-11 желтоқсан 2020 Халықаралық ғылыми-практикалық конференция  Б.163-167
    • Тақырыптық кешті өткізудің әдіснамасы «Көпмәдениетті қоғамдағы өнертану: дәстүр мен жаңашылдық»  10-11 желтоқсан 2020 Халықаралық ғылыми-практикалық конференция Б.31-34

    • Смағұлов Мирас Әлібекұлы

      Лауазымы: Оқытушы

    • Ақпарат

    Смағұлов Мирас Әлібекұлы 2012 жылы Жүсіпбек Елебеков атындағы эстрада-цирк колледжін тәмамдаған. Cол жылы Құрманғазы атындағы қазақ ұлттық консерватриясына оқуға түсіп, 2016 жылы Арт-менеджмент мамандығына бойынша оқуын тәмамдаған. 2020 жылы Ілияс Жансүгіров атындағы мемлекеттік университетін магистр ретінде тәмамдады.

    БІЛІМІ:

    • Жүсіпбек Елебеков атындағы эстрада-цирк колледжі (Қазақстан)
    • Құрманғазы атындағы қазақ ұлттық консерватриясы (Қазақстан)
    • Ілияс Жансүгіров атындағы мемлекеттік университеті (Қазақстан)

    ЗЕРТТЕУ АЯСЫ:

    • Эстрадалық ән салу
    • Арт-менеджмент

    БАСЫЛЫМҒА ШЫҚҚАН МАҚАЛАЛАРЫ:

    • 1.Болашақ музыка мұғалімінің эстрадалық ән айту дағдыларын қалыптастыру жолдары. Халықаралық мультидисциплинарлық конгресстің ғылыми-әдістемелік жинағы, 01-03 наурыз 2019. – Ақдениз университеті (Түркия), 2019. — 106-108 б.
    • 2.Болашақ музыка мұғалімін кәсіби даярлау үрдісіндегі эстрадалық вокалды оқыту. С.Демирел атындағы университетінің хабаршысы ғылыми журналы, 4(51) SDU Bulletin, 2019. — 142-147 б.

    • Коспагарова Асем Кабидолдаева

      Лауазымы: Аға оқытушы, ғылым магистрі

    • Ақпарат

    Асем Коспагарова — Еңбек жолын «Жас қазақ үні» газетінде өнер бөлімінің редакторы қызметкерлігінен бастаған.

    2005-2008 жылдары М.О.Әуезов атындағы әдебиет және өнер институтының «Керуен» журналының редакторы, 2008 жылдан бастап Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық университетіне оқытушы қызметке қабылданды. Университет қабырғасында жұмыс жасаған жылдары бірнеше марапаттар мен республикалық және халықаралық конференцияларда мақалалар жариялап, оқу құралдары мен монографиялары жарық көрді.

    БІЛІМІ:

    • Гуманитарлық ғылымдар магистрі, әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, (Қазақстан);
    • Өнертану, бакалавр дәрежесі, Т.Жүргенова атындағы Қазақ ұлттық өнер академиясы, (Қазақстан).

    ҰЙЫМДАРҒА МҮШЕЛІГІ ЖӘНЕ ҚОҒАМДЫҚ ҚЫЗМЕТІ:

    • Кафедра мәжілісінің хатшысы
    • 1-2 күндізгі бөлім студенттерінің және 2 курс 2 жылдық студенттерінің эдвайзері  
    • БББ құрастырушысы

    ЗЕРТТЕУ АЯСЫ:

    • Бос уақыт ұйымдастыру және жүргізу
    • Д.Досжан прозасы
    • Б.Жолбарысұлының шығармашылығы
    • Сценарий шеберлігі мен режиссурасы

    ЗЕРТТЕУ ЖОБАСЫ (ЛАРЫ):

    • Б.Жолбарысұлының әдеби шығармашылығы: 2008-2012 жж.
    • Дүкенбай Досжан прозасының көркемдігі (1991-2013 жж): 2014-2016 жж
    • Сценарий шеберлігі негіздері: 2016

    БАСЫЛЫМҒА ШЫҚҚАН МАҚАЛАЛАРЫ:

    • 1.Дүкенбай Досжан прозасының көркемдігі (1991-2013 жж) Алматы, ССК баспасы (монография) 2021 жыл
    • 2.Жазушы Д.Досжанның «Ақ орда» шығармасы Қазақстан тарихы №8 (185) тамыз. 2020 ж
    • 3.Халықтық мереке сценарийі оны сахналау сипаты. Педагогика және өнер №3 (77) 2019
    • 4.А.К.Коспағарова, Л.Ә.Аманқұлова Ш.Таджмағамбетова Бұқаралық мерекелердің тойлануы мен сахналануы. Қазақстанның ғылымы мен өмірі №2 (57) 2018. ISSN 2073-333Х
    • 5. А.К.Коспағарова, Л.Ә.Аманқұлова Ш.Таджмағамбетова Дәстүрлі ән мәдениеті негізінде жастар тұлғасын рухани қалыптастыр: Қазақстанның ғылымы мен өмірі №3 (58) 2018 104-108бет. ISSN 2073-333Х
    • 6.Коспагарова А.К., А.М. Копбаев Ұйымдастырушы маманның менеджерлік білігі мен қабілеті РЖБӘИИ (Научные труды ВИИРЭиС) 2021 №2(44)
    • 7.А.К.Коспағарова, Л.Ә.Аманқұлова Д.Досжанның «Ақ Орда» романындағы тарихи шындық және көркемдік шешім Зерде мен Зейін» Республикалық ғылыми-әдістемелік педагогикалық журнал №1(4) 2017 ж Б.10-13
    • 8.«Топтық қойылым мен бұқаралық мереке // Хабаршы№6 (60). Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық университеті 2015 ж. 51-55бб.
    • 9.Бұқаралық мерекелерді сахнаға бейімдеу туралы//Хабаршы Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық университеті №5 (65). 2016 ж. 146-148.
    • 10.«Ұлт жоспары – ұлы құжан!» // «Алматы ақшамы» газеті  20 ақпан 2016ж. 6 б.
    • 11.Дүкенбай Досжан әңгімелерінің көркемдік шешімі // Журнал «Молодой ученый» (№3 (103), ақпан – 1. 2016 ж.) қосымша «Қазақстан» Айдар «Филология».
    • 12.Д.Досжанның хикаяттарындағы замана шындығы мен көркемдік ерекшелігі. // Абай атындағы қазақ ұлттық педагогикалық университеті. Хабаршы №2, 2016ж.
    • 13.«Сценарий шеберлігі негіздері» оқу құралы, «Эверо»  баспа 2016 ж. Д.Досжанның «Ақ орда» романындағы тарихи шындық және көркемдік шешім // Ғылыми-Республикалық әдістемелік журнал «Зерде».  №1 2017ж. 10-13бб

    КОНФЕРЕНЦИЯЛАРҒА ҚАТЫСУЫ МЕН ҚОНАҚ РЕТІНДЕ БЕРГЕН ДӘРІСТЕРІ:

    • 1.Д.Досжан көркемдік ойлау. Конференция жинағы, Переяслав қ, Украина, Қаңтар,2020
    • 2.М.М.Жолдасбаева «Концерттік бағдарлама ұйымдастырудағы заманауи трендтер» «Көпмәдениетті қоғамдағы өнертану: дәстүр мен жаңашылдық» 10-11 желтоқсан 2020жыл Халықаралық ғылыми-практикалық конференция Б.139-144
    • 3.Н.М.Күмісбаева «Іс-шараны ұйымдастырудағы сахналық костюмнің орны» «Көпмәдениетті қоғамдағы өнертану: дәстүр мен жаңашылдық» 10-11 желтоқсан 2020жыл Халықаралық ғылыми-практикалық конференция Б.139-144
    • 4.Д,Досжанның «Ақ орда» романындағы бүгінгі қоғам  және замандас бейнесі // қоғамдық қор ұйымдастырған ғылыми конференция «Жанашыр». 2017г.
    • 5.Оқушының бос уақытын ұйымдастырудағы жаңа бағыттар мен мерекелік қойылымдар // студенттердің, магистранттардың, PhD торанттар мен жас ғалымдардың 70-ші республикалық ғылыми-практикалық конференциясының материалдары «Молодежь и наука – настоящее и будущее» 12 сәуір, 2017 ж. 368-370бб.
    • 6.Д.Досжан шығармаларындағы дін тақырыбы. // Халықаралық ғылыми-практикалық конференция материалдары «Кітапханатану библиография кітаптану» Ұлттық орталық кітапхана Алматы, 2016 ж.113-118бб.
    • 7.Ұлт жоспары- Ұлт болашағы // студенттер, магистранттар, PhD торанттар мен жас ғалымдардың «Жастар және ғылым – бүгіні мен болашағы»атты 70-ші республикалық ғылыми-практикалық конференциясының материалдары 12 сәуір, 2016 ж. 340-341бб.
    • 8.От ауызды Бақтыбай ақын!» // ІІ республикалық ғылыми-практикалық конференция материалдары. Материалдар ғылыми-әдістемелік құрал. Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университеті «Қазақ Университеті» Алматы, 2015г. с169-173.
    • 9.Д.Досжан әңгімелерінің көркемдік ерекшелігі // ІІ республикалық ғылыми-практикалық конференция материалдары. Материалдар ғылыми-әдістемелік құрал. Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университеті «Қазақ Университеті» Алматы, 2015ж. 173-177бб
    • 10.Б.Жолбарысұлының ақындық өнері // Материалдар ғылыми-әдістемелік құрал. Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университеті, «Қазақ Университеті» 2015 г. с.119-124.
    • 11.Д.Досжанның балалар тақырыбындағы әңгімелері// Халықаралық ғылыми-практикалық конференция материалдары. Абай атындағы қазақ ұлттық педагогикалық университеті 2015 ж.

    • Доскараева Анар Алихановна

      Лауазымы: Аға оқытушы

    • Ақпарат

    1995 жылы А.В.Селезнев атындағы Алматы хореографиялық училищесін бітірген. 1995 және 2020 жылдар аралығында Абай атындағы мемлекеттік опера және балет театрының артисті болған. Қазіргі таңда Қазақ ұлттық қыздар педагогикалық университетінің Хореография және Арт-менеджмент кафедрасының аға оқытушысы.

    БІЛІМІ:

    • 1995 жылы А.В.Селезнев атындағы Алматы хореографиялық училищесін бітірген

    ҰЙЫМДАРҒА МҮШЕЛІГІ ЖӘНЕ ҚОҒАМДЫҚ ҚЫЗМЕТІ:

    • Хореография мамандығы бойынша МЕК хатшы
    • 1-2 курс қашықтық  бөлім студенттерінің эдвайзері      

    • Асанова Мадина Рахимжановна

      Лауазымы: Аға оқытушы, ғылым магистрі

    • Ақпарат

    Мадина Асанова — Т.Жүргенова атындағы Қазақ ұлттық өнер академиясының бакалавриатын 2010 жылы тәмамдап, 2014 жылы аталған оқу орнында магистратурасын бітіреді.

    Трудовую деятельность начала педагогом спортивного бального танца в Республиканском эстрадно-цирковом колледже им. Ж.Елебекова. Ж. Елебеков атындағы Республикалық эстрада-цирк колледжінде спорттық бал биінің педагогы ретінде өзінің еңбек жолын бастайды.

    2012-2017 жылдары Т.Жүргенова атындағы Қазақ ұлттық өнер академиясының «Хореография педагогикасы» кафедрасының оқытушысы, 2014 жылдан бастап Қазақ ұлттық қыздар педагогикалық университетінің оқытушысы  қызметін атқарады.

    БІЛІМІ:

    • Өнертану ғылымдарының магистрі, Т.Жүргенова атындағы Қазақ ұлттық өнер академиясы (Қазақстан);
    • Хореография бакалавр дәрежесі, Т.Жүргенова атындағы Қазақ ұлттық өнер академиясы (Қазақстан);

    ҰЙЫМДАРҒА МҮШЕЛІГІ ЖӘНЕ ҚОҒАМДЫҚ ҚЫЗМЕТІ:

    • күндізгі оқу бөлімі бойынша 1-курс студенттерінің эдвайзері;
    • Хореография мамандығы бойынша элективті пәндер каталогының құрастырушысы;

    ЗЕРТТЕУ АЯСЫ:

    • Қазақстандағы хореография өнері
    • Спорттық бал билері
    • Базалық және бейіндеуші пәндердің өзара байланысы
    • Халық-сахналық би

    БАСЫЛЫМҒА ШЫҚҚАН МАҚАЛАЛАРЫ:

    • 1. Алдабергенова М.Р. Классикалық бидің спорттық бал биін орындаушыларды даярлауда кәсіби дағдыларды дамытуға әсері // ҚР Білім және ғылым министрлігінің «Ізденіс» ғылыми журналы, (№ 1(2) / 2013).
    • 2. Алдабергенова М.Р. Бейінді пәндердің спорттық бал биі педагогын қалыптастыруға бағытталуы // Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ «Хабаршысы» филология сериясы № 1(147) 2014.
    • 3. Алдабергенова М.Р. Международная научно-практическая конференция «ХХІ ғасырлық хореография өнері: теория, тәжірибе және даму жолдары» халықаралық ғылыми-практикалық конференция мақала «Спорттық бал биі педагогтерін білім берудің заманауи тұжырымдамасында қалыптастыру» Т. Жүргенов атындағы ҚазҰӨУ  89-95 б.
    • 4. Алдабергенова М.Р. Қазақ ұлттық қыздар педагогикалық университетінің  «Хабаршысы» мақала  «Спорттық бал билері оқытушысының дамуына әсер ететін академиялық мамандықтардағы тенденциялар» 20-25 б.
    • 5. Алдабергенова М.Р. II Халықаралық түркі әлемі зерттеулерінің симпозиумы. Мақала «Қазақстанның шығармашылық жоғары оқу орындарында халықтық-сахналық биді зерделеу кезіндегі Шығыс билерінің  маңызы» 156-158 б.
    • 6. Алдабергенова М.Р. «G-global» коммуникативтік алаңы мақала: «Классикалық би заманауи бал биі бағытында орындаушылық шеберлікті дамытудың негізі ретінде» Категория: Білім және ғылым.  11 қаңтар 2016 ж басылым.
    • 7. Мухамедова К., Алдабергенова М. «Жастар және ғылым: бүгіні мен болашағы» атты 72-Республикалық студенттер мен магистранттар, докторанттар мен жас ғалымдардың ғылыми-тәжірибелік конференциясы. статья: «Заманауи би тұлғаның интеллектуалды даму құралы ретінде» ҚазМемҚызПУ 12.04.2016ж. 335-336 б.
    • 8. Альшимбаева Р., Асанова М.  Қазақ балетіндегі әдебиет пен хореографияның байланыс мәселелері. «Жастар және ғылым: бүгіні мен болашағы» атты 72-Республикалық студенттер мен магистранттар, докторанттар мен жас ғалымдардың ғылыми-тәжірибелік конференциясы. 2019 ж. 9-10 сәуір. – Алматы: баспа: «Қыздар университеті»,– 445б., 391-392 беттер
    • 9. Асанова М.Р. Болашақ педагог-хореографтың құзыреттілігі. Халықаралық ғылыми онлайн-конференция «Жаһандану жағдайында ғылым мен білім беруді дамытудың үрдістері мен перспективалары». Педагогика секциясы . Переяслав-хмельницкий, 31 мамыр 2019 ж. 47 шығарылым.

    • Сихимбаева Гульнар Ермековна

      Лауазымы: Аға оқытушы

    • Ақпарат

    Сихимбаева Гүлнар Ермековна 1981-1983 жж Жүсіпбек Елебеков атындағы  эстрада-цирк колледжін, халық әртісі Кәукен Кенжетаевтің жетекшілігімен эстрада әншісі мамандығын бітірген. 1980-1981 жж Толе би ауданындағы мәдениет үйінде «Армандастар» ансамбілінде әнші

    1983-1985 жж. Шымкент облыстық филармонияда «Алтын дән» ансамбілінде эстр.әншісі

    1986-2004 жж. «Гульдер» мемлекеттік жастар ансамбілінде эстрада әншісі

    1996 жылы Қырғызстан Республикасында еңбек сіңірген әртісі

    1998 жылы Қазақстан Республикасы еңбек сіңірген әртісі

    2014-тен Қыздар Ұлттық мемлекеттік университетінде аға оқытушы

    БІЛІМІ :

    • Жүсіпбек Елебеков атындағы  эстрада-цирк колледжі, эстрада әншісі мамандығы (Қазақстан)
    • Әль-Фараби атындағы өнер институтында «мәдени-тынығу» бөлімі (Қазақстан)

    ЗЕРТТЕУ АЯСЫ:

    • эстрадалық ән

    • Копбаев Алпысбай Мирсыдыкович

      Лауазымы: Профессор

    • Ақпарат

    Копбаев Алпысбай Мырсыдықұлы – Құрманғазы атындағы қазақ ұлттық консерваториясының түлегі.

    БІЛІМІ:

    • Алматы қаласындағы П.И.Чайковский атындағы музыка училищесі (1977-1983 жж);
    • Құрманғазы атындағы мемлекетттк консерваториясының «Вокал және хормен ән айту» факультетінің «Вокал» мамандығы (1983-1988 жж).

    БАСЫЛЫМҒА ШЫҚҚАН МАҚАЛАЛАРЫ:

    • Студенттердің вокалдық қабілеттерін қалыптастыру. — 2017. — №1. —  63-65 бб.
    • Валиуллина Р.Н., Таджмағамбетова Ш.Ж. (2017) Метод проектов как средство развития критического мышление в  дисциплинах   музыкального цыкла / Путь науки, международный журнал Россия. – 2017. — №6 (54), 68-69 бб.
    • Валиуллина Р.Н., Кадирова Р. (2018) Полиязычный аспект в программе музыкальной подготовки студентов педагогической специальности / Путь науки,  международный научный журнал. 2018. — №3 (4). —  стр. 144-145.
    • Валиуллина Р.Н., Таджмағамбетова Ш.Ж. Краеведческий компонент в курсе музыкального образования студентов педагогической специальности / Путь науки,  международный научный журнал Россия.  — 2018. — №8 (4). – С. 62-63.
    • Таджмағамбетова Ш.Ж. Ұлт болашағыцның кілті / Алматы Ақшамы. – 2018. — №3 (47). – 1-2 бб.
    • Белғозиева Ұ. Б. Әндер:  Жүйелендірілген вокалдық – педагогикалық оқу – әдістемелік құрал. Әдістемеліқ құралы.  –  Алматы, 2021.
    • Қоспағарова Ә.Қ. Ұйымдастырушы маманының менеджерлік білігімен қабілеті / Радиоэлектроника және байланыс әскери инженерлік институты Ғылыми енбектері. – 2021. —  №2 (44) – 2 б. 

    • Дүйсенбай Жамиля Ахмет-алиевна

      Лауазымы: оқытушы, ғылым магистрі

    • Ақпарат

    2014-2018 жж Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық университеті «Өнер және мәдениет» факультеті «Мәдени тынығу жұмысы» мамандығы бойынша бакалаврды үздік бітірген.

    2018-2020 ж Т.Қ.Жүргенов атындағы Қазақ ұлттық өнер академиясы, «Режиссура» факультеті, «Бұқаралық қойылымдар мен шоу режиссурасы» мамандығы бойынша өнер магистрі атанды.

    БІЛІМІ:

    • Өнертану ғылымдар магистрі, Т.Қ.Жүргенов атындағы Қазақ ұлттық өнер академиясы, (Қазақстан);
    • Өнер және мәдениет, бакалавр дәрежесі, Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық университеті (Қазақстан).

    ҰЙЫМДАРҒА МҮШЕЛІГІ ЖӘНЕ ҚОҒАМДЫҚ ҚЫЗМЕТІ:

    • Практика жетекшісі (оқу өндірістік);
    • 4 курс күндізгі бөлім студенттерінің  топ эдвайзері;
    • Мәдени тынығу жұмысы мамандығы бойынша МЕК хатшысы.

    ЗЕРТТЕУ АЯСЫ:

    • Актер шеберлігі
    • Сахна тілі
    • Шоу бағдарламалар технологиясы

    ЗЕРТТЕУ ЖОБАСЫ (ЛАРЫ):

    • «Елім жүріп өткен жол» (тарихи театрландырылған қойылым) 2014-2018 жж.
    • «Театрландырылған қойылымдардағы ұлттық салт-дәстүрдің заманауи режиссерлік интерпретациясы» 2018-2020 жж.

    БАСЫЛЫМҒА ШЫҚҚАН МАҚАЛАЛАРЫ:

    • «Ұлтттық салт-дәстүр бүгінгі режиссер шығармашылығының негізі ретінде», «Рухани жаңғыру» бағдарламасын жүзеге асыру аясында замануи театр өнерінің даму тенденциялары. Халықаралық ғылыми практикалық конференция материалдарына шықты. «Алматы» 19-21 қараша, 2018 жыл
    • «Классикалық қойылымдардағы  жаңаша  режиссерлік интерпретациялар»  Қазақ ҰҚПУ (ВАК негізінде) «Алматы», 2020 жыл
    • «Салт-дәстүрді қолданудағы режиссерлік ізденістер» «Дала мен қала» газеті, Мамыр, 2021 жыл

    • Белгозиева Улбосын Беккуловна

      Лауазымы: Аға оқытушы, ғылым магистрі

    • Ақпарат

    Ұлбосын Белғозиева — Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық институтының бакалавриатын 2004 жылы тәмамдап, 2013 жылы Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық университетінде «Музыкалық білім» мамандығы бойынша «білім магистрі» академиялық магистр дәрежесін алды.

    Еңбек жолын 2004 жылдан Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық институтында «Эстрадалық ән салу» пән оқытушысы қызметкерлігінен бастаған.

    2004-2021 жылдан бастап қазіргі уақытқа дейін Әлеуметтік-гуманитарлық ғылымдар және өнер институты, «Хореография және Арт-менеджмент» кафедрасының аға оқытушысы болып қызмет атқаруда.

    Университет қабырғасында жұмыс жасаған жылдары бірнеше марапаттар мен республикалық және халықаралық байқауларда жеңімпаз атанып, республикалық және халықаралық конференцияларда мақалалар жариялап, оқу құралдары жарық көрді.

    БІЛІМІ:

    • Музыка мұғалімі, бакалавр дәрежесі, Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық институты, (Қазақстан);
    • Білім магистрі, Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық университеті, (Қазақстан).

    ҰЙЫМДАРҒА МҮШЕЛІГІ ЖӘНЕ ҚОҒАМДЫҚ ҚЫЗМЕТІ:

    • Кафедрада Академиялық кеңестің төрайымы
    • 1 курс күндізгі бөлім студенттерінің эдвайзері     

    ЗЕРТТЕУ АЯСЫ:

    • «Мектептегі жоғары сынып оқушыларына халық композиторларының мұралары арқылы эстетикалық тәрбие беру»
    • Халық композиторлары «Ақан сері, Жаяу Мұса, Мәди Бапиұлы, Үкілі Ыбырай» шығармашылығы

    ЗЕРТТЕУ ЖОБАСЫ (ЛАРЫ):

    • Күн шыққанда күліп оян: Ұ.Б.Белғозиева /Электронды әндер жинақ, «Alem muzic» 700 МВ Алматы, 2006.
    • Жүрек сыры: Ұ.Б.Белғозиева /Электронды әндер жинақ «Sound Breeze music production studio» 700 МВ Алматы, 2008
    • Халқымның әндері – бойтұмарым: Ұ.Б.Белғозиева /Электронды әндер жинағы, «Дастан студиясы» 700 МВ Алматы, 2010
    • Халық композиторлары мұралары арқылы тұлғаның эстетикалық мәдениетін қалыптастыру. Оқу құралы. //Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық университетінің баспа орталығы. 2010.

    БАСЫЛЫМҒА ШЫҚҚАН МАҚАЛАЛАРЫ:

    1. Ұлттық құндылықтарымыз арқылы жастар мен жасөспірімдерді рухани дамыту жолдары. Ұ.Б.Белғозиева, А.Тлеуберді. /ХХХІ халықаралық ғылыми-практикалық интернет конференциясының материалдары «Гуманитарлық ғылым кеңістігі: тәжірибе және перспективалар» 15 сәуір 2021 жыл. Ғылыми еңбектер жинағы. Украина ISSN 2523-4900 бет 91-95.
    2. Халық композиторларының мұралары арқылы жастарға тәрбие беру негіздері. Ұ.Б.Белғозиева. /«Әбіров әлемі» жобасы аясында ұйымдастырылған «Көпмәдениетті қоғамдағы өнертану: дәстүр мен жаңашылдық» І Халықаралық ғылыми-практикалық online-конференция материалдары. 10-11 желтоқсан, Алматы: Қазақ ұлттық қыздар педагогикалық университеті, 2020 – 180 бет.
    3. Мектептегі жоғары сынып оқушыларына халық композиторларының мұралары арқылы патриоттық тәрбие беру. Ұ.Б.Белғозиева /«Рухани жаңғыру: Патриоттық тәрбие берудің теориясы мен практикасы» тақырыбындағы халықаралық ғылыми практикалық семинар материалдары, Алматы: «ОНОН» баспасы, 2018. – 200 бет.
    4. Жоғары сынып оқушыларына халық композиторларының мұралары арқылы эстетикалық тәрбие берудің әдістемесі: Ұ.Б.Белғозиева /Республикалық ғылыми – әдістемелік, педагогикалық журнал «Зерде мен Зейін», №1 (4), Қызылорда қаласы, Қазан 2017.
    5. Сыныптан тыс жұмыс барысында жоғары сынып оқушыларына халық композиторларының мұралары арқылы эстетикалық тәрбие беру: Ұ.Б.Белғозиева /ARTS ACADEMY Ғылыми журнал Қазақ ұлттық хореография академиясы №3 (1) қыркүйек, Астана, 2017.
    6. Мектептегі жоғары сынып оқушыларына эстетикалық тәрбие берудің зерттелу жәйі: Ұ.Б.Белғозиева /Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті «Жаһандану үдерісі контексінде педагогикалық білім беру жүйесінің дамуы», педагогика кафедрасының 50 жылдық мерейтойына арналған Халықаралық ғылыми-практикалық конференцияның материалдары ІІ – бөлім, Астана, 2012. 141-145 бб.
    7. Қазақтың халық әндерінің тарихи және тәлімдік мәні: Ұ.Б.Белғозиева /Абай атындағы қазақ ұлттық педагогикалық университеті Хабаршы, №3 (35) А, 2012 г. ISSN 1728-5496
    8. Қазақтың ән өнері арқылы тұлғаның эстетикалық мәдениетін қалыптастыру: Ұ.Б.Белғозиева /Абай атындағы қазақ ұлттық педагогикалық университеті «Ұлттық тәрбие» №5 (15) А, 2012 ж.
    9. Халық композиторлары мұралары және ұлттық тәрбие мәселелері: Ұ.Б.Белғозиева /Абай атындағы қазақ ұлттық педагогикалық университеті «Білім беру жүйесіндегі педагогика және психология» А, 2011 ж.
    10. Мектеп оқушыларына ұлттық музыканы тыңдатудың дидактикалық үлгілері: Ұ.Б.Белғозиева /Республикалық ғылыми-әдістемелік журнал «Білім беру жүйесіндегі этнопедагогика» №3 (33) А, 2010, 55-59 б. ISSN 1814 – 7100
    11. Халқымның әндері – бойтұмарым: Ұ.Б.Белғозиева /Электронды әндер жинағы, «Дастан студиясы» 700 МВ Алматы, 2010
    12. Халық композиторлары мұралары арқылы тұлғаның эстетикалық мәдениетін қалыптастыру: Ұ.Б.Белғозиева, Г.Ж.Қарамолдаева /Оқу құралы Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық университеті баспа орталығы, Алматы, 2010ж. 76 б. ISBN 9965-455-6
    13. Қазақ поэзиясындағы сұлулық пен пәктік образы және оның тәрбиелік мәні: Ұ.Б.Белгозиева /Шет тілдер және іскерлік карьера университеті «Мектептегі тәлім-тәрбиені дамыту жолдары» атты халықаралық ғылыми-практикалық конференция №8, 2010 ж. 104-106 б
    14. Жалпы орта білім беретін мектеп оқушыларына эстетикалық тәрбие берудің теориялық негіздері: Ұ.Б.Белғозиева /Қазақстан педагогикалық ғылымдар академиясының «Хабаршысы» №4 (37) А, 2010 ж. 76-81 б. ISSN 2070-4046
    15. Жалпыадамзаттық құндылықтар мен ұлттық мәдени құндылықтардың жеке тұлғаны дамытудағы маңызы: Ұ.Б.Белғозиева, Ш.М.Майғаранова, С.Т.Иманбаева /Қазақстандық «Еуропаға жол»: экономика, білім және ғылым» атты халықаралық ғылыми-практикалық конференция материалдары Талдықорған, 2010 ж.
    16. Құндылық бағдарлы тәрбие тұлғаны қалыптастырудың негізі: Ұ.Б.Белғозиева, С.Т.Иманбаева /Әл-Фараби атындағы қазақ ұлттық университеті «Хабаршы» №1 (29) Алматы, 2010. ISNN 1563-0293
    17. Эстетикалық мәдениетті қалыптастыруда сал-серілер шығармаларының тәрбиелік мәні: Ұ.Б.Белғозиева /Республикалық ғылыми-психологиялық және педагогикалық журнал «Қазақ тілі мен әдебиеті» және «Ұлағат» №4 Алматы, 2010. 117-122 бб
    18. Халық композиторларының мұралары арқылы оқушыларға эстетикалық тәрбие берудің теориялық негіздері: Ұ.Б.Белғозиева /«Ұлағат» №4, 2010
    19. Тұлғаның құндылық бағдарын қалыптастыруда патриоттық тәрбие берудің маңызы: Ұ.Б.Белғозиева, С.Т.Иманбаева, Г.Ш.Өмірбаева /Ұлы Отан соғысы жылдарында Қазақстан «Ұлы Жеңістің 65 жылдығына арналған республикалық ғылыми-практикалық конференция материалдарының жинағы» Астана, 2010 139-145 б
    20. Қазақ әндерін үйретудің этнопедагогикалық мүмкіндіктері: Ұ.Б.Белгозиева, Г.Ж.Қарамолдаева /Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық университеті «Білім беру жүйесіндегі этнопедагогика» №3, Алматы, 2010. 17-20 б
    21. Мектеп оқушыларын халық композиторларының әндері арқылы эстетикалық мәдениетін қалыптастырудың мүмкіндіктері: Ұ.Б.Белгозиева /Ізденіс №3 А, 2010, 252-256 б
    22. Музыканың қайнар көзі – өмірдің өзі: Ұ.Б.Белғозиева /Қазақстан мектебі №8 А, 2010. 19-22 б. ISSN 0206 3409 Қазақстанда эстетикалық тәрбие берудің қалыптасуы мен даму тарихы: Ұ.Б.Белғозиева /Қазақстан жоғары мектебі «Ұлт тағылымы» №2 (1) 2010. 106-109 б.
    23. Роль музыки в воспитании детей: У.Б.Белгозиева /Шет тілдер және іскерлік карьера университеті «Мектептегі тәлім-тәрбиені дамыту жолдары» атты халықаралық ғылыми-практикалық конференция №8, 2010 ж. 104-106 б
    24. Оқушылардың эстетикалық мәдениетiн қалыптастыру: Ұ.Б.Белғозиева, С.Т.Иманбаева /Ы.Алтынсарин атындағы ұлттық білім беру академиясы «Қазақстан кәсіпкері» №7 (86) А, 2010. 55-57 б. ISSN 1683-1640
    25. Специфика освоения эстрадной музыки с учащимися средних классов во внеурочное время: У.Б.Белгозиева, Б.М.Бекмухамедов /Музыкалық білім беру педагогикасы: ізденістер және дамыту бағыттары Алматы, 2007. стр. 197-203 УДК 78.071.5.41

Байланыстар

Источник

ә л — фа ра б и ат ы н д а ғ ы қ а з а қ ұл т т ы қ у н и в е р с и т е т і — к ата л о г

191

5B042200 Баспа ісі

5B050100 Дизайн

5B050400 Журналистика

5B051400 Қоғаммен байланыс

5В042200 БАСПА ІСІ МАМАНДЫҒЫ

1 курс

I семестр

Негізгі міндетті модульдер

Негізгі міндетті модуль 1. 3 кредит.

ENG 1101, FRE 1101, GER 1101 Шет тілі. 3 кредит.

KAZ1001(RUS 1001), Қазақ (орыс) тілі Негізгі міндетті модуль 5. 3 кредит.

PBLA 1025 Кітаптану және кітап насихаты

Кәсіби элективті модульдер1

Редакциялау және мәтінтану негіздері. 6 кре­ дит.

EDTA1003 Мәтінді редакциялаудың логикалық негіздері.

3 кредит. Пререквизиттер: EDLA1002.

EDTA1005 Жазу машығы.

3 кредит. Пререквизиттер: EDLA1002.

Модульдің мақсаты басылымның коммуникативті тиімділігі және мәтінді логикалық нормалау. Кітап және логика мәдениетінің қалыптасуы. Мәтінді логикалық талдау және оның деңгейі. Редакциялау процессіндегі тәжірибелік талдау ерекшелігі. Мәтіннің логикалық сапасын редакторлық бағалау. Логикалық қателер және редакторлық түзету. Мәтінмен жұмыс негізін меңгерту. Әр түрлі жанрдағы БАҚ материалдарын дайындауға бейімдеу. Әдеби көркем жазуға машықтандыру. Образдау, көркемдеу сынды тілдік құралдарға ерекше назар аудару.

Кітап басу ісінің тарихы. 6 кредит.

EDTA 1016 Қазақ кітап басу ісінің қалыптасу, даму кезеңдері

3 кредит. Пререквизиттер: PBLA 1025.

EDTA1005 Қазақстан баспаларының жүйеленуі

3 кредит. Пререквизиттер: PBLA 1025.

Модульдің мақсаты Қазақ кітап басу ісінің тарихы мен қалыптасу мен даму кезеңдерін болашақ баспагерлер мен редакторларға мейлінше терең меңгерту. Бүгінгі Қазақстан баспаларының жүйеленуі мен даму бағыттарынан мағлумат беру.

Негізгі элективті модульдер

Негізгі элективті модуль 1. 3 кредит.

KAZ 1003 (RUS 1003) Кәсіби мақсаттарға арналған қазақ (орыс) тілі.

3 кредит. Пререквизиттер: Жоқ.

Модуль тәжірибиелік және тәжірибибағытталған және білім алушыларға зерттеудің бағдарламасын құрастыру қабілеттерін дамытуға көмектеседі. Құжаттарды талдау тәжірибиесі. Сұраудың құрал жабдықтарын дайындау тәжірибиесі. Мәліметтерді енгізу және алғашқы өңдеуге дайындық, эмпирикалық ақпараттарды өңдеу мен талдау тәжірибиесі.

Негізгі элективті модуль 2. 3 кредит. KAZ 1002 Қазақ тілі мен әдебиеті.

3 кредит. Пререквизиттер: Жоқ.

Модуль тәжірибиелік және тәжірибибағытталған және білім алушыларға зерттеудің бағдарламасын құрастыру қабілеттерін дамытуға көмектеседі. Құжаттарды талдау тәжірибиесі. Сұраудың құрал жабдықтарын дайындау тәжірибиесі. Мәліметтерді енгізу және алғашқы өңдеуге дайындық, эмпирикалық ақпараттарды өңдеу мен талдау тәжірибиесі.

Негізгі элективті модуль 3. 3 кредит.

SLV 1001 Тіршілік әрекетінің қауіпсіздік негіздері.

1 кредит. Пререквизиттер: Жоқ.

ECO 1001 Экология және тұрақты даму.

2 кредит. Пререквизиттер: Жоқ.

Модуль тәжірибиелік және тәжіриби-бағытталған және білім алушыларға зерттеудің бағдарламасын құрастыру қабілеттерін дамытуға көмектеседі. Құжаттарды талдау тәжірибиесі. Сұраудың құрал жабдықтарын дайындау тәжірибиесі. Мәліметтерді енгізу және алғашқы өңдеуге дайындық, эмпирикалық ақпараттарды өңдеу мен талдау тәжірибиесі.

Негізгі элективті модуль 4. 3 кредит. POL 1001 Саясаттану.

3 кредит. Пререквизиттер: HST 1001.

Модуль тәжірибиелік және тәжірибибағытталған және білім алушыларға зерттеудің бағдарламасын құрастыру қабілеттерін дамытуға көмектеседі. Құжаттарды талдау тәжірибиесі. Сұраудың құрал жабдықтарын дайындау тәжірибиесі. Мәліметтерді енгізу және алғашқы өңдеуге дайындық, эмпирикалық ақпараттарды өңдеу мен талдау тәжірибиесі.

II семестр

Негізгі міндетті модульдер

Негізгі міндетті модуль 2. 6 кредит.

ENG 1101, FRE 1101, GER 1101 Шет тілі. 3 кредит.

INFT 1001 Ақпараттық технологиялар. 3 кре­ дит.

Негізгі міндетті модуль 3. 3 кредит. HST 1001 Қазақстан тарихы. 3 кредит Негізгі міндетті модуль 6. 3 кредит.

PLBA 1001 Баспа ісінің негіздері. 3 кредит. Негізгі міндетті модуль 7. 3 кредит.

EDLA1002 Редакторлық шығармашылық негіздері. 3 кредит.

Журналистика факультеті

192

ә л — фа ра б и ат ы н д а ғ ы қ а з а қ ұл т т ы қ у н и в е р с и т е т і — к ата л о г

Журналистика факультеті

Кәсіби элективті модульдер

Қазақ журналистикасының тарихы 2. 3 кре­ дит.

JHST 1021 Қазақ журналистикасының тарихы

3 кредит. Пререквизиттер: жоқ

Мәтінтану және редакциялау теориясы 2. 3 кредит.

EDTA 1005 Мәтінтану және корректура

3 кредит. Пререквизиттер: EDLA1002.

Модуль Қазақстандық БАҚ – тың қазіргі қызметі, журналистиканың пайда болуы мен дамуы, ақпаратты жинау, өңдеу, тарату тәсілдері және мәтін теориясы, мәтін типологиясы, стиль және стилистика, мәтінді стилистикалық, лингвостилистикалық өңдеу, корректураны теориялық және тәжірибелік тұрғыдан қамтиды.

Аудиовизуалды журналистика3. 6 кредит. TRJ 2006 Радиожурналистика негіздері.

3 кредит. Пререквизиттер: жоқ.

TRJ2007 Тележурналистика негіздері.

3 кредит. Пререквизиттер: жоқ.

Модулда Радиохабарлардың құрылымы және әдістемесі. Журналистердің радиохабарларды дайындау шеберлігі. Радиохабарларды дайындау технологиясының заманауи әдістері. Телебағдарламалардың құрылымы. Телебағдарламалық беттеу және телемонтаж жасаудың түрлері қарастырылады.

Салалық басылымдар шығарудың ерекшелігі 3. 6 кредит.

PBLA 2020Заң әдебиеттерін шығарудың ерекшелігі.

3 кредит. Пререквизиттер: EDLA1002

EDTA 2015Фантастикалық басылымдар шығарудың ерекшелігі.

3 кредит. Пререквизиттер: EDLA1002.

Модуль Қазақстан баспаларындағы заң әдебиеттерін шығару ерекшелігі, нормативті база, заң әдебиеттерінің мәтінімен жұмыс істеу әдіс-тәсілдері және әлеуметтік, ғылыми фантастика ерекшеліктерін қарастырады. Сондай-ақ, фантастикалық әдебиеттердің даму кезеңдері мен қазіргі фантастикалық басылымдар шығару ерекшеліктерін қамтиды.

IIІсеместр

Негізгі міндетті модульдер

Негізгі міндетті модуль 4. 2 кредит. PHIL 1001 Философия.2 кредит. Негізгі міндетті модуль 8. 3 кредит.

PLBA 2023 Баспа өнімдерінің дизайны. 3 кре­ дит.

Негізгі міндетті модуль 9. 3 кредит.

PBLA 2004 Отандық және шетелдік баспа ісі. 3 кредит.

Негізгі элективті модуль 5. 6 кредит. Экономика және құқық негіздері. LAW1001 Құқық негіздері

3 кредит. Пререквизиттер: жоқ

ECN 1001 Экономикалық теория негіздері

3 кредит. Пререквизиттер: жоқ

Модуль тәжірибиелік және тәжірибибағытталған және білім алушыларға зерттеудің бағдарламасын құрастыру қабілеттерін дамытуға көмектеседі. Құжаттарды талдау тәжірибиесі. Сұраудың құрал жабдықтарын дайындау тәжірибиесі. Мәліметтерді енгізу және алғашқы өңдеуге дайындық, эмпирикалық ақпараттарды өңдеу мен талдау тәжірибиесі.

Негізгі элективті модуль 6. 3 кредит. Әлеуметтану және Психология SOC 1001 Әлеуметтану

3 кредит. Пререквизиттер: жоқ

PSY 1001 Психология

3 кредит. Пререквизиттер: жоқ

Модуль тәжірибиелік және тәжірибибағытталған және білім алушыларға зерттеудің бағдарламасын құрастыру қабілеттерін дамытуға көмектеседі. Құжаттарды талдау тәжірибиесі. Сұраудың құрал жабдықтарын дайындау тәжірибиесі. Мәліметтерді енгізу және алғашқы өңдеуге дайындық, эмпирикалық ақпараттарды өңдеу мен талдау тәжірибиесі.

IV семестр

Негізгі міндетті модульдер

Негізгі міндетті модуль 10. 3 кредит.

PBLA 2012 Баспа ісінің менеджменті мен маркетингі. 3 кредит.

Негізгі міндетті модуль 11. 6 кредит.

PBLA 2013 Баспа ісіндегі стандарттар. 3 кре­ дит.

PBLA 2005 Баспа ісінің құқықтық негіздері. 3 кредит.

Кәсіби элективті модульдер

Жедел полиграфия және баспагер редактор этикасы 4. 6 кредит.

PBLA 2626 Жедел полиграфия.

3 кредит. Пререквизиттер: жоқ

EDTA 2016 Баспагер-редактордың этикасы.

3 кредит. Пререквизиттер: жоқ

Модульда жедел полиграфия технологиясы, жедел полиграфия өнімдері, жедел полиграфия жұмысын ұйымдастыру және қазіргі заман полиграфиясының жетістіктерімен ерекшелігі жайлы терең білім беріледі. Баспагердің авторлармен, баспа қызметкерімен ұжыммен қарымқатынасындағы этикалық мәселелер сондай-ақ, редактордың автормен, редакция ұжымымен қарым-қатынасы этикалық тұрғыдан ғана емес заңнамалық тұрғыдан да қарастырылады.

Заманауи беттеу бағдарламалары 5. 6 кредит. EDTA 2018 Индизайн.

3 кредит. Пререквизиттер: жоқ.

PBLA 2036 Баспа өнімдерін безендірудегі «Корл-дро» бағдарламасы.

ә л — фа ра б и ат ы н д а ғ ы қ а з а қ ұл т т ы қ у н и в е р с и т е т і — к ата л о г

193

3 кредит. Пререквизиттер: жоқ.

Модульдың мақсаты – студенттерді кітап басып шығарудың негізгі компьютерлік технологияларымен таныстырып, кітап шығару ісіне қажетті бағдарламалармен жұмыс істеуді үйрету болып табылады. Сондай-ақ, графикалық дизайнның бүгінгі таңдағы бағыттары, кітаптың ішкі және сыртқы дизайны нарықтағы бәсекелестіктің факторы.

V семестр

Негізгі міндетті модульдер

Негізгі міндетті модуль 12. 6 кредит.

PBLA 3046 Редакциялық-баспалық үдеріс технологиясы. 3 кредит.

EDTA 3062 Басылымды редакторлық даяр­ лау. 3 кредит.

Кәсіби элективті модульдер

Басылым типологиясы және редакторлық да­ ярлау 6. 6 кредит.

PBLA 3045 Оқулықтар мен оқу құралдарын редакторлық даярлау.

3 кредит. Пререквизиттер: EDTA 3062

PBLA 3048 Көркем әдебиеттерді шығару тех­ нологиясы.

3 кредит. Пререквизиттер: EDTA 3062

Модульдың мақсаты баспагер-редакторларды көркем-әдеби шығарма мәтінін редакциялау және талдау тәсілдерін меңгерту. Мақсаттық бағыты мен ақпараттық табиғатына қарай оқулық түрлері. Оқулықтар мәтінімен жұмыс. Оқулықтардың функциялары мен принциптері. Оқулықтар мәтініне қойлатын техникалық талаптар және заңнамалық аспектілер қамтылады.

Арнайы басылымдарды редакторлық даярлау 7. 6 кредит

PBLA 3042 Балалар басылымдарын шығарудың ерекшеліктері

3 кредит. Пререквизиттер: EDTA 3062

PBLA 3051 Анықтамалық-энциклопедиялық басылымдар шығарудың ерекшеліктері

3 кредит. Пререквизиттер: EDTA 3062

Модульда

Балалар

басылымдарының

мақсаттық

бағыты, шығармалардың

жанрлық

ерекшелігі,

балаларға

арналанған

басылым-

дар классификациясы,

Отандық баспагерлердің

балалар

басылымдарын

шығару

ерекшелігі

және редакторлық дайындау шеберлігін және Қазақстан баспаларынан шыққан анықтамалықэнциклопедиялық басылымдармен таныстырады.

Публицистика өнері және қолжазбаны стилистикалық өңдеу 7. 6 кредит.

EDTA 3037 Публицистика өнері.

3 кредит. Пререквизиттер: EDTA 3062

EDTA 3057 Қолжазбаны стилистикалық өңдеу және мәтінді редакторлық дайындау.

3 кредит. Пререквизиттер: EDTA 3062

Модульда публицистика тарихы, қалыптасу,

даму кезеңдері, халық ауыз әдебиетіндегі публицистикалық сарын, Орхон-Енисей жазбаларындағы публицистикалық нышандар деп публицистика тарихын кезеңкезеңімен қарастырамыз. Сондай-ақ, іргелі қазақ публицистерінің шығармашылық лабароториясына талдау жасалады. Мәтінді редакторлық даярлаудың әдіс-тәсілі. Стиль және стилистика. Мәтінді стилистикалық, лингвистикалық өңдеу.

VI семестр

Негізгі міндетті модульдер

Негізгі міндетті модуль 13. 6 кредит.

PBLA 3063 Кітап тарату технологиясы. 3 кре­ дит.

EDTA 3033 Кітап ісіндегі логистика. 3 кредит.

Кәсіби элективті модульдер

Ғылыми-танымдық және фантастикалық бас­ лымдар шығарудың ерекшелігі 8. 6 кредит.

EDTA 3015Фантастикалық басылымдар шығарудың ерекшелігі.

3 кредит. Пререквизиттер: EDTA 3062.

Қоғамдық-саяси басылымдарды редакциялау әдістемесі Ғылымитанымдық журналистика

3 кредит. Пререквизиттер: EDTA 3062.

Модульда ғылыми-танымдық журна-

листика негіздері, оның

баспасөзде жазы-

луы және әлеуметтік,

ғылыми фантастика

ерекшеліктерін қарастырылады. Сондай-ақ, фантастикалық әдебиеттердің даму кезеңдері мен қазіргі фантастикалық басылымдар шығару ерекшеліктері қамтылады.

Редакциялық-баспалық үдерісті ұйымдастыру технологиясы 8. 6кредит

PBLA 3056 Сайлау алды науқандық ша­ раларды ұйымдастырудағы баспалық және журналистік қызмет

3 кредит. Пререквизиттер: PBLA 2012.

PBLA 3019 Баспа ісіндегі коммуникативті са­ ясат және жарнама

3 кредит. Пререквизиттер: PBLA 2012.

Модульда сайлау алды науқанның ерекшелігі, сайлау процессіндегі баспагердің рөлі. «Плакат соғысы». Науқандық басылымдар шығару: брошюралар, парақшалар, буклеттер, плакаттар, күнтізбелер. Саяси тапсырыстар және типографиялар. Сайлау штабтарының жұмысы. Сайлау науқанындағы баспа қызметінің нарығы. Сайлау алдындағы баспагерлердің шығармашылық потенциялы және қазіргі заман талабына сай баспа қызметінің коммуникативті бағыттары мен жарнамалық жұмыстарын жақсарту мәселелері қарастырылады.

Баспа — полиграфиялық кәсіпорындардың құрылымын жобалау 9. 6 кредит.

PBLA 3071 Шет ел кітап тарату инфрақұрылымының ерекшеліктері

3 кредит. Пререквизиттер: PBLA 2012.

Журналистика факультеті

194

ә л — фа ра б и ат ы н д а ғ ы қ а з а қ ұл т т ы қ у н и в е р с и т е т і — к ата л о г

Журналистика факультеті

PBLA 3038 Баспа және полиграфия кәсіпорындарын жобалау

3 кредит. Пререквизиттер: PBLA 2012.

Модульда баспа және типография өнімдерінің түрлерімен жүйеленуі. Баспа және типография кәсіпорындарын жобалау тәсілдері мен жолдары. Өзіндік құнды анықтау. Кәсіпорынның өндірістікшаруашылық шығынын және кірісін есептеу, жобалау қамтылады.

Аударма және қоғамдық саяси басылымдар­ ды редакциялау әдістемесі 9. 6 кредит.

PBLA 3047 Аударма басылымдарды шығарудың ерекшелігі

3 кредит. Пререквизиттер: EDTA 3062

EDTA 3041 Қоғамдық-саяси басылымдарды редакциялау әдістемесі

3 кредит. Пререквизиттер: EDTA 3062

Модульдың мақсаты болашақ баспагерлер мен редакторларды аударма басылымдар мәтінін талдау және редакциялау әдіс-тәсілдерімен таныстыру, аударма мәтінімен жұмыс істеуді меңгерту.

VI семестр

Негізгі міндетті модульдер

Негізгі міндетті модуль 14. 6 кредит. PBLA 4064 Онлайн-кітап. 3 кредит

Кәсіби элективті модульдер

Публицистикалық жанрлар табиғаты 10. 6 кредит.

EDTA 4064 Қазіргі публицистикалық жанр­ лар.

3 кредит. Пререквизиттер: EDTA 3062

EDTA 4069 Ауызша публицистика поэтикасы.

3 кредит. Пререквизиттер: EDTA 3062

Модульды оқу барысында студенттер белгілі публицистердің еңбектеріндегі тіл-стилдік ерекшеліктері және көркемдеу тәсілдерімен танысады. Ауызша публицистика формаларын, бастау көздері мен поэтикасын тереңірек меңгереді.

Баспа-полиграфиялық кәсіпорындардың қаржы-шаруашылық қызметі 10. 6 кредит.

PBLA 4017 Кітап тарату кәсіпорындарының қаржы-шаруашылық қызметі.

3 кредит. Пререквизиттер: PBLA 2012.

PBLA 4049Баспа-полиграфиялық орталықтардың құрылымдық ерекшеліктері

3 кредит. Пререквизиттер: PBLA 2012

Модульдың негізгі тақырыптары: кітаптарату жүйесін ұйымдастыру, кітаптарату кәсіпорындарының функциясы, кітаптаратушы фирмалардың бизнес жоспары, кітап басу ісіндегі кітаптаратудың рөлі.

Қазақстан баспаларының проблемалары мен болашағы 11. 6 кредит.

PBLA 4050 Қазіргі кітап басу ісінің өзекті проблемалары.

3 кредит. Пререквизиттер: PLBA 1001.

PBLA 4040 Баспа өнімдерінің шығарылымдық мәліметтерін рәсімдеу.

3 кредит. Пререквизиттер: PLBA 1001.

Баспадағы маркетинг 11. 6 кредит.

Баспа бизнес жоспарын жасау технологиясы.

3 кредит. Пререквизиттер: PLBA 1001.

Баспа өнімдерінің өзіндік құны.

3 кредит. Пререквизиттер: PLBA 1001.

Модульдың негізгі тақырыптары: баспа саласының экономикалық базаның дамуы. Қазақстан Республикасының қазіргі баспа ісінің саясаты. Баспаның бизнес жоспарының кітап шығарудағы маңызы. Кітаптың өзіндік құны және оны төмендету шаралары. өзіндік құнға әсер ететін факторлар. Әр кітапқа кететін шығынды есептеу. Кітаптің өзіндік құнының калькуляциясын жасау

5В050100 «ДИЗАЙН» МАМАНДЫҒЫ

I семестр

Негізгі міндетті модульдер

Негізгі міндетті модуль 1. 5 кредит.

ENG 1101, FRE 1101, GER 1101 Шетел тілі. 2 кредит.

KYa 1103, KAZ 1001 Қазақ (орыс) тілі. 3 кре­ дит

Негізгі міндетті модуль 2. 7 кредит. Sur 1203, Ris 1203 Сурет. 2 кредит. Kom1212 Композиция. 3 кредит

IG 1209 Инженерлік сызба І. 2 кредит

Негізгі элективті модуль 1. 3 кредит POL 1101Саясаттану. 3 кредит

Пререквизиттер: жоқ.

Мемелекет және қоғаммен, адамдар арасындағы қарым-қатынаспен, қоғамда жұмыс істеуді қамтамасыз ету үшін іс шараларды, қоғамның мемелекеттік-саяси қоғамды ұйымдастыру, үстемдік арақатынастармен, саяси институттармен, нормалармен, принциптермен байланысты адамдардың негізгі өмірбаяндарын зертеу.

KAZ 1101 (RUS1001) Кәсіби мақсаттарға арналған қазақ (орыс)тілі. 3 кредит.

Пререквизиттер: жоқ.

Модульдің мақсаты — болашақ мамандардың қазақ тілін өзара қарым-қатынас пен мәдениетаралық қатысымда қолдануына ықпал ету. Кәсіби деңгейін жетілдіру мақсатында қазақ тілі мен әдебиеті арқылы алынатын дүниетанымдық және мәдени білім құрылымының негізін айқындау, өз мамандығын кәсіби тұрғыдан тереңдетуде ұлттық тіл арқылы берілетін ақпараттарды қолдануы.

Кәсіби элективті модуль 1. 3 кредит

ODS 1204 БАҚ дизайнының негіздері. 3 кре­ дит.

Пререквизиттер: жоқ.

FDS1204 БАҚ дизайнының функциялары. 3 кредит.

ә л — фа ра б и ат ы н д а ғ ы қ а з а қ ұл т т ы қ у н и в е р с и т е т і — к ата л о г

195

Пререквизиттер: жоқ.

Алға қойған міндеттерге сәйкес заманауи баспа технологиясын тәжірибеде қолдана білу және кітап басу саласындағы техникалық құралдарды меңгеру.

II семестр

Негізгі міндетті модульдер

Негізгі міндетті модуль 3. 5 кредит.

IYa 1104,ENG 1001, FRE 1001, GER 1001 Ше­ тел тілі. 2 кредит

KYa 1103, KAZ 1001 Қазақ (орыс) тілі. 3 кре­ дит

Негізгі міндетті модуль 4. 3 кредит. HST 1001 Қазақстан тарихы. 3 кредит Негізгі міндетті модуль 5 . 7 кредит

Inf 1106,|INFT 1001 Информатика. 3 кредит Kes 1204, Zhiv 1204 Кескіндеме. 2 кредит

IS 1210, IG 1210 Инженерлік сызба II. 2 кре­ дит

Кәсіби элективті модуль 2. 3 кредит

PMI 1205 Басылым макетін жобалау. 3 кредит

Пререквизиттер: Kom1212 Композиция

OK 1205 Кітапты безендіру. 3 кредит Модульдің мақсаты -ақпараттық техноло-

гия аймағында жаңа білімге ие болу және Интернет ресурстарымен жеке кәсіби деңгейді көтеру мақсатындағы жұмыстарға дағдылану. Тарихи эволюция заңдарының негізінде тарихи фактілерді зерттеудегі қабілеттілікті арттыру; тарихи үрдістерді, оқиғалар мен тарихи тұлғаларды зерттеуде аналитикалық және аксиологиялық тұрғыдан келе білу.

III семестр

Негізгі міндетті модульдер

Негізгі міндетті модуль 6 . 4 кредит Sur 2205, Ris 2205 Сурет ІІ . 2 кредит.

IS 2211, IG 2211 Инженерлік сызба III. 2 кре­ дит.

Негізгі міндетті модуль 7. 5 кредит

JBG 2220, RPG 2220 Жарнама және баспа графикасы. 3кредит

KKB 2216, PKP 2216 Кәсіби компьютерлік бағдарламалар. 2 кредит

Негізгі міндетті модуль 8. 5 кредит

IYa 1104, ENG 1001, FRE 1001, GER 1001 Шетел тілі. 2 кредит

Fil 1102, LAW 2001 Философия. 3 кредит

Негізгі элективті модуль 2. 3 кредит

OP 2102 Құқық негіздері. 3 кредит. Пререквизиттер:жоқ.

OET 2102 Экономиялық теория негіздері. 3 кредит. Пререквизиттер:жоқ.

Модульде мемлекет пен құқықтың пайда болу заңдылықтары, жұмыс істеуі және дамуы, негізгі заң ұғымдарын анықтау, сонымен қатар өзіндік

үш пәннің: саяси экономия, микроэкономика және макроэкономиканың базалық концепциялары берілген. Студенттерге заманауи қоғамда өмір сүру үшін экономикалық және заң жағынан сауатты болуларына әсерін тигізеді.

IV семестр

Негізгі міндетті модульдер

Негізгі міндетті модуль 9. 2 кредит YaSMK 2301, PRA 2312 Экология. 2кредит

Негізгі міндетті модуль 10. 5 кредит

Kes 2206, Zhiv 2206 Кескіндеме II. 2 кредит DSEU2301,EPPD 2301 Дизайн саласындағы

элементтер мен үрдістер I. 3кредит

Негізгі міндетті модуль 11. 2кредит OT 2202, II 2202 Өнер тарихы. 2кредит

Кәсіби элективті модуль 3. 5 кредит

факультеті

SID 2206 Баспа ісіндегі қаріптер. 2 кредит

KGJ 2207 Газет пен журналды көркем

құрастыру. 3 кредит

OPTD 2206 Дизайн теориясының негізгі

Журналистика

істей білу, яғни кез келген жобаны жүзеге асы-

ұғымдары. 2 кредит

PTRDS207 БАҚ дизайнының даму тенденция­

лары мен проблемалары. 3 кредит

Пререквизиттері: Kom1212 Композиция

Модульдің мақсаты — суреттермен жұмыс

руда тәжірибе жүзінде суреттерді орнымен

қолдану,бүгінгі күнгі немесе дамыған қаріптік

мәдениетті меңгеру. Маркетинг және моделдеу са-

лаларынан хабардар болу. Түстермен және түрлі-

түсті композициямен жұмыс істей білу, теру мен

беттеудің негізгі ережелері мен міндеттерін білу

Негізгі элективті модуль 3. 3кредит

OBZhD 1111, SLV 1001 Тіршілік қауіпсіздік

негіздері. 1кредит

Пререквизиттер: жоқ.

EUR 1110 ECO 1001 Экология және тұрақты

даму. 2 кредит

Пререквизиттер: жоқ.

Оқу курсы адамды қоршаған табиғи ортаның

экологиялық

жағдайын

және табиғи ресурстар-

ды тиімді пайдалануды оқытады. ТЖ аймағындағы

жапа шеккендерді құтқару және оларға алғашқы

дәрігерлік көмек көрсету, материалдық және мәдени

құнды заттарды сақтап қалу, табиғатты қорғау, өшіру

жұмыстарын жүргізу жөнінде дәрістер оқытылады.

V семестр

Негізгі міндетті модульдер

Негізгі міндетті модуль 12. 5 кредит

Sur 3207, Ris 3207 Сурет III. 2 кредит

TTT 3213, Cve 3213 Түр-түс тану. 3 кредит

Негізгі міндетті модуль 13. 9 кредит

DNK3214,

KOD3214

Дизайн нысандарын

құрылымдау. 3 кредит

196

ә л — фа ра б и ат ы н д а ғ ы қ а з а қ ұл т т ы қ у н и в е р с и т е т і — к ата л о г

Журналистика факультеті

DSEU3302, EPPD3302 Дизайн саласындағы элементтер мен үрдістер II.

3 кредит

DSEU3303, EPPD3303 Дизайн саласындағы элементтер мен үрдістер III.

3 кредит

Кәсіби элективті модуль 4. 3 кредит

RGR F 3208 «Фотошоп» растрлік графикалық редакторы. 3 кредит

Пререквизиттер: KKB 2216 Кәсіби компьютерлік бағдарламалар

FD3208 Фотодизайн. 3 кредит

Пререквизиттер: KKB 2216 Кәсіби компьютерлік бағдарламалар

VI семестр

Негізгі міндетті модульдер

Негізгі міндетті модуль 14. 8 кредит

Kes 3208/ Zhiv 3208 Кескіндеме ІІІ. 2 кредит DSEU3304/ EPРD 3304 Дизайн саласындағы

элементтер мен үрдістер IV. 3 кредит

DSNJ3305/ POPD 3305 Дизайн саласындағы нысандарды жобалау I . 3 кредит

Негізгі міндетті модуль 15. 3 кредит

DTT 3201 / ITD 3201 Дизайн тарихы мен тео­ риясы. 3 кредит

Кәсіби элективті модуль 5. 6 кредит

PCDD 3209 Баспа өнімдері дизайнының Ко­ рел Дро бағдарламасы. 3 кредит

Пререквизиттер: KKB 2216 Кәсіби компьютерлік бағдарламалар

PIPM 3210 Баспа өнімдерін безендірудегі Ин­ дизайн, пейдж Мейкер бағдарламалары.

3 кредит.

Пререквизиттер: KKB 2216 Кәсіби компьютерлік бағдарламалар

MI 3209 Мультимедиялық басылымдар. 3 кре­ дит

Пререквизиттер: Kom1212 Композиция

OPDES 3210 Электронды БАҚ дизайнының негізгі ережелері. 3 кредит

Пререквизиттер: Kom1212 Композиция

Бұл модуль бойыншастуденттер баспа өнімдері дизайнының Корел Дро бағдарламасын, Индизайн, пейдж Мейкер бағдарламаларын меңгереді.

VII семестр

Негізгі міндетті модульдер

Негізгі міндетті модуль 16. 6 кредит

DSNJ 33606/ POPD 3306 Дизайн саласындағы нысандарды жобалау 2.

3 кредит

Пререквизиттер: жоқ

DSNJ3307, POPD3307 Дизайн саласындағы нысандарды жобалау 3. 3 кредит

Пререквизиттер: жоқ

Негізгі міндетті модуль 17. 5 кредит

DNO 4215, POD 4215 Дизайн нысандары өндірісі . 2 кредит

JAT 4219, SVR 4219 Жарнаманың арнайы түрлері. 3 кредит

Кәсіби элективті модуль 6. 6 кредит

VGD 4211 Графикалық дизайнға кіріспе. 3кредит

Пререквизиттер: KKB 2216 Кәсіби компьютерлік бағдарламалар

PSGD 4212 Графикалық дизайнның бағдарламалық құралдары. 3кредит

Пререквизиттер: KKB 2216 Кәсіби компьютерлік бағдарламалар

ROV 4211 Веб-сайттарды әзірлеу және безендіру. 3 кредит

Пререквизиттер: Kom1212 Композиция

GFS 4212 Фирмалық стильдің графикасы. 3кредит

Пререквизиттер: Kom1212 Композиция

Аталған модуль бойынша студенттер графикалық дизайнның техникасы және технологиясымен, графиканың түрлерімен танысып, вебсайттарды әзірлеудің әрі оларды безендірудің қыр сырларын үйренеді.

VIII семестр

Негізгі міндетті модульдер

Негізгі міндетті модуль 18. 6 кредит DSNJ3308, POPD3308 Дизайн саласындағы

нысандарды жобалау IV. 3 кредит

Пререквизиттер:жоқ

DSNJ 3309, POPD 3309 Дизайн саласындағы нысандарды жобалау V. 3 кредит

Пререквизиттер:жоқ

Негізгі міндетті модуль 19. 2 кредит

GDT 4218, TGD 4218 Графика дизайны типо­ логиясы. 2 кредит

Кәсіби элективті модуль 7. 8 кредит

RT 4313 Мәтінді редакциялау. 3кредит

Пререквизиттер: RPG 2220 Жарнамалық және баспа графикасы

RPG 2220 Баспа полиграфиялық өнімдердің менеджменті. 3 кредит

Пререквизиттер: RPG 2220 Жарнамалық және баспа графикасы

RIPP4215 Баспа полиграфиялық өнімдердің жарнамасы. 2 кредит

Пререквизиттер: RPG 2220 Жарнамалық және баспа графикасы

OKIO 4313 Кітап мұқабасы және безендіру өнері. 3 кредит

Пререквизиттер: KKB 2216 Кәсіби компьютерлік бағдарламалар

HK 4314 Көркем композициясы. 3 кредит

Пререквизиттер: Kom1212Композиция

ODHL4215 Көркем әдебиеттер безенінің ерекшеліктері .2 кредит

ә л — фа ра б и ат ы н д а ғ ы қ а з а қ ұл т т ы қ у н и в е р с и т е т і — к ата л о г

197

Пререквизиттер: Kom1212Композиция

Модульдің мақсаты — ақпараттық технология аймағында жаңа білімге ие болу және Интернет ресурстарымен жеке кәсіби деңгейді көтеру мақсатындағы жұмыстарға дағдылану.

Алға қойған міндеттерге сәйкес заманауи баспа технологиясын тәжірибеде қолдана білу және кітап басу саласындағы техникалық құралдарды меңгеру.

IХсеместр

Негізгі міндетті модуль 20. 3 кредит

JM 5217, RM 5217 Жарнама және маркетинг. 3 кредит

Кәсіби элективті модуль 8. 10 кредит

DTT 5316 Телевизиядағы дизайнерлік техно­ логиялар. 3 кредит

Пререквизиттер:KKB 2216 Кәсіби компьютерлік бағдарламалар

DRPP 5317 Жарнамалық полиграфиялық өнімдердің дизайны. 3 кредит

Пререквизиттер: Kom1212Композиция

OZD 5318 Шетел дизайнының ерекшеліктері. 2 кредит

Пререквизиттер: Kom1212Композиция

IF5319 Инфографика, флештехнологиялар. 2 кредит

Пререквизиттер: KKB 2216 Кәсіби компьютерлік бағдарламалар

OE 5316 Өнер тарихы. 3 кредит

Пререквизиттер: Дизайн тарихы мен теория-

сы

OE 5316 Этнодизайн ерекшеліктері. 3 кредит

Пререквизиттер: Kom1212Композиция

MTDK 5319 Кітап дизайнының материалдары мен техникасы. 2 кредит

Пререквизиттер: RPG 2220 Жарнамалық және баспа графикасы

MIPP 5318 Баспа полиграфиялық өнімдерінің мониторингі. 2 кредит

Пререквизиттер: RPG 2220 Жарнамалық және баспа графикасы

Бәсекеге қабілетті болу үшін баспа және жарнама өнімдерін шығаруда графикалық құралдарды пайдалана білу қажет. Студенттер композициялық, техникалық және көркем графикалық тәсілдермен тұтынушыларды тартатын графикалық дизайн нысандарының идеяларын жасау тәсілдері мен әдістерін меңгеруге тиіс.

ПӘНДІК ҚҰЗЫРЛЫҚТАР

D1 — дизайнерлік

мәселелерді

шешу-

де тұжырымдамалық

және

шығармашылық

ерекшеліктерге

негізделген

жобалық

идея

қалыптастыра

алады; Әлемдік

экономиканың

қазіргі жағдайы мен даму тенденциясы контекстінде экономикалық ғылымның негізін

қалайтын ережелерін меңгеру қабілеттілігі, экономиканың әр түрлі салаларында және кәсіпкерлік қызметті ұйымдастыруды жетік білу;

D2 — жобаның негізгі қаржылық есептерін да­ ярлап, оны жүзеге асыру үшін дизайн-жоба бой­ ынша толықтай құжаттар жиынтығын әзірлей алады; Қазақ тілінің құрылымы мен жүйесін, функционалдық бірліктердің ерекшеліктерін білу, оларды коммуникативті мақсатқа жету үшін әлеуметтік жағдайларда пайдалану; қазақ тіліндегі сөйлесім әрекет түрлерін (жазылым, айтылым, тыңдалым және оқылым) жетілдіру; қазақ тілін жеке білім алуда және қоғамдық қызмет пен сөйлесімнің жеке міндеттерін шешуде манипуляциялық жолмен пайдалану шеберлігін қалыптастыру. Тілдің қызметтік қолдануының

негізгі түрлеріне қатыса отырып, жай ақпаратты,

факультеті

ойпікірлермен алмасу. Тілдік тиімді қарым –

қатынасты қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін

кең таралған сөз тіркестері мен стандарттық про­

цедураларды меңгеру.

Журналистика

принциптерін

меңгеру

қабілеті,

қоғамдағы

D3 — кәсіпке құлшына кірісіп, нақты

тәжірбиеде

кәсіби міндеттерін

толығымен

орындай

алады;

Қазіргі

ақпараттық

технологияларының

фундаменталды

эволюциялық ақпараттанудың даму контексінде

ақпараттық технологияның қазіргі жағдайы мен

даму тенденцияларын

меңгеру.

Қолданбалы

инфоматиканың есептерін талдай білу және тиімді шешімдер таба білу және ақпаратты қорғаудың принциптерін пайдалану, оның ішінде деректер қорын ұйымдастыру және администра­ циялау.

D4дизайн мәселелерімен айналысатын мекемелер мен ұйымдардың, фирмалар мен құрылымдық бөлімшелердің қызметтері мен міндеттерін ажырата біледі; сайттарды және электронды басылымдардыәзірлеу және безендіру; монтаждау және беттеу бағдарламаларын меңгере білуі тиіс; саяси құбылыстар мен процестерді болжаудың және теориялық талдау жасаудың негіздерін білуі тиіс;саяси зерттеулердің мақсаттарын айқындай білу мүмкіндігі және оларды жүзеге асыруда ғылыми әдістерді қолдана білу; пәнаралық жобалармен жұмыс істеуге әзір болу.

D5жарнамалық баспа және электрондық түрдегі өнімдерді әзірлеу мүмкіндігі, осы өнімдерді нарыққа ұсыну және дизайнерлік өнімдердің сұранысын анықтау.

Нақты практикалық жағдайларда, құқықтық техникада құқықтық нормалар мен теорияны пайдалану, оларды талқылау барысында қателіктер мен кемшіліктерді көре білу.

198

ә л — фа ра б и ат ы н д а ғ ы қ а з а қ ұл т т ы қ у н и в е р с и т е т і — к ата л о г

Журналистика факультеті

5В050400 ЖУРНАЛИСТИКА МАМАНДЫҒЫ

1 курс

I семестр

Негізгі міндетті модульдер

Негізгі міндетті модуль 1. 6 кредит.

ENG 1101, FRE 1101, GER 1101 Шет тілі. 3 кредит.

KAZ 1001 (RUS 1001) Қазақ (орыс) тілі. 3 кредит.

Негізгі міндетті модуль 6. 6 кредит.

PRDP 1001 Журналистика негіздері (курстық жұмыс). 3 кредит.

JHST 1003 Қазақ журналистикасының тари­ хы. 3 кредит.

Негізгі элективті модульдер

Негізгі элективті модуль 1. 3 кредит.

KAZ 1003 (RUS 1003) Кәсіби мақсаттарға арналған қазақ (орыс) тілі.

3 кредит. Пререквизиттер: Жоқ.

Модуль тәжірибиелік және тәжірибибағытталған және білім алушыларға зерттеудің бағдарламасын құрастыру қабілеттерін дамытуға көмектеседі. Құжаттарды талдау тәжірибиесі. Сұраудың құрал жабдықтарын дайындау тәжірибиесі. Мәліметтерді енгізу және алғашқы өңдеуге дайындық, эмпирикалық ақпараттарды өңдеу мен талдау тәжірибиесі.

Негізгі элективті модуль 2. 3 кредит. KAZ 1002 Қазақ тілі мен әдебиеті.

3 кредит. Пререквизиттер: Жоқ.

Модуль тәжірибиелік және тәжірибибағытталған және білім алушыларға зерттеудің бағдарламасын құрастыру қабілеттерін дамытуға көмектеседі. Құжаттарды талдау тәжірибиесі. Сұраудың құрал жабдықтарын дайындау тәжірибиесі. Мәліметтерді енгізу және алғашқы өңдеуге дайындық, эмпирикалық ақпараттарды өңдеу мен талдау тәжірибиесі.

Негізгі элективті модуль 3. 3 кредит.

SLV 1001 Тіршілік әрекетінің қауіпсіздік негіздері.

1 кредит. Пререквизиттер: Жоқ.

ECO 1001 Экология және тұрақты даму.

2 кредит. Пререквизиттер: Жоқ.

Модуль тәжірибиелік және тәжірибибағытталған және білім алушыларға зерттеудің бағдарламасын құрастыру қабілеттерін дамытуға көмектеседі. Құжаттарды талдау тәжірибиесі. Сұраудың құрал жабдықтарын дайындау тәжірибиесі. Мәліметтерді енгізу және алғашқы өңдеуге дайындық, эмпирикалық ақпараттарды өңдеу мен талдау тәжірибиесі.

Негізгі элективті модуль 4. 3 кредит. POL 1001 Саясаттану.

3 кредит. Пререквизиттер: HST 1001.

Модуль тәжірибиелік және тәжірибибағытталған және білім алушыларға зерттеудің бағдарламасын құрастыру қабілеттерін дамытуға көмектеседі. Құжаттарды талдау тәжірибиесі. Сұраудың құрал жабдықтарын дайындау тәжірибиесі. Мәліметтерді енгізу және алғашқы өңдеуге дайындық, эмпирикалық ақпараттарды өңдеу мен талдау тәжірибиесі.

II семестр

Негізгі міндетті модульдер

Негізгі міндетті модуль 2. 3 кредит.

ENG 1101, FRE 1101, GER 1101 Шет тілі. 3 кредит.

Негізгі міндетті модуль 3. 3 кредит.

INFT 1001 Ақпараттық технологиялар. 3 кре­ дит.

Негізгі міндетті модуль 4. 3 кредит. HST 1001 Қазақстан тарихы. 3 кредит Негізгі міндетті модуль 7. 6 кредит.

TRJ 1002 Ақпараттық журналистика. 3 кре­ дит.

TRJ 1001 Мультимедиялық / интернет журна­ листика. 3 кредит.

Негізгі міндетті модуль 8. 3 кредит.

TRJ 1004 Тележурналистика (курстық жұмыс). 3 кредит.

III семестр

Негізгі міндетті модульдер

Негізгі міндетті модуль 5. 2 кредит.

Fil 1102 Философия. 2 кредит.

Негізгі міндетті модуль 9. 6 кредит.

PBLA 2001 БАҚ дизайны, бейнелеу және шығару. 3 кредит.

JHST 2002 Мәтінді редакциялаудың теориясы мен әдістемесі. 3 кредит.

Негізгі элективті модульдер

Негізгі элективті модуль 5. 6 кредит. LAW 1001 Құқық негіздері.

3 кредит. Пререквизиттер: Жоқ.

ECN 1001 Экономикалық теория негіздері.

3 кредит. Пререквизиттер: Жоқ.

Модуль тәжірибиелік және тәжірибибағытталған және білім алушыларға зерттеудің бағдарламасын құрастыру қабілеттерін дамытуға көмектеседі. Құжаттарды талдау тәжірибиесі. Сұраудың құрал жабдықтарын дайындау тәжірибиесі. Мәліметтерді енгізу және алғашқы өңдеуге дайындық, эмпирикалық ақпараттарды өңдеу мен талдау тәжірибиесі.

Негізгі элективті модуль 6. 6 кредит. SOC 2009 Әлеуметтану.

3 кредит. Пререквизиттер: SOC 2001.

PSY 2001 Психология.

3 кредита. Пререквизиттер: Жоқ.

Модуль тәжірибиелік және тәжірибибағытталған және білім алушыларға зерттеудің бағдарламасын құрастыру қабілеттерін дамытуға көмектеседі. Құжаттарды талдау тәжірибиесі.

ә л — фа ра б и ат ы н д а ғ ы қ а з а қ ұл т т ы қ у н и в е р с и т е т і — к ата л о г

199

Сұраудың құрал жабдықтарын дайындау тәжірибиесі. Мәліметтерді енгізу және алғашқы өңдеуге дайындық, эмпирикалық ақпараттарды өңдеу мен талдау тәжірибиесі.

Кәсіби элективті модульдер

Публицистика: тарихы және дамуы. 6 кредит. JHST 2002 Отандық публицистика тарихы.

3 кредит. Пререквизиттер: PRDP 1001.

JHST 2009 Публицистика және оның қазіргі заманғы ерекшеліктері.

3 кредит. Пререквизиттер: PRDP 1001.

Халықаралық және ұлттық журналистика кеңістігіндегі пішіндік және мазмұндық динамика, қаламгерлік ерекшелік мәселелері қоғамдағы саяси-әлеуметтік, мәдени ілгерілеушілік проблемаларымен тығыз байланыста қарастырылады. Қазіргі қазақ көсемсөзінің жалпылық және жалқылық принциптері нақты баспасөз тәжірибесі негізінде сараланады.

Редакторлық шығармашылық негіздері. 6 кре­ дит.

PRDP 2014 Публицистік шығармашылық негіздері.

3 кредит. Пререквизитер: PRDP 1001.

PRDP 2002 Редакторлық шығармашылық негіздері.

3 кредит. Пререквизиттер: PRDP 1001.

Модуль шығармашылық өнімінің дүниеге келу үдерісін қағидалық және тәжірибелік жағынан саралауға арналады. Журналист ойы мен жобасының ажарлы жанрлық мәтінге айналу сырларына қанықтырады, қаламгерлік шеберлік әдістәсілдерін барынша ашып көрсетуге ден қояды.

Шетел жаңалықтарына шолу бойынша тәжірибелік курсы. 6 кредит.

INTJ 2003 Шетел жаңалықтарына шолу бой­ ынша тәжірибелік курсы.

3 кредит. Пререквизиттер: PRDP 1002.

INTJ 2004 Орталық Азия БАҚ-ы.

3 кредит. Пререквизиттер: PRDP 1001.

Отандық БАҚ өнімдеріне шетел жаңалықтарына шолу жасап, дайындап ұсынатын маман баулыға бағытталған тәжірибелік курс. Қазіргі БАҚ-тағы өзге жанрлардан өзгешелігі. Шолудың стилистикалық құрлымы. Шетел жаңалықтарына шолу жасаудың мақсаты, оқиғаны көрсету спецификасы, оқиғаны дұрыс ұғына білу, тақырыптың және уақыттың шектеулігі. Шетелдік БАҚ-қа шолу жасаудың негізгі формалары: ақпараттық шолу — маңызды оқиғаға байланысты бір немесе бірнеше басылымға жасалатын шолу; тақырыптық шолу — нақты бір тақырыпқа әртүрлі шетелдік басылымдардағы санқилы пікірлерді жинақтайтын шолу . Орта Азиядағы журналистика мен журналистік білім дамуының тарихы мен қазіргі дамуы. Аймақтық елдердегі журналистік ғылыми мектептер. Қырғызстандағы, Қазақстандағы, Өзбекстандағы, Тәжікстандағы

және Түркіменстандағы бұқаралық

ақпарат

құралдары мен коммуникациясының даму специ-

фикасы. Орта Азиядағы радио мен телевидениенің

даму ерекшеліктері.

Телехабар жасаудың технологиясы. 6 кредит.

TRJ 2007 Телехабар жасаудың технологиясы.

3 кредит. Пререквизиттер: PRDP 1001.

TRJ 2021 Эфирлік материалдарды жоспарлау.

3 кредит. Пререквизиттер: PRDP 1001.

Телехабар жасау жаңа технология негізінде

жүзеге асырылады. Сценарии бойынша теле-

фильм, жаңалықтар, телесұхбат, теле репортаж

тағы басқа жасау. Практикалық тұрғыда цифрлы

бейнекамерамен, бейнемагнитафонмен

компью-

термен және телеманитормен өңдеу жұмыстарын

үйрене отырып эфирлік өнімге дейінгі талапқа

жету. Талаптанушы барлық хабарды талдай от-

ырып өзіндік пікірін білдіреді. Тақырып таңдап,

факультеті

өз бетінше телеөнім әзірлейді. Техникалық

құралдарды пайдалана отырып өздері түсіреді.

IV семестр

Журналистика

Кәсіби элективті модульдер

Негізгі міндетті модульдер

Негізгі міндетті модуль 10. 6 кредит.

INTJ 2001 Шетел журналистикасы. 3 кредит. INTJ 2001 Сыртқы саяси насихат. 3 кредит.

ТВ жаңалықтарды эфирге дайындау. 6 кре­ дит.

TRJ 2005 ТВ және РВ жаңалықтарды эфирге дайындау.

3 кредит. Пререквизиттер: PRDP 1001.

TRJ 2010 Балалар мен жасөспірімдерге арналған бағд.жасаудың өзіндік ерекше.

3 кредит. Пререквизиттер: TRJ 2002.

Телевизиядағы жаңалықтар қызметінің жұмыс жүйесімен таныстырып, соның аясында эфирдегі жаңалықтар желісін жобалау мен жоспарлау принциптерін түсіндіріп, тақырып таңдап, фактілерді іріктеп, түсірілген бейнематериалдарды толыққанды телесюжетке айналдырып, жаңалықтар топтамасындағы ақпараттарды сараптап, өңдеп, қаттап, эфирге ұсыну қисындарын үйрететін таңдаулы модуль.

Фотожурналист шеберлігі. 6 кредит. PRDP 2005 Фотожурналист шеберлігі.

3 кредит. Пререквизиттер: PRDP 1001.

PRDP 2008 Сұхбат тәжірибесі мен әдістемесі.

3 кредит. Пререквизиттер: TRJ 2002.

Бұл модульде фотографияның тарихы, фотокомпозиция, студиялық фотография, фотоаппаратуралар мен фотоға түсүрудің технологиясы, фотоочерк, фоторепортаж, фотожурналист шеберлігінің негіздері, фототүсірілімдердің түрлері, бейнені сандық өңдеу мәселелері қарастырылады. Курста теориялық және тәжірибелік сабақтар қатар жүргізіледі. Студенттер фотография мен фоторепортаж бойынша қысқа курстан өтеді.

200

ә л — фа ра б и ат ы н д а ғ ы қ а з а қ ұл т т ы қ у н и в е р с и т е т і — к ата л о г

Журналистика факультеті

Электрондық БАҚ. 6 кредит. INTJ 2001 Newsroom.

3 кредит. Пререквизиттер: TRJ 2002.

INTJ 2002 Теледидардағы халықаралық жаңалықтар.

3 кредит. Пререквизиттер: TRJ 2002.

Newsroom – ақпаратты өңдеу мен беруде мультимедиалық конвергенциялау моделін оқып, үйрену курсы. Жаңалықтардың бірлескен редакциясы оқиғаны мультиформатпен беруді қамтамасыз етеді. Мәселен, дәстүрлі мәтіндік хабарламалар фоторепортажбен, бейнебаяндармен, сарапшылар пікірімен, инфографиялық материалдармен, ақпараттық – көңіл –көтеру мақсатындағы материалдармен (кроссвортар, викториналар, карикатуралар) толықтырылады. Жаңалықтарды өндіру тиімділігі жедел ақпарат алмасу, мұқият жоспарлау және жақын байланыс орнату арқылы арта түседі. Интерактивті лездеме жүйесі. Кез келген оқиғаны қойылу мақсатынан бастап жариялануына дейінгі процестерді қадағалау. Халықаралық жаңалықтарды телеарнаға дайындаудың ерекшелігі. Телевизиялық жаңалықтар блогының құрылымы. Жаңалықтар топтамасының түрлері. Хабар таратудың жалпы тұжырымы және әлемдік БАҚ-тағы жаңалықтар блогын бағдарламалау әдісі. Жаһандық телеарналарды бағдарламалау: бір-бірін толықтыру, қайталау және хабарларды қайта бағдарламалау. CNN, CNBC және ВВС World-та: «Халықаралық жаңалықтар», «Халықаралық бизнес», «Халықаралық спорт». Қазақстан телеарналарындағы халықаралық жаңалықтар блогы.

Журналистің шеберханасы. 6 кредит.

JHST 2008 Журналистің шығармашылық ше­ берханасы.

3 кредит. Пререквизиттер: PRDP 1001.

JHST 2003 Алаш мерзімді баспасөзі — ұлттық журналистиканың бастауы.

3 кредит. Пререквизиттер: PRDP 1001.

Аталған модуль қазақ баспасөзінің дамуына еңбек сіңірген көрнекті публицист, журналистердің шығармашылығындағы шеберлік пен тәжірибеге талғам мен таразы тұрғысынан жан-жақты баға беру. Қазақ журналистикасының бүгінгі мәселелері жеке публицистер шығармашылығы арқылы баяндалып, олардың жас журналистерді тәрбиелеу мектебіндегі ерекшелік сипаттары айқындалады.

Сценаралық шеберлік. 6 кредит.

TRJ 2006 Сөйлеу техникасы және сахна шеберлігі.

3 кредит. Пререквизиттер: TRJ 2002.

TRJ 2002 Сценаралық шеберлік.

3 кредит. Пререквизиттер: PRDP 1001.

Бұл модульда студенттердің сөйлеу техникасын қою, жетілдіру және қалыптастырудың әдістәсілдері оқтылады. Радио және телестудияларда тәжрибелік негізде сабақтар өткізіледі. Сценарлық

шеберлік – эфирлік туындының негізін қалайтын нұсқасы, жүзеге асу жоспары, нақты жобасы болып табылатын сценарийді жазу үлгісінен бастап, нағыз экрандық туындыға айналдырғанға дейінгі жұмыс процесстерін кәсіби – шығармашылық тұрғыда тұжырымдап беретін, сонымен қатар, таңдаулы үздік туындылар бойынша сценарий жазып, мультипликациялық, деректі қысқа метражды фильм түсіріп, ролик жасауды тәжірибе жүзінде үйрететін таңдаулы модуль.

Қазіргі жастар баспасөзі. 6 кредит. JHST 2011 Қазіргі жастар баспасөзі.

3 кредит. Пререквизиттер: PRDP 1001.

JHST 2020 Шығармашылық студия: көңілкөтерушілік бағдарлама.

3 кредит. Пререквизиттер: TRJ 2002.

Бұл модульда жастар баспасөзінің даму тарихы, қазіргі кездегі оның трансформациялану проблемалары қарастырылады. Қызмет етуінің негіздері мен даму болашағы, басқп БАҚ-тағы жастар тақырыбы. Шешілетін проблемалар: жастар үшін қалай жазу керек, ақпаратты қайдан іздеу керек, жастар журналын қалай қызықты жасауға болады.

Әлеуметтік журналистика. 6 кредит.

PRDP 2007 БАҚ-тағы өнер және мәдениет тақырыбы.

3 кредит. Пререквизиттер: PRDP 1001.

PRDP 2006 Әлеуметтік журналистика.

3 кредит. Пререквизиттер: PRDP 1002.

Модульдің мақсаты студенттерге журналистикадағы өнер мен мәдениеттің көріну ерекшеліктерін ұғындыра отырып, отандық және ресейлік басылымдар арқылы нақты дәлелдер жасауға дағдыландыру. Публицист шығармашылығындағы осы мәселелерге қатысты жарияланымдардың ара-жігін ажырату. Модульде әлеуметтік өмірдің және оның баспасөз бен телевизиядағы жариялану ерекшедіктері қарастырылады. Әлеуметтік журналистика – қоғамның қорғалмаған топтарының мүддесін көрсетеді. Қоғамның әлеуметтік қарусыз өкілдерінің проблемаларын ашып көрсетуге талпыныс жасауы және баспасөз арқылы (публицистика) қорғауы талданады.

Халықаралық журналистиканың этикалық нормалары. 6 кредит.

INTJ 2009 Шетелдік БАҚ тілшісі.

3 кредит. Пререквизиттер: TRJ 2002.

INTJ 2010 Халықаралық журналистиканың стандарттары, құқықтық және этикалық норма­ лары.

3 кредит. Пререквизиттер: TRJ 2002.

Әлемдік баспасөздің стандарттары. Журналистикадағы кәсіби мораль және деонтология: журналистік еңбекті кодификациялаудың халықаралық тәжірибесі және тарихы. БАҚ туралы заңдар мен ар-ождан кодекстерінің

Соседние файлы в предмете [НЕСОРТИРОВАННОЕ]

  • #
  • #
  • #
  • #
  • #
  • #
  • #
  • #
  • #
  • #
  • #
Источник

Понравилась статья? Поделить с друзьями:
  • Сценарий школьной зарницы
  • Сценарий шрека на английском
  • Сценарий шеберлігі дегеніміз не
  • Сценарий школьное осеннее телевидение
  • Сценарий читаем чехова