Шы?армашылы? бай?ау сценарий

«Cолтүстік Қазақстан облысы, Мамлют ауданы, Бостандық орта мектебі»

коммуналдық мемлекеттік мекемесі

Өткізген бастауыш сынып

мұғалімі Омарова Г.С.

2015-2016 оқу жылы

Мақсаты: Оқушылардың ойлау қабілетін, ой ұшқырлығын, шығармашылығын арттыру. Көрнекі іс — әрекеттік, сөздік — логикалық, ойлау әрекеттерін дамыту, шығармашылық қабілеттерін қалыптастыру. Оқушыларды шапшаңдыққа, икемділікке, ұжыммен жұмыста ұйымшылдыққа, жауапкершілікке, белсенділікке, туған жерін, Отанын құрметтеуге тәрбиелеу.
Түрі: шығармашылық байқау
Әдісі: топтық, көрнекілік, сұрақ – жауап

Көрнекілігі: слайд, әр топта фломастер, плакат, түрлі түсті қарындаштар.
Ұйымдастыру кезеңі:  

— Армысыздар құрметті ұстаздар, қонақтар және оқушылар! 4-сыныптар арасында ұйымдастырылып отырған «Менің Отаным – Қазақстан» атты шығармашылық байқауға қош келдіңіздер!

Бұл байқауды өткізу мақсатымыз оқушылардың Отанға, туған жерге деген құрмет сезімін арттыру, шәкірттердің білім деңгейін, шығармашылығын зерделеп, сарапқа салу, талантты, білімді оқушылардың талабын шыңдау.

Бүгінгі сайысқа 4-сыныптарының білімді, өнерлі оқушылары қатысады. Әр сыныптан 5 оқушыдан қатысады.

Айналайын, бір өзіңнен дана халқым,

Сақтаған ұлтымыздың берік салтын.

Тіл ұшына оралар кездескенде,

«Сәлем сөздің анасы» деген нақыл.

Топ алдына шыққанда басын иіп,

Сәлемдесу парызы әрбір жастың.

Өнерлерін паш етер ұландармен,

Сәтте келіп қалғандай танысатын.-дей келіп «жеті атасын білмеген жетесіз»-деп дана халқымыз айтқандай білгірлеріміз өздерін таныстырсын.

Шын жүйріктер сыналады жарыста
Жарыстың ба орта жолда қалыспа
Әділқазы бағалайды сіздерді
Жеңіс мәре жақын ба, әлде алыс па?- деп бүгінгі сайысымыздың әділ қазылар алқасымен таныс болайық:

1 — айналым. «Білгенге маржан»
2 — айналым. «Туған жерге байланысты ән-жыр»
3 — айналым. «Тапқыр болсаң, тауып көр»
4 — айналым. «Атам айтқан даналық сөздер»
5 — айналым. «Қылқалам шебері»

6-айналым. «Жырлайды жүрек»

Байқауға қатысатындарға іске сәт!

Алдымен «Менің Отаным – Қазақстан» атты шығармашылық байқауды бастамас бұрын, әр топтың басшылары келіп, бес түсті конвертті таңдайды. Сол конвертте әр топта айналым тапсырмалары бар. Таңдаған конверттегі тапсырмаларды әр айналымда орындайды.

Жүргізуші:

Қадірін білсең егер сен,

Қол ұшын берер ол саған

Есептеп жүрсең бәрін де,

Сүрінбейсің өмірде.-дей келе «Білгенге маржан» айналымын бастайық! Мақсаты: бұл айналымда әр топқа 4 сұраққа тез жауап беру керек. Дұрыс жауапқа 1 ұпай.

Қызыл:

1. Қазақстан Республикасы өз Тәуелсіздігін қашан алды? (1991 жылы 16 желтоқсан)

2. Қостанай неге бай аймақ? (бидай)

3. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Туында бейнеленген қыран құсы нені білдіреді? (ұзақ ғұмыр, биікте болу)

4. Қазақ хандығын құрған хандар? (Жәнібек пен Керей)

5. Заң бойынша бала деп кімді атайды? (18 жасқа толмаған адам)

6. Астана қаласы қай өзеннің жағасында орналасқан? (Есіл өзені)

Сары:

1. Қазақстан халқы алғаш рет өзінің Президентін қашан сайлады? (1991 жылы 1 желтоқсан)

2. Шымкент неге бай аймақ? (мақта)

3. Республика,облыс, аудан көлеміндегі маңызды салтанатты мәжілістерде орындалатын рәміздің бірі (Гимн)

4. EXPO-2017 Халықаралық көрмесі қашан және қай қалада өтеді? (2017 жылы Астана қаласында)

5. Үкіметті кім басқарады? (Премьер – министр)

6. Астананың бұрынғы атауы (Ақмола)

Көк:

1. Қазақстанның ұлттық ақшасы, ол қашан айналымға енді? (теңге, 1993 жылы 15 қараша)

2. Қызылорда неге бай аймақ? (күріш)

3. Президент резиденциясында, Үкімет үйінде ілулі тұрады. Барлық мекемелерде бар. Бұл қандай рәміз? (Ту)

4. Қазақстан Тәуелсіздік алғаннан кейін ғарышқа алғаш самғаған қазақ ғарышкері кім? (Тоқтар Әубәкіров)

5. Заң шығарушы орган (Парламент)

6. Бәйтеректің биіктігі қанша метр? (97 метр, себебі 1997 жылы Алматы қаласы Астана қаласына ауыстырылды)

Жасыл:

1. Еліміздің рәміздері қабылданған күн? (1992 жылы 4 маусым)

2. Атырау неге бай аймақ? (мұнай)

3. Төлқұжатта, туу туралы куәлікте, орта білім туралы аттестатта құжаттарда бейнеленген рәміздің бірі? (Елтаңба)

4. Қазақ жерін жоңғарлардан түпкілікті тазарту жолындағы күресті жүргізген, үш бидің басын қосқан хан кім? (Абылай хан)

5. Ел басқару саласындағы ең басты тұлға? (Президент)

6. Президент резиденциясын атаңдар (Ақ Орда)

Күлгін:

1. Қазақстанның Ата Заңы қабылданған күн? (1995 жылы 30 тамыз)

2. Қарағанды неге бай аймақ? (көмір)

3. Қазақстан Республикасының жаңа Гимні қашан қабылданды? (2006 жылы 6 қаңтар)

4. Қазақ хандығына неше жыл толды? (550 жыл )

5. Қ.Р-ның азаматтары қандай білім алуға міндетті? Орта білім

6. Астананың бойтұмары (Бәйтерек)

Жүргізуші: «Өлең – сөздің патшасы, сөз – сарасы» деп Абай атамыз айтқандай келесі сайысымыз «Туған жерге байланысты ән жыр» деп аталады. 

 Мақсаты: бұл айналымда әр топқа орындары ауысып тұрған өлең жолдары беріледі, олар 1 минуттың ішінде өлең жолдарын құрап оқиды. Дұрыс жауапқа 5 ұпай беріледі.

Қызыл
Кәрісін және жасын да. Сүйемін мен жерімнің Топырағын, тасын да. Сүйемін думанды елімнің,	Мұқағали Мақатаев. Сүйемін, өскен Отаным. Сүйемін мен жерімнің Топырағын, тасын да. Сүйемін думанды елімнің, Кәрісін және жасын да.

Сары
Қарыздармын сондықтан, Беремін талай жырымды. Жылысып өткен жылыңды. Сүйемін, өсен Отаным,	Мұқағали Мақатаев. Сүйемін, өскен Отаным. Сүйемін, өсен Отаным, Жылысып өткен жылыңды. Қарыздармын сондықтан, Беремін талай жырымды.

Көк
Құл емеспіз, еркін жанбыз, азатпыз. Кең далалы, кең пейілді қазақпыз. Сертің асы азат жігіт, азат қыз! Қас тағдырдың қиқанына көнбейміз, Ел намысын ешбір жауға бермейміз,	Қасым Аманжолов. Қазақстан Кең далалы, кең пейілді қазақпыз. Құл емеспіз, еркін жанбыз, азатпыз. Қас тағдырдың қиқанына көнбейміз, Ел намысын ешбір жауға бермейміз, Сертің асы азат жігіт, азат қыз!

Жасыл
Айналдым, мен өзіңнен туған жерім. Бөленгем, ақ бесікке сонда алғаш, Туған жер, кіндік қаным, тамған жерім, Шыр етіп, жарық дүние келген жерім.	Туған жер Туған жер, кіндік қаным, тамған жерім, Шыр етіп, жарық дүние келген жерім. Бөленгем, ақ бесікке сонда алғаш, Айналдым, мен өзіңнен туған жерім.

Күлгін
Сен дегенде лүпілдейді жүрегім. Қазақстан — көк байрақты ел едің, Өзің менің мақтанышым, тірегім, Өзің менің қуанышым, бақытым!	Қазақстан Қазақстан — көк байрақты ел едің, Сен дегенде лүпілдейді жүрегім. Өзің менің мақтанышым, тірегім, Өзің менің қуанышым, бақытым!

Сергіту сәті.

Жүргізуші:

«Тапқыр болсаң, тауып көр» айналымы. Әр топқа сипаттама берілген ғимараттар суреті беріледі, сол суреттің атауын атау керек. Дұрыс жауапқа 5 ұпай.

Қызыл: «Думан» ойын-сауық орталығы

Астананың сол жағалауында 3D-кинотеатр, «Джунгли» аттракционы, боулинг, көпфункционалды зал, қонақ үй кешені, дәмханалар желісі, сауда залдары, балалар ойын алаңы және бірегей мұхитаралы бар кешен орналасқан. Мұхитаралдың бас тоғанының көлемі 3 миллион литр теңіз суын құрайды. Теңіз суын дайындау үшін жыл сайын 120 тоннаға жуық арнайы теңіз тұзы пайдаланылады. Мұнда Жер шарының әр түрлі теңіз фаунасының 100-ден астам түрінен 2000-нан астам теңіз мекендеушілері мекендейді. Бұл қандай ғимарат?

Сары: Хан-шатыр

Орталық Азиядағы баламасыз әрі ең ірі архитектуралық жоба, Қазақстандағы сауда орталықтарының ең үлкені, әрі бірегей сырт пішінімен айшықталатын, тұғырлы монолиттік сом құймалардан тұрғызылған бұл кешеннің биіктігі 200 метрді құрайтын, әлем деңгейіндегі ойын-сауық және сауда-саттықты біріктірген, алғашқы лайфстайл- орталық болып саналатын ғимарат?

Көк: Ақ Орда

Ғимарат қазіргі заманғы құрылыстың ең таңдаулы әдістерін қолдана отырып, монолит құйматастан салынған. Шатырсүмбіні қоса есептегендегі ғимараттың биіктігі 80 м. Қасбеттің қаптамасы қалыңдығы 20—40  см. болатын итальян мәрмәрынан жасалған. Ғимарат жер бетінде 5 және жер астындағы 2 қабаттан тұрады, оның ішінде жер бетіндегі 1-қабаттың биіктігі 10 м., қалған қабаттардың биіктігі 5 м. Резиденцияны салу барысында әлемдік ірі өндірушілердің озық инженерлік құрал-жабдықтары пайдаланылған. Бұл қандай ғимарат?

Жасыл: Нұр Астана мешіті

Құрылысы 2002 жылы басталып, 2005 жылы пайдалануға берілді, Есілдің сол жағалауындағы алтынмен апталған бас күмбезінің биіктігі 43 метр болатын, одан өзге 25 кіші күмбездері бар, іргетасы бетоннан, қабырғасы пеноблоктан тұрғызылған. Ішкі қабырғалары жартылай табиғи мәрмәрмен көмкерілген, биіктігі 63 метрлік төрт мұнарасы бар, орналасқан жердің көлемі 6,7 гектар. Төрт жолдың торабында орын тепкен ғимараттың жалпы алаңы 3631,5 шм.
Бұл ғимарат Қатар мемлекетінің Әмірі шейх Хамад бин Халифа әл-Сәнидың қайтарымсыз сый ретінде бөлген қаржысына тұрғызылды. Бұл қандай ғимарат?

Күлгін: Цирк

Есілдің сол жағалауында ерекше сәулеттік ойдан туындаған астаналық ғимараты орналасқан. Дөңгелек ұшу обьектісі пішініндегі бұл ғимарат қала тұрғындары арасында «ұшу тарелкесі» аталып кеткен. Оның аренасы диаметрі 13 метр болатын, ал оның тостағанының жалпы алаңының диаметрі 92,6 метрді құрайды. Ол 2 000 адамға шақталған. Бұл қандай ғимарат?

Жүргізуші: «Атам айтқан даналық сөздер» айналымның мақсаты – әр топқа қиылған буындар берілген, сол буындардан мозаика жасаса, Отан, туған жер туралы мақал – мәтел шығады. Дұрыс жауапқа 2 ұпай.

Қызыл: Егесіз ел азар, иесіз жер тозар.

Сары: Сағынған елін аңсайды, Сарала қаз көлін аңсайды

Көк: Ердің көркі – елімен, Отан көркі – жерімен.

Жасыл: Отан үшін күрес, Ерге тиген үлес.

Күлгін: Отан үшін отқа түс күймейсің, Арың үшін алыссаң өлмейсің.

Жүргізуші: «Қылқалам шебері» айналым. «Болашақтағы Қазақстан» тақырыбында шығармашылық кезеңді бастайық. Топпен ақылдаса отырып, алдарыңызға берілген құрал-жабдықтардан өз қиялдарыңыздан жаңа Қазақстан суретін салып және оны қорғайсыздар. (10 мин)

Сергіту сәті.

Жүргізуші:

Отан!!
Отан!
Сен болмасаң, не етер ем?
Мәңгілікке бақытсыз боп өтер ем,
Өмірден бұл өксуменен кетер ем.
Жалғыз Отан – мекенім, – деп тайға таңба басқандай жазып кеткен ойлары, бүгінгі, болашақ ұрпақтың бәріне айтылған ақыл-өсиет. Бұл сөздерді әрбір қазақ жүрегіне үкі етіп тақса да артық етпейді. Отанды сүюдің, оған құлай берілудің – асқақ үлгісі бұл. Ендеше ақынның Отанына, туған жері, қазақ еліне арнаған өлеңдеріне кезек берелік. Келесі «Жырлайды жүрек» айналымына да жеттік. Әр топқа берілген үй тапсырмасы тексеріледі. (Отан, туған жер туралы өлең айту)

Мұғалім:  Туған еліміздің мерейі өсіп, абыройы тасқаның көруден артық қуаныш та, бақыт та жоқ болар бәлкім! Сол мерей мен сол абырой әлемдік деңгей мен әлемдік дәрежеде болып жатса, неге қуанбасқа?! Бүгінде әрбір Қазақстандық «Біздің мақтан тұтатын қасиетті тарихымыз бар, біздің сүйікті Отанымыз бар» деп бар дауысымен айта алады.

Шежіресін шертсе күй ғып көне жер,

Ертеңіне, өркеніне сене бер.

Дүниені дүбірімен таңдатқан,

Міне осындай Қазақстан деген ел.

Әлемге атын жайылсын жарқын,

Жасай бер,жаса ҚАЗАҚСТАН!

Баянды болсын бақытың,халқым,

Жасай бер,жаса Қазақстан !

«Менің Отаным – Қазақстан» атты шығармашылық байқау аяқталды. Сөз кезегін әділқазылар алқасына береміз. Осымен сайысымыз аяқталды, көңіл бөліп тыңдағандарыңызға рахмет!

Айг?лек балалар шы?армашылы? бай?ауы

КМҚК «Балақай» бөбекжайы

балалар шығармашылық байқауы.
«Қарлығаш» тобының
тәрбиешісі: Б.Тоқталған

Приозерск қаласы
2015 жыл
«Айгөлек» балалар шығармашылық байқауы.
Мақсаты: Балалардың өз болашағын айқындап, мақсат қоя білуге үйрету.
Жүргізуші: Ата Заңымыз біздің мәңгілік,
Соны жырла, соны шырқа ән қылып.
Соны ғана әспеттеуге арналып,
Барша дәстүр, барша өнер, барша ғұрып.
Көз салып қараңызшы бойынызға,
Ортақ боп бүгінгі өскен ойымызға.
Қош келіпсіз ұстаздар мен ата-аналар !
Айгөлектің шашу атқан тойына-дей отырып ұлағатты ұстаздар, құрметті қонақтар мен балалар бүгінгі «Айгөлек» сауық кеші балалар шығармашылық байқауына қош келдіңіздер!
Біздің байқауымыз үш кезеңнен тұрады:
Барысы: І. Кезең. Ән бөлімі. «Ән көңілдің ажары»
ІІ. Кезең. Би жаныры (топтық би). «Мың бұралған бишілер»
ІІІ.Кезең.Мәнерлеп оқу. «Ата Заңның 20 жылдығына балалардың арнауы»
Байқаумызды бастамастан бұрын бірінші әділқазылар алқасымен таныс болыңыздар:
Балақай бөбекжайының директоры: Узалина Гулнара Төлеухановна
Балақай бөбекжайының педагог психологі: Ботанбекова Анара Төлеутаевна
Балақай бөбекжайыныңшаруашылық меңгерушісі:Абайдилдаева Нурила Мусылманкуловна
І.-кезең. «Ән көңілдің ажары»
Жүргізуші: Өмірге мынау талпындым,
Әуенмен танды қарсы алдым.
Әлемді әуен тербетіп,
Бұлбұлмен бірге ән салдым-дей келіп, «Жұлдыз» тобының бүлдіршіні Сейтқали Дильназдың орындауында «Ертегілер» әнін қабылалыңыздар!
Жүргізуші: Ән жоқ шығар арналмаған,
Жан жоқ шығар толғанбаған.
Айналайын атаменен
Бақыт болып қонған маған.
Сіздердің қошеметтеріңізбен, «Балдырған» тобының бүлдіршіні — Юлдашбай Асхаттыңорындауында «Біз бақытты баламыз» әнін қарсы алыңыздар!
Жүргізуші: Абай, Жамбыл, Біржан сал,
Таң қалдырып ән салған.
Жүрегіңді жандырған.
Естіген жан тамсанған.
Ортада «Балауса» тобының бүлдіршіні -Аманбай Бибінұрды орындауында «Ертегілер» әнін қарсы алыңыздар!
Жүргізуші: Мекен ғой бұл тұлпардың ізі қалған,
Көкжиекті жүріпті жүзіп арман,
Домбырадан бір мезгіл күй шалықтап,
Ән айтылса, Арулардан нәзік үн үзіп алған,-дей отырып, ортада «Балдәурен» тобының бүлдіршіні -Кеңес Салтанатты «Бала тілегі» әнімен қарсы алыңыздар!
«Ән көңілдің ажары» атты І-кезеңнін бағасын әділқазылар берулеріңізді сұраймын.
1. «Жұлдыз» тобының бүлдіршіні Сейтқали Дильназ. .
2. «Балдырған» тобының бүлдіршіні Юлдашбай Асхат.
3. «Балауса» тобының бүлдіршіні Аманбай Бибінұр.
4. «Балдәурен» тобының бүлдіршіні Кеңес Салтанат.
ІІ-кезең. «Мың бұралған бишілер»
Жүргізуші: Мың бұралып билеу неткен құдірет,
Сұлулық пен әсемдік тұр үлбіреп.
Ырғақпенен көп нәрсені аңғартқан,
Оны көріп бұлқынады жас жүрек, — дей отырып, ортада «Көбелектер» биімен «Жұлдыз» тобының қыздарын қарсы алыңыздар!
Жүргізуш: Еңбекпен ер жеткен.
Отан даңқын өрлеткен,
Туған жерді гүлдентіп.
Шаттық бимен тербеткен-дей отырып ортада – «Балдырған» тобындағы ұлдардың«Джентильмен» биін тамашалаңыздар!
Жүргізуші: Құрметіне кәне достар,
Шаттық жыр шалқысын.
Аққу қаздар, сұлу қыздар
Би билесін, балқысын, — дей отырып ортаға – «Балауса» тобындағы Өтеген Нұрасылдың«Отан қорғаушылар» биін тамашалаңыздар!
Жүргізуші: Келесі кезекті: «Балдәурен» тобының ұл қыздарының «Сезім сиқыр» биін тамашалаңыздар!
«Мың бұралған бишілер»атты ІІ-кезеңнін бағасын әділқазылар берулеріңізді сұраймын.
«Жұлдыз» тобындағы қыздардың «Көбелектер» биі.
«Балдырған» тобындағы ұлдардың «Джентильмен» биі.
3. «Балауса» тобындағы Өтеген Нұрасылдың «Отан қорғаушылар» биі.
4. «Балдәурен» тобындағы ұл қыздардың «Сезім сиқыр» биі.
ІІІ -кезең. Мәнерлеп оқу.
«Ата Заңның 20 жылдығына балалардың арнауы»
Жүргізуші: Келесі кезекті Балалардың Ата Заң туралы өлең сөздерін мәнерлеп жатқа оқуын қарсы алыңыздар!
1. «Жұлдыз» тобының бүлдіршіні ҚанатДінмұхамед
2. «Балдырған» тобының бүлдіршіні Падикулова Нурмидина.
3. «Балауса» тобының бүлдіршіні Маутқазы Талант.
4. «Балдәурен» тобының бүлдіршіні Мұрат Темірлан.
«Ата Заңның 20 жылдығына балалардың арнауы» атты ІІІ-кезеңнін бағасын әділқазылар берулеріңізді сұраймын.
«Айгөлек»балалар шығармашылық байқауына қатысқан бүлдіршіңдеріміздің женімпаздарын атау үшін әділқазылар алқасына сөз беруге рұқсат етіңіздер.
Құрметті қонақтар, ұстаздар осымен біздің «Айгөлек» атты сауық кешіміз аяқталды. Қош сау болыңыздар!

П?ні:

Технология

Саба?ты? та?ырыбы:

Шы?армашылы? жоба

Сілтеме:

Технология о?улы?ы, мектептегі технология /журнал/

Ма?саты:

О?ушылар?а шы?армашылы? ж?мысты? ма?сатын т?сіндіре отырып, ?з е?бектерін ?ор?ау?а да?дыландыру.

О?у н?тижелері:

?рбір о?ушы ?з бетінше шы?армашылы? жоба жасау?а ?йрене отырып, ерекшеліктеріне байланысты ?ор?ау?а ?алыптасады. ??нды пікір айту?а ?йренеді. Жоба барысында іс ?рекетін ба?ылай білуге ?йренеді.

Т?йінді идеялар:

Сыни т?р?ыдан ойлау технологиясын ?олдану ар?ылы ?ызы?ушылы?тарын ояту, бірлескен ж?мыс атмосферасын ??ру.

Дерекк?здер мен жабды?тар:

Презентация, маркер, А3 ?а?аз, Постер

Саба? барысы.

М??алімні? іс — ?рекеті

О?ушыны? іс — ?рекеті

?йымдастыру ж?мыстары.

1.О?ушылармен с?лемдесу

2.Орта ?алыптастыра отырып, к??іл – к?йді аны?тау

3.Т?рлі – т?стер ар?ылы топтастыру

С?лемдеседі. Бір – біріне тілектер айтады.

Білу.

Т?рткі с?ра?тар ?ойылады:

1.Шы?армашылы? жоба деген не?

2.Кез – келген жобаны? ма?саты неде?

3.Шы?армашылы? жоба ?андай б?лімдерден т?рады?

4.Шы?армашылы? жобаны? сапалы орындалуы неге байланысты?

?ткенді еске т?сіреді. С?ра?тар?а жауап береді.

Т?сіну.

Шы?армашылы? жоба та?ырыптары, ма?саттарымен танысады.

?олдану.

Шы?армашылы? жобаларын ?ор?ау ?сынылады.

?рбір о?ушы ?з жобаларын ?ор?айды.

Талдау.

Екі топ?а ?лы адамдарды? ?анатты с?здері ?сынылады:

1 топ – Жас кезінде ?лы да тамаша іспен, немесе жо? дегенде адал да пайдалы е?бекпен берік байланыстырма?ан адам ?зіні? жасты? ша?ын ол ?андай к??ілді ?тіп, ?аншалы?ты с?йікті естеліктер ?алдыр?анмен, іс – т?ссіз жо?алады деп есептеуге болады.

Д.И. ПИСАРЕВ

2 топ – Адам кез – келген ж?мыс?а жарамды бола бермейді. Ж?мысты не??рлым жетік ж?не жа?сы ат?арса, білгір ж?не шебер болып шы?ады. ?андай ?рекет, ?андай іс – жасаса?та, соны? рахатын к?ру бізді? ма?сатымыз болып табылады.

?Л — ФАРАБИ

?з ойларын орта?а салады, тал?ылайды

Жина?тау.

?рбір топ ?арама – ?арсы топ?а дайындал?ан жоба ерекшелігі бойынша ашы? с?ра?тар ?ояды.

С?ра?тар?а жауап береді.

Ба?алау.

Формативті ба?алау

О?ушыларды марапаттау. Стикерге пікір жазу.

Легко нанести — легко удалить. 

Белые зубы, равномерный тон в кротчайшие сроки.
Уже через 2 минуты после окрашивания зубов «Dental Paint» покрытие затвердевает, образуя эластичную пленку, которая прочно сидит на зубах и выдерживает прием еды и напитков. Ваши зубы белые с первого нанесения!

В любое время краску можно будет удалить с помощью многоразового стика который идет в комплекте.

Настоящий результат с первого нанесения! 

«Dental Paint» не является отбеливающим средством, которое воздействует на структуру зубов. «Dental Paint» — это декоративная краска для зубов белого цвета (косметическое средство), которая закрашивает все несовершенства, делая ваши зубы белыми с первого нанесения!

«Dental Paint» рассчитан для многократного применения. Например, одного флакона 15ml хватит на окрашивание 300 зубов, или до 40 белоснежных зон улыбок.

Незаменимое средство для съемок и публичных выступлений, где необходимо быстро придать улыбке белоснежный вид.

облысты~ о~ушылар Сарайы мен аудандарда~ы мен ~алаларда~ы балалар шы~армашылы~ы ~йлері жас натуралистер

Работа добавлена на сайт samzan.net: 2015-07-05

Білім және ғылым

Облыстың білім беру жүйесі білім алушыларға оқу орны, білім алу деңгейі сияқты әр түрлі оқу түрін таңдауға шынайы мүмкіншіліктерді ұсынады. Облыста инновациялық оқу орындары қызмет етеді: жалпы білім беру лицейлері мен гимназиялар, дарынды балаларға арналған мектептер. Білім берудің мектептен тыс жүйесі қалыптасқан, бұл — облыстық оқушылар Сарайы мен аудандардағы мен қалалардағы балалар шығармашылығы үйлері, жас натуралистер, техниктер станциялары, қалалар шағын аудандарының жасөспірім клубтары. Облыста мектептерді, бастауыш және орта кәсіби білім беру мекемелерін компьютерлендіру толығымен аяқталған. Internet желісіне барлық мектептер қосылған, облыста білім беру ұйымдарын мультимедиялық кабинеттермен, интерактивті тақталарамен және проекорлармен, лингафондармен жабдықтау жүргізілуде, компьютерлік техника жаңартылуда. Білім беру жүйесінің дамуына қаржыландыру көлемінің артуы көп септігін тигізуде. 1998 жылдан 2010 жылға дейін білім беру шығындары 6 есеге артқан (4,2 млрд-тан 25,5 млрд теңгеге дейін).

1.  Мектепалды білім беру

Мектепалды білім беру жүйесі облыста тұрғындардың сұранысына бағытталған және бала дамуының жас және жеке ерекшеліктерін есепке ала отырып әзірленген білім берудің әр түрлі қызметтерін ұсынатын мектепалды білім берудің негізгі жалпы білім беру бағдарламасын іске асыратын көпқызметті жалпы беру мекемелерінің желісімен байқалады. 2010 жылы 0 мен 7 жас аралығында балалар саны артты және 2010 жылдың 1 қазанында 71451 адамды (2009 жылы — 71250, 2008 жылы — 70866) құрады. Облыстың 2008-2010 жылдарға арналған білім берудің мектепалды ұйымдарын қалпына келтіру мен салу бойынша білім беруді дамыту Бағдарламасының шаралары орындалды. Бір жылда 14 қалпына келтірілді, 1 салынды, қызмет етуші 5 балабақша ауданы 2270 орынға ұлғайтылды. Павлодар облысында 144 мектепалды ұйымдары бар: Павлодар қ.— 66; Екібастұз қ. — 23; Ақсу қ. — 10; Ақоғай ауданында — 2; Баянауыл ауданында— 5; Железинка ауданында — 3; Ертіс ауданында — 4; Қашыр ауданында — 3; Лебяжі ауданында— 7; Май ауданында— 7; Павлодар ауданында — 7; Успен ауданында— 3; Шарбақты ауданында — 4.

1.  Орта білім

Павлодар облысының орта білім беру жүйесі 416 мектеп және мектеп-интернатты қамтиды: Павлодар қ.— 45; Екібастұз қ. — 49; Ақсу қ, — 34; Ақтоғай ауданы — 30; Баянауыл ауданы — 33; Железинка ауданы — 36; Ертіс ауданы — 31; Қашыр ауданы — 31; Лебяжі ауданы — 23; Май ауданы — 14; Павлодар ауданы — 28; Успен ауданы — 20; Шарбақты ауданы — 28; Дарынды балаларға арналған мамандандырылған мектептер — 14.[27] Облыста 2 гимназия мен 2 лицей, 12 мамандандырылған мектеп бар. Оның құрамына дарынды балаларға арналған 3 гимназия, дарынды балаларға арналған 5 мектеп лицей, дарынды балаларға арналған мамандандырылған кадеттік мектеп-интернат, дарынды балаларға арналған мамандандырылған музыкалық мектеп-интернат, «Жас дарын» (Павлодар қ.) және «Зерде» (Екібастұқ қ.) мемлекеттік тілде оқытатын дарынды балаларға арналған мамандандырылған 2 мектеп. 2010 жылы мамандандырылған мектептер қатарына Ақсу қаласының мемлекеттік тілде оқытатын гимназиясы қосылды. 128 мектеп (30,1 %) жаңа 12-жылдық орта білім беру моделінің құрылымы мен мазмұнын апробациялау, ағылшын тілін 2 сыныптан бастап, үштілді және бейінді оқыту эксперименті аясында британдық «Макмиллан» баспасының ОӘК-нін апробациялау, оқулықтар мен оқу-әдістемелік құралдарды апробациялау бойынша республикалық және облыстық тәжірибелік алаң болып табылады. Облыста 25 кәсіптік мектеп пен лицей бар: Павлодар қ. — 12, Екібастұз және Ақсу қалаларында — 2 мектептен, Қашыр, Железинка, Ертіс, Шарбақты, Успен, Ақтоғай, Баянауыл, Лебяжі және Май аудандарында — 1 мектептен. Облыста 29 колледж жұмыс істейді, олардың 22-сі Павлодар қаласында орналасқан, Екібастұз қ. — 5, Ақсу қаласы мен Красноярка ауылында — 1 колледжден.

1.  Жоғары білім

Облыс аумағында төрт жоғары оқу орны жұмысын атқарады, олардың үшеуі Павлодар қаласында, біреуі Екібастұз қаласында орналасқан:

1.  С.Торайғыров атындағы Павлодар Мемлекеттік Университеті
2.  Павлодар Мемлекеттік Педагогикалық Институты
3.  Инновациялық Еуразия Университеті
4.  Академик Қ.Сәтбаев атындағы Екібастұз Инженерлік-Техникалық Институты[29]

Сонымен қатар, Павлодар облысында Мемлекеттік Медициналық Университет (Семей қ.), Алматы Экономика және Статистика Академиясы (Алматы қ.) сияқты басқа да жоғары оқу орындарының филиалдары орналасқан. Павлодар облысының білім беру басқармасының бастығы Бексейітова Бақыт Мақанқызы болып табылады.[30]

[өңдеу]Денсаулық сақтау

Павлодар облысы денсаулық сақтауының тарихы 1905 жылы облыстағы бірінші медициналық мекеме Павлодар ауруханасынан басталады. 1907 жылы земство қаражатына Песчаное, 1912 жылы Ертіс ауылдарында он орындық емханалар ашылды. Бұл уақытқа қарай сегіз болыста фельдшерлік пункттер жұмыс атқарып жатты. 1920 жылдың қаңтарында Павлодар уездік атқару комитеті жанынан денсаулық сақтау бөлімі ашылды. 1926 жылы Павлодар уезінде 391 орындық 10 аурухана, 6 дәрігер мен 51 дәрігер көмекшісі, 1939 жылы 871 орындық 34 аурухана (10 қалалық және 24 ауылдық), 40 амбулаториялық-емханалық ұйым, 53 фельдшерлік-акушерлік пункт, маляриямен күрес бойынша 2 тірек пункт және 1 автокөлігі бар жедел жәрдем станциясы жұмыс атқарды. Екі ауруханада рентген кабинеттері мен клиникалық-диагностикалық лабораториялар болды. Дәрігерлер саны 30 адамға дейін өсті, ауылдық жерлерде олардың саны 10 адамға жетті.

Бүгінгі күні облыста 403 медициналық объект жұмыс атқарады, олардың ішінде 65 заңды тұлға: 34 ауруханалық ұйым, 7 диспансер, 12 амбулаториялық-емханалық ұйым және басқа 12 медициналық ұйым. Одан басқа, ОАА мен емханалар құрамына 3 ауылдық учаскелік аурухана, 76 дәрігерлік амбулатоия, 22 фельдшерлік-акушерлік пункт пен 237 медициналық пункт кіреді. Мемлекеттік медициналық ұйымдарда 2467 дәрігер мен 6072 орта буын медицина қызметкерлері жұмыс істейді. Дәрігерлермен қамтамасыздандыру 10 мың адамға 33,0 құраса, орта буын медицина қызметкерлерімен қамтамасыздандыру 10 мың адамға 81,3 құрайды. Мемлекеттік медициналық ұйымдардан басқа облыста 120 жекеменшік ұйымдар жұмысын атқарады. Олардың ішіндегі 95 заңды тұлға, ал 22 жеке кәсіпкер болып табылады. Бұл ұйымдарда 506 дәрігер мен 898 орта буын медицина қызметкері жұмысын істейді.

1.  Павлодар теміржол ауруханасы
2.  Областық диагностикалық орталық
3.  Жедел медициналық жәрдем ауруханасы және т.б.

Облыста денсаулық сақтауға көп көңіл бөлінеді. Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаевтың Қазақстан халқына «Болашақтың іргесін бірге қалаймыз» Жолдауы аясында 2012-2015 жылдары 2 емхана, 14 дәрігерлік амбулатория, 3 фельдшер-акушерлік пункт, 43 медициналық пункт құрылысы туралы мәселе шешілді. Облыста белсенді түрде мобильді медицина дамуда, ол 11 жылжымалы қондырғыдан тұрады: 6 стоматологиялық, 4 флюорографиялық, 3 амбулаториялық және 1 маммографиялық жылжымалы кешен. 2011 жылы заманауи жабдықталумен қамтамасыз ету мақсатында әр түрлі көздерден 1 миллиард 353 миллион теңге бөлінді. Павлодар облысының денсаулық сақтау басқармасының бастығы Қасымов Нұрлан Кәукенүлы болып табылады

[өңдеу]Спорт

Павлодар облысында жыл сайын дене тәрбиесі мен спорт дамуының көрсеткіші өсуде. 1991 жылы спортпен шұғылданатындар саны 97136 болса, 2001 жылы 102032 адам (+ 4896 адам), ал 2010 жылы бұл сан 162545 дейін өскен (1991 жылмен салыстырғанда + 65409 адам).

Дәстүрлі ат жарыстары, қазақша күрес пен тоғызқұмалақтан басқа аударыспақ, теңге алу, қыз қуу және кұсбегілік сияқты ұлттық спорт түрлерінің спортшылары тұрақты түрде республикалық жарыстарға қатысады. Бүгінгі күні ұлттық спорт түрлерімен шамамен 9000 адам айналысады.

Спортшылардың денсаулығын тексеру, бақылау және қалыптандыру мақсатында 2004 жылы дәрігерлік-физкультуралық диспансер жаңа ғимаратта өз жұмысын жалғастырды. Жыл сайын диспансер 6000 жуық спортшымен жұмыс жасайды. 2006 жылы 50 адамдық Олимпиадалық резерв дайындау орталығы құрылды. Спорттық мектептерде 19248 оқушы білім алады (2001 жылмен салыстырғанда +6205).

Павлодарда 20 спорттық мекеме жұмыс істейді, оларға «Астана» мұз айдыны мен мамандандырылған бокс орталығы да кіреді. Екібастұз қаласында 5 балалар мен жасөспірімдер спорттық мектеп жұмыс істесе, Ақсу мен аудан орталықтарында бұндай спорттық мектептер – біреуден.

1.  Футбол:

Павлодар облысының футбол клубтары:

1.  «Ертіс» ФК
2.  «Екибастузец» ФК
3.  «Батыр» ФК
4.  Бокс:

2011 жылдың 17 мен 21 мамыр аралығында Павлодарда КСРО-ның спорт шебері,екі мәрте Еуропаны чемпионы, Павлодар тумасы Серік Конақбаевқа арналған бокстан халықаралық турнир өтті. Бұл шарада 12 мемлекеттен барлығы 190 боксшы қатысты. Сонымен қатар, 2011 жылдың 12-інші мен 16-шы желтоқсанда Қазақ КСР-інің еңбек сіңірген бапкері, ПМУ профессоры – Рафаэль Вахитовқа арналған IV ашық турнирі өтіп, онда 12 мемлекеттен 135 боксшы қатысы. 2011 жылдың 13 желтоқсанында Павлодар Мұнайхимия зауыты демеушілік еткен бокстың Мамандандырылған орталығы ашылды.

[өңдеу]Мәдениет және өнер

Павлодар өңірі құнды мәдени әлеуетке ие, жүздеген кітапханалары, екі кәсіпқой театры, түрлі бағыттағы ондаған мұражайлары, көптеген тарихи және архитекторлық ескерткіштері бар өңір болып табылады.

[өңдеу]Кітапханалар

Павлодардың ірі кітапханалары: С.Торайғыров атындағы облыстық кітапхана, Республикалық ғылыми-техникалық кітапхана, Көзі көрмейтін және нашар көретін азаматтар үшін арналған облыстық арнайы кітапханасы, П.Васильев атындағы орталық кітапхана, А.Гайдар атындағы балаларға арналған орталық кітапхана, Павлодар қаоласының орталық кітапханалар желісі, Ұлттық кітап кітапханасы, Қазақ әдебиеті кітапханасы және т.б. Облыс бойынша 12 ірі кі тапхана бар, олардың арасында Ақсу қаласының орталық кітапханасы,Қазалжар ауылының модельдік кітапханасы /Ақсу қ. АОК/, Береговая ауылының модельдік кітапханасы /Қашырлық АОК/, Ақтоғай ауданының орталық кітапханасы, Мұткенов ауылының модельдік кітапханасы /Ақтоғай АОК/, Шарбақты ауданының орталық кітапханасы, Орлов ауылының модельдік кітапханасы /Шарбақты АОК/, Успен ауданының орталық кітапханасы, Галиц ауылының модельдік кітапханасы /Успен АОК/, Железинка ауданының орталық кітапханасы

С.Торайғыров атындағы облыстық кітапана

Облысымыздың бас кітапханасы болып табылатын С. Торайғыров атындағы Павлодар облыстық кітапханасы ерекше орын алуда. Павлодар облыстық ғылыми әмбебап кітапхана ұзақ даму жолдарын бастан кешірген. Қазіргі таңда, С.Торайғыров атындағы кітапхана еліміздің үздік кітапханаларының бірі саналады. Оның қорында Павлодар облысының ірі білім, ғылыми, көркемөнер және өлкетану әдебиеттері бар. Жыл бойы кітапханада 32 мың адам болып, оларға 900 мың журнал мен кітап даналары беріледі. Бүгінгі күні, кітапхана құрылымы бойынша ақпараттық-кітапнамалық, кітапханалық қызмет көрсету және мәдени-ағартушылық бағыттар бойынша жұмыс істейтін 14 бөлімнен тұрады. 1985 жылдан бері М. А. Жиенбаева кітапхана басшысы болып табылады.

[өңдеу]Мұражайлар

Потанин атындағы музеі

1.  Г. Н. Потанин атындағы тарихи-өлкетану кітапханасы

Павлодар облыстық тарихи-өлкетану мұражайы 1942 жылы облыстық «Қазақстанды зерттеу қоғамы» бөлімі аясында құрылған болатын. 1959 жылы оған Павлодар облысының тумасы, саяхаттаушы, Орталық Азия зерттеушісі – Г.Н.Потанин есімі берілді. Мұражайдың негізін өлкетанушы, фотограф Дмитрий Поликарпович Багаев қалаған. Мұражай экспозициясы өлкеміздің тарихы мен мәдениетін ашатын 8 залдан тұрады. Мұражай жинағының негізін төмендегідей коллекциялар құрайды: археологиялық, палеонтологиялық, этнографиялық, нумизматика, фотобейне коллекциясы, деректі, жаратылыстану-ғылыми, өндірістік, қару – оқ және суық қару. Дәріс және экскурсиялық жұмыстармен қатар, мұражай республикалық музейлер қорларынан, өз қорынан көрмелер презентацияларын ұйымдастырады. Мастер-кластар, өлкетанулық сабақтар, дәріс-концерттер, шығармашылық кештер өткізеді. Тарихи-өлкетану мұражайы жанынан Павлодар өңірін зерттеу мақсатында археологиялық және этнографиялық экспедициялар жүргізіледі.

1.  Д. П. Багаев атындағы үй мұражайы

Д.Багаевтың мемориалды үй мұражайы 2001 жылдың 30 қаңтарында ашылды. Г.Потанин атындағы Павлодар облыстық тарихи-өлкетанулық мұражайының филиалы болып табылады. Бұл үйде өлкетанушы, Павлодар өңірінің жылнамашысы, Облыстық өлкетану мұражайының негізін қалаушы және бірінші директоры, Қазақстан ғана емес, шетелде де әйгілі фотограф Дмитрий Поликарпович Багаев өмір сүрген және жұмысын атқарған. Бұл Павлодар қаласындағы жалғыз мемориалды мұражай және Қазақстандағы жалғыз фотограф мұражайы. Мұражай төмендегідей кешеннен тұрады: үш бөлмелі үй, ерекше фотопавильон, қорықша. Мұражай экспозициясында жиырмасыншы ғасыр басындағы шебердің заттары, өткен жылдардағы фотожабдықтау, және, ең маңыздысы, өлкенің тарихын бейнелейтін фотосуреттер. Бұл фотосуреттер тақырыбы өзгертіліп, үнемі көрмеде тұрады. Музей сонымен қатар басқа фотографтардың жұмыстары көрмеге қойылады: Германия, Аргентина, Ресей (Екатеринбург, Новосибирск, Мәскеу) және Қазақстан қалалары — Алматы, Қарағанды, Теміртау, Өскемен.

1.  М. Шамсутдинова атындағы ән шығармашылығы Үйі

Майра Шамсутдинова атындағы ән шығармашылығы үйі мұражайы Г.Потанин атындағы Павлодар облыстық тарихи-өлкетанулық мұражайының филиаы болып табылады. Мұражай 201 жылы 30 қаңтарда ашылды. Мұражай 2 залдан тұрады. Бірінші экспозициялық зал келушілерді өткен ғасырдың 20-жылдарының танымал әншісі мен сазгері Майра Уәлиқызы Шамсутдинованың өмірі мен шығармашылығымен таныстырады. Бұл залдың экспозициясы әншінің өмірлік және шығармашылық жолын сипаттайтын құжаттар мен фотосуреттерден тұрады. Мұражайға келушілерді Майраның жеке заттары ерекше қызықтырады: үлкен пиала, қызыл жібек шапаны. Осы залда Майраның жолын қуған Қазына Сүбекованың 1916 жылғы гармоны да көрмеге қойылған. Осы залда сонымен бірге келушілердің назарын тағы бір ерекше экспонат аудартады. Бұл халықта «контрамарка» деген атқа ие болған үлкен пеш.

1.  Павлодар облыстық көркемөнер мұражайы

Павлодар облыстық көркемөнер мұражайы 1964 жылы ашылды. Бұл Қазақстанда құрылған екінші көркемөнер мұражайы. Бұған дейін осындай мұражай тек астанада, Алматы қаласында, Г.Т.Шевченко атындағы Қазақ мемлекеттік көркемөнер галереясы жұмыс істеген. 1965 жылы 18 желтоқсанда мұражай келушілерге ашылды. Сол кезде қорларда 369 экспонат болатын. 1979 жылы мұражай жаңа ғимаратқа көшіп, бүгінгі күнге дейін сонда орналасқан. Павлодар облыстық көркемөнер мұражайы көркем сурет, графика, мүсін, сәндік-қолданбалы өнер туындыларының ерекше қорын жинаған. Мұражай қорларында 5500 астам экспонаттар бар. Жыл сайын мұражай 15 астам экспозициялар ұсынады. Оған мұражай қорының дәстүрлі тақырыптық жинақтары, павлодарлық суретшілердің есептік және жеке көрмелері, фотокөрмелер, «М*АРТ» жастар жобасының көрмелері, балалар суретінің көрмелері, алдыңғы қатарлы мұражайлардың жинақтарынан құралған жылжымалы көрмелер жатады. Мұражай өткізетін суретшілермен кездесу, мастер-кластар, экскурсиялар, әдеби-көркемөнер және музыкалық кештер, презентациялар, көркем сурет тарихына шолу жасайтын видеофильмдер қойылымдары аса назарға ие. Мұражай консультациялық-сараптамалық қызмет көрсетеді, қала мен облыс білім беру мекемелеріндегі білім беру бағдарламаларына белсене қатысады. Серіктестер арасында тек Қазақстандық мұражайлық қоғам ғана емес, сонымен бірге Омбы, Новосібір мұражайлары, Британ Кеңесі, Гете Институты, Алматы заманауи шығармашылық орталығы, «Открытый музей» Халықаралық Ассоциациясы, Ресей мұражайларының Ассоциациясы да бар.

Бухар Жырау атындағы музеі

Васильев атындағы музеі

1.  Бұхар Жырау атындағы әдебиет пен өнер мұражайы

Бұхар Жырау атындағы әдебиет пен өнер мұражайы 1992 жылы ашылды. Мұражай экспозициясы 8 залда орналасқан.

1.  Ақын Павел Васильевтің үй-мұражайы

Үй-мұражайдың салтанатты ашылуы 1994 жылы 23 желтоқсанда, П.Васильевтің туған күніне орай өткізілді. Жаңа мұражай экспонаттарының көп бөлігі Е.А.Вялова, ақынның қызы Н.П.Фурман және ағасы В.Н.Васильев атынан тапсырылды. Келесі жылдары Үй-мұражай қоры тек П.Васильев қана емес, оның замандастарының өмірі мен шығармашылығы туралы деректер беретін құжаттар мен материалдарға тола бастады. Бұл ақпарат ақының өмірі мен шығармашылығын терең түсінуге ықпалын тигізді. Павлодарлықтар Үй-мұражайды «васильевтік қорық» деп атайды, сонымен бірге, мұражайда поэзия сүйетіндерге арнап әдеби-музыкалық кештер, танымал әдебиетшілермен кездсулер, П.Васильев атындағы Әдеби қоғам отырыстары өтеді. Үй-мұражайда АҚШ, Франция, Польша, Белоруссия, Ресей және Қазақстанның түкпір-түкпірінен келген қонақтар болды. П.Васильев туындылары көптеген әлем тілдеріне аударылды.

1.  Г. Н. Шафер Үйі

«Шафер Үйі» — Қазақстандағы жалғыз грампластинкалар мұражайы. Ол 2001 жылы 21 ақпанда Павлодар мемлекеттік педагогикалық институтының профессоры, музыкатанушы, И.О.Дунаевский шығармашылығын зерттеуші, сазгер Наум Григорьевич Шафердің бірегей коллекциясы негізінде ашылды. Коллекцияда 25000 грампластинка, 1500 магнитофон жазбасының бобинасы, 1500 аудиокассета бар. Картотекада (сазгерлер мен орындаушылар бойынша жүйеленген) 500 мыңнан астам карточка саналады. Жұма күндері (әр апта сайын) павлодарлық жазушылар, музыканттар, әртістер қатысуымен «Шафер Үйінің» концерттік залында дыбыс жазу кештері мен әдеби-музыкалық кештер өтеді.

Сонымен бірге облыста төмендегідей мұражайлар орналасқан:

1.  Тарихи-өлкетанулық мұражай, Екібастұз қ.
2.  Тарихи-өлкетанулық мұражай, Ақсу қ.
3.  Қ.Сәтбаев атындағы мемориалды мұражай. Баянауыл а.
4.  Ақын С.Торайғыров атындағы мұражай, Торайғыр а.
5.  Шарбақты аудандық тарихи-өлкетанулық мұражай, Шарбақты а.
6.  Успен тарихи-өлкетанулық мұражай. Константиновка а.

[өңдеу]Театрлар

Ж. Аймаутов атындағы облыстық драма театры

А.П.Чехов атындағы драма театры

1.  А. П. Чехов атындағы драма театры

А. П. Чехов атындағы драма театры — Павлодардың ең ірі театры. Театр қойылымдарының арасында У.Шекспирдің «Он екінші түні», А.П.Чеховтың «Чайкасы», Дж.Патриктің «Оғаш мінезді миссис Сэвиджі», Н.Коляданың «Ақымақтар кемесі» және тағы басқалары. Театрдың директоры-шығармашылық жетекшісі ҚР еңбегі сіңген қайраткері, Қазақстан Республикасының театр қайраткерлері Одағының басқарма мүшесі, педагогикалық ғылымдар кандидаты Виктор Аввакумов болып табылады.

1.  Ж.Аймауытов атындағы Павлодар облыстық қазақ музыкалық драма театры

1990 жылы 1 сәуірде ашылды. Директоры, шығармашылық жетекшісі – ҚазССР еңбегі сіңген әртісі, М.С.Щелкин атындағы Мәскеу театр училищесін бітірген Манап Мұхтархан Сәдуақасұлы. Театрдың ағымдағы репертуары 78 спектакльден тұрады, 2007-2011 жылдар арасында 35 жаңа қойылым жүзеге асты. Театр жылына 7 премьера қояды.

1.  «Промень» Жастар театры

«Промень» театрының тарихы Павлодар қаласының Католик шіркеуінде 2000 жылдан бастап монахинялар, 2003 жылдан бастап Деркульская Ольга мен Аверьянов Денис жетекшілігіндегі театр үйірмесінен басталады. 2009 жылдың 5 қаңтарында «Промень» Жастар Қоғамдық Бірлестігі Мәдени-Бос уақыт Студиясы Естай атындағы Қалалық Мәдениет Сарайының ғимаратына көшіп, бүгінгі күнге дейін сонда орналасқан.

[өңдеу]Бос уақыт орталықтар және концерттік қонақ бөлмелер

1.  «Астана» мұз сарайы

«Астана» мұз сарайы – 1800 шаршы метр жерді алып жатқан бірегей ғимарат. Басты орынды жасанды мұздан жасалған 250 конькишіге арналған мұз айдыны иеленеді. Оның ерекшелігі сонда – жасанды мұз бетін ерекше полимер партофлормен жапса, мұз айдыны баскетболдан, волейболдан және т.б. жарыс өткізетін спорт залына айналады. Залдың сыйымдылығы 2800 адам, бірақ оны 3000 адам сыятындай етіп кеңейтуге болады. Тоңазытқыш қондырғылар тәулік бойы жұмыс істейді, олар ғимарат ауасына ерекше тазалық беріп тұрады. Мұзды тазалау және түзетуге арналған арнайы машина бар. Сонымен қатар, жаңа заманғы жаттықтырғыштар және душ кабиналарымен жабдықталған ерлер және әйелдер жаттығу залдары бар. Онда тәжірибелі жаттықтырушы мамандардан кеңес алуға болады. Әйелдер фитнес клубы, бассейні бар сауна, 6 теннис үстелі, буфет, спорт киімі дүкені бар. Ұтымды бағамен спортпен және дене шынықтырумен айналысуға және белсенді мәдени демалуға барлық мүмкіндік жасалған /сағатына 200 теңге/. Үлкен холлда боулинг-клубын ашу көзделеді. Қазіргі кезде хоккей және конькимен мәнерлеп тебу секциялары жұмыс істейді. Қазақстан және Ресейдің хоккей клубтары арасында кездесу жарыстары өткізіледі. [2]

1.  «Достық Үйі» мәдени-бос уақыт орталығы

2008 жылдың күзінде Павлодар қаласында облыстық Қазақстан халқы Ассамблеясының барлық этномәдени құрамалары аңсаған Достық үйі ашылды. Оның ашылуына Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаев қатысты. Бұл орталықта қала мен облыстың барлық этномәдени бірлестіктерінің ошақтары орналасқан.

1.  «Шаңырақ» мәдени-бос уақыт орталығы

Павлодар облысының мәдениет департаментіне қарасты халық шығармашылығының облыстық орталығы.

1.  Астай атындағы Қалалық Мәдениет Сарайы
2.  «Достық» концерттік залы
3.  «Колос» балалар мәдени-бос уақыт орталығы

[өңдеу]Кинотеатрлар

1.  «Шакен Айманов атындағы 3D» кинотеатры

Strong (АҚШ) проекциялық жүйемен және DOLBY DIGITAL дыбыс жүйесімен жабдықталған үш залды кинотеатр. Фильмдерді 3D форматында көрсету.

1.  «Ertis-Cinema 3D» кинотеатры

Әлемдік премьералар мен ең кассалық фильмдер. Зал – 346 орын, ыңғайлы орындықтар мен үлкен экран (16м/6м). Кинотеатр ойын автоматтарымен (би алаңы, ату, жарыстар, балықтар, үлкен және кішкентай аэрохоккей) жабдықталған.

1.  «Cinema Star» кинотеатры

Dolby Digital Surround форматының сандық сапасы фильмнің әр алуан дыбысталуымен тамсануға мүмкіндік береді. 90 орындық зал мен 20 орындық VIP-алаң.

1.  «Қазақстан» кинотеары, Екібастұз қ.

Фиьмдерді дыбыстық сүйемелдеу Mono/Dolby-A/Dolby-SR/Dolby-Digital/Surround EX форматтарында жүзеге асырылады. Көпканалды көлемді дыбыс пен жоғары сапалы бейне экрандағы әрекетке қосылу сезімін тудырады. 2004 жылғы қыркүйекте болған қалпына келтіруден кейін 344 орындық кинозал, сонымен бірге 14 орындық VIP-алаңы бар.

[өңдеу]Көрікті орындар

Павлодар облысы назар аударарлық орындарға толы. Павлодарлықтар өз халқының тарихы мен мәдениетінің ескерткіштерін ерекше құрметтейді. Олардың көбі Қазақстандағы ең ірі өзен Ертіс жағалауындағы облыс орталығы Павлодар қаласында орналасқан. Қаланың кең көшелері, көлеңкелі саябақтары мен аллеялары, гүлбақшалары мен фонтандары көз тартарлық әдемі. Қала өз тазалығымен, жайлылығымен ерекшеленеді. Аумақтың назар аударарлық орындарына табиғи, тарихи, архитектуралық және діни құрылыстарды атқызуға болады. Павлодар өңірі археологиялық ескерткіштерге де (өңірде көптеген тұрақтар, қорымдар, обалар, қоныстар бар), мәдени демалыс орындарына да бай. Бұл бөлімдеаумақтың негізгі назар аударарлық орындары, ғимараттар мен құрылыстар, ескерткіштер, мемориалдар, мүсін объектілері мен діни құрылыстар туралы ақпарат беріледі.

[өңдеу]Табиғи ескерткіштер

1.  Баянауыл Ұлттық табиғи саябағы

Баянауыл – қырдың ортасындағы табиғаттың көрікті аймағы. Тау қыраттары мен далалы аймақтарөсімдік түрлерінің сан алуандығымен көзге түседі. Баянауыл тауларында бір болған адам табиғаттың көріктігі мен денсаулыққа жағымдығы орынды үйлесетін табиғи баққа үнемі қайта орылғысы келеді. Туристік жолдар, өңірдің халқы – барлығы сізді Қазақстанның айрықша сұлу табиғи бағымен жақынырақ таныстырады. Баянауыл өңірінің атауын қазақтың сұлу қызы, танымал лирикалық поэмаға негіз болған қазақ Джульеттасының есімімен байланыстырады. 21 мың шаршы километр жер бойжеткеннің атымен аталады. Алайда, Баянауыл жерінің аталуы туралы бақа да пікірлер бар. Шоқан Уәлихановтың айтуынша, Баянауыл (Баян-Ола) сөзі баянды өлке, бақыт пен сәттілікті білдіреді. Баянауыл микроклиматы ең қаһарлы қыс кезінде де малдың қыстаудан аман-есен шығуына мүмкіндік береді.

1.  Павлодар облысының геологиялық объектілері

Облыс территориясында мемлекеттік табиғи-қорықтық қорға кіретін, республикалық және халқаралық маңызы бар геологиялық, геоморфологиялық және гидрологиялық объектілер бар. Олар ерекше экологиялық, ғылыми және мәдени құндылыққа ие және ерекше қорғалатын табиғи аймақтар қатарына енгізіген. Республикалық маңызы бар объектілерге Драверта, Кувшин, Әулие және Қоңырәулие үңгірлері, Әулиебұлақ және Телеубұлақ бұлақтары, Айманбұлақ, Рахай және Үшсала шатқалдары жатады.

1.  Мемлекеттік қаумал — Қызылтау

Мемлекеттік қаумал — Қызылтау — Баянауыл ауданының оңтүстік-батысында, Сарыарқаның солтүстік-шығысында орналасқан. Жалпы аумағы 60 000 га. Сирек кездесетін жануарлар ме олардың мекенін қорғау мен жануарлардың түрлерін шығару мақсатында ұйымдастырылған. Табиғи аумақ жүйесіндегі орны – бірқалыпты белдеудің далалық ландшафттық аймағы, бетегелі даланың оңтүстік аумақшасы, Қазақ платосы және ұсақ шоқылар жері, Баянауыл-Қарқаралы округы, Баянауыл ауданы.

1.  Зоологиялық қаумал — Ертіс жағалауы

«Ертіс жағалауы» мемлекеттік зоологиялық қаумалы сол жақ жағалаудың 1-ден 10-12 км-ге дейінгі жерін, ал оң жақ жағалаудың 4-тен 6 км-ге дейінгі жерін алады. Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2001 жылдың 27 маусымынан №877 «Мемлекеттік қорықшалар мен республикалық маңызы бар табиғат ескерткіштері туралы» қаулысымен «Ертіс жағалауы» қаумалы (кешенді) бекітілді. Ертіс жағалауы Павлодар облысының территориясында, Батыс-Сібір ойпатының оңтүстігінде орналасқан. Жазықты оң жақ жағалаудағы Объ-Ертіс өзенаралығы (Құлынды) мен сол жақ жағалаудағы Ертіс маңындағы далаларға бөледі. «Ертіс жағалауы» қаумалының аумағы 377133 га. жер болса, қорғалған аумағы жоқ. Өзен жағалауы Батыс Сібірдің орманды аумағының оңтүстігін және далалық жерін толықтай қамтиды. Бұл 3 мың км жерге дейін жетеді. Ертістің қазіргі жағалауы биіктігі 7-8 метрге жететін алқапты құрайды, Павлодар облысының батыс шекарасына қарай 87 метрге жетеді, шығыс шекара аумағында – 112 м. Рельефтің дамуы бойынша Ертіс жағалауы көптеген протоколдарға, ескі арналарға, құмды аумақтарға толы.

1.  Шарбақты ауданындағы Маралды көлінің жерасты байлықтары

Павлодар облысы халықаралық курорт дәрежесіне сай келе алатын аймақтардың көптігімен ерекшеленеді. Тұзды Маралды көлінің сазы мен шипалы суы көптеген ауруларды емдей алады. Ертеректе Павлода облысының территориясында көптеген санаторийлер мен профилакторийлер болған. Павлодар облысының кейбір көлдері тек жергілікті халықтың ғана емес, шет жерлердегі қонақтардың да әулие орындарына айналған. Ең көп назарға Ямышевское, Маралды және Мойылды көлдері ие. Маралды көлінің жерасты сазының қасиеттері әлі де соңына дейін зерттелмеген. Оларың әсер ету спектрі өте кең. Маралды көлінің шипалы сазы жыл сайын көптеген бас июшілерін табады. Көлдің түбіндегі температура су бетіндегі температурадан 10-15 градусқа жоғары. Маралды көлінің сазы рвматизм мен буын ауруларын емдей алады, және, болжамдарға сәйкес, шипалы саз қоры 100 мың метр кубке жетеді. Одан басқа, көл түбінде көгілдір косметикалық саздың бар екендігі анықталған.

1.  Шалдай орманы

Шалдай орманы – Павлодар өңірінің басты назар аударарлық орындарының бірі. Бұл табиғи ескерткіштің масштабы тек Павлодар өңірімен шектелмейді, оның масштабы планеталық деуге де болады – ғарыштан жасалған фотосуреттерде орманның созылыңқы таспасы (жүздеген километр) Объ пен Ертіс өзенаралығында өте әсерлі көрінеді. Осындай орман таспалары бесеу, бірақ олардың арасында тек екеуі ғана ресей-қазақстандың шекараны кесіп өтіп, Ертіске қарай созылады: біреуі кішірігім ғана, Семей қаласының маңында, екіншісі – Павлодар облысында. Кейбір пікірлер бойынша, таспалы ормандар көне мұздық солтүстік-шығысқа қарай қозғалып, ормансыз далаға ағаштардың тұқымын әкелген. Шалдай таспалы орманында жергілікті тиіндердің түрі – телеутка – тиінімен танымал. Бұл тиін түрі өте кең таралған, кішкене көгілдірленген терісін кеңестік кезде Италияға дейін жіберген.

1.  «Қаз қайтуы» табиғи ескерткіші

Ескерткіш Павлодар облысында, Ертіс өзенінің оң жақ жағалауында, Павлодар қаласының солтүстігінде, темір жол көпірінен 500 м оңтүстікке қарай орналасқан. Ескерткіш 1928 жылы мәскеулік палеонтолог Ю.А. Орловпен ашылғаннан кейін, бұл жерде 1929-1930 жылдары палеонтологиялық қазбалар жүргізілген. Қазба нәтижесінде бірнеше мың сүйек қалдықтары табылған, бұл сүйектер плиоцен-миоцен кезеңіндегі жануарларға (қазіргі африкалық фаунаның ата тегі) тән болатын. Палеонтологиялық институт шағын ғана жерге қазба жүргізген кезде бұғының 20 түрі, керіктің 40 түрі, мүйізтұмсықтың 130 түрі, гиппариондардың 200 түрі және т.б. тапқан. Палеонтологиялық жаңалық «Қаз қайтуы» ескерткішіне палеозоолог мамандардың үлкен назарын аудартты. Өкінішке орай, табылған барлық палеоматериал ғалымдармен бірге олардың зерттеу институттарына кетіп қалды, себебі, біріншіден, Павлодарда ол кзедері өлкетанулық мұражай болмады, ал екіншіден, палеонтологиялық қалдықтарды сақтауды қамтамасыз ететін ғылыми ұйым болмады. Орловтың бастамасын 1960 жылы ҚазССР ҒА Зоология институтының палеобиология бөлімінің экспелициясы жалғастырды. Електен ортаңғы және төменг қабаттарды жуып-шаю кезінде омыртқалылардың үлкен коллекциясы табылды. Олардың арасында қояндар, шақылдақтар, қосаяқтаржәне кішкентай құстар болды. Ескерткіш қала аумағында болғандықтан, «Қаз қайтуы» ескерткішіне павлодарлықтардың да, қала қонақтарының да тарапынан келушілер саны өте көп. «Қаз қайтуы» неоген дәуірі жануарларының ең танымал және эталонды жерлену орны болып саналады. «Қаз қайтуы» бойынша әлемдегі барлық осы дәуір жерленулері салыстырылады. Қазіргі күні қазба жұмыстары жерінде ашық аспан астындағы мұражай кейпіндегі саябақ кешені жоспарануда, кез келген адам қазба жұмыстарының өту үрдісін бақылай алатын болады.

[өңдеу]Ғимараттар

Павлодар қаласы:

1.  Ұлы Отан Соғысында қаза болған жауынгерлерге Ескерткіш

Қалалық мәдениет және демалыс бағынан кең аллеяда болаттан жасалған 16-метрлік ескерткіш көрінеді. Бұл ескерткіш ҰОС қайтпаған жауынгерлерге Жеңістің 25 жылдығына орай ұрпақтардан ағыс ретінде 1970 жылы 8 мамырда ашылды. Монумент көптеген күміс жіптерден құралған стела кейпінде бейнеленген. Оның алдыңғы жағында – алқагүл мен алғыс жазуы бар тақта бекітілген.

1.  Сұлтанмахмұт Торайғыровқа ескерткіш.

2000 жылы ақын С.Торайғыровқа ескеткіш Павлодар қаласының көркемөнер мұражайының алдында орнатылып, алдыңғы жағымен Торайғыров көшесіне қаратылған еді. 2009 жылы ескерткіш Ак.Сәтбаев көшесі бойына, фонтандарға қарай 150 м жерге орнын ауыстырды. Мүсінші – Е.Сергебаев.

1.  Тұғырдағы Т-34 танкі.

Павлодарлықтардың 1941-1945жж. Ұлы Отан соғысындағы көрсеткен әскери және еңбек ерліктеріне мемориал

1.  Ішкі әскер жауынгерлеріне даңқ ескерткіші
2.  В.И.Ленинге Павлодар облысындағы бірінші ескерткіш 1928 жлы Павлодар қаласында орнатылған (Ленпарк).
3.  Даңқ мемориалы Павлодар қаласында 1975 жылы орнатылған (1 Мамыр саябағы).
4.  Кеңес Одағының батыры К.Камзинге ескерткіш 1979 жылы Павлодар қаласында, Камзин – Толстой көшелерінің қиылысында орнатылды.
5.  Павел Васильевке ескерткіш

Танымал еуразиялық ақын Павел Васильев (1910-1937) ескерткіші мен оның атындағы саябақ Павлодарда 2011 жылдың 23 қыркүйегінде ашылды. Павел Васильев мүсіні П.Васильев үй мұражайының ауласында орналасқан. Мүсінші Е.Мергенов, сәулетші К.Монтахаев.

1.  Қ.И.Сәтбаевқа ескерткіш

2012 жылдың 12 сәуірінде академик, Қазақстан Ғылым академиясының президенті Қаныш Имантайұлы Сәтбаевқа ескерткіш Павлодар қаласының орталығында, қала әкімдігінің жанынан орнатылды. Мүсін мен тұғырнаманың ортақ биіктігі – 8,5 метр. Ескерткіш авторы – мүсінші, ТМД және Қазақстан суретшілер Одағының мүшесі, Шоқан Уәлиханов атындағы мемлекеттік премия лауреаты, ҚР көркемөнер академиясының академигі Ольга Прокопьева. Тұғырнама авторы – еліміздің еңбегі сіңген сәулетшісі Кацев.

1.  Қазақстан тәуелсіздігінің жиырма жылдығына арналған этномәдени бірлестіктер аллеясы

Павлодарда 2011 жылдың қарашасында Қазақстан тәуелсіздігінің жиырма жылдығына арналған этномәдени бірлестіктер аллеясы ашылды. Орталық Кутузов көшесінде оналасқан аллея бойында ұлттардың таныма символдары орналасқан. Олар Павлодар облысындағы басқа этностардың рухани мәдениетін сипаттайды. Барлығы аллеяда он сегіз кішігірім мүсін орналасқан.[39]

1.  Аштық құрбандарына ескерткіш

Өткен ғасырдың 30-жылдарындағы аштық құрбандарына ескерткіш Павлодар қаласында 2012 жылдың 31 мамырында ашылды. Ескерткіш қала кіреберісінде, аштық кезінде қаза болғандарды жаппай жерлеу өткен ескі мұсылман зиратының жанынан көтерген.

1.  Ағартушылар мен академиктардың мүсін аллеясы
2.  Орталық почтамт ғимаратының сағат мұнарасы.

Сағат мұнара Павлодар қаласының символы болып саналады. Осы сағатпен барлық павлодарлықтар сағатын салыстырады. Сағат «Қазпошта» АҚ Павлодар филиалының ғимаратында 1983 жылы орнатылды.

1.  Павлодар қаласының орталық жағалауы

Павлодарлықтар мен қала қонақтарының сүйікті дмалыс орны болып Ертіс өзенінің жағалауы саналады. Жағалау рельефке сәйкес террасалық қағидаға сәйкес оратылған. Жоғарғы терраса – саябақ, негізгі терраса – барлық аллеяларды біріктіретін орталық аллея. Төменгі терраса – жағажай.

1.  «Ескі қала»

Ленин атындағы көшені «ескі қала» деп атайды, себебі бұл жерде ескі ғимараттар сақталған. Көпес Сорокин Үйі; Халықтық Үй; Майра атындағы ән шығармашылығы үй мұражайы; Владимирлік училище; Педтехникум; Көпес А.Деровтың сауда үйі; Ленин көшесіндегі сауда қатарлары; А.П.Чехов атындағы орыс драма театрының ғимараты; Көпес Охапкин үйі; Д.П.Багаев мемориалды үй мұражайы. [41]

1.  «Астана» мұз сарайы

«Астана» мұз сарайын салтанатты түрде Қазақстан Республикасының Презиенті Нұрсұлтан Назарбаев 2003 жылдың 16 қазанында ашты. «Астана» МС басты назар аударары – мұз айдыны, оның жалпы ауданы 1830 шаршы км. Бұл айдында шайбалы хоккей мен мәнерлеп сырғанаудан сайыстар, мұз шоуларын жоғары деңгейде өткізу мүмкіндігін береді. Трибуналар 3 мыңға дейін көрөрменге арналған.[42]

1.  Достық үйі.

2008 жылдың күзінде Павлодар облысындағы Қазақстан халқы Ассамблеясының барлық этномәдени қауымдары аңсаған Достық үйі ашылды.

1.  Қазақстан Республикасының туы бар колоннада

Қазақстан Республикасы тәуелсіздігінің жиырма жылдығын тойлау қарсаңында 40 метр биіктіктегі тутұғыры бар колоннада жоспарланды. Мерейтойлық объект ҚР Конституация күнін тойлау кезінде салтанатты түрде ашылып, қала тұрғындарының сүйікті демалыс орнына айналды. Павлодар облысының геоақпараттық жүйесі. Аудандар мен облыс қалалары:

1.  С. Мүткенова (1913—1944 гг.) мүсіні — Кеңес Одағының батыры С.Мүткенов мүсіні 1965 жылы Ақтоғай ауданының Мүткенов ауылында орнатылған.
2.  Ж. Тіленшин мүсіні — ағартушы Ж.Тіленшин мүсіні 1967 жылы Ақтоғай ауданының Қожамжар ауылында орнатылған.
3.  С. И. Царев (1882—1918) мүсіні — Екібастұз кмір кенінің комиссарының мүсіні 1974 жылы Ақсу қаласының саябағында орнатылды.
4.  К. Камзин, Кеңес Одағының батыры (1913—1944) мүсіні 1966 жылы Ақсу ауданының Жолқұдық ауылында орнатылған.
5.  И. В. Бабин, Кеңес Одағының батыры мүсіні 1965 жылы Железинка ауданының Железинка ауылында орнатылды.
6.  А. Н. Елгин, Кеңес Одағының батыры мүсіні 1964 жылы Қашыр аудынының Қашыр ауылында орнатылған.
7.  С. И. Царев, Екібастұз кмір кенінің комиссарының мүсіні 1974 жылы Екібастұз қаласында оның атымен аталған көшеде орнатылды.
8.  Бұхар жырау ескерткіші. 1993 жылы ақын, ойшыл және мемлекет қайраткерінің ескерткіші Баянауыл ауылының орталығында Бұхар жыраудың туғанына 325 жылдығына орай орнатылды.
9.  Иса Байзақов ескерткіші. 1979 жылы ақын, әнші, сазер әрі актер Иса Байзақов ескерткіші Ертіс ауылында, Мәдениет үйінің саябағында орнатылды. Мүсінші Е.Ершов, сәулетші Б.Мұстафин.
10.  Жаяу Мұса Байжанұлының ескерткіші. 2008 жылы ақын әрі сазгер Жаяу Мұсаға ескерткіш орнатылды. Жасыбай көлінің солтүстік жағалауында, Баянауыл ауылынан 12 км жерде орналасқан. Мүсінші М.Е.Сергебаев.
11.  Жаяу Мұса Байжанұлының мүсіні. 1972 жылы ақын әрі сазгер Жаяу Мұсаға Жаңатілек ауылының орталығында, саябақта мүсін орнатылды.
12.  Құдайберген Әлсейітұлының мүсіні. Железинка ауылында Мәдениет үйінің алдындағы алаңда аақын әрі сазгер Құдайберген Әлсейітұлына мүсін орнатылды. [40]
13.  Саяси репрессиялар құрбандарына ескерткіш Екібастұз қаласында орнатылды.

Биіктігі 5 метр композиция «Кебін» деп аталатын стильде орындалған. Бұл нақты келбеті мен дене пішіні көрінбейтін фигуралар, ал бес күлді жұлдыз фонында жақындарын жоқтаған әйел мен баланың фигуралары.

1.  Гиннестің рекордтар кітабына еген Екібастұздық ГРЭС-2

Станцияның биіктігі 420 метр айрықша тұрбасы Гиннестің рекордтар кітабына енген. ГРЭС-2 бірінші блогының жұмысы 1990 жылдың желтоқсанында, ал екінші энергоблок жұмысы 1993 жылдың 22 желтоқсанында басталды. ГРЭС-2 энергиясы Қазақстанның солтүстігін энергиямен қамтамасыз етуге бағытталған және республиканың энергия тұтынуның 15% қамтиды. Энергия тұтынушылары қатарына тек қазақстандық емес, соынмен бірге ресейлік компаниялар да кіреді. Олардың арасында «Қазақстан Темір Жолы» АҚ, «Байқоңыр» ғарыш айлағы, Ертіс-Қарағанды каналы.

[өңдеу]Діни ғимараттар

1.  Павлодар қаласындағы басты мешіт

Машхүр Жүсіп Копеев атындағы орталық мешіт.

Павлодар қаласында 6 гектар жерді алып жатқан паркі, медресесі, Кутузов, Кривенко, Қайырбаев көшелерінен кіру есіктері бар 1500 орындық Бас Мешіт сәулет ансамблі салынды. Бас мешіттің жобасын «Алматыгипрогор» АҚ жобалау институты әзірледі. Мешіт құрылысының басты мердігері «Иртыштрансстрой» ассоциациясының «Путь» ЖШС болды, «Иртыштрансстрой» ассоциациясының басшы-төрағасы М.А. Зыков. Мешіт ғимараты 48*48 метрлік сегізбұрышты жұлдыз түрінде салынған, диаметрі 30 метр 1200 орындық ерлер намаз оқитын зал, күмбездің биіктігі 33 метр. Мешіт ғимаратының көлемі 48*48 метр, мұнараларының биіктігі – 63 метр, аймен бірге күмбездің биіктігі – 54 метр, жалпы ауданы 7240 шаршы метр. Бірінші қабатта медресенің оқу сыныптары, неке қию залы, 200 орындық асхана және оның қосалқы бөлмелері, 300 орындық әйелдер намаз оқитын зал, дәрет алу жайлары, холл орналасқан. Неке қию залы және асхана екі көлемді бір үлкен залға айналдыру үшін жылжымалы қабырғамен бөлінген. Ғимаратқа кіру сатылармен екінші қабат деңгейіне көтереді, онда 1200 орындық балконы бар намаз оқу залы, ислам мәдениетінің мұражайы, кітапхана, бейнезал, қызметтік жайлар, холл орналасқан.

Благовещенск кафедралы соборы.

Негізгі ғимараттың екі қабаты және мұнаралары кірпіштен, күмбезі темір құрылымдардан жасалған.[2]

1.  Благовещенск кафедралы соборы

1999 жылдың 23 қазаны Ертістің Павлодар өңірі үшін маңызды есте қаларлық күн болды. Бұл күні Павлодарда Благовещенски кафедралы соборы ашылды. Павлодарлық архитекторлар Ресейдің қалаларына барып, храмның әр түрлерін көріп, Мәскеудегі бір соборға тоқтады. Бұл тек негіз ғана болды. Мәскеулік храм кішірек және қарапайымдау еді. Павлодарлықтар өз соборын жобалағанда қала тұрғындарын таң қалдырарлық жаңалықтар енгізді. Благовещенск соборының қоңыраулары Мәскеуден әкелінді. Олар паникадило АҚКЗ-да құйылған және шіркеулік бұйымдар Мәскеу жанындағы Софринодан жеткізілді, онда мәскеулік патриархияның зауыты бар. Православиенің заңдарына сәйкес онда тоғыз қоңырау қойылған. Ең үлкен қоңыраудың салмағы – 1024 кг, ең кішкентайының салмағы – 4 кг. 

Сценарий праздника посвященного Международному женскому дню 8
марта

для детей старшей группы – 2020г.

Ведущий:
Здравствуйте,
дорогие  гости! Сегодня  к нам  пришли  мамы и бабушки. И  сегодняшний  праздник 
мы  посвящаем  вам  ….наши дорогие!

Ничего нет  на
свете  чудесней

И сильней 
материнской  любви.

С чем  сравнить
её?

Может  быть  с
песней,

Что  поют  на
заре  соловьи?

Доброты 
материнской  прекрасной

Ничего 
удивительней  нет,

Этот  мир  к чьей 
судьбе  мы  причастны,

Добротой 
материнской  согрет.

Материнской любви
нам никто не заменит,

Не пытайтесь, не
надо, друзья.

Только мамино
сердце любовью согреет,

И обнимет, и
приласкает тебя.

Дети
исполняют танец – вход «Мама»

В конце танца дети остаются на местах.

Ребенок 1:

Здравствуйте,
мамочки!

Здравствуйте,
бабушки!

Вам говорим не
тая,

Вы – наши лучшие,
самые добрые,

Самые близкие в
мире друзья!

Ребенок 2:

Этот добрый,
светлый праздник

Отмечает вся
страна,

И веселый
март-проказник,

И красавица весна.

Ребенок 3:

Все поют вокруг и
славят

Мам любимых,
дорогих

И, конечно,
поздравляют

Милых бабушек
своих.

Ребенок 4:

Этот праздник
полон нежных

И красивых теплых
слов.

Лучик счастья и
надежды,

Он несет с собой
любовь.

Ведущий:

Материнской
любви нам никто не заменит,

Не
пытайтесь, не надо, друзья.

Только
мамино сердце любовью согреет,

И
обнимет, и приласкает тебя!

5.Мамино сердце не знает покоя,

Мамино
сердце, как факел горит,

Мамино
сердце от горя укроет,

Будет
ему тяжело — промолчит.

6.Мамино сердце обид не хранит,

К детям
любовь её не угасает,

Мамино
сердце поймёт и простит,

Сердце
границы тревогам не знает

7.Мамино сердце так много вмещает

Ласки,
заботы любви и тепла.

Нас от
невзгоды любой защищает.

Только б
родная счастливой была.

Песня__Шумные, но классные

Садятся на свои места.

Ребенок:

8 Марта,  у мужчин
особое волнение.

Атаковало
магазины мужское население.

Такими
щедрыми все стали,

Скупают «Эйван» и «Лореали»,

Помады,
кремы и духи,

И
обязательно цветы!

Ребенок:

Мы
тоже отставать не собираемся

И в
путешествие мы с мамами отправляемся.

Поверьте,
весело там будет и приятно

И
главное совсем …бесплатно.

Выходит Стюардесса:

Уважаемые
дамы и господа! Мы рады приветствовать вас на борту нашего лайнера «Сказка», выполняющего
рейс «Детский сад № 1 — «Долина
маминой мечты».

Полёт
проходит на высоте 2 этажа.

Температура
за бортом — минус пять градусов

Ветер
попутный.

Время
полета составит 50 минут. Просьба отключить электронные устройства, в частности
мобильные телефоны.

Проверьте
ремни безопасности.

Мы
взлетаем.

Желаем
приятного полёта.

(звук самолёта)

Стюардесса:
Сейчас, мы пролетаем над островом «Настоящие джентльмены» .

Я
предлагаю 1-ю посадку сделать именно здесь.

Посмотрите,

Гордость бабушек и
мам –  элегантные джентльмены,

Полюбуйтесь вы на
них – наши маленькие, но уже настоящие мужчины.

Под
музыку выходят мальчики

1.Мамы, бабушки
сейчас мы хотим поздравить вас

2. Мы ещё поздравить
рады всех работников детсада.

3.И подружек, и
сестрёнок, и. конечно, всех девчонок        

4.Полюбуйтесь, наши
мамы, как мы возмужали,

Подтянулись,
подросли, мышцы подкачали.

5. С Днем 8 марта, с
праздником весенним,

С
первыми лучами в этот светлый час!

Дорогие
дамы, мы вас очень любим

И от
всего сердца поздравляем вас!

Танец «Джентльменов»

Стюардесса: Полет
продолжается, просьба пассажиров занять свои места.

Ой,
как высоко мы летим! Кажется, я вижу русло реки маминых забот. Она протекает через
всю страну:
омывает Горы не сделанных дел. А это что за высоченные горы?

Так
это же и есть всемирно известные Горы не сделанных дел. Любая мама про них
расскажет, если спросить. Кто хочет помочь своим мамам? Желающие есть?

Тогда
пристегните ремни. Мы начинаем снижаться. Так как время нашей посадки
ограничено.

ИГРЫ:

1.

2.

Стюардесса:Ну,
что же, порядок навели, можно продолжить полет, просьба пассажиров занять свои
места. Следующая остановка «Поляна бабушек»

(выходят две  пары с
колясками)

Стюардесса:

На скамейке во
дворе

Бабушки сидят.

Целый день до
вечера

О внуках говорят.

(Выходят
три девочки, одетых бабушками.)

1 бабушка:

Молодежь-то,
какова?

А поступки, а
слова?

Поглядите на их
моды.

Разоделись,
обормоты!

Раньше: танцы да
кадрили,

Юбки пышные
носили.

А теперича – не
то.

Брюки – во, (показывает
длину)

А юбки – во.

2 бабушка:

Ну, а танцы-то, а
танцы!

Стали все, как
иностранцы.

Как ударятся
плясать,

Ногу об ногу
чесать!

Их трясет, как в
лихорадке,

Поглядеть – так
стыд и срам!

1 бабушка:

Мы так с вами не
плясали,

Мы фигуры изучали

И ходили по балам!

3 бабушка:

Подружки, хватит
вам ворчать,

Молодежь все
обсуждать.

Были тоже мы
такими:

Молодыми,
озорными.

Сбросим-ка лет «надцать»
так,

Потанцуем для
ребят!

И вы, ребята, не
сидите,

С нами танцевать,
вы, выходите!

Танец Едем на дискотеку

Стюардесса:

Давайте же и
бабушек

Поздравим с
женским днём.

Для них стихи
расскажем.

Стихи

Я и бабушка
похожи: я красива, она тоже!

Мы любим ватрушки
и булки,

И песни во время
прогулки.

Мы вместе на
швейной машинке,

шьем платья для
куклы Маринки.

И вместе её
наряжаем, и вместе её обожаем.

Мы с бабушкой
очень похожи,

Я шустрая, бабушка
тоже.

Она у меня не
старушка,

А лучшая в мире
подружка!

***

Я для бабушки
любимой в этот день на все готов!

Выпью чай ее с
малиной, съем с десяток пирогов.

И посуду сам
помою, уложу бабулю спать.

Очень просто быть
героем.

Надо слабым
помогать.

***

Все очень
удивляются, когда вдруг узнают,
Что это внук и бабушка по улице идут.
Все думают я с мамой иль с маминой сестрой.
Что ж, если стала бабушкой, нельзя быть молодой?
А мне, признаться, нравится, что бабушка моя
Модница, красавица и балует меня.

***

Девочка:

Подарили
бабушке компьютер,

И
теперь не рады, ведь она

Каждую
свободную минуту

В
нём сидит, как кошка у окна.

Мальчик:

Не
печёт уж бабушка печенья,

Вкусные
с капустой пироги,

И не
варит больше нам варенья,

Только
слышим: «Ну-ка, помоги…»

Песня «Бабушка и
интернет»

Стюардесса:
Полет продолжается, просьба пассажиров занять свои места.

(Гул самолёта)

Наш
самолет совершает посадку в самом сердце маминой красоты и я настоятельно
рекомендую совершить экскурсию в удивительное и неожиданное место, которое
любят все девочки – «Мамин гардероб» !

В
зале прилета вас ожидают наши талантливые модели, которые с удовольствием будут
сопровождать на протяжении всей экскурсии. Приятного выходного!

1-й
ребенок.

Мы показ
свой начинаем,

Дом
моделей открываем.

2-й
ребенок.

Такого
вы не видели, не знали,

Что
мы покажем в нашем зале.

3-й
ребенок.

В
наших модах — новизна,

В
наших модах — красота!

4-й
ребенок.

Приглашает
наша мода всех людей,

Наряжает
она взрослых и детей.

Стюардесса:

Выглядеть
современно — приятно!

Всем
так хочется — это понятно!

Открываем
наш показ.

Модели
– только высший класс!

Исполняется
танец «Модницы»

ПРИЗНАНИЕ...(от
мальчиков).

1. У
нас есть очень веские причины

Девчонок
наших нынче похвалить,

Мы
будущие парни и мужчины,

Должны
беречь их очень и любить!

2.
Вы посмотрите, как они опрятны,

А
бантики и туфли, хоть куда!

Косички
заплетут, смотреть приятно,

Мальчишка
так не сможет никогда!

3. А
как они общаются красиво!

А
как умеют глазками играть!

И
спинку держат ровно, а не криво,

Умеют
петь прекрасно, танцевать!

4.
Мы девочками нашими гордимся,

Конечно,
обижаем иногда,

Но
после очень этого стыдимся

И
срочно извиняемся всегда!

5.
Любимые хорошие девчонки!

Стихи
мы прочитали лишь для вас!

Простите,
если не звучало звонко,

Но
главное -вы лучшие у нас!

Подарочки для
девочек)))))

Стюардесса: Нам
нужно поторопиться, продолжаем путешествие. В каком красивом месте мы
оказались! Это остров развлечений и отдыха! Снижаемся? Будем веселиться!

Игры:

1.

2.

Стюардесса: Последняя
остановка путешествия «Долина маминой мечты»

Это
место окружено тайной. Ведь так не просто бывает понять, о чём мечтает другой
человек. Но каждая мама мечтает о счастье своего ребёнка, о том, чтобы он рос
здоровым, умным и добрым. А любой ребёнок мечтает, чтобы мамина мечта
обязательно сбылась. Давайте подарим мамам очень красивый и нежный танец.

 Танец________________________

Ребенок 1:

— Детство —
золотая пора.

Как чудесно знать,
что со мной

Мама — словно
ангел добра,

Друг мой самый
лучший, родной.

Ребенок 2:

— Дорогая мамочка,
мамуля

Милый дорогой нам
человек

Любим крепко и
целуем

Будь счастливой
весь свой век.

Ребенок 3:

Ты — мама. Значит
— лучше всех!

Не может быть души
светлее.

Ты — мама, значит,
в мире нет,

Ну, никого тебя
роднее!

Вместе хором:

— Мы мамам любовь
свою отдаем

Для них, для
любимых мы песню поем.

Песня «Улыбка мамы»

Стюардесса:На этом наш полет
подошел к концу. Наш лайнер приземлился. Мы вернулись в наш детский сад.

Ребенок 4:  

Праздник наш уже
кончаем,        

Что же нам ещё
сказать?      

Разрешите на
прощанье      

Вам здоровья
пожелать!

Ребенок 5:

Наш поклон и от
всех спасибо.         

И за солнечность
ваших глаз,        

И за то, что весна
красиво        

Днём сегодняшним
началась!

Ребенок 6:

Будьте веселы и
здоровы,

Всем дарите вы добрый
свет!        

Приходите вы в
гости снова

И живите вы до ста
лет!              

Ведущая: Вот и закончился
наше праздничное путешествие, а мы на прощание  хотим подарить вам свои
подарки, сделанные с любовью и нежностью — своими руками и сказать самые добрые
слова:

Раздать детям
подарки для мам (открытка – аппликация «Цветик-Семицветик»)

 ДЕТИ
с подарком выходят на центр в полукруг:

Цветок
волшебный, сказочный

В
праздничный час,

Дорогие
мамочки, примите от нас.

Пусть
мама листочки с цветка отрывает.

Цветок
наш желания все исполняет.

—
Красный пусть подарит модное платье очень.

—  
А жёлтый пусть доставит ей путёвку в Сочи.

— 
Зелёный — и папа рыцарем станет

   И
звёздочку с неба для мамы достанет.

—
Оранжевый — дарит пусть маме тепло.

— А
белый – чтоб ей на работе везло.

 — А
розовый листик – он нежный такой!

  
Хочу, чтоб всегда была мама со мной!

—
Синий лист – чудо произойдет,

   И
лично для мамы Киркоров споёт!

 —
Милые мамочки, добрые, нежные,

  
Примите от нас вы цветочки волшебные!

ВЕДУЩАЯ:  
Вы будьте прекрасны, как эти цветы,

                 
И пусть исполняются ваши мечты!

Дети
под музыку выходят из зала

Шығармашылық есеп тақырыбы: Оқушылардың өз бетімен білім алу дағдыларын қалыптастыру арқылы шығармашылық және танымдық қабілеттерін дамыту

Мақсаты:

Оқушыларға ел тарихының өткен, бүгіні мен ертеңгі болашағынан жүйелі тарихи білім беру;

материалды бекіту, тереңдету, дамытумен бірге мұғалімнің көмегінсіз

оқып үйрену;

Пәнге қызығушылықтарын арттыру;

Ойлау логикасын қалыптастыру;

Есте сақтау қабілетін арттыру;

Шығармашылық әрекетін қалыптастыру;

Іздену ынтасын арттыру

Тарихи көркем әдебиет оқуға қызығушы-лығын ояту;

Дербес ойлауын дамыту;

Тарихи тұлғалардың өнегелі істерімен таныстыру;

Қоғамның белсенді мүшесін қалыптастыру;

Адамгершілігі мол дарынды ұрпақ тәрбиелеу;

ҰБТ

—

де жақсы нәтиже көрсету.

Мұғалімдік мамандық – адамтану, адамның күрделі және қызықты , шым—

шытырығы мол рухани жан дүниесіне үңіле білу”—деп орыстың атақты педагогі

В.А.Сухомлинский айтқандай ұстаз болу оңай емес.“Жалғыз сүйеніш, жалғыз

үміт-оқуда.Теңдікке жетсек те, жүрттығымызды сақтасақ та, дүниедегі сыбаға

лы орнымызды алсақ та, бір ғана оқудың арқасында аламыз.Жақсылыққа бас—

тайтын жарқын жұлдыз-оқу.Надан жұрттың күні қараң, келешегі тұман” – деп

алаш ардақтысы М.Дулатовтың айтқан ұлағатты сөзін ұран етіп, ұстаздық

жолды таңдап жұмыстанғаныма 9 жыл болды.

Білім –бүгінгі жаһандану жағдайында өркениеттіліктің өлшемі мен тетігі

әрі құндылығы.«Адамның адамшылығы ең алдымен жақсы ұстаздан» деп дана

Абай айтқандай, мектептегі сапалы білім, саналы тәрбие,мектептің алдыңғы

деңгейден көрінуі ең алдымен ұстаздарға байланысты.Біздің еңбегіміз, жетіс—

тігіміз оқушының алған білімімен өлшенеді. Қазіргі таңда оқушыларды ғылыми

жұмыстарға баулу, заман талабына сай өз ойын еркін жеткізе білетін дарынды,

білімді де салауатты тұлғаны қалыптастыру жолындағы еңбек адам баласы

қызметінің ең күрделісі.

Тарих пәні білім көзі ғана емес, тәрбие құралы.Ол пәннің мақсаты оқушы

дүниетанымының негізі болатын тарихи сананы,тарихи білімді құрметтеу

мен сыйлау сезімін қалыптастыру.

Проблемалық оқытуда көздейтін мақсатымыз оқушыларға білімді дайын күйінде барлығын мұғалімнің өзі баяндап бермей, олардың алдына белгілі проблемалы міндет қойып, соны өздеріне шештіруге бағыттау.Сабақ үстінде берілетін оқу материалдарын оқушыларға жеткізу үшін, әр түрлі оқыту әдістерін қолдануға болады.Ең көп тараған оқыту әдісі-ол мұғалімнің ауызша баяндауы.Бұл әдіс оқу процесінде жетекші рол атқаратын болғандықтан жаңа материалды түсіндіруде кеңірек қолданамын.Оқытудың түрлі амал-тәсілдерін үйлестіріп қолдану қажет.Әсіресе оқушылардың өздігінен жасайтын түрлі оқу жұмыстары балалардың таным белсенділігін арттырады.Өзіндік жұмыс дегеніміздің өзі ізденімпаздықтан туады. Жеке тұлғаның ой-өрісінің дамуы , белсенділігінің артуы , білім алу қажеттілігін түсінуі, оны өмірде іс тәжірибесінде қолдана білуі, шығармашылық міндеттерді ойдағыдай шешу құралының бірі болып оқушылардың өздік жұмысы болып саналады.

Ал, оқушыға жан-жақты терең білім беруде “СТО” технологиясын қолдану ұтымды деп айта аламын.Бұл жаңашыл технология мұғалім мен оқушылардың өзіндік дамуы, қызметінің еріктілігі мен белсенділігінің артуына негізделген.

ХХ ғ басында Ж.Аймауытов : “Сабақ беру-үйреншікті жай ғана шеберлік емес, ол –жаңадан табатын өнер” деген екен.Оқушының пәнге деген қызығушылығын арттыру мақсатында мен өз сабақтарымда жаңа педагогикалық әдістердің ішінен сын тұрғысынан ойлау әдісін пайдаланамын.

Тарих пәндерін оқытуда дәстүрлі оқыту әдісімен қоса ақпараттық технологияны пайдаланып отырсақ, ұтарымыз мол деп ойлаймын.Бұл тәсілдер оқушыны жеке тұлға ретінде тәрбиелеумен қатар, танымдық қасиетін қалыптастыру және білімін кеңейтуге , тереңдетуге мүмкіндік туғызады.

Проблемалық тақырыбыма сай 8-11 сынып сабақтарында оқулықпен бірге жұмыс дәптерлері болмағаннан кейін мүмкіндігінше өзіндік жұмыс парақтарын әзірлеймін.Сабақта тест құрастырту, оқулықпен жұмыс, шығармашылық / шығарма, реферат т.б/ жұмыс, сөздік, дәптер конспект, тарихи диктант, сөзжұмбақтар құрастыру, кестелер толтыру, тірек-сызбамен, картамен жұмыс жүргізуді үнемі пайдаланмын. 7-класта «Қазақ жүздері , «алаш және жүз» этнонимдері, «қазақ» этнонимінің шығуы туралы» ашық сабағы ойлағанымдай қызықты өтті.Оқушылардың кейбіріне жаңа сабаққа қатысты шығармашылық тапсырма берілді.Үй тапсырмасын жуан және жәңішке сұрақтар беру, “Жамбы ату” ойыны ортағасырлық терминдер, картамен қызу жұмыс болды, үлгерімі төмен оқушылардың білімі тест арқылы тексерілді.Жаңа сабақ бойынша тақырыпқа қатысты қосымша қызықты мәлімет беріліп, оқулықпен өздіктерімен жұмыс жүргізуге мүмкіндік жасай отырып, оқушылардың ойлауын, қиялын, ерік-жігерін және сезімдік қасиеттерін дамытуға ықпал жасадым. Осы сабағым бірлестік отырысында таратуға ұсынылып, аудан көлемінде таратылды.Сонымен бірге «Қазақ тарихы» журналында жарық көрді.

8-сыныпта өткізілген «Қазақстандағы 1867-1868 жылдардағы реформа»

ашық сабағы көңілімнен шықты.Оқушылар үй тапсырмасына өте жақсы дайын—

дықпен келген.Сабақта сұрақ — жауап, «Жылдар сөйлейді», картамен жұмыс

жүргізіліп, жұмыс парағынан тапсырмаларды қызыға орындады.Жаңа сабақ

түсіндіру барысында «Сайлау жүйесі» тақырыбына ерекше тоқталып, қосымша

құқық пәні бойынша сыбайлас жемқорлыққа қатысты мәліметтер беріп өттім.

Сабақ барысында есте сақтау қабілеттерін дамытуға, ойлау дағдыларын қалып—

тастыруға, мұғалімнің көмегінсіз тапсырмаларды өздіктерінен орындау үшін

барымша бағыттадым.

Тарих –мектепте оқытылатын негізгі қоғамдық пәндердің бірі.Жеке тұлғаны

қалыптастырып, дамыту үшін тарих пәнінің орны ерекше. Өйткені, бұл пән

адамзаттың, барлық халықтың басынан кешкен оқиғаларын, мемлекеттердің

құрылуы тарихын оқытады.Сондықтан ақын ағамыз М.Әлімбаев «Тарихтың

авторы мен жаны — халқы, халықтың қимылының бәрі -тарих», — деп бекер

айтпаған.Өткенді білу арқылы болашаққа көз тіге аламыз. 9-сыныпта өткізіл—

ген «1929-1931 жж қазақ шаруаларының қарулы көтерілістері және Кеңес

үкіметінің жазалау шаралары» ашық сабағын ерекше атап айтқым келеді.

Үй тапсырмасы бойынша карточкалар /конвертпен/ беріліп, картамен жұмыс,шығармашылық тапсырма / ауылымыздағы ашаршылықты басынан өткерген қарияларымыздан оқушылардың алған сұхбаты видеослайдпен қорғау/ берілді.Оқушылар сабақ барысында үш топқа бөлініп, топ жетекшілері белгіленді.Әр топ ұйымдасып ауылдағы басынан ашаршылықты, қиын-қыстау кезеңді бастан өткерген қарияларымыздың үйіне барып сұхбаттасып, бәйнежазбаға түсірді.Жаңа сабақ түсіндіріліп, өзіндік жұмыстарды топ болып орындап қорғады.Сабақ соңында топ жетекшілері өз тобындағы оқушыларды әділ бағалады.

Еліміздің төл конституциясында Қазақстан Республикасы құқықтық мемлекет

жарияланған. Құқықтық мемлекет құру үшін қоғамның құқықтық мәдениеті

болуы керек. Құқықтық мәдениет -халықтың заң білімін білуінің деңгейі,құқық

ты сақтауы, рухани сана сезімнің жақсаруы.Құқықтық мемлекет құру жастар—

дан басталады.9-сыныпта «Мемлекет және оның қоғамдағы рөлі» ашық сабағы

өтті.Үй тапсырмасы «Бой қыздыру» / терминдер мен ұғымдарға анықтама

беру/, Мемлекеттік билік тармақтарының атқаратын қызметтері жайлы өз

ойларын ортаға салды. Жаңа сабақ тірек — сызба арқылы түсіндіріліп, өзіндік

тапсырмалар орындады. “Бізге қажетті-жаны да, қаны да қазақы, халықтың

тілі мен дінін,тарихы мен салт-дәстүрін бойына сіңірген, туған жерін түле—

туді, егемен елінің еңсесін көтеруді азаматтық парызым деп ұғатын ұрпақ

тәрбиелеу”-деп елбасымыз Н.Ә.Назарбаев айтқандай өз мамандығыма жауап-

кершілікпен қараймын.

Тарих пәнінің мақсаты-мектептегі білім беруді обьективті бағалап,оқушының

білім алудағы жоғары нәтижелерге қол жеткізу талпынысын қанағаттандырып,

ынтасын арттыру. Айтар болсам, өзім сабақ беретін сыныптарда білім сапасы

жалпы алғанда Қазақстан тарихынан 2013-2014 оқу жылында – 78 %, 2014-

2015 оқу жылында —90%, 2015-2016 оқу жылының ІІІ оқу тоқсанының қорытын—

дысы бойынша білім сапасы-82% көрсетті.

Дүние жүзі тарихынан 2013—2014 оқу жылында—76 %, 2014-2015 оқу жылында

—84 %, 2015-2016 оқу жылының І жартыжылдық қорытындысы бойынша білім

сапасы — 77 %.

Адам.Қоғам.Құқық. пәнінен 2013-2014 оқу жылында – 87 %, 2014- 2015 оқу

жылында – 100 %, 2015 — 2016 оқу жылының І жартыжылдық қорытындысы

бойынша білім сапасы — 96 % білім сапасын көрсетіп отыр.

Ұлттық бірыңғай тест – білім сапасының ең басты көрсеткіші болып есепте

ліп отыр.Әрбір ұстаз өз ісінің нәтижесін көргісі келеді.Бұл оқушылардыңҰБТ—

дан алған бағасы.Сондықтан менің жұмысымның мақсаты 11- сынып оқушы—

ларын ҰБТ — ге дайындау және жақсы нәтиже көрсету.Оқушыларым жүйелі

дайындықтың арқасында жақсы нәтиже көрсетіп келеді.Айта кетсек,2013-2014

оқу жылында 100 пайыз білім сапасы, орташа көрсеткіш — 17,4. 2014 — 2015 оқу

жылында білім сапасы- 100 пайыз, орташа көрсеткіш –18,3.Биылғы 2015-2016

оқу жылындағы АББ турларынан жақсы нәтиже көрсетіп келеді.Бұл жылы да

оқушыларым 100 пайыз білім сапасын береді деген үміттемін. Сондай-ақ тарих

және құқық пәндерінен терең де сапалы білім беруде пәндік олимпиадаларға,

сайыстарға әзірлеу мақсатында жүйелі бағдарлама құрып, жүмыстар жүргізе—

мін.Жыл сайын аудандық және қашықтық олимпиадаларға оқушыларым

тұрақты қатысып келеді.

Әр баланың жеке қабілетін анықтап, оны сол бағытта жетелеу- ұстаз парызы.

Баланы заманына қарай икемдеп, өз заманың озық өнегесін оның санасына

сіңіре білу, оларды шығармашылық бағытта жан-жақты дамыту-бүгінгі күннің

басты талабы болып отыр.Сондықтан оқушылардың шығармашылық жұмыс—

тарын жандандыруды міндетім деп білемін.Осы бағытта оқушылардың нәтиже—

лері же жоқ емес.Айтар болсақ, 2014 — 2015 оқу жылында “Өткенді еске алып ,

болашаққа беттейміз” аудандық мультимедиалық жоба байқауына 9—сынып

оқушылары Қанатова Айсана , Нұрғалиева Айкүн , Оразова Жанерке қатысып,

«Бала жадындағы соғыс» аталымына ие болды.2015-2016 оқу жылында Қазақ

хандығының 550 жылдығына арналған аудандық мультимедиялық жобалар

байқауына Сайманова Гауһар, Мұратова Асылай, Таңатжанова Перизат

І орынды иеленіп , облыстық сырттай байқауға жолдама алды.Сонымен бірге

оқушыларымның шығармашылық еңбектері мен мақалалары баспасөз беттеріне

/«Жайық таңы», «Мөлдір бұлақ», «Самал» / жарияланып жүр.

«Өркениетті алға бастырар ғылым десек, соның бірден бір саласы жас ұрпақ—

ты дәл тарихтай отаншылдыққа, ұлтжандылыққа , әділдікке тәрбиелей алмай—

ды» -деп елбасы айтқандай, ұлттық құндылықтарды асқақ ұстайтын, елдің бірлігін ойлайтын патриот ұрпақты қалыптастыру- білім саласының басты міндеттерінің бірі.Қазіргі таңдағы еліміздің өркендеуіне тек патриоттық тәрбие, патриоттық рух, патриоттық білім мен патриоттық сана арқылы ғана қол жеткізуге болады.Ел болашағы – жастардың қолында.Бүгінгі жастарды алдымен Отансүйгіштікке, адамгершілікке, ұлтжандылыққа, ізгілікке, жалпы адамзаттық құндылықтарға тәрбиелеуде осы патриотизмнің орны ерекше.Оқушыларға патриоттық тәрбие беруде, пәнге қызығушылығын арттыруда сыныптан тыс шаралардың маңызы зор.Оқушылар тарих пәні бойынша өткізілетін апталықтарға, интеллектуалды сайыстарға , тарихи кештерге қызығушылықпен қатысады. Мысалы, «Дарабоз», «Алтын жабағы», «Әлсіз буын», «Ой-көкпар», «БИНГО» танымдық сайыстары мен Елбасының халыққа Жолдауларын, «Тәуелсіздік толғауын», «Мәңгілік Ел» идеясын оқытуда, сыбайлас жемқорлыққа қатысты тақырыптарда шаралар мен саяси сабақтарды өткізіп отырамын.Сонымен бірге, Қазақ Хандығының құрылуына -550 жыл толуына орай оқушыларды қоғамымыздың алдында тұрған басты міндет-жас ұрпақты төл тарихымыздың ұлы құндылықтарын қастерлеуге, жастарымызды қазақстандық патриотизм рухында тәрбиелеу мақсатында елбасының “Өз тарихын білмеген халық, өзін де сыйламайды” нақыл сөзін ұран ете отырып, «Қазақ хандығы-елдіктің мерейі» атты тарих апталығы өткізілді.Апталық барысында оқушылар арасында «Tүркі жұртының мұраты — Мәңгілік Ел» атты баяндамасын оқып,7-8 сыныптар арасында «Тірегі сен Тәуелсіздік төрінің- Қазақ хандығына 550 жыл» интеллектуалды шоу ойыны өтті.Сайыста екі сыныптың оқушылары екі хан ауылы болып қызығушылықпен сайысып, 8-сынып жеңіске жетті.

Мұғалім жетістігінің негізгі кілті – өзінде.Өзімнің педагогикалық біліктілігім мен кәсіби шеберлігімді білім жетілдіру курстарына, түрлі әдістемелік конференциялар мен семинарларға, олимпиадаларға қатысу, журналдар мен интернет басылымдарға мақалалар жариялау арқылы шыңдап отырамын.

2013 жылы 27.05.-01.06. Орал қаласындағы педагогикалық қызметкердің біліктілігін арттыру институтында “Тарих және қоғамтану пәндері мұғалімдерінің түйінді құзіреттіліктерін қалыптастыру” / сертификатым бар/ білім жетілдіру курсынан өтіп, курс барысында «Электрондық оқулықтарды пайдалану тиімділігі» атты тақырыбында өз әріптестеріммен бірлескен жоба қорғадым.

2013 жылы 28 қарашада өткен І аудандық тарих пәні мұғалімдерінің олимпиадасына,2014 жылы 14 ақпанда өткізілген ІІ аудандық тарих пәні мұғалімдерінің олимпиадасына қатысып, жүлделі ІІ орынға ие болдым.

2014 жылы 13 наурызда «ҰБТ. Мәселелері мен шешу жолдары» аудандық семинар-практикумға, 2015 жылы 31 наурызда «ҰБТ мәселелері мен оны шешудің тиімді жолдары» атты аудандық семинар-практикумға қатысып ,өз ойымен бөлістім.2014 жылы аудандық тамыз мәслихатында «Қазақ жүздері» атты сабағым көрсетіліп, мадақтама алдым. 2016 ж. 29 қаңтар “Қоғамдық-гуманитарлық пәндер бойынша ҰБТ-ге дайындық жұмыстарын жетілдіру және мәселелерді шешу жолдары” ауданық семинар-практикумда “Оқушының өзіндік жұмысын ұйымдастыру-ҰБТ-ға даярлаудың тиімді жолы” атты тақырыпта баяндамам тыңдалды.

«Қазақ тарихы» республикалық ғылыми — әдістемелік журнал бетіне /№2

2014 ж /«Дарабоз-2014» тарихи-танымдық ойыны, №6 2015 ж «Құқық-әділет

пен парасат жолы» танымдық кеші /9-11 сыныптар/,№1 2015 ж «Қазақ жүздері»

ашық сабақ 7- сынып, «Педагогика және оқушы психологиясы» республикалық

ғылыми-әдістемелік педагогикалық журналға №4 2015 ж «Халық тәрбиесі —

алтын қазына», №5 2015 ж «БИНГО», №3 2015 жылы «Ой—көкпар» танымдық

ойыны, «Отбасы және денсаулық» республикалық ғылыми — көпшілік журнал—

дың №8 тамыз 2015 жылғы нөміріне «Өзекті мәселе» сыныптың оқу — тәрбие

жұмысына анализ, №3 2015 ж «Агрессивті мінез — құлықты балалар мен жас—

өспірімдерді оқыту және қайта тәрбиелеу» атты мақалаларым мен сабақтарым

жарық көрді.Интернет желісінде «e–cabak.kz» сайтында “1929 — 1931 жж

шаруалар көтерілістері” ашық сабағы “Құқық және бостандық” құқықтық

эстафета сайысы,“Желтоқсан көтерілісі – Тәуелсіздік бастауы” тарихи кеш,

“Біздің ел, біздің ұлт, біздің болашақ” атты дөңгелек үстел, “Тірегі сен

Тәуелсіздік төрінің — Қазақ Хандығына 550 жыл” интеллектуалды сайыстарым

жарияланып, сертификат пен «Алғыс хат» иелендім.

«Адам ұрпағымен мың жасайды»-дегендей, ұрпақ тәрбиесі-қай заманның, қай қоғамның болмасын көкейкесті мәселесі болып келді, келеді де.Келешек қоғам мүшелерін жан-жақты жетілген, ақыл парасаты мол, мәдени-ғылыми өрісі озық етіп тәрбиелеу-біздің қоғам алдындағы борышымыз.Ұлт көшбасшысы –Н.Назарбаев :«Сіздер мен біздер тек болашақ буынды ғана емес жалпы адамзаттық қадір-қасиеттердің мән –маңызын түсінетін жаны да, тәні де таза, білімді патриот-азаматтар буынын тәрбиелеуге міндеттіміз»-деп айтты.Адам өмір бойына тәрбиеленеді, бірақ бала бойындағы жақсы қасиеттердің қалыптасуы мектеп жасындағы уақыт.Қазіргі кезде ұрпақ тәрбиесінің жауапкершілігі мектепке, ондағы мұғалімдерге жүктеліп отыр. Бала тәрбиесі отбасынан басталады.Бала жақсыны да, жаманды да өз ұясынан сіңіреді.Былтырғы 2014-2015 оқу жылында 11 сыныпты алып шықтым. Сыныпты 10 оқушы / 3 ер, 7 қыз бала / ұйымшыл, тәртіптері жақсы, өнерлі, көпшіл, ауызбіршілікпен мектепті аяқтады.ҰБТ-де жақсы нәтиже көрсетіп, мектеп пен ұстаздарының мерейін асырды. Осындай еңбектерім бағаланып, 2015 ж 15 желтоқсанда АББ “Құрмет қағазымен” марапатталдым.

Елбасы Н.Назарбаевтың Қазақстан тарихы туралы: «Әрбір адамзат тарих қойнауына тереңдеу арқылы өзінің ата-бабалары қалдырған осындай кең-байтақ жердің лайықты мұрагері болуға ұмтылсын…Қазақ халқының өткен тарихы-ата-бабамыздың бостандық пен бақытты болашақ жолындағы ұзақ та ауыр күресінің тарихы» деген аталы сөзін өзіме ту етіп, ел тарихын, халықтың тағдырын ойлайтын, білімді, еліміздің патриот азаматтарын тәрбиелей беремін дегім келеді.

Балалар бакчасында “23 февраль – Ватанны саклаучылар көненә багышланган бәйрәм

Февраль – 2018 ел

Максат: балаларда ир-атларга, әтиләргә, бабайларга, гомумән, Ватанга мәхәббәт, горурлану хисе тәрбияләү. Белемнәрен тирәнәйтү, сәламәтлекләрен ныгыту. Балаларда ил сакчыларына карата хөрмәт тәрбияләү.

Бәйрәм барышы. 

А.Б. Хәерле кич. Бүген без иң якын кешеләребезне әти-абыйларыбызны кунакка чакырдык.. Хөрмәтле әтиләр һәм абыйлар Сезне бәйрәм белән тәбрик итәбез. Һәрбер бәйрәмнең үз матурлыгы, үз мәгънәсе, үз йөзе бар. 23 февраль ир-егетләрне олылау көне, батырлык һәм матурлык бәйрәме. Кадерле әтиләр,бәйрәмегез котлы булсын! Үзегез һәм гаиләгезгә ныклы сәламәтлек, бәхет, шатлыклар телибез. Изге эшләрегездә уңышлар,тормышыгызда ак бәхетләр юлдаш булсын.Бәйрәмебезне башлыйбыз.

“Бравые солдаты” җыры астында балалар залга керәләр. Ярым түгәрәк ясыйлар.

А.Б. Бәйрәмебезне шигерләрдән башлап җибәрик әле.

Здравствуй, праздник! Роман

Здравствуй, праздник,

Праздник мальчиков и пап!

Всех военных поздравляет

Наш веселый детский сад!

Бүген безнең бакчабызда Самир

Шундый рәхәт, күңелле.

Чөнки кунак булып безгә

Әтиләребез килде.

Әниләр белән бергә  Мунир

Озын-озак яшәгез.

Шатлык килсен өебезгә

Кайгы-хәсрәт  күрмәгез.

Я знаю, что папа мой тоже когда-то Софья

Был очень хорошим и смелым солдатом.

Я папу люблю и его непременно

Поздравить хочу в этот праздник военный..

Сейчас я повыше на стул заберусь,

Военную песню спою ему громко.

Пусть знает мой папа, что я им горжусь,

А он пусть гордится успехом ребенка.

Пусть небо будет голубым,Эльвина

Пусть в небе не клубится дым,

Пусть пушки грозные молчат

И пулеметы не строчат,

Чтоб жили люди, города,

Мир нужен на земле всегда!

Җыр “Солдатлар”

А.Б. Хәзер инде, әтиләребезгә дә күңелле булыр, бераз ярышып алыйк. Әтиләребезнең дә, балаларыбызның да уңганлыгын, булганлыгын сынап карыйк.

(Ике командага группа бүленә, командаларга исем бирелә)

А.Б. Ярышыбызны башлыйбыз.

1.Эстафета ”Хоккейчылар”

 (Хоккей таягы белән боҗрага шайбаны алып бару.)

Үзләре тимер аякта

Үзләре таякка таянган

Ашыга-ашыга бозда

Нәрсәдер эзлиләр

Алар кемнәр? (хоккейчылар)

2.Эстафета “Җитез атлар”.(Катнаша бөтен команда.Балалар чиратлашып, атта чабып киләләр. Кем беренче килә, шул команда җиңә)

А.Б. 

Тимерче дә түгел.

Балта сотасы да түгел.

Үзе авылда беренче эшче. (Ат)

Элек-электән үк атлар барлык эшләрне башкаручы булганнар.Һәм хәзердә техникаларның көчен ат көче белән билгелиләр.Әйдәгез әле бездә атлар ролен башкарып карыйк.

Музыкаль тәнәфес. Җыр:”Солдатта булган диләр.” 

Мы мальчишек поздравляем Раяна

С 23 февраля

Всем ребятам нашим скажем

Только добрые слова.

Буген  солдатлар бәйрәме.Язиля

Без котлыйбыз аларны,

Әтиләрне, абыйларны

Һәм бөтен солдатларны.

Минем әтине эшендә Гаяз

“Универсаль” ул, диләр.

Аның кулыннан килмәгән

Юктыр бер эштә, диләр.

Әти безнең терәгебез Лейля

Әти безнең яклаучы.

Кирәк чакта минем белән

Дустым кебек уйнаучы.

А.Б. Эстафетабызны дәвам итәбез.

3. Эстафета “Төпсез качык аша үрмәләү.” (Ике төркемнән кеше чыга. Тупны аласың озын капчык эченнән үрмәләп чыгасың, йөгереп барып бер савытка саласың.Кем алдан тапшырып бетерә — шул җиңүче була.)

4. Эстафета ”Әтием оста чәч үрүче.”

А.Б.Без барыбыз да иртә белән балаларыбызны бакчага китерәбез.Бакчага илткәнче кызларыбызны әзерләргә кирәк:киендерергә,чәчәләрен тарап үрергә.Бу эштә безнең әтиләребез дә булыша микән,әйдәгез әле тикшереп карыйк.

 (Һәр камандадан бер әти һәм бер кыз чыга.Әтиләре чәчләрен тарап үрергә тиеш.Кайсы оста һәм җитез.)

Физкульт-минутка: «Будем мир мы защищать» (выполняется в парах).
Раз, два, три, четыре, пять. Поочередно соединяют пальчики обеих рук. 
Будем мир мы защищать! Жмут руки друг другу. 
На границе встанем, Рука у виска как у солдата. 
Всех врагов достанем. Шаг, выпад вперёд. 
Будем чаще улыбаться, Повороты в стороны, улыбаются друг другу. 
А не ссориться и драться! Обнимаются друг с другом. 

Тәнәфес.Шигырләр сөйләү.

Иң акыллы, иң уңганнарРиана

Бар эшкә дә булганнар

Менә әтиләр шундый.

Яратабыз без аларны..

Әтиләр илнең терәге Иделия

Гаиләнең йөрәге.

Авырлыкларга бирешми

Әтиләрнең беләге.

Әле ярый сез бар җирдә

Безнең иң ныклы терәк

Бәхетебез тулы булсын

Сез безгә шундый кирәк.

Может он в футбол играть,Мехди

Может книжку мне читать,

Может суп мне разогреть,

Может мультик посмотреть,

Может поиграть он в шашки,

Может даже вымыть чашки,

Может рисовать машинки,

Может собирать картинки,

Может прокатить меня

Вместо быстрого коня.

Может рыбу он ловить,

Кран на кухне починить.

Для меня всегда герой —

Самый лучший ПАПА мой!

Мы хотим, чтоб все смеялись,Камиля

Чтоб мечты всегда сбывались,

Чтобы детям снились радостные сны,

Чтобы утро добрым было,

Чтобы мама не грустила,

Чтобы в мире не было войны!

5. Эстафета “Кем тизрәк?” (Һәр командадан бер бала һәм бер әти чакырыла. Алар билгеләнгән вакыт эчендә балаларын киендерергә тиеш.)

А.Б. Эстафетабызны дәвам итәбез. Кайсыларыбыз булган солдатлар монда, кайсыларыбыз булачак солдатлар. Барлык солдатларга да берешәр шарт бар, алар тиз генә киенә белергә тиешләр. Малайларыбыз әлегә армиядә булмадылар, шуңа күрә аларга әтиләре булыша. Кем беренчерәк баласын киендерер икән!

6. Эстафета “Кем остарак?”

А.Б. Ә хәзер балачакның күңелле мизгелләрен искә төшереп үтәбез. Менә бу кәгазьләрдән самолетлар ясарга кирәк. Самолетларны очыртырга һәм кыршау эченә кертергә кирәк. Ничә самолет кыршау эченә керә?

А.Б. Афәрин  әтиләр. Эстафетабызны дәвам итәбез.

7. Эстафета “Шар кабарту”.(Хәр бер командадан чиратлашып әтиләр чыга.Шарны кабартып бәйләп курга кирәк. Кем күрәк һәм тизрәк  кабарта, шул команда җиңә.)

Тәнәфес.Шигырләр сөйләү.

Слава армии любимой! Радмир

Слава армии родной!

Наш солдат, отважный, сильный,

Охраняет наш покой.

В морях и океанах.Элиза

От берега вдали,

В дозоре неустанно

Родные корабли.

Страна гордится ими: Альмир

Смелы они, крепки!

Мы вырастем такими,

Как наши моряки!

Музыкаль тәнәфес.  Танец девочек «Морячка»

Мой дедуля дорогой,Даниэль

Мы гордимся все тобой!

И скажу я по секрету:

Лучше нет на свете деда!

Буду я всегда стараться

На тебя во всем равняться!

Туган илне көчле итик Данир

Илебез бөркет булсын

Кояш чыксын,нурын сипсен

Күгебез көлеп торсын.

Йомгаклау. Җыр “Кояшлы ил”

А.Б. Сезнең тормыш юлыгызда,

Очрамасын киртәләр.

 Гел шатлыклар,гел бәхетләр

Алып килсен иртәләр.

Хөрмәтле ир-егетләребез!

Сезне тагын чын күңелебездән Ватанны саклаучылар көне белән котлыйбыз. Сезгә һәм гаиләләрегезгә тыныч күк йөзе, ныклы сәламәтлек, бәхет, муллык , һәр эшегездә уңышлар телап калабыз. Рәхмәт килгәнегез өчен.