Тап?ыр достар сценарий

«Тап?ыр  достар»   сайысы
Сайысты?  ма?саты:
1.    О?ушыларды  ?з  ана  тілін  дамыту, таза с?йлеуге  ?йрету,?лтты?  салт-сананы  ?алыптастыру. Ата-бабадан  ?ал?ан  ?ибрат  с?здерді  ??ындыру, ма?ынасын  т?сіндіру, ?лы  ?алымдар  ілімін  д?ріптеу. Хал?ымызды?  ма?ал-м?телдеріні?  ?мірде  алатын  орныны? 
 ерекше  екенін  сезіндіру.
2.    Ойын  на?ты   жеткізуге, тап?ыр  с?йлеуге, а?ылды,салма?ты  ой  айту?а  ?йрету. Тіл  байлы?ын, с?здік  ?орын, шы?армашылы?  ?абілеттерін  дамыту.
3.    ?аза?  тілі    п?німен  байланыстыра  отырып, ана  тілге  деген  с?йіспеншілігін  ?алыптастыру, тілді  ??рметтеуге, ?адірлеуге, ?лтты?  ?асиеттерді  сі?іре  отырып, имандылы??а, мейірімділікке, елін-жерін, Отанын  с?йетін  т?л?а  т?рбиелеу.?ла?атты  с?здерден  ?лгі-?неге  алу?а  баулу.
К?рнекілігі:
Ма?ал-м?телдер, а?ын  жазушыларды?   айт?ан  ?анатты  с?здері, ?ле?  шума?тары, ?аза?   тілі  п?ні  бойынша  ?ойылатын  с?ра?тар  сандар  ар?ылы  текшелермен  берілген.
    Сайысты?  барысы:
    Ж?ргізуші: Армысыздар  ??рметті  білім  н?рімен  сусындат?ан  ?стаздар, сыныптас  дос, жолдас  деп  жинал?ан  жанк?йер  о?ушылар  ?ауымы!
Кеш  жары?  ж?зден  ж?йрік, мы?нан  т?лпар  сайыскерлер!
    Армандарым  к?п   мені?
    Ат?арамын  деп  келдім.
    О?ып  білім, ?ылымды
    ?нер  табам  деп  келдім.
?йренген  со?  білімді
Сайысамыз   деп  келдім,- дей  отырып  «Тап?ыр  достар»   сайысына   ?ош  келді?іздер   демекпін!
Сайыс?а  ?атысушы  «Ж?зден  ж?йрік, мы?нан   т?лпар»  сайыскер  топтарымызды  ?здері?ізді?    ?ошеметтеулері?ізбен  орта?а  ша?ырайы?.
І  топ: «Тап?ырлар  тобы»  2-ші  сынып  о?ушыларынан  ??рал?ан.
ІІ  топ: «Ал?ырлар  тобы» 3-ші  сынып   о?ушыларынан  ??рал?ан.

Сайыскерлерімізбен  таныс  болса?ыздар:
 А?  к??ілмен, а?  ниетпен
?діл  ба?а  берсін  деп —   сайыс?а  т?релік  ететін  ?діл  ?азы  ал?асымен  таныстырып  ?тейін. (  ?діл  ?азы  ал?асы  таныстырылып  ?тіледі)
    ?ымбатты  к?рермендер  сайыскерлерімізбен, ?діл  ?азы  ал?асымен  таныс  болса?ыздар, мен  сіздерді  енді  сайыс  б?лімдерімен  таныстырып  ?тейін.
1-б?лім: «Мы?ны?  т?сін  білгенше, бірді?  атын  біл»  
(топтарды?   ?здерін  таныстыруы)
2-б?лім: «С?з  тап?ан?а  ?ол?а  жо?»  
(  ?ріп  та?дау  ар?ылы  жауап  беру)
3-б?лім  «Ойлан  тап»
 (  берілген  суреттерге  ?арап  ма?ал-м?тел  айту)
4-б?лім: «Сен  білесі?  бе?»  
(?аза?  тілі  п?ні  бойынша  ?яшы?тар  та?дау  ар?ылы  берілген   с?ра?тар?а   жауап  беру)
5-б?лім: «Тілім  мені?  тірегім»  (?рбір  топ?а  алдын  ала  берілген  тапсырма  бойынша тілге  байланысты ?з  шы?армашылы?тарынан  та?па?  немесе  шы?арма  о?у)

Сайыс  осы  б?лімдер  бойынша  ж?ріп  отырды.
?рбір  б?лім  со?ында  ?діл  ?азы  ал?асы  ?з  ба?аларын  ?ойып  отырды.  ?рбір  б?лім  тартысты  да  ?ызы?ты  ?тті.  ?сіресе,  екінші 
б?лімде  о?ушылар  ?здері  та?дап  ал?ан  ?ріптерімен  ?андай  с?ра?  ?ойылса  да, сол  ?ріптен  бастап  берген  ?тымды  жауаптары  к?рермен  к??ілінен  шы?а  білді.
    Ж?ргізуші:
        Білімні?  мініп  алып  т?лпарларын
        ?иналмай  шы?ты  б?гін  шы?дарына.
        «Тап?ыр  достар»  сайысын  ая?тайы?,
        ?діл  ?азыны?  берген  б?гінгі  ба?асымен,-  дей  келе  с?з  кезегін  ?діл  ?азы  ал?асына  берейік.
   Ба?а  беріліп  же?ген  топтар  мада?тау  ?а?азымен  марапатталады.

Просмотр содержимого документа

«Тап?ыр достар »

«Б?ланды орта мектебі» ММ

Интеллектуалды? ойын

«Тап?ыр достар»

?ткізген: Камиленова З.К.

2019 – 2020 о?у жылы.

«Тап?ыр достар»

(интеллектуалды? ойын)

Ма?саты: 1. О?ушыларды? ой – ?рісін ке?ейту.

2. Ойлау ?абілеттерін арттыру.

3. С?здік ?ортларын молайтып, шапша? жауап беруге баулу.

?дісі: с?ра? – жауап, проблемалы?.

Т?рі: ойын – жарыс.

Эпиграф: Е? т?тті де – тіл,

Е? ащы да – тіл.

Е? ж?мса? та – тіл,

Е? ?атты да – тіл.

І. ?йымдастыру кезе?і:

1. О?ушыларды екі топ?а б?лу.

2. Топ басшыларын сайлау.

3. Жеребе алып, ?ай топ ойынды бірінші болып бастайтын аны?тау.

4. Жарыс ережесімен таныстыру.

ІІ. Жарыс ережесі:

Жарыс ережесі V турдан т?рады.

І тур: «С?з тап?ан?а» (3 минут).

ІІ тур: «Ойлан, тап!» (1 минут).

ІІІ тур: «Сен білесі? бе?» (ойлау уа?ыты 2 минут).

IV тур: «Кім, жылдам?» (1 минут).

V тур: «?ол?а салу» (1 минут).

Жарымсымызды бастамас б?рын ?діл?азы ал?асын сайлау.

ІІІ. Кіріспе. Ана тілім – тастамайтын ?ліппем,

Бол?аным жо? ?ріптерін танып мен.

?з тілімді жа?сы к?ру ар?ылы,

Достасамын бас?а барлы? халы?пен.

І тур: «С?з тап?ан?а» (3 минут).

Мен сендерге ?ріптер таратамын. Сол ?ріпке байланысты с?ра?тар?а жауап беру ?ажет.

1 – топ?а:

1. ?алта?да не бар? (Что в кармане?)

2. Бор ?андай? (Мел какой?)

3. Аспанда не бар? (Что есть н небе?)

4. Сен кітап о?исы? ба? (Ты читаеш книги?)

5. Достары? ?андай? (Какие у тебя друзья?)

6. Алма берсем жейсі? бе? (Если дам яблоко, съешь?)

7. Саба?ы? жа?сы ма? (Справляешся в учебе?)

8. Зат есім дегеніміз не? (Что такое имя существительное?)

9. ?андай сурет саласын? (Какие рисунки рисуеш?)

10. Сені ана? ?алай еркелетеді? (Как балует тебя мама?)

2 – топ?а:

1. Кімге с?лем жолдайсы?? (Кому шлешь привет?)

2. С?мке?де не бар? (Что в сумке?)

3. Мектепке не ?келесін? (Что приносиш в школу?)

4. Сан есімді ата? (Что такое имя числительное?)

5. К?мпит берсем жейсі? бе? (Если дам конфетку, съешь?)

6. К?н т?нде шы?ады ма? (Может ли ночью быть солнце?)

7. Сен саба? о?исы? ба? (Учишь ли ты уроки?)

8. Басы?да не бар? (Что в голове?)

9. Сен ?айда ?йы?тайсын? (Где ты спиш?)

10. Сені? ана? ?алай еркелетеді? (Как балует тебя мама?)

ІІ тур: «Ойлан, тап!» (1 минут).

Бір орта? с?з беріледі, сол с?зден с?здер ??растыру.

Орта? с?з: АЗАМАТТАРЫМЫЗ

ІІІ тур: «Сен білесі? бе?» (ойлау уа?ыты 2 минут).

Алдары?да берілген 8 ?яшы? бар, сол ?яшы?тарды кезекпен та?дайсы?дар. Осы ?яшы?тарды? артында с?ра?тар жасырын?ан, сол ?яшы?тарда?ы с?ра?тар?а жауап берсе?дер ?пай сендерге ?алады. Ал бір ?яшы?та с?ра? болмайды, тек ?ана мені? шартымды орындайсы?.

1. 5 105 1515 5 105?аза?ты? батырларын ата. (?абанбай, Б?генбай, Наурызбай, т.б.) /жо?ар?ы сол жа?та?ы 5/.

2. ?аза? хал?ында т???ыш рет ?арыш сапарына аттан?ан кім? (То?тар ?уб?кіров) /жо?ары о? жа?та?ы 10/.

3. Лепті с?йлем дегенміз не? (?уану, ренжу, ?кіну, шаттану). (Восклицательные слова). /жо?арыда?ы о? жа?та?ы 5/.

4. Затты? т?сін, д?мін білдіретін с?здер? (сын есім). (Имя прилагательное). /ортада?ы сол жа?та?ы 15/.

5. «Тосын сый» — бір шарт орындау. (А.??нанбаевты? бір ?ле?ін жат?а айту) /ортада?ы о? жа?та?ы 15/.

6. «Закон сингармонизма» с?зіні? аудармасы? (?ндестік за?ы) /т?менгі орта??ы 10/.

7. «Отан» деген с?зді ?алай т?сінесі?? (?з ойын айту) /т?мендегі о? жа?та?ы 5/.

8. Тіл туралы ма?ал—м?тел айту. /т?мендегі сол жа?та?ы 5/.

IV тур: «Кім, жылдам?» (1 минут).

?діл?азы ?стеліні? ?стінде с?здер жатыр, топбасшы сол с?здерді іштей о?ып, ?з тобына ?имылмен к?рсетеді, оны? тобы сол с?зді табу керек.

?АЛАМБОРТУОЙЫНСА?АТДОМБЫРА?СТАЗКІТАПДИРЕКТОРПРЕЗИДЕНТТІЛТ?РЕСЕПЖ?ГІРУМЕКТЕПСАБА? О?УО?УШЫДОСТЫ?АЯ?ЖАЗУСУ?СТЕЛШАШТЕРЕЗЕБІРСАУ БОЛЕРІН

?орытындылау: ?діл?азы ?з шешімін айтады.

V тур: «?ол?а салу» (1 минут). Же?ген топ, же?ілген топ?а ?ол?а салады.

Проигравшая команда выполняет условия команды которая победила.

Ана тілім – б?рін с?йлер шежірем,

Тілсіз нені білдіре алам, не білем?!

Тілім барда ?ана мынау ?аламны?

Кілтін табар саналысы сезінем.

О, адамдар, ?адірі?е жеті?дер,

Ана тілі? – ана?, сыйлап ?ті?дер.

Осымен б?гінігі «Тап?ыр достар» атты интеллектуалды? ойынымыз ая?талды. Келіп ?атыс?андары?ыз ?шін к?птен – к?п рахмет! Келесі кездескенше сау болы?ыздар!

Тақырыбы: Тапқыр достар.  (сайыс сабағы)

Сабақтың мақсаты: оқушы білімін жан-жақты дамыту.

Білімділік: Оқушыларды жан-жақты ақпараттануға, алған білімдерін өмірде қолдана білу  шеберліктерін арттыруға үйрету.

Дамытушылық: Оқушылардың ойын көркем жеткізуін,   сөздік қорын дамыту

Тәрбиелік:   Оқушыларды ұйымшылдыққа, достыққа, айналасындағы ортамен қарым-қатынас жасауға, адамгершілікке, ана тілін сүйіп, қастерлеуге тәрбиелеу.

Түзету: Оқушылардың шапшандылығын, дарындылығын, тапқырлығын, зейінділігін,  есте сақтау қабілеттерін дамыту.

Сабақтың барысы:

Жүргізуші:

-Құрметті қонақтар, ұстаздар, оқушылар!  Бүгін 7 сыныптар арасында өтетін «Тапқыр достар» атты  қазақ тілінің білгірлері мен тапқырларын анықтайтын сайысымызға қош келдіңіздер! Ортаға «Бәйтерек»  тобын шақырамыз!  Және «Тұлпар» тобын шақырамыз!

-Әділ қазылар алқасымен таныстырып өтейін.

-Ойынымыз  6 кезеңнен  тұрады:

•  І  кезең  -«Сөз тапқанға  қолқа жоқ»
• ІІ кезең — «Ойлан, тап!»
• ІІІ  кезең -«Сен білесің бе?»
• ІV  кезең — «Аударыспақ»
• V  кезең — Жұмбақ шешу
• VІ  кезең — Тапқыр  достар

Әр кезең сайын әділ қазылар алқасы баға береді.

(Жеребе  тасталып, қай топ ойынды  бірінші бастайтынын анықтайды)

І  кезең — «Сөз тапқанға  қолқа жоқ»

Шарты: Екі топқа 7- сұрақтан қойылады, қойылған сұрақтарға  берілген әріптен басталатын сөзбен жауап береді .

«н»

1.Досың кім?

2.Қай көшеде тұрасың?

3.Қай қалаға барғың келеді?

4.Тағам атын ата.

5.Мамандықты ата.

6.Жануарды ата.

7.Дүкеннен не сатып аласың?

«ә»

1.Кімді жақсы  көресің?

2.Әншіні ата.

3.Ненің суретін саласың?

4.Теледидардан не көрдің?

5.Зергерлік бұйым.

6.Түсіңде не көрдің?

7.Досыңның мінезі қандай?

ІІ кезең — «Ойлан, тап!»

Шарты: Берілген сөзден  2 минутта сөздер құрастыру.

ЖЕЛТОҚСАН

ІІІ  кезең  -«Сен білесің бе?»

Шарты: Ұяшық  сұрақтарына жауап беру.

• «Кел, балалар, оқылық!» Авторы кім?
• Төрт түлік малды ата.
• Жуан дауысты   дыбыстарды ата.
• Тәуелсіздік күні қашан тойланады?
• Түйе сүтінен жасалатын сусынды не деп атайды?
• Қазақ тілінде неше әріп бар?
• Орыс тілінде неше әріп бар?
• Ұлттық ойын түрлерін ата.
• Қазақша жыл басы.

ІV  кезең  — «Аударыспақ»

Шарты: Суретте көрсетілген бейнеге  байланысты мақал-мәтелдер айту.

Суреттер: кітап, тіл, қыз, қой, достық, еңбек, көз, Отан, батыр

V  кезең — Жұмбақ шешу

Шарты: Жұмбақтың жауабын табу.

Дүниеде бір айдаһар білесің бе?
Жаны жоқ қимылдауға денесінде.
Ішінде сүйектері бақша – бақша
Жалтылдар жалғыз көз төбесінде. (Киіз үй)

Тоғыз белбеу, қос жүрек
Екі мұрын, бір шүмек. (домбыра)

Күндіз жоқ, түнде бар. (Жарқанат)

Қанаты бар ұшпаймын,
Көл астында қыстаймын (Балық)

Өзі тоқ,  көлеңкесі жоқ.(құдық)

Аяғы бар, басы бар,
арқалаған тасы бар. (тасбақа)

Әдемі түнде, мен жүрсем жүреді бірге(ай)

Бес ін, бес іннің аузы бір ін. (Қолғап)

VІ  кезең -Тапқыр  достар

Шарты: Сөз мағынасын «ыммен», қимылмен  түсіндіру.

Сөздер:  аю, түлкі, балық, пышақ, ара, ине, кітап, әнші, дәрігер, суретші, мұғалім, тәрбиеші

Жүргізуші: -Бүгінгі «Тапқыр достар» атты сайысымыз өз мәресіне жетті.

Сөзді әділ — қазылар  алқасына береміз.

(МАРАПАТТАУ)

-Қатысушыларға рахмет айтамыз!

Дереккөз: sabaqtar.kz

Басқа материалдар:

1. «Физика» декадасына арналған «ХХI-ші ғасыр көшбасшысы» атты интеллектуалдық сайысы
2. «Білімді информатик» сайысы
3. Жасанды интеллект деген не?
4. Информатика пәніне қатысты глоссарий
5. Бұлттық технологиялар туралы толық мәлімет
6. «Заман шындығы» бөлімі бойынша қазақ әдебиетінен тест тапсырмасы

Сайысты? та?ырыбы : «Тап?ыр достар»

Ма?саты: О?ушыларды? п?нге деген ?ызы?ушылы?ын арттыру , білім де?гейін к?теру, есте са?тау ?абілетін дамыту.  О?ушыларды шапша?ды??а, тап?ырлы??а баулу.

М??алім: ??рметті ?стаздар ж?не о?ушылар. «Тап?ыр достар» атты сайысымыз?а ?ош келді?іздер.

??т?арып ауыр бейнеттен

Техниканы ?йреткен

Роботтай – адамды

Тіл бітіріп с?йлеткен

Компьютер емей немене

Білмегенді білдіріп

Пайдасын елге тигізген

Ойынымызды бастаиы?

Алуан т?рлі ойларды

Ортамыз?а тастайы?

Информатика п?нінен

К?рсетейік білімді – деп сайысымызды бастаймыз

Сайыс?а 5сынып о?ушыларынан ??рал?ан 2 топ ?атысады.

Сайыс кезе?дерімен таныс  болайы?

1-кезе? «Кім жылдам»

2-кезе? «Ж?мба?тар ?лемі»

3-кезе? «Ма?алдарды жал?астыру» сайысы

4-кезе? «?атені тап» сайысы

5-кезе? «Мада?тау» сайысы

Енді сайыскерлерімізді топ болу ?шін таратпалар таратамын.

Қарашатау орта мектебі
«Сүйіне білсең табиғат, сұлулыққа тұнып тұр»
Жаратыстану ӘБ апталығы
«Тапқыр достар»
(биологиялық сайысы 6-7-сыныптар)
Дайындаған: Киякбаева Г.А.
биология пәні мұғалімі
2014-2015 оқу жылы
Сайыстың мақсаты:
Білімділік: Оқушылардың өсімдіктер мен жануарлардың құрылысы, маңызы, ерекшеліктері туралы білімдерін тереңдету.
Дамытушылық: Жер бетіндегі флора мен жаунаны қорғауға, ұқыптылыққа, ұжымдылыққа, татулыққа тәрбиелеу.
Тәрбиелік: Танымдық ойындар арқылы ойлау, сөйлеу және есте сақтау қабілеттерін дамыту.
Сабақтың типі: сайыс сабақ
Сабақтың түрі: дәстүрлі емес
Оқыту әдістері: түсіндірмелі, баяндау, сұрақ-жауап, интерактивті
Көрнекіліктер: интерактивті тақтадан көрсетілген слайдтар
Сайыс шарты:
Ойын 6-7-сыныптарға арналған, 2 топ қатысады. Ойын 6 турдан тұрады. Тапсырмаларды орындауға 1 минут беріледі. Топтардың жинаған ұпайларын әділқазылар жазып отырады.
Сайыс жоспары:
1.Таныстыру.
2. Менен – сұрақ, сізден – жылдам жауап (топ басшысы 1 минутта 10 сұраққа жауап беру керек.)
3. «Ең, ең, ең…»
4. «Биология әлемі»
5.«Ойлан тап!»
6.“Қара сандық құпиясы”.
7. «Биологиялық эстафета»
Сайыс барысы:
-Қош келіпсіздер!
Біліміміз жетеді ойланайық,
Оқушыға осы сөз болады лайық,
Көтерейік достарым сынып көркін,
Көпшілікке көрінсек болмас айып, — деп сіздерді ойынға қатысушы топтармен таныстыруға рұқсат етіңіздер.
1-топ – Өсімдіктану _____________________________
2-топ – Жануартану _______________________________
Білімділер болады әркез алда,
Тез жауап бер ойланып тұрып қалма.
«Менен – сұрақ, сізден – жылдам жауап» бөліміне кезек келді. Әр топ басшысы ортаға шығып, 1 минутта сұраққа кез , әрі дұрыс жауап беруі керек. Дұрыс жауапқа 1 ұпай.
6-сынып оқушыларынын құралған «Өсімдіктану» тобы.
Өсімдіктерді зерттейтін ғылым? (ботаника)
Ең күрделі ұлғайтқыш құрал (микроскоп)
Жасушаны ашқан ғалым (Р.Гук)
Тек өсімдік жасушасына тән денешік (пластид)
Микроскопты ойлап тапқан ғалымдар (әкелі-балалы Янсендер)
Өсімдіктің жер асты мүшесі (тамыр)
Жай жапырақтың тақта саны (біреу)
Өсімдіктің көбею мүшелері (гүл, жеміс, тұқым)
Жіпше мен тозаңқаптан тұрады (аталық)
Жай шатырлы өсімдік (пияз)
7-сынып оқушыларынан құралған «Жануартану» тобы.
Денесі бір ғана жасушадан тұратын ағзалар (біржасушалылар)
Өсімдік пен жануардың туыстығына дәлел бола алатын біржасушалы жануар (жасыл эвглена)
Денесінде бақалшағы болатын амеба (арцелла)
Қосжынысты (гермафродит)
Жұмыртқадағы дернәсіл (планула)
Паразит құрттарды зерттейді (гельминтология)
Тыныс алу, қан тарату жүйесі жоқ (Жұмыр құрттарда)
Буылттық құрт өкілі (Шұбалшаң, сүлік, нереида)
Басаяқты ұлу (Каракатица)
Жасуныққа ұқсас ағзалық зат (хитин)
3-кезең «Ең, ең, ең…». Әр дұрыс жауапқа 1 ұпай.
І топ.
Ең ұсақ гүл – Вольфия
Ең биік ағаш – Эвкалипт
Ең ұзын жапырақ – Цейлон пальмасы
Ең ірі гүл – Арнольда Раффлезия
Ең ауыр тұқым – Какао пальмасы
Ең жуан ағаш – Баобаб
Ең тез өсетін шөп – Бамбук
Ең қысқа өсімдік – балық өт
ІІ топ.
Ең алып жануар – Африка пілі, көк кит
Ең кішкене құс – Колибри
Ең улы жылан – Патша кобрасы
Ең ұзын жануар — Керік
Ең биік секіретін жәндік – Бүрге
Ең жылдам ұшатын жәндік – Инелік
Ең суыққа төзімді құс — Пингвин
Ең ірі құс – Түйеқұс
4-кезең. «Биология әлемі». Берілген сандарда сұрақтар жасырылған. Дұрыс жауап берген топқа сол ұпай қосылады. Жауап бере алмаса келесі топ жауап бере алады.

5-кезең.«Ойлан тап!» Бұл кезеңде әр топқа 3 тапсырмадан беріледі. Дұрыс жауапқа 1 ұпай. Жауап бере алмаса, келесі топ жауап бере алады.

6-кезең. “Қара сандық құпиясы”. Дұрыс жауапқа 5 ұпай. Жауап бере алмаса қарсылас топ жауап бере алады.
(2 қара сандық әкелінеді. Бірінің ішіне қырықжапырақтың кеппешөбі, екіншісінің ішінде лавр жапырағы салынған.)
7-кезең.«Биологиялық эстафета»кезеңінде бірінші топ бір өсімдіктің атын атаса, екінші топ соңғы әріпке қарап сол әріптен басталатын жануар атын айту керек. Мысалы; алма – амеба – алмұрт – тышқан, т.б.
Сайыс соңында әр топтың жинаған ұпайлары саналып, жеңімпаз атанған топ марапатталады.

«Тапқыр достар» (интеллектуалдық ойын)
Мектепалды даярлық топ

«Тапқыр достар» интелектуалдық ойыны
Мақсаты: Балалардың білімге деген қызығушылығын арттыру. Жалпы оқу бағдарламасымен қатар, дүниетану және ойлау қабілетін ұштау. Сонымен қатар, ұлтымыздың тарихын, салт — дәстүрін, әдеп — ғұрпын насихаттау. Тез және дұрыс шешім қабылдауға баулу.
Құрылымы: Ойынға 6 баладан құралған 2 топ қатысады. Қатысушылардың жалпы саны — 12. Ойын 8 кезеңнен тұрады. Топтар әр кезеңнің қорытындысы бойынша сақиналармен пирамида құрайды. Барлық айналымнан кейін барынша көп ұпай жинаған топ жеңімпаз атанады

Шаттық шеңбері.
Балалар біздің көңіліміздің кілті біздің езуімізде. Әрдайым күліп жан жағымызға күлкі сыйлайық! Олай болса балалар күлкі сыйлайық!
Кел балалар күлейік
Күлкіменен түлейік
Қабақ шытып не керек
Көңілді болып жүрейік!
Дыбыстарға байланысты жұмбақ жасыру.

«Тапқыр достар»
Жақсы болу өзіңнен,
Жаман болу өзіңнен.
Өзіңді өзің ая да,
Өзің үйрен өзіңнен.
Жақсылық көрсең біреуден,
«мен қандаймын?» деп ойла.
Жамандық көрсең біреуден,
«мен қандаймын?» деп ойла, – дей отырып, бүгінгі «Тапқыр достар» сайысына қош келдіңіздер!
Бүгінгі ойынымыз өте ерекше. Үйткені біз командамен жұмыс істеуіміз керек.
Ережелерді естен шығармайық.

Командалар орындарына отырады. Ойын шартын тыңдайды. Біздің ойынымыз тапсырмалар мен сұрақтардан тұрады. Сұрақтарды мұқият тыңдап топпен ақылдасып жауап беру керек. Әрбір жауапқа әр команда пирамидалық жетістікке жеткізетін
«Сәттілік сақинасын» «кольцо удачи» алады. Қай топтың пирамидасы биік болса сол команда жеңіске жетеді.
Жауап дайын болған кезде белгі береді. Жылдам жауап берген топ ұпай алады.
Бірінші айналымның аты – «Білгенге маржан».
Бірінші айналымда топтарға туыстық атулар аясында әзірленген 6 сұрақ қойылады. Топ дұрыс жауапқа сәттілік сақинасын алады.

Сұрақтар: Нағашы әже деген кім?
Нағашы ата деген кім?
Жиен деген кім?
Бөле деген кім?
Немере деп кімді атайды?
Аға — қарындас деп кімдерді айтамыз?

Екінші кезеңнің аты – «Сөз ойла, тез ойла»
«Ә» және «Т» дыбысына байланысты сөздер ойлап табады
Үшінші кезең «Құрастырмалы пішіндер»
Төртінші кезең «Қызықты тапсырмалар»
1. а) Ол орманда өседі
ә) ол жауыннан қорғайды
б) ол ұшақтан секіреді.
2. «Ең көп желінген тортты тап»
Бесінші кезең Тапқыр достар сөзінен сөздер құрау
Мысалы. Тап, қар, тақыр
Дос, рас, отар
Алтыншы кезең «Салт дәстүр»
а. Наурыз мейрамы жайлы не білесіңдер?
ә. Бесік деген не?

1. Наурыз – жыл басы. Шығыс халықтары Наурыз мерекесін тойлап келеді. Наурыз күн мен түннің теңелген күні, яғни бір тәуліктегі күн мен түннің ұзақтығы бірдей болған күні тойланады. Осы уақыттан бастап күн ұзарып, түн қысқарады.

2. Бесік жабдықтары бесік, көрпе, жастық, шүмек, түбек
Бесік ырымдары болады.
Бесікті аттауға болмайды, оны ашық тастауға болмайды, сатуға болмайды.
Жетінші кезең «Сиқырлы суреттер»
Мнемокестелер бойынша оқыту.
Сегізінші кезең «Нүктелер»
1 — 10 ға дейін тура және кері санау, таңбалармен таңбалау және оларды нүктелі карточкалармен белгілеу.
Тоғызыншы кезең «Түрлі түсті резеңкелермен сурет салу»

Қорытынды
Барлық кезеңнен кейін ойынның жалпы есебі анықталып жеңімпаз анықталады. Жүргізуші топтарды марапаттап, жеңімпаз топтың көшбасшысына арнайы сыйлықты табыстайды Құрметті балалар, міне бүгін сендердің мынадай талапты, салт — дәстүрімізді жалғастырушысы екендеріңді көріп, сүйсініп отырмыз. Талаптарыңа нұр жаусын!- деп қорытындыланады.
«Тапқыр достар» сайысы аяқталды.

«Тапқыр достар» интелектуалдық ойын

«Тапқыр достар» танымдық сайысы.
Мақсаты: Оқушылардың зеректік қабілеттерін дамытып, ой өрісін кеңейту, білімге құштарлығын арттыру, озық ойлы топты анықтау.
Дамытушылық: Оқушылардың дүниетанымын, білімге қызығушылығын арттыру, ойды жүйелеу қабілеттерін дамыту.
Тәрбиелік: ана тілінің қадір-қасиетін ұға білуге, сезінуге, ана тілімізді сүюге, оны өшпес мұра етіп сақтап, ұрпақтан-ұрпаққа жеткізуге тәрбиелеу
Сабақтың түрі:топтық ойын.
Көрнекілігі: даналық сөздер, интерактивтік тақта, слайдта көрсетілген сұрақтар
Сайыс барысы:
I.Ұйымдастыру.
Мұғалім:
-Армысыздар, ұлағатты ұстаздар!
Бармысыздар, жадыраған жас достар, сайысқа қатысушы үміткерлер!
Бүгінгі «Тапқыр достар» атты 5,6 кластар арасында өтетін танымдық сайысқа «Қош келдіңіздер!» демекпіз.
-Олай болса, зор құрмет көрсете, бүгінгі сайысымызға қатысып, білімдерін сынамақ болған қатысушы үміткерлерімізді, төрт топ мүшелерін ортаға шақырайық. (Сайыскерлер ортаға шығады)
Мұғалім: – Сайысымызды бастамас бұрын бүгінгі бәйгеге қазылық ететін әділқазылар алқасы мүшелерімен таныс болайық.(Әділқазылар алқасының мүшелері сайланады)
-Енді ойынымыздың шарттарымен таныстырып өтейін.Сайысымыз V бөлімнен тұрады.
I.Сәлемдесу Әр топ өздерін таныстырады.
II.Сөз тапқанға қолқа жоқ.Таңдап алынған әріптер арқылы сұраққа дұрыс жауап беру.
III. Ойлан да, тап. Сұраққа ұтымды, дәлелді жауап беру.
IV. «Сөз мәйегі» Адасқан әріптерді дұрыс қойып, бір сөйлем шығару.
V. Өнер сайысы. Әр топ өз өнерлерін көрсетеді.
Мұғалім:
-Жарыстың тәртібі, барысымен таныс болдық, ендеше, ойынымызды бастайық.
I.Сәлемдесу.Топтардың өздерін таныстыру сәті.
Мұғалім :
-Енді ойынымыздың II кезеңі «Сөз тапқанға қолқа жоқ» деп аталады. Әріптер арқылы сұрақтарға бір минут ішінде қысқа да, нұсқа, дұрыс жауап күтеміз.
1. Қазақ тілін қаншалықты білесің?
2. Сабаққа қандай дайындықпен келесің?
3. Қазақ тілі сабағынан «2» алғанда, қандай күйде боласың?
4. Қазақ тілі сабағы қалай өтеді?
5. Шығармашылық жұмыстарды қалай орындайсың?
6. Қазақтың қандай ақын, жазушыларының өлеңін оқығанды ұнатасың?
7. Мұғалім кластан шығып кеткенде не істейсің?
8. Асханадан қандай тағам аласың?
9. Сенің досың бар ма?
10. Досың қандай адам?
11. Нағыз оқушының белгісі не?
12. Тіл мерекесінің қашан тойланатынын білесің бе?
13. Адамның ең жаман қасиеті не деп ойлайсың?
14. Ұстаз ол кім?
15. Өлеңді жатқа айтқанда қалай айтасың?
16. Қандай тәтті тағамды жақсы көресің?
17. Ата – анаңды мектепке шақыртқанда қандай күйде боласың?
18. Қыз қандай болуға тиісті?
19. Оқушы дегенді қалай түсінесің?
20. Отан алдындағы парызың
Мұғалім :
-Сайыскерлердің тапқырлығын саралау үшін сөз кезегі әділқазылар алқасына беріледі.
Мұғалім :
-Енді ойынымыздың III кезеңі «Ойлан да, тап» деп аталады. Мұнда 5 балдық ұяшықтарға жасырынып тұрған қазақ тілі мен әдебиет бағыты бойынша қойылатын сұрақтарға жауап бересіздер.
5- Қазақ тілінде қанша жалғау бар?
5- Сөйлем мүшелеріне нелер жатады?
5-Тіл білімінің лексикографиясындағы сөздіктердің түрлерін ата.
5- Абайдың «Бес нәрседен қашық бол» дегені не?
5-Үргеніш шешеннің Сырымға айтқан сөзін жалғастыр.
-Дау мұраты не?
-Сауда мұраты не?
-Жол мұраты не?
— Қыз мұраты не?
5- Абайдың «Бес нәрсеге асық бол» дегені не?
5- ҚР -ның «Тіл туралы» заңы қашан, қай күні қабылданды?
5- Ы.Алтынсариннің қандай әңгімелерін білесіңдер?
5- Тіл білімінің сөз және оның мағынасын зерттейтін саласы?
Мұғалім:
-Енді ойынымыздың IV кезеңі «Сөз мәйегі» аялдамасы. «Тіл қаруы-сөз, сөз қаруы-ой. Ақылды ой, алғыр сөз адамның ең жоғарғы қасиеті» Тапсырма екі топқа беріледі. Адасқан әріптерді дұрыс қойып, бір сөйлем шығару. (Әр топқа төрт сөзден, сөздердің басын біріктіріп сөйлем шығару. (5 мин уақыт)
1. І Т Н І Л (тілін)
2. І Б У Л (білу)
3. М З П Ы Р Ы А (парызым)
4. ААН (ана)
5. Х Қ Н Л А Ы (халқын)
6. С Г Н Й Е У (сүйген)
7. Т А С Ы Л Н (салтын)
8. С Е Ү Р Й (сүйер)
9. А Қ Р А (арқа)
10. С Е Г Т І Ө Н Д І (төсіндегі)
11. У АР (ару)
12. А Л Қ А (қала)
13. Д Ы Қ А Л Ы (ақылды)
14. Р А Қ Я И (қария)
15. Н Ы А Ғ (ағын)
16. Р Я А Д И (дария)
Оқушылар тапсырманы орындағанша қонақтарға сұрақтар беріледі.
1. «Көксерек» повесінің авторы кім (М. Әуезов)
2. 1 дүниежүзілік соғыс қашан басталды (1914 ж)
3. М. Өтемісов И. Байманов бастаған көтеріліс қай жылдары болды (1836-1838 ж.ж)Қ.
4. Қасымұлы бастаған ұлт-азаттық көтеріліс (1837-1847)
5. Подполковник Гекке бастаған жазалау отрядына Исатай қаза болған кезде, Махамбет қандай монолог арнап жырлаған (Мұнара күн)
6 Х. Колумб Америкаға қай жылы саясат жасады (1498 ж)
7. Қазақтар қандай дала өсімдігінің иісін отанымыздың символы деп есептелген (жусан)
8. Планетамыздың өкпесі деп нені есептейміз (орман).
9. Ауа ылғалдығын анықтауға арлалған құрал (барометр)
10. Ньютон нешінші жылы бүкіл әлемдік тартылыс заңын тұжырымдады (1687)
11. Сөз табындағы есімдер орынбасарын не дейді (Есімдік)
12. Лексика нені зертейді (сөз мағынасын)
Мұғалім :
— «Өнерлі өрге жүзер» дегендей, ендігі кезек өнер сайысы. Әр топ өз өнерлерін ортаға салады.
Мұғалім :
-Міне, біздің бүгінгі «Тапқыр достар» атты сайысымыз өз мәресіне жетті, сайыс болған жерде, әрине жеңіс те, жеңіліс те болады, ендеше бүгінгі ойынымыздың жеңімпаз тобын анықтау қажет.
— Білім мен тапқырлықтың жарысында, Жеңіске жетер дейміз нағыз мықты,- дей келе сайыстың қорытындысын шығару үшін сөзді әділқазылар алқасына береміз. (Әділқазылар қорытындысы.Жеңімпаз топты анықтау).
Бағалау парағы
Топтар I-кезең II-кезең III-кезең IV-кезең V-кезең Барлығы
I топ
II топ
ІІІ топ
IV топ
Мұғалім: Әрбір тілде сөйле әлемді таң қылып,
Ана тілін білмеу қандай заңдылық?
Өсер балаң байтақ далаң тұрғанда,
Қазақ тілі жасау керек мәңгілік!
— Құрметті қонақтар, оқушылар, осымен біздің «Тапқыр достар» атты топтық ойынымыз өз мәресіне жетті.Осы сайыста сендер өздеріңнің білімдеріңді, өнерлеріңді, тапқырлықтарыңды көрсете білдіңдер. Ойынның тартысты өтуіне ат салысқандары-ңызға алғыс айтамыз.
Келешекте білімдеріңді одан әрі шыңдап, биіктерден көрінетіндеріңе тілектеспін! Келесі кездескенше, аман – сау болыңыздар!

Сыныптан тыс іс-шара Тап?ыр достар

Тақырыбы: » Тапқыр достар»  сайысыСабақтың мақсаты: Оқушылардың білімалуға деген құштарлықтарын арттыру және логикалық ойлау қабілеттерін дамытып, өзгенің ойын тыңдау, сыйлау дағдыларын қалыптастырып, жан-жақты болуға,  өзін-өзі дамытуға ынталандыру.

 
Сабақтың барысы:
І. Ұйымдастыру.
ІІ. Сайыс: Сайысқа 2 топ қатысады. Оқушыларға сайыстың шарты түсіндіріледі. Топтармен
танысып, қай топ сайысты бастайтынын анықтау.
ІІІ. Сайыс кезеңдеріндегі тапсырмалар:
Кім жылдам?
Кім көпбіледі?
Ойлан-тап;
Сиқырлы сөздер;
Мақал сөздің мәйегі;
Дыбыстар әлемі;         
Жүргізуші :                      Қайырлы күн, қымбатты  ұстаздар  мен  оқушылар!
 — Құрметті достар! Ақыл көпке жеткізеді. Өнер көкке жеткізеді.
 «Білекті бірді жығар ,білімді мыңды жығар»- дейді.
Балалар, бұл – жолбасы, даналыққа
Келіңдер түсіп байқапқаралықтаБұл жолмен бара жатқан өзіңдей көп,
Соларды көре тұрақалалық па?
Даналық – өшпес, жарық кетпес байлықЖүріңдер, іздеп тауып алалықта. – деп Ахмет Байтұрсынов ағамыз айтқандай, ешкімнен кем болмай, ешнәрседен қалып қоймай өз білімімізді мына отырған халыққа көрсетейік.
  «Тапқыр достар» атты  сайысына қош келдіңіздер!
Олай болса сайысымызды
бастаймыз. 1 «б» сынып оқушыларынан құралған топтармен танысайық.
«Білімділер» тобы«Алғырлар» тобыЕндігі кезекте сайыс шарттарымен таныстырып өтейік.
Кім жылдам?
Кім көп біледі?
Ойлан-тап;
Сиқырлы сөздер;
Мақал — сөздіңмәйегі ;Дыбыстар әлемі;
         Тапсырма шешімін жылдам тауып, жауап беру арқылы ұпай жинау. Сайыс 6 кезеңнен тұрады, әр кезеңнің тапсырмасы 10 ұпаймен бағаланады. Тапсырмаларға 2 топ кезекпен жауап береді. Егер жауап берген топтың жауабы дұрыс емес болса, қарсы топ дұрыс жауабын білсе жауап беріп ұпайын өздеріне қосып алуларына болады.
Көп ұпай жинаған топ жеңімпаз болады.
    Өлең сөздің патшасы, сөз сарасы    Қиыннан қиыстырар ер данасы,
    Тілге жеңіл жүрекке жылы тиіп     Теп – тегіс, жұмыр келсін айналасы деп ұлы Абай айтқандай сырты күміс, іші алтын сөздерімен 2 топ  өздерін таныстыры п етсе.
«Білімділер» тобы«Алғырлар» тобы1 –кезең.
Өнер қуған балалар  өтер деймізБір басына білім іжетер деймізСайысқа келген оқушылар кезектесіпСұрақтарға жауап берсе екен дейміз, – деп сайыстың бірінші  Кімжылдам? Кезеңін бастаймыз.       Бұл  кезеңде   математика  пәнінен 2 –топқа  жеке –жеке   5 сұрақтан  қойылады.
«Білімділер» тобы5 саны сандар қатарын қай саннан кейін  келеді?

 
Бірінші сөреде 3, екіншіде 1 ойыншық аю бар.
Барлық ойыншық аю нешеу?

 
Бір ыдыстағы 8 алманы алып, оны 2 тәрелкеге бөліп салудыңжолын тап.

 
4 Сымда10торғай еді,7-уі ұшып кетті. Неше торғай қалды.

 
3  -пен  5-тің қосындысыныңмәнін тап.

 
«Алғырлар» тобыСандар қатарында  7 -ден  кейін  қандай сан  келеді?

 
Бірінші қорапта 2 қоян, ал екіншісінде 4 қоян бар. Қораптарда  қаншақоян бар?

 
Себеттегі 10 алмұртты екі ыдысқа бөліп салудың жолын тап.

 
Нұржанда 9 қолшатыр бар еді,ол 5 қолшатырын Тоғжанға берді,Нұржанда неше қолшатыр қалды?

 
5 -пен 5 –тіңқосындысының мәнін тап.

 
2 –кезең.           Жанарың ойлы болсын                         Білімің молдау болсын,
                         Ортадан қолдау көрсін                         Еліңнің көңілі толсын,  — деп  кезекті  «Кімкөпбіледі?»  кезеңіне береміз. Бұл кезеңде  дүниетану  пәнінен  құралған  «Сөзжұмбақ» шешуді ұсынып отырмыз.(Сөзжұмбақ  әртоптың  алдынаберіледі)  
3 –кезең
Ал ,балалар сайысқа қалайсыңдар,
Сіз өтерәлі де талай сын бар
«Зерделінің ойы озық»деген сөз бар 
Жұмбақтардың жауабын тапсаңыздар,    сіздер жарайсыздар! – деп сайысымыздың үшінші «Ойлан , тап!» кезеңіне   береміз. Бұл кезеңде әртопқа 4 жұмбақтан жасырылады.  
«Білімділер» тобына арналған жұмбақтар 
Аяғы бар, басы бар
Арқалаған тасы бар     шешуі: тасбақа 
Аяғы жоқ жүреді,
Ауызы жоқ сөйлейді      шешуі: хат

 
Табаным абайладым,
Қос таяқпен айдадым     шешуі:  шаңғы 
Суға батпайды,
Отқ ажанбайды       шешуі:  мұз 
«Алғырлар» тобына арналған жұмбақтарҚұйрығы сүйір,
Ала ботаға үйір,
Оның аты – сиыр 
Тастан — тасқасекірген,
Шұнаңдап ойнап есірген.
Құйрығы келте шұнақ,
Оның аты —  лақ 
Мүйізі тік,
Қойдан биік,
Оның аты – киік 
Тоны түктітүрпі,
Оныңаты — кірпі 
4 –кезең
Сендерге артар міндет көпАқтай білсең ата-ана үмітін                                       Әрбір сөзі-тәлімі мол бір мектеп, — деп сайысымыздың төртінші кезеңін бастаймыз.  «Сиқырлы сөздер» кезеңінде оқушылар  берілген  әріптерден отбасы тақырыбына байланысты сөздер  құрастыру керек.
А   П  Р    Ә   К
Е   А   Т   П   Е
М  А   Н   М  Ә
А  Ә    І     Н   І

 
5 –кезең
Білімнің ұшқырлығ ынтанып сен,
Асып-тасып асықпа, қалыспа сен.
Уақыт деген зымырап зулап жатыр,
Тапқырлық пен шапшаңды қбұл сайысқа керек екен, –деп  «Мақал – сөздің мәйегі» кезеңіне беріледі. Әртопқа 5 мақалдан ұсынылады.     сөзді табу керек.
«Білімділер» тобыЕңбек етсең ерінбей,
    …………………тіленбей.
Еңбектің наны тәтті,
   Жалқаудың ……………….
Отан үшін отқа түс……………
 4.Жазда  шөпті жинасаң, қыста малазығыЖазда сөкті жинасаң, қыста……………….
Қойшы көп болса,………….арам өледі.

 
«Алғырлар» тобы 1.Диқан еккенін жейді,
Жылқы ………………..
Шанаңды жазда сайла,
Арбаңды ………………..
Жаз мереке, қыс………..
 4.Еңбек түбі………………
 5.Баталы сөз — ………. азық. құру.Қай топ бірінші тапсырманы орындап болса, сол топ  тақтаға шығып берілген сөзге дыбыстықталдау жасайды.

       
Жарыс заңыежелден,
Жеңімпазды анықтау.
Жеңімпаз болу шарты сол
Еңбектену,  жалықпау.
 Әділқазылар алқасының шешімін хабарлау үшін сөз қазылар алқасына беріледі.
Жеңімпаз болған топтарды мадақтап,  мақтау қағазы беріледі.

 
Ән құсын ұялатып жүрегіне,
Ұшырсын балдәурен жасұлы еліне.
Бүгінгі жастарымыз Мәншүк құсап,
Айналсын елдің беріктірегіне!

 
Өнер мен білімнің биігіне шыққан
Көбейсін білімділер әрбір тұстан
Ата салт дәстүрлерге берік болып,
Тәуелсіз ! –деп бүгінгі  «Тапқыр достар» атты сайысымызды аяқтаймыз.
Хош сау болыңыздар! Көріскенше күн нұрлы болсын!
Бағалау парағы 
№ Кезеңдер «Білімділер» тобы«Алғырлар»  тобы1 «Кім жылдам?»    
2 «Кім көпбіледі?»    
3 «Ойлан , тап!»    
4 «Сиқырлы сөздер»    
5 «Мақал – сөздің мәйегі»    
6 «Дыбыстар әлемі»    
  Қорытынды