Я?ы йыл мажаралары сценарий

Яңы йыл мажаралары (Сценарий )

[b]Ҡатнашалар:Шайтан.Мәскәй әбейҠар бөртөктәреБүреАйыуТөлкөҠуянТейенҠыш бабайҠарһылыу

Яңы йыл мажаралары (Сценарий )

Ҡатнашалар:
Шайтан.
Мәскәй әбей
Ҡар бөртөктәре
Бүре
Айыу
Төлкө
Ҡуян
Тейен
Ҡыш бабай
Ҡарһылыу

Сәхнәлә талғын ғына көй уйнай. Уртала биҙәләгән шыршы аҫтында Шайтан йоҡлап ята. Ҡапыл уянып, тороп ултыра, күҙҙәрен ыуалап, кирелеп -һуҙыла.

Шайтан. Оҙаҡ йоҡлап киткәнем! Ух, үҙем йоҡларға яратам да инде! (ҡапыл биҙәлгән шыршыны күреп ҡала) Уй-уй-й-й-й, ҡайһылай ҙа матур! (Уйынсыҡтарын тотоп ҡарай- ҡарай шыршыны уратып сыға. )У-у-у, ниндәй генә уйынсыҡ юҡ! Семәрле, төрлө — төрлө биҙәкле, янып, ялтырап торғандары! Уттары һуң, нисек нур сәсәләр! ( Башын сайҡап, оҙаҡ һоҡланып ҡарап тора. Ҡапыл күңелһеҙләнеп) Кем биҙәгән был шыршыны ?! (Тамашасыларҙан һорай) Кемдәр биҙәгән икән был һылыуҡайҙы, һеҙ күрмәнегеҙме!?( Иламһырап) Миңә лә әйтмәгәндәр. Уянмаһам, бер нәмә лә белмәй йоҡлап ятып ҡалыр инем! Ух, күрһәтәйем әле мин һеҙгә! ( Ике ҡулын һелтәп)
Әпсен- төпсөн, әпсен –төпсөн
Шыршылағы уттар һүнһен.
( Уттар һүнмәгәс, тағы ҡабатлай) Был ни хикмәт! Нимә булған? Былай булма-а-а-ай! Дуҫымдан ярҙам һорайым әле! ( Кеҫә телефонын сығарып шылтырата башлай). Дуҫ, тиҙерәк килеп ет! Миңә ярҙам кәрәк! (Телефонын кеҫәһенә кире һала, тамашасыларға ҡарап) Минең дуҫ көттөрә торғандарҙан түгел! Хәҙер үк килеп етер!(Ҡулын болғап улай-былай йөрөй)
(Һеперткеһенә атланып, һыҙғырып, Мәскәй әбей килеп инә.Ҡосаҡлашып күрешәләр.)
[b]Мәскәй әбей. Һауғынаһыңмы, Шайтан дуҫ! Тағы нимә булған!
Мәскәй әбей.Күреп тораһыңдаһа һау икәнемде!(Иламһырап) Ана, ҡара! Ҡайһылай матур итеп шыршыны биҙәгәндәр, ә беҙгә әйтмәгәндәр ҙә. Бына әле уянып китмәһәм, мин йоҡлап, ә һин ситтә йөрөп ҡала инең ( Иламһырап) Моғайын, берәй байрамға әҙерләнгәндерҙер әле!
Мәскәй әбей. Шәп! Бик шәп биҙәгәндәр!(Шыршыға ҡарап).
Шайтан. Ана, һин дә шулай итеп әйтәһең! (Хәйләкәр ҡарап) Әйҙә , шыршының уттарын һүндерәйек!
Мәскәй әбей. Булдырабыҙ уны! ( Шыршы тирәләп йөрөй, ҡулдарын ыуып-ыуып устарына төкөрә).
Әпсен- төпсөн, төпсөн- әпсен,
Елдәр иҫегеҙ, ендәр, килегеҙ.
Ҡупшы шыршының, уттарын
Хәҙер үк, хәҙер үк һүндерегеҙ!
Шайтан. Һүнмәй бит!Һүнмә-ә-әй!(Илай башлай).
Мәскәй әбей. Ух, уттар һүнмәне, был ни эш? Илама, дуҫҡай! Хәҙер беҙ уны, хәҙер һүндерәбеҙ! (Төкөрә-төкөрә устарын усҡа һуға).
Әпсен- төпсөн, төпсөн- әпсен.
Уттар һүнһен, уттар һүнһен! ( Уттар һүнә)
Шайтан менән Мәскәй әбей ҡыуанышып, устарын усҡа һуғып һикерешә
Мәскәй әбей, Шайтан: Булдырҙыҡ, булдырҙыҡ! ( Һеперткегә атланып, һыҙғырып, залдан сығып китәләр.Айыу, бүре, ҡуян, төлкө залға инә, аптырашып шыршы тирәләп йөрөйҙәр).
Бүре. Нимә булған? Ни эшләп шыршыбыҙҙа ут юҡ?
Төлкө. Кемдең эше? Айыу ағай, һин нимә уйлайһың?
Айыу. Былай аптырашып, көтөп тороп булмай, әйҙә, һүндереүсене эҙләп, юлға сығыйыҡ !
Бүре. Эйе, Айыу ағай, дөрөҫ әйтәһең, эҙләп юлға сығайыҡ!Һылыуҡайҙың уттарын яңынан ҡабыҙайыҡ (Залдан сығалар).
Талғын ғына музыка уйнай. Ҡар бөртөктәре бейей-бейей инә. Бер ҡар бөртөгөнөң ҡулында – Ҡыш бабайҙың таяғы. Шыршы тирәләп өрөлөп бейейҙәр.
1-се ҡар бөртөгө.Бына Ҡыш бабайҙың таяғын алып килдем.
2-се ҡар бөртөгө.Тиҙҙән үҙе лә килеп етер.Таяғын шыршы төбөнә һалайыҡ.
Бөтәһе бергә.Эйе, эйе шыршы төбөнә һалайыҡ.
1-се ҡар бөртөгө (Таяҡты шыршы төбөнә һала) Ни эшләп һылыуҡайыбыҙҙа ут юҡ? (Аптырап шыршыға ҡарайҙар).
2-се ҡар бөртөгө.( күңелһеҙ генә) Ни эшләп ҡупшыҡайыбыҙ балҡып тормай?
3-се ҡар бөртөгө. Моңаймайыҡсы, һылыуҙар. Әйҙә, шиғыр һөйләп, бейеп, йырлашып алайыҡ!
1-се ҡар бөртөгө: Беҙ – аҡ ҡар бөртөктәре ,
Дуҫыбыҙ – һалҡын елдәр.
Әйҙәгеҙ бергә уйнайыҡ,
Һыуыҡтан ҡурҡмай кемдәр!
2-се ҡар бөртөгө: Йондоҙ кеүек күбебеҙ,
Боҙ һарайҙан өйөбөҙ. Баҫтырышып уйнайбыҙ.
Тик тормайбыҙ үҙебеҙ.
3-сө ҡар бөртөгө: Беҙ – аҡ ҡар бөртөктәре,
Йымылдашҡан бөртөктәр.
Күктә елпенеп осһаҡ,
Һоҡлана беҙгә күптәр.

4-се ҡар бөртөгө: Беҙ аҡ ҡар бөртөктәре
Һибелеп төштөк күктән.
Осрашыу минуттарын
Һағынып көттөк күптән.

Шыршы тирәләй бейеп йөрөйҙәр. Шул саҡ Мәскәй әбей менән Шайтан инә.
Шайтан. Былар кемдәр? Ҡайҙан килгәндәр?
Мәскәй әбей. Туҡта! Эште боҙоп ҡуйма! Һорашайыҡ! (Йөҙ ҡифәттен һыйпап, Мәскәй әбей күлдәген тартҡылап төҙәтә һәм йомшаҡ тауыш менән) Эй, балаҡайҙарым, һеҙ ҡайһы яҡтарҙан килдегеҙ?
1-се ҡар бөртөгө. Аҡ бурандар иленән,
Килдек һеҙгә үҙебеҙ.
Аҡ теләктәр генә,
Һеҙгә әйтер һүҙебеҙ.
4-се ҡар бөртөгө. Беҙ – аҡ ҡар бөртөктәре,
Ҡыш бабай була хужабыҙ.
Муллыҡ, именлек теләп,
Йыл һайын ергә төшәбеҙ.
Әле беҙ хужабыҙҙы
Тағы һағынып көтәбеҙ.
Шайтан.(Ҡар бөртөктәренең биттәрен һыйпап тотоп ҡарап һоҡлана -һоҡлана ) У-й-й, ҡайһылай һин матурһың. (Икенсеһенә) и-и-и , ҡайһылай һин сибәрһең. (Өсөнсөһөнә). Ә һин шундай гүзәлһең.
(Мәскәй әбей ҙә башын сайҡай-сайҡай һоҡланып артынан йөрөй.Ҡар бөртөктәре биттәрен сира-сира тороп ҡала).
Мәскәй әбей. (юхаланып) Ҡыш бабайҙы көтәһегеҙме?!

Ҡар бөртөктәре. Эйе, эйе. Ҡыш бабайҙы көтәбеҙ!Тик шыршыбыҙҙа ут янмай (Күңелһеҙ генә).
Шайтан. Ә-ә-ә, эшегеҙҙе белдек?Беҙһеҙ байрам итмәксе булдығыҙмы!( Сәпәкәйләп, һикерә-һикерә)Утты һүндереп, шәп иттек!Шәп иттек!

Мәскәй әбей. Туҡта!Туҡта, тим! ( Шайтанды еңенән тартып туҡтата, ҡар бөртөктәренә ҡарап, итәғәтле йылмайып). Ярай, беҙгә китергә ваҡыт, һау булығыҙ!

Мәскәй әбей менән Шайтан һеперткегә атланып, һыҙғырып сығып киткән була ла, шыршы аҫтына йәшенә).

2-се Ҡар бөртөгө. Тимәк, утты Мәскәй әбей менән Шайтан һүндергән.
3-сө Ҡар бөртөгө (Бер-береһенә ҡарап ). Әйҙәгеҙ, был хаҡта тиҙерәк Айыу менән Бүре ағайға хәбәр итәйек (сығалар).

(Шайтан шыршы аҫтынан ҡапыл ҡысҡырып ебәрә.)
Шайтан.Әлеү-әле-е-еү!
Мәскәй әбей. Тағын нимә булды?
Шайтан. Ҡулым өшөй!Был нимә ул?
Мәскәй әбей. Ҡайҙа ҡарайыҡ, нимә икән? (Ах та ух килеп, икәүләшеп таяҡты һөйрәп сығаралар).
Мәскәй әбей. Был бит Ҡыш бабайҙың таяғы! (Шайтан: ”Эйе-эйе!”– тип ҡеүәтләп тора). Ишеттеңме, ҡар бөртөктәренең нимә һөйләгәнен? Ҡыш бабай бында юлланған, тиҙәр бит!
Шайтан. Хәҙер нимә эшләйек инде?( Иламһырап).
Мәскәй әбей. Әйҙә, дуҫ, Ҡыш бабайҙың таяғын урлайыҡ, юлын быуайыҡ!
Шайтан. Эйе-эйе, бик шәп! Киттек! (Ҡыуанышып шыршы тирәләй һикерә-һикерә бейеп сығып китәләр).
Ҡуян, төлкө, тейен инә
Ҡуян. Шыршыбыҙҙа ут юҡ! (Күңелһеҙ генә).
Тейен. Ҡыш бабай ҙа етеп киләлер.
Төлкө. Бойоҡмағыҙ! Бер нәмәһен уйларбыҙ!

Шул саҡ Бүре Шайтанды, Айыу Мәскәй әбейҙе етәкләп, улар артынса ҡар бөртөктәре инә.
Бүре. Шыршы уттарын һеҙ һүндерҙегеҙме?
Айыу. Дөрөҫөн әйтегеҙ? (Таяҡты күреп)Был бит Ҡыш бабайҙың таяғы!
1-се Ҡар бөртөгө. Эйе-эйе, был Ҡыш бабайҙың таяғы!
2-се Ҡар бөртөгө.Ҡыш бабай таяҡ эҙләйҙер,
Ел-дауылдар осороп.
Таба алмай ҡаңғыралыр,
Беҙҙең өсөн борсооп.
Бүре. Хәҙер үк бирегеҙ бында! Урлашырға ярамай! (Таяҡҡа талашып, тартҡылашалар, “Юҡ ул беҙҙең таяҡ, бирмәйбеҙ, беҙҙеке, тибеҙ, бирмәйбеҙ!”– тигән Мәскәй әбей менән Шайтандың ҡысҡырышҡан тауыштары ишетелә.Таяҡты Айыу тартып алып, ҡар бөртөгөнә бирә)
Айыу. Урлашырға, алдашырға ярамай! Дөрөҫөн һөйләгеҙ! Юғиһә үҙегеҙҙе урмандан ҡыуабыҙ!
Мәскәй әбей менән Шайтан (тубыҡланып.) Зинһар өсөн ҡыумағыҙ!?
Шайтан. Беҙ, беҙҙе байрамға саҡырмағанығыҙ өсөн үпкәләгәйнек. Зинһар , беҙҙе ғәфү итегеҙ!
Мәскәй әбей. Эйе, эйе беҙҙе ғәфү итегеҙ! Башҡа улай итмәйбеҙ!
Айыу. Ғәфү итәбеҙме?! ( Балаларға ҡарап) ( Барыһы ла, эйе, эйе , тиҙәр) Ярай, улай булғас! Бөтәһе лә риза ! Ғәфү итәбеҙ. Ә хәҙер шыршыбыҙҙа утты яндырығыҙ!
Шайтан. Ул! Ул! ( Бармағы менән төртөп Мәскәй әбейгә күрһәтә)
Мәскәй әбей. Шыршы уттары, ҡабынығыҙ! Э-э-э, тылсымлы һүҙҙәр кәрәк бит әле! (Балаларға ҡарап). Зинһар, ярҙам итегеҙ! Әйҙәгеҙ бергәләп: “Ҡабын, шыршы, ҡабын!” – тип әйтәйек! (Күмәкләп)Ҡабын, шыршы!Ҡабын!
(Шыршыла уттар ҡабына. Талғын көй аҫтында бөтәһе лә ҡыуанышып шыршы тирәләй бейеп йөрө.
Музыка аҫтында Ҡыш бабай менән Ҡарһылыу инә.
Ҡыш бабай. Һаумыһығыҙ, балалар! Һаумыһығыҙ, барығыҙ ҙа!
Барыһы ла. Һаумы, һаумы, Ҡыш бабай!
Ҡар бөртөгө. Ап-аҡ ҡарҙар менән,
Ап-аҡ бәхеттәр яуһын.
Нурланып тоһон илебеҙ,
Тыныс булһын күгебеҙ!(Таяҡты Ҡыш бабайға бирә)

Ҡыш бабай. Рәхмәт, ҡыҙым!Донъялар тыныс булһын,
Яңы йыл ҡотло булһын!
Ҡарһылыу Төклө аяғың менән,
Хуш киләһең, яңы йыл”

Артабан байрам дауам итә.

Линиза ШАКИРОВА.
Белорет ҡалаһы.

Источник

Раҫлайым:

Дәүләт бюджет дөйөм белем биреү

учреждениеһы В.И. Ленин исемендәге

2 -се һанлы лицей-интернаты директоры

_________________ С.Ф. Ғәлимуллин

Яңы йыл мажаралары

(Яңы йыл байрамына сценарий)

Ҡатнашалар: Шайтан

Мәскәй әбей

Ҡар бөртөктәре

Бүре

Айыу

Төлкө

Ҡуян

Тейен

Ҡыш бабай

Ҡарһылыу.

Талғын ғына көй уйнай.

Ҡуян.

Бар тирә-яҡ һөттәй ап-аҡ,

Йым-йым итеп ҡар көлә:

Көмөш ҡыңғырауҙар тағып,

Шатлыҡ бөркөп, нурҙай балҡып

Ергә Яңы йыл килә.

Дуҫтар, Яңы йыл
алдынан төрлө мажаралы хәлдәр була. Һеҙгә шуларҙың береһен тәҡдим итәбеҙ.

Сәхнә уртаһында биҙәлгән шыршы аҫтында
Шайтан йоҡлап ята. ( Кеше хырылдап йоҡлаған фон ҡуйырға). Ул
ҡапыл уянып тороп ултыра, күҙҙәрен ыуалап, кирелеп-һуҙыла.

Шайтан. Оҙаҡ йоҡлап киткәнмен! ( Биҙәлгән шыршыны күреп
ҡала.) Уй, ҡайһылай матур! (Уйынсыҡтарын тотоп ҡарай-ҡарай шыршы тирәләй
урап сыға.) У-у-у, ниндәй генә уйынсыҡтар юҡ! Семәрле, төрлө-төрлө биҙәкле,
янып, ялтырап торғандары! Уттары һуң нисек нур сәсә! (Һоҡланып ҡарап тора
ла, ҡапыл күңелһеҙләнеп.) Кем биҙәгән был шыршыны?! Һеҙ күрмәнегеҙме?! (Тамашасыларҙан
һорай, һуңынан иламһырап.) Миңә лә әйтмәгәндәр. Уянмаһам, бер нәмә лә
белмәй йоҡлап ятып ҡалыр инем! Ух, күрһәтәйем әле мин һеҙгә!!! (Ике ҡулын
һелтәп.)

Әпсен-төпсөн,
әпсен-төпсөн,

Шыршылағы уттар һүнһен!

(Уттар һүнмәгәс, тағы ҡабатлай.) Был
ни хикмәт?! Нимә булған? Былай булма-а-а-ай! Дуҫымдан ярҙам һорайым әле! (
Кеҫә телефонын сығарып шылтырата башлай.) Дуҫ, тиҙерәк килеп ет. Миңә ярҙам
кәрәк! (Телефонын кеҫәһенә кире һала, тамашасыларға ҡарап.) Минең дуҫ
көттөрә торғандарҙан түгел! Хәҙер үк килеп етер!

Һеперткеһенә атланып, һыҙғырып, Мәскәй әбей
килеп инә.(Шәп кенә фон музыкаһы уйнай).

Мәскәй әбей. Нимә булған тағы?

Шайтан (иламһырап). Күрәһеңме?! Ҡайһылай матур итеп шыршыны биҙәгәндәр, ә
беҙгә әйтмәгәндәр ҙә. Мин йоҡлап, ә һин ситтә йөрөп ҡала инең. Моғайын, берәй
байрамға әҙерләнгәндәрҙер әле! (Хәйләкәр ҡарап). Әйҙә, шыршының уттарын
һүндерәйек!

Мәскәй әбей. Булдырабыҙ уны! (Шыршы тирәләй йөрөй, ҡулдарын
ыуып-ыуып устарына төкөрә.)

Әпсен-төпсөн, төпсөн-әпсен,

Елдәр, иҫегеҙ, ендәр,
килегеҙ!

Ҡупшы шыршының уттарын

Хәҙер үк, хәҙер үк
һүндерегеҙ!

Ух, уттар һүнмәне, был ни эш? Хәҙер беҙ
уны, хәҙер һүндерәбеҙ!

Әпсен-төпсөн, төпсөн-әпсен,

Уттар һүнһен, уттар
һүнһен!

Шыршы уттары һүнә.

Шайтан менән Мәскәй әбей (ҡыуанышып устарын усҡа һуғып
һикерешәләр). Булдырҙыҡ,
булдырҙыҡ!

Һеперткегә атланып, һыҙғырып, залдан сығып
китәләр.

Айыу, Бүре, Ҡуян, Төлкө инәләр, аптырашып
шыршы тирәләй йөрөйҙәр.

Бүре. Нимә булған? Ни эшләп шыршыбыҙҙа ут юҡ?

Төлкө. Кемдең эше? Айыу ағай, һин ни уйлайһың?

Айыу. Былай аптырашып көтөп тороп булмай, әйҙә,
һүндереүсене эҙләп юлға сығайыҡ!

Бүре. Эйе, дөрөҫ әйтәһең, Айыу ағай! (Залдан сығалар.)

Талғын ғына көй уйнай. Бейей-бейей Ҡар
бөртөктәре инә. Шыршы тирәләй өйөрөлгәс, туҡтап, аптырап шыршыға
ҡарайҙар.(Вальс көйө).

1-се Ҡар бөртөгө. Ни эшләп шыршыла ут юҡ?

2-се Ҡар бөртөгө. (күңелһеҙ генә). Ни эшләп шыршыбыҙ балҡып тормай?!

3-сө Ҡар бөртөгө. Моңаймайыҡсы, һылыуҙар. Әйҙә шиғыр һөйләп,
бейеп, йырлашып алайыҡ!

1-се Ҡар бөртөгө.

Беҙ – аҡ ҡар бөртөктәре,

Дуҫыбыҙ һалҡын елдәр,

Әйҙәгеҙ, бергә уйнайыҡ,

Һыуыҡтан ҡурҡмай кемдәр.

2-се Ҡар бөртөгө.

Йондоҙ кеүек күбебеҙ,

Боҙ һарайҙан өйөбөҙ.

Баҫтырышып уйнайбыҙ,

Тик тормайбыҙ үҙебеҙ.

3-сө Ҡар бөртөгө.

Беҙ – аҡ ҡар бөртөктәре,

Йымылдашҡан бөртөктәр.

Күктә елпенеп осһаҡ,

Һоҡлана беҙгә күптәр.

4 -се Ҡар бөртөгө.

Беҙ – аҡ ҡар бөртөктәре,

Һибелеп төштөк күктән.

Осрашыу минуттарын

Һағынып көттөк күптән.

Шыршы тирәләй бейеп йөрөйҙәр. Шул саҡ
Мәскәй әбей менән Шайтан инә.

Шайтан. Былар кем? Ҡайҙан килгәндәр?

Мәскәй әбей. Туҡта! Эште боҙоп ҡуйма! Һорашайыҡ!

(Йөҙ-ҡиәфәттәрен һыйпап, күлдәген тартҡылап
рәтләй. Яғымлы тауыш менән.) Әй,
балаҡайҙарым, һеҙ ҡайһы яҡтарҙан килдегеҙ?!

1-се Ҡар бөртөгө.

Беҙ – аҡ ҡар бөртөктәре,

Ҡыш бабай була хужабыҙ.

Муллыҡ, именлек теләп,

Йыл һайын ергә төшәбеҙ.

Әле беҙ хужабыҙҙы

Тағы һағынып көтәбеҙ.

Шайтан. (Ҡар бөртөктәренең битенән һыйпап, тотоп ҡарап,
һоҡлана-һоҡлана). У-й-й,
һин ҡайһылай матурһың, (икенсеһенә)и-и-и, һин ҡайһылай сибәрһең, (өсөнсөһөнә)
ә һин шундай гүзәлһең!

Мәскәй әбей. (юхаланып). Ҡыш бабайҙы көтәһегеҙме!

Ҡар бөртөктөре. Эйе, эйе. Ҡыш бабайҙы көтәбеҙ! (Күңелһеҙ
генә).Тик шыршыбыҙҙа ут янмай.

Шайтан. Ә-ә-ә, эшегеҙҙе белдек! Беҙһеҙ байрам итмәксе
булдығыҙмы! (Сәпәкәйләп һикерә-һикерә).Утты һүндереп шәп иттек! Шәп
иттек!

Мәскәй әбей. Туҡта! Туҡта, тим! Эште боҙаһың! (Шайтанды еңенән
тартып туҡтата, Ҡар бөртөктәренә ҡарап итәғәтле йылмайып.) Ярай, беҙгә
китергә ваҡыт, һау булығыҙ!

Мәскәй әбей менәнШайтан һеперткегә атланып,
һыҙғырып сығып китәләр.

2-се Ҡар бөртөгө. Тимәк, утты Мәскәй әбей менән Шайтан
һүндергән.

3-сө Ҡар бөртөгө (бер-береһенә ҡарап.) Әйҙәгеҙ, был хаҡта тиҙерәк Айыу менән Бүре
ағайға хәбәр итәйек. (Сығалар).

Мәскәй әбей менән Шайтан һеперткегә
атланып, һыҙғырып килеп инәләр. (Музыка).

Мәскәй әбей. Ишеттеңме? Ҡыш бабай бында юлланған!

Шайтан. Эйе, нимә эшләйек. (Иламһырап.)

Мәскәй әбей. Әйҙә, дуҫ, Ҡыш бабайҙың юлын быуабыҙ!

Шайтан. Киттек!

Мәскәй әбей менән Шайтан һеперткегә
атланып, һыҙғырып сығып китәләр. (Музыка).

Ҡуян, Төлкө,
Тейен инә.

Ҡуян (күңелһеҙ генә). Шыршыбыҙҙа ут юҡ!

Тейен. Ҡыш бабай етеп киләлер.

Төлкө. Бойоҡмағыҙ! Бер нәмәһен уйларбыҙ!

Шул саҡ Бүре – Шайтанды, Айыу Мәскәй әбейҙе
етәкләп, улар артынса Ҡар бөртөктәре инә.

Бүре. Шыршы уттарын һеҙ һүндерҙегеҙме?

Айыу. Дөрөҫөн әйтегеҙ! Юғиһә, үҙегеҙҙе урмандан ҡыуабыҙ.

Мәскәй әбей менән Шайтан (тубыҡланып). Зинһар өсөн
ҡыумағыҙ?!

Шайтан. Беҙҙе байрамға саҡырмағанығыҙ өсөн үпкәләгән инек.
Зинһар, беҙҙе ғәфү итегеҙ!

Мәскәй әбей. Эйе, эйе, беҙҙе ғәфү итегеҙ?! Башҡа улай итмәҫбеҙ!

Айыу. (балаларға ҡарап). Ғәфү итәбеҙме?! (Барыһы
ла, эйе, эйе, тиҙәр.) Ярай, улай булғас! Бөтәһе лә риза! Ғәфү итәбеҙ! Ә
хәҙер шыршыбыҙҙа утты ҡабыҙығыҙ!

Шайтан. Ул! Ул! (Бармағы менән төртөп, Мәскәй әбейгә
күрһәтә.)

Мәскәй әбей. Шыршы уттары ҡабынығыҙ! Э-э-э, тылсымлы һүҙҙәр кәрәк
бит әле!.. (Балаларға ҡарап). Зинһар, ярҙам итегеҙ! Әйҙәгеҙ бергәләп:
Ҡабын, шыршы, ҡабын! — тип әйтәйек.

Бөтәһе бергә. Ҡабын, шыршы! Ҡабын! (Шыршыла уттар ҡабына).

Мәскәй. Балалар,
әйҙәгеҙ, күмәкләшеп шыршы тирәләй йырлап, бейеп алайыҡ!

(“Шыршы ҡупшы кейенгән” йыры башҡарыла.)

Мәскәй әбей. Йәмәғәт, беҙ былай йырлап-бейеп йөрөп, Ҡыш бабай
эргәбеҙҙән үтеп китмәһен. Беҙгә (яҡын тирәгә ҡулы менән күрһәтә), балаларға
тигән күстәнәс-бүләктәрҙе икенселәргә алып китер.

Айыу. Һай, хәйләкәр ҙә инде һин Мәскәй әбей. Әйҙәгеҙ,
күмәкләшеп Ҡыш бабайҙы саҡырайыҡ.

Бөтәһе бергә. Ҡыш бабай! Ҡыш бабай! (тип саҡыралар).

Музыка аҫтында Ҡыш бабай, Ҡарһылыу килеп
инә.

Ҡыш бабай. Һаумыһығыҙ, балалар. Һаумыһығыҙ барығыҙ ҙа!

Донъялар тыныс булһын,

Яңы йыл ҡотло булһын!

Ҡарһылыу. Һаумыһығыҙ, һаумыһығыҙ,

Һеҙгә бәхет, һеҙгә шатлыҡ,

Һеҙгә яңы бәрәкәт!

Бөтәһе бергә. Ҡул сабып, алҡышлай.

Ҡыш бабай. Һай, афарин! Бик матур йырлайһығыҙ, тыпырлатып
бейейһегеҙ. Һеҙгә ҡарап мин дә дәртләнеп киттем әле. Әйҙә әле Ҡарһылыу ҡыҙым,
таҡмаҡ әйт, мин дә бейеп алайым.

“Әпипә” көйөнә Ҡарһылыу таҡмаҡ әйтә, Ҡыш
бабай бейей. Ҡалғандар сәпәкәй итеп тора.

Ҡарһылыу.

Баҫ әле, Ҡыш бабай,

Баҫаһың еңел ҡалай,

Күңелдәрең күтәрелер

Бейеп алһаң бер талай.

Тыпыр-тыпыр тыпырлатып

Бейе шыршы уратып,

Ялындырмай баҫ әле,

Алҡышлайбыҙ яратып!

Ҡыш бабай. Арыным, булды, балалар! Хатта күңелем тулды. Ҡайҙа әле
минең ейәнсәрҙәрем, ҡар бөртөктәре.

Ҡар бөртөктәре Ҡыш бабайға ултырғыс
килтерә, уның тирәләй елпенеп әйләнә.

Ҡарһылыу.

Бәхетле Яңы йыл килә

Минең тыуған илемә.

Шатланып аяҡ баҫайыҡ

Йылғыр ҡуян йылына.

Ҡарһылыу Ҡуянды уртаға сығара.

Ҡуян.

Үҙем бәләкәс булһам да

Минең йөрәгем батыр!

Ҡуян йылы яҡшы булыр,

Илгә тыныслыҡ ҡайтыр!

Минең дә һеҙгә бүләгем бар. Залдағы ҡуяндарҙы шыршы янына саҡырам.

Ҡуян “Бәхетле ҡуян” йырын башҡара.Башҡа
ҡуяндар бейеп тора.

Ҡуян. Дуҫтарым! Һүҙ һеҙгә!

Һәр
кластың ҡуяны үҙе тураһында һөйләй, һөнәрен күрһәтә.

Ҡыш бабай. Һай, афарин! Ә хәҙер күмәкләшеп йырлап-бейеп алайыҡ.

( Шыршы
тирәләй “Эй,Ҡыш бабай, Ҡыш бабай” йыры башҡарыла).

Фанфарҙар
уйнай.

Ҡуян. Ҡыш бабай, Ҡарһылыу, ҡәҙерле балалар һәм өлкәндәр!
Ҡотлау өсөн һүҙ лицей-интернат директоры Салауат Фердинант улына бирелә. (Директорҙың
Яңы йыл менән ҡотлау һүҙе). Алҡыштар.

Ҡуян. Бөгөнгө байрам кисәһен Татьяна Михайловна башҡарыуында
матур йыр биҙәй. Көслө алҡыштар менән ҡаршы алайыҡ.

Ҡуян. Ҡыш бабай, Ҡарһылыу, балалар Яңы йыл байрамын көтөп
ала шиғырҙар, дәртле йыр-бейеүҙәр әҙерләй. Әйҙәгеҙ, һүҙҙе үҙҙәренә бирәйек.

Ҡыш бабай. Әйҙәгеҙ, тыңлап, күреп ҡалайыҡ. Оҫта балаларға минең
күстәнәстәрем дә бар.

Артабан балалар сығышы. Төрлө уйындар.

Ҡарһылыу.

Төклө аяғың менән кил,

Илебеҙгә Яңы йыл.

Гел бишлегә уҡыһындар

Ҡыҙҙар, малайҙар быйыл.

Ҡыш бабай.

Барығыҙға, барығыҙға

Бәхет, шатлыҡ өләшәм,

Донъялар матур торһон!-тип

Кешелеккә өндәшәм.

( Күмәк
башҡарыуҙа “Яңы йыл” йыры).

Источник

Раҫлайым:

Дәүләт бюджет дөйөм белем биреү

учреждениеһы В.И. Ленин исемендәге

2 -се һанлы лицей-интернаты директоры

_________________ С.Ф. Ғәлимуллин

Яңы йыл мажаралары

(Яңы йыл байрамына сценарий)

Ҡатнашалар: Шайтан

Мәскәй әбей

Ҡар бөртөктәре

Бүре

Айыу

Төлкө

Ҡуян

Тейен

Ҡыш бабай

Ҡарһылыу.

Талғын ғына көй уйнай.

Ҡуян.

Бар тирә-яҡ һөттәй ап-аҡ,

Йым-йым итеп ҡар көлә:

Көмөш ҡыңғырауҙар тағып,

Шатлыҡ бөркөп, нурҙай балҡып

Ергә Яңы йыл килә.

Дуҫтар, Яңы йыл алдынан төрлө мажаралы хәлдәр була. Һеҙгә шуларҙың береһен тәҡдим итәбеҙ.

Сәхнә уртаһында биҙәлгән шыршы аҫтында Шайтан йоҡлап ята. ( Кеше хырылдап йоҡлаған фон ҡуйырға). Ул ҡапыл уянып тороп ултыра, күҙҙәрен ыуалап, кирелеп-һуҙыла.

Шайтан. Оҙаҡ йоҡлап киткәнмен! ( Биҙәлгән шыршыны күреп ҡала.) Уй, ҡайһылай матур! (Уйынсыҡтарын тотоп ҡарай-ҡарай шыршы тирәләй урап сыға.) У-у-у, ниндәй генә уйынсыҡтар юҡ! Семәрле, төрлө-төрлө биҙәкле, янып, ялтырап торғандары! Уттары һуң нисек нур сәсә! (Һоҡланып ҡарап тора ла, ҡапыл күңелһеҙләнеп.) Кем биҙәгән был шыршыны?! Һеҙ күрмәнегеҙме?! (Тамашасыларҙан һорай, һуңынан иламһырап.) Миңә лә әйтмәгәндәр. Уянмаһам, бер нәмә лә белмәй йоҡлап ятып ҡалыр инем! Ух, күрһәтәйем әле мин һеҙгә!!! (Ике ҡулын һелтәп.)

Әпсен-төпсөн, әпсен-төпсөн,

Шыршылағы уттар һүнһен!

(Уттар һүнмәгәс, тағы ҡабатлай.) Был ни хикмәт?! Нимә булған? Былай булма-а-а-ай! Дуҫымдан ярҙам һорайым әле! ( Кеҫә телефонын сығарып шылтырата башлай.) Дуҫ, тиҙерәк килеп ет. Миңә ярҙам кәрәк! (Телефонын кеҫәһенә кире һала, тамашасыларға ҡарап.) Минең дуҫ көттөрә торғандарҙан түгел! Хәҙер үк килеп етер!

Һеперткеһенә атланып, һыҙғырып, Мәскәй әбей килеп инә.(Шәп кенә фон музыкаһы уйнай).

Мәскәй әбей. Нимә булған тағы?

Шайтан (иламһырап). Күрәһеңме?! Ҡайһылай матур итеп шыршыны биҙәгәндәр, ә беҙгә әйтмәгәндәр ҙә. Мин йоҡлап, ә һин ситтә йөрөп ҡала инең. Моғайын, берәй байрамға әҙерләнгәндәрҙер әле! (Хәйләкәр ҡарап). Әйҙә, шыршының уттарын һүндерәйек!

Мәскәй әбей. Булдырабыҙ уны! (Шыршы тирәләй йөрөй, ҡулдарын ыуып-ыуып устарына төкөрә.)

Әпсен-төпсөн, төпсөн-әпсен,

Елдәр, иҫегеҙ, ендәр, килегеҙ!

Ҡупшы шыршының уттарын

Хәҙер үк, хәҙер үк һүндерегеҙ!

Ух, уттар һүнмәне, был ни эш? Хәҙер беҙ уны, хәҙер һүндерәбеҙ!

Әпсен-төпсөн, төпсөн-әпсен,

Уттар һүнһен, уттар һүнһен!

Шыршы уттары һүнә.

Шайтан менән Мәскәй әбей (ҡыуанышып устарын усҡа һуғып һикерешәләр). Булдырҙыҡ, булдырҙыҡ!

Һеперткегә атланып, һыҙғырып, залдан сығып китәләр.

Айыу, Бүре, Ҡуян, Төлкө инәләр, аптырашып шыршы тирәләй йөрөйҙәр.

Бүре. Нимә булған? Ни эшләп шыршыбыҙҙа ут юҡ?

Төлкө. Кемдең эше? Айыу ағай, һин ни уйлайһың?

Айыу. Былай аптырашып көтөп тороп булмай, әйҙә, һүндереүсене эҙләп юлға сығайыҡ!

Бүре. Эйе, дөрөҫ әйтәһең, Айыу ағай! (Залдан сығалар.)

Талғын ғына көй уйнай. Бейей-бейей Ҡар бөртөктәре инә. Шыршы тирәләй өйөрөлгәс, туҡтап, аптырап шыршыға ҡарайҙар.(Вальс көйө).

1-се Ҡар бөртөгө. Ни эшләп шыршыла ут юҡ?

2-се Ҡар бөртөгө. (күңелһеҙ генә). Ни эшләп шыршыбыҙ балҡып тормай?!

3-сө Ҡар бөртөгө. Моңаймайыҡсы, һылыуҙар. Әйҙә шиғыр һөйләп, бейеп, йырлашып алайыҡ!

1-се Ҡар бөртөгө.

Беҙ – аҡ ҡар бөртөктәре,

Дуҫыбыҙ һалҡын елдәр,

Әйҙәгеҙ, бергә уйнайыҡ,

Һыуыҡтан ҡурҡмай кемдәр.

2-се Ҡар бөртөгө.

Йондоҙ кеүек күбебеҙ,

Боҙ һарайҙан өйөбөҙ.

Баҫтырышып уйнайбыҙ,

Тик тормайбыҙ үҙебеҙ.

3-сө Ҡар бөртөгө.

Беҙ – аҡ ҡар бөртөктәре,

Йымылдашҡан бөртөктәр.

Күктә елпенеп осһаҡ,

Һоҡлана беҙгә күптәр.

4 -се Ҡар бөртөгө.

Беҙ – аҡ ҡар бөртөктәре,

Һибелеп төштөк күктән.

Осрашыу минуттарын

Һағынып көттөк күптән.

Шыршы тирәләй бейеп йөрөйҙәр. Шул саҡ Мәскәй әбей менән Шайтан инә.

Шайтан. Былар кем? Ҡайҙан килгәндәр?

Мәскәй әбей. Туҡта! Эште боҙоп ҡуйма! Һорашайыҡ!

(Йөҙ-ҡиәфәттәрен һыйпап, күлдәген тартҡылап рәтләй. Яғымлы тауыш менән.) Әй, балаҡайҙарым, һеҙ ҡайһы яҡтарҙан килдегеҙ?!

1-се Ҡар бөртөгө.

Беҙ – аҡ ҡар бөртөктәре,

Ҡыш бабай була хужабыҙ.

Муллыҡ, именлек теләп,

Йыл һайын ергә төшәбеҙ.

Әле беҙ хужабыҙҙы

Тағы һағынып көтәбеҙ.

Шайтан. (Ҡар бөртөктәренең битенән һыйпап, тотоп ҡарап, һоҡлана-һоҡлана). У-й-й, һин ҡайһылай матурһың, (икенсеһенә)и-и-и, һин ҡайһылай сибәрһең, (өсөнсөһөнә) ә һин шундай гүзәлһең!

Мәскәй әбей. (юхаланып). Ҡыш бабайҙы көтәһегеҙме!

Ҡар бөртөктөре. Эйе, эйе. Ҡыш бабайҙы көтәбеҙ! (Күңелһеҙ генә).Тик шыршыбыҙҙа ут янмай.

Шайтан. Ә-ә-ә, эшегеҙҙе белдек! Беҙһеҙ байрам итмәксе булдығыҙмы! (Сәпәкәйләп һикерә-һикерә).Утты һүндереп шәп иттек! Шәп иттек!

Мәскәй әбей. Туҡта! Туҡта, тим! Эште боҙаһың! (Шайтанды еңенән тартып туҡтата, Ҡар бөртөктәренә ҡарап итәғәтле йылмайып.) Ярай, беҙгә китергә ваҡыт, һау булығыҙ!

Мәскәй әбей менәнШайтан һеперткегә атланып, һыҙғырып сығып китәләр.

2-се Ҡар бөртөгө. Тимәк, утты Мәскәй әбей менән Шайтан һүндергән.

3-сө Ҡар бөртөгө (бер-береһенә ҡарап.) Әйҙәгеҙ, был хаҡта тиҙерәк Айыу менән Бүре ағайға хәбәр итәйек. (Сығалар).

Мәскәй әбей менән Шайтан һеперткегә атланып, һыҙғырып килеп инәләр. (Музыка).

Мәскәй әбей. Ишеттеңме? Ҡыш бабай бында юлланған!

Шайтан. Эйе, нимә эшләйек. (Иламһырап.)

Мәскәй әбей. Әйҙә, дуҫ, Ҡыш бабайҙың юлын быуабыҙ!

Шайтан. Киттек!

Мәскәй әбей менән Шайтан һеперткегә атланып, һыҙғырып сығып китәләр. (Музыка).

Ҡуян, Төлкө, Тейен инә.

Ҡуян (күңелһеҙ генә). Шыршыбыҙҙа ут юҡ!

Тейен. Ҡыш бабай етеп киләлер.

Төлкө. Бойоҡмағыҙ! Бер нәмәһен уйларбыҙ!

Шул саҡ Бүре – Шайтанды, Айыу Мәскәй әбейҙе етәкләп, улар артынса Ҡар бөртөктәре инә.

Бүре. Шыршы уттарын һеҙ һүндерҙегеҙме?

Айыу. Дөрөҫөн әйтегеҙ! Юғиһә, үҙегеҙҙе урмандан ҡыуабыҙ.

Мәскәй әбей менән Шайтан (тубыҡланып). Зинһар өсөн ҡыумағыҙ?!

Шайтан. Беҙҙе байрамға саҡырмағанығыҙ өсөн үпкәләгән инек. Зинһар, беҙҙе ғәфү итегеҙ!

Мәскәй әбей. Эйе, эйе, беҙҙе ғәфү итегеҙ?! Башҡа улай итмәҫбеҙ!

Айыу. (балаларға ҡарап). Ғәфү итәбеҙме?! (Барыһы ла, эйе, эйе, тиҙәр.) Ярай, улай булғас! Бөтәһе лә риза! Ғәфү итәбеҙ! Ә хәҙер шыршыбыҙҙа утты ҡабыҙығыҙ!

Шайтан. Ул! Ул! (Бармағы менән төртөп, Мәскәй әбейгә күрһәтә.)

Мәскәй әбей. Шыршы уттары ҡабынығыҙ! Э-э-э, тылсымлы һүҙҙәр кәрәк бит әле!.. (Балаларға ҡарап). Зинһар, ярҙам итегеҙ! Әйҙәгеҙ бергәләп: Ҡабын, шыршы, ҡабын! — тип әйтәйек.

Бөтәһе бергә. Ҡабын, шыршы! Ҡабын! (Шыршыла уттар ҡабына).

Мәскәй. Балалар, әйҙәгеҙ, күмәкләшеп шыршы тирәләй йырлап, бейеп алайыҡ!

(“Шыршы ҡупшы кейенгән” йыры башҡарыла.)

Мәскәй әбей. Йәмәғәт, беҙ былай йырлап-бейеп йөрөп, Ҡыш бабай эргәбеҙҙән үтеп китмәһен. Беҙгә (яҡын тирәгә ҡулы менән күрһәтә), балаларға тигән күстәнәс-бүләктәрҙе икенселәргә алып китер.

Айыу. Һай, хәйләкәр ҙә инде һин Мәскәй әбей. Әйҙәгеҙ, күмәкләшеп Ҡыш бабайҙы саҡырайыҡ.

Бөтәһе бергә. Ҡыш бабай! Ҡыш бабай! (тип саҡыралар).

Музыка аҫтында Ҡыш бабай, Ҡарһылыу килеп инә.

Ҡыш бабай. Һаумыһығыҙ, балалар. Һаумыһығыҙ барығыҙ ҙа!

Донъялар тыныс булһын,

Яңы йыл ҡотло булһын!

Ҡарһылыу. Һаумыһығыҙ, һаумыһығыҙ,

Һеҙгә бәхет, һеҙгә шатлыҡ,

Һеҙгә яңы бәрәкәт!

Бөтәһе бергә. Ҡул сабып, алҡышлай.

Ҡыш бабай. Һай, афарин! Бик матур йырлайһығыҙ, тыпырлатып бейейһегеҙ. Һеҙгә ҡарап мин дә дәртләнеп киттем әле. Әйҙә әле Ҡарһылыу ҡыҙым, таҡмаҡ әйт, мин дә бейеп алайым.

“Әпипә” көйөнә Ҡарһылыу таҡмаҡ әйтә, Ҡыш бабай бейей. Ҡалғандар сәпәкәй итеп тора.

Ҡарһылыу.

Баҫ әле, Ҡыш бабай,

Баҫаһың еңел ҡалай,

Күңелдәрең күтәрелер

Бейеп алһаң бер талай.

Тыпыр-тыпыр тыпырлатып

Бейе шыршы уратып,

Ялындырмай баҫ әле,

Алҡышлайбыҙ яратып!

Ҡыш бабай. Арыным, булды, балалар! Хатта күңелем тулды. Ҡайҙа әле минең ейәнсәрҙәрем, ҡар бөртөктәре.

Ҡар бөртөктәре Ҡыш бабайға ултырғыс килтерә, уның тирәләй елпенеп әйләнә.

Ҡарһылыу.

Бәхетле Яңы йыл килә

Минең тыуған илемә.

Шатланып аяҡ баҫайыҡ

Йылғыр ҡуян йылына.

Ҡарһылыу Ҡуянды уртаға сығара.

Ҡуян.

Үҙем бәләкәс булһам да

Минең йөрәгем батыр!

Ҡуян йылы яҡшы булыр,

Илгә тыныслыҡ ҡайтыр!

Минең дә һеҙгә бүләгем бар. Залдағы ҡуяндарҙы шыршы янына саҡырам.

Ҡуян “Бәхетле ҡуян” йырын башҡара.Башҡа ҡуяндар бейеп тора.

Ҡуян. Дуҫтарым! Һүҙ һеҙгә!

Һәр кластың ҡуяны үҙе тураһында һөйләй, һөнәрен күрһәтә.

Ҡыш бабай. Һай, афарин! Ә хәҙер күмәкләшеп йырлап-бейеп алайыҡ.

( Шыршы тирәләй “Эй,Ҡыш бабай, Ҡыш бабай” йыры башҡарыла).

Фанфарҙар уйнай.

Ҡуян. Ҡыш бабай, Ҡарһылыу, ҡәҙерле балалар һәм өлкәндәр! Ҡотлау өсөн һүҙ лицей-интернат директоры Салауат Фердинант улына бирелә. (Директорҙың Яңы йыл менән ҡотлау һүҙе). Алҡыштар.

Ҡуян. Бөгөнгө байрам кисәһен Татьяна Михайловна башҡарыуында матур йыр биҙәй. Көслө алҡыштар менән ҡаршы алайыҡ.

Ҡуян. Ҡыш бабай, Ҡарһылыу, балалар Яңы йыл байрамын көтөп ала шиғырҙар, дәртле йыр-бейеүҙәр әҙерләй. Әйҙәгеҙ, һүҙҙе үҙҙәренә бирәйек.

Ҡыш бабай. Әйҙәгеҙ, тыңлап, күреп ҡалайыҡ. Оҫта балаларға минең күстәнәстәрем дә бар.

Артабан балалар сығышы. Төрлө уйындар.

Ҡарһылыу.

Төклө аяғың менән кил,

Илебеҙгә Яңы йыл.

Гел бишлегә уҡыһындар

Ҡыҙҙар, малайҙар быйыл.

Ҡыш бабай.

Барығыҙға, барығыҙға

Бәхет, шатлыҡ өләшәм,

Донъялар матур торһон!-тип

Кешелеккә өндәшәм.

( Күмәк башҡарыуҙа “Яңы йыл” йыры).

Источник

Маҡсат:

йырҙарҙы ,бейеүҙәрҙе үҙ-аллы башҡарырға өйрәтеү;
бейеүҙәр, йырҙар,шиғыр аша балаларҙың телмәрен үҫтереү;
әкиәт геройҙарын иҫкә төшөрөү һәм әкиәттәргә ҡыҙыҡһындырыу;
йырҙарҙы хәрәкәттәр менән башҡарырға ҡыҙыҡһындырыу;

Балалар залға инәләр шыршы тирәләп торалар.

Алып барыусы: Һаумыһығыҙ балалар!Атаәҙар һәм әсәйҙәр!

Яңы йыл менән һеҙҙе!Яңы йыл ҡотло булһын!

Бәхеттәр йылы булһын!

Шатлыҡтар йылы булһын!

Ҡырҙарҙа иген уңһын

Амбарҙар тулып торһон!

Табындары мул булһын,бәрәкәтле йыл булһын!

Ап – аҡ мамыҡ ҡарҙар яуа

Аҡҡа төрөп донъяны

Бөгөн беҙҙе үҙ янына

Йәшел шыршы йыйнаны!

Балалар беҙҙең шыршыбыҙ шундай ҡупшы,матур биҙәлгән әйҙәгеҙ шыршыны маҡтап ҙурлап йырлап алайыҡ бергәләп.

Йыр “Йәшел шыршы”
(Балалар ултыралар).

Залға Ҡарһылыу инә.Шиғыр һөйләй.Бейей.

Ҡар һылыуы ҡар ҡыҙы тип

Миңә шулай әйтәләр

Һәм дә шыршы байрамына

Бик һағынып көтәләр.

(бейәләй таба)

Уй был бит минең олатайым Ҡыш бабайҙың бейәләйҙәре.миңә уны илтергә кәрәк.Улар бит ябай түгел тылсымлы ,Ҡыш бабайҙы беҙгә байрамға илтергә тик ошо бейәләйҙәр генә ярҙам итәсәк. (телефон шалтырай)

Ҡарһылыу:Ало тыңлайым

Тауыш:Ҡыш бабай бәләгә тарыны.

Ҡарһылыу:Миңә уны табырға кәрәк.

Тауыш: Һиңә әңелдән булмаҫ , урмандағы мәмерйәне табып ишеген аса алһаң Ҡыш бабайҙы табырһың.

Ҡарһылыу:мәмерйәне табырмын

Ишеген мин асырмын

Ҡыш бабайҙы ҡоткарырмын.

(Йүгереп сығып китә.Бейәләйҙе онота.)

Мәскәй әбей инә.

Мәскәй әбей:Ха-ха-ха!Ҡарһылыуҙы алданым ул да хәҙер юғаласаҡ.Мин бит сихырсы –Мәскәй әбей яҡшылыҡты яратмайым.Минең батшалығым ер аҫты ә унда бит ҡараңғы.(бейәләйҙе алып)Ә-ә-ә;бейәләйҙе оноттоңмы ә Ҡыш бабайҙы тик ошо тылсымлы бейәләйҙәр генә ҡотҡарасаҡ.(көйгә ҡуян инә)

Мәскәй әбей:Быныһы кем тағы ла.Әй ҡуян дуҫ һинме әллә.

Ҡуян:Һин урланың бейәләйҙе бир бейәләйҙе тиҙерәк юғиһә мин йәшен ҡуптарам.

(барабан уйнай.)

Мәскәй әбей:Яратмайым тауышты туҡта етте тейем бит.

Алып барыусы:Балалар әйҙәгеҙ Ҡуянға ярҙам итәйек , уның менән уйнап алайыҡ бергә..

Уйын”Шалтырауыҡ.”

Мәскәй әбей:Туҡтағыҙ етте инде.Ҡолағым тона инде.

Алып барыусы:Ҡуян дуҫ һинең генә көсөң етмәҫ саҡыр береһен ярҙамға.

Ҡуян:Эйе дөрөҫ.Мин беләм кем еңерен хәҙер үҙен саҡырам.

Эй Төлкө дуҫ кил ярҙамға.

(Ҡуян сыға)

Алып барыусы:Балалар әйҙәгеҙ Төлкө килгәнсе йырлап алайыҡ.

Йыр”В лесу родилась елочка”

Мәскәй әбей:Матур йырланығыҙ әммә мин йырҙы яратмайым.

Төлкө:Нимә булып китте.

Алып барыусы:Беҙ байрамға Ҡыш бабай менән Ҡарһылыуҙы көтәбеҙ тик улар бәләгә тарыны уларҙы тик тылсымлы бейәләйҙәр генә ҡотҡарасаҡ ә М.ә. беҙгә бирмәй байрамды боҙорға уйлай.

Төлкө:Хәҙер мин уның менән һөйләшеп ҡарармын.Эй сихырсы М.ә.бир миңә бейәләйҙе бирмәһәң ярай уйнап алайыҡ әйҙә.(яулыҡ сығара)Мин күҙеңде бәйләрмен булыр бында ҡараңғы ә һин шул ҡараңғыла мине эҙләп табырһың.килештекме.(Балаларға ҡарап)Ә һеҙ дуҫтар миңә ярҙам итегеҙ бергә уйнап алығыҙ.(Төлкө сыға)

Уйын”Һәпәләк”

Мәскәй эҙләй таба алмай.

Мәскәй әбей:Эләктеңме,әһә,(күҙен асһа төлкө юҡ)Ох һин алдаҡсы төлкө..мине алдап ҡастыңмы бейәләйҙе урлап.Ярай ,ярай был байрамды боҙорға килеп сыҡманы ә бына икенсе байрамды барыбер боҙормын.Ха-ха-ха…(сығып китә)

Алып барыусы:Балалар оҙаҡламай Ҡыш бабай менән Ҡарһылыуҙа килеп етер әйҙәгеҙ уларҙы бергәләп саҡырайыҡ , улар беҙҙең тауышты ишетеп тиҙерәк килеп етерҙәр.

Балалар : Ҡыш бабай,Ҡарһылыу!

(Ҡыш бабай менән Ҡарһылыу инә)

Ҡыш бабай:Һаумыһығыҙ балалар ҡунаҡтар.Ярҙамығыҙ өсөн ҙур рәхмәт һеҙгә , ә шулай уҡ төлкөгә , ҡуянға.

Бергәләп : Һаумы , һаумы Ҡыш бабай!Һаумы , һаумы Ҡарһылыу!

Ҡыш бабай: Ярай инде улайһа ,

бөгөн байрам да баһа!

Онотайыҡ борсолоуҙы.

байрам башлайыҡ улайһа.!

Ҡарһылыу: бөтә кеше ашҡынып

Һағынып көткән байрам был

Кешеләргә Яңы йыл

Алып килгән байрам был!

Ҡотло булһын яңы йыл

Байрам булһын мөбәрәк.

Ҡыш бабай: тотоноғоҙ ҡулға – ҡул

Яһап бәйләм түңәрәк

Йырлап – бейеп әйләнәйек

Йәшел шыршы тирәләп.

Алып барыусы:туҡта,туҡта Ҡыш бабай

Оноттоҡ бит бер эште

Балҡып торорға тейеш

Беҙҙең шыршы был кистә!

Алып барыусы:

Ваҡыт етте Ҡыш бабай

Ҡабыҙ шыршы уттарын

Йым – йым итеп балҡыһын

Нурға төрөп ер шарын!

Ҡыш бабай:Йәшел шыршы биҙәнеп

Быйыл тағы килгәнһең

Һинһеҙ байрам күңелһеҙ

Булыр инде беләбеҙ.

Ҡарһылыу: Йырлап – бейеп тирәңдә

Әйлә – бәйлән уйнарға

Күрәһеңме ни ҡәҙәр

Кескәй дуҫтар йыйылған.

Ҡыш бабай: әйҙәгеҙ балалар минең менән тылсымлы һүҙҙәр әйтеп шыршы уттарын ҡабыҙайыҡ.

Бергәләп: Янсы янсы ян шыршы

Бул һәр саҡ шулай ҡупшы!

(шыршы ла уттар яна)

Йыр «Ҡыш бабай»(выжлап)

А.Б.:Арып та бөттөгеҙ инде ултырып ял итеп алығыҙ, балалар һеҙҙе һағынып көттөләр , һеҙгә тип йырҙар , шиғырҙар әҙерләнеләр .

Балаларҙың шиғырҙары

Йыр “Ҡыш бабай”(малайҙар)

Йыр “Тылсым сәғәт”

Алып барыусы:әйҙәгеҙ бергәләп түңәрәктә бейеп алайыҡ дуҫтар!

Бейеү: “Полька”

Ҡарһылыу: Мин һеҙгә тип уйын алып килдем Ул уйын “Лавата”тип атала

Уйын: “Лавата”

Ҡыш бабай:Уф эҫе булып китте ҡыҙым саҡыр ярҙамсыларыңдыһыуыҡ һауа йыйырға.

Ҡарһылыу: олатайыма эҫе лә булып китте инде , ҡар бөртөктәре бейеүен бейеп уға һалҡын һауа илтәйек.

Бейеү :“Ҡар бөртөктәре”

Ҡарһылыу:Афарин !һеҙ бик уңған балалар.

Ҡыш бабай:Һай афарин балалар.

Ҡарһылыу:Олатай әйҙә әле балаларҙың зирәклеген беләйек,йомаҡтар әйтәйек.

Йомаҡтар сисеү.

Йылға ул тик бер килә

Ул килһә ер гөр килә

Йәшел шыршы әйләнә

Яҡты залдар күренә.

(яңы йыл)

Килә бары ҡыш еткәс

Иҫке йыл үтеп киткәс

Үҙе менән һәр ваҡыт

Яңы йыл алып килә.

Бүләк тулы ҡапсығын

Иңенә һалып килә (Ҡыш бабай)

Ҡыш бабайҙың юлдашы

Уның менән гел бергә

Йәй көнө ул бөтөнләй

Мөмкин хатта эрергә

Һыуға әүерелергә.(Ҡарһылыу)

Ҡарһылыу:Бигерәк уңған , зирәк балалар.Матур итеп йырланығыҙ , бейенегеҙ шиғырҙар һөйләнегеҙ.

Алып барыусы:Әйҙәгеҙ бергәләп шыршы тирәләй йырлап алайыҡ әле

Йыр:“ Аҡбуҙатта елдереп”

Ҡыш бабай:Минең тылсымлы бейәләйем ҡайҙа әле ул ә бына ул.Балалар һеҙ хәҙер күҙҙәрҙе ныҡ итеп йомоғоҙ мин бер,ике,өс тиһәм асырһығыҙ,килештекме.

Ҡыш бабай:

Алатыр-балатыр
Йылыҡас,йомроҡас
Шарам би,тарам ки,
Бер,ике,өс,
Күҙеңде ас.

(бәләкәй бейәләйҙе ҙур тоҡ бейәләйгә алыштыралар.)

Ҡарһылыу:Бына тылсымлы бейәләй ҙур булып үҫеп сыҡты.Эсен асып ҡарайыҡ әле нимә бар икән.

Ҡыш бабай : Һеҙҙе бөтәгеҙҙе лә төркөмдә бына ошондай бүләктәр көтә балалар,тәрбиәсе апайҙарығыҙ таратып бирерҙәр.

Алып барыусы:Балалар әйҙәгеҙ бергәләп рәхмәт әйтәйек.

Ҡыш бабай:Һеҙҙе барығыҙҙы ла байрам менән ҡотлайбыҙ.

Ҡарһылыу: Һуҡты китер сәғәттәр

Хушығыҙ инде

Яңы шатлыҡтар алып

Яңы йыл килде.

Ҡыш бабай: Яңы йылдың таңдары

Гел аяҙ булһын

Ул тарихҡа бәхет йылы

Булып яҙылһын.

(Хушлашып сығалар)

Алып барыусы:Яңы йыл мөбәрәк булһын!Байрам менән барығыҙҙы ла,яңы йыл тик яңы уңыштар яңы ҡаҙаныштар алып килһен!Ә хәҙер төркөмгә ҡайтайыҡ Ҡыш бабай бүләктәре беҙҙе көтәлер.

( 15 оценок, среднее 4.47 из 5 )

Источник

Күңелле көй яңгырый, балалар кулларына мишура тотып залга керәләр, чыршы тирәли әйләнеп чыгалар, һәм аның тирәсендә басып калалар.

Бию-с дождиками.

Аб. Нинди гаҗәп!

Һәр кешегә бәйрәм буген

Бар да матур киенгән

Яңа елда җирне бизәп

Гүя энҗе сибелгән.

Күрегез бу чыршыны

Чыршының да чып-чыны

Нинди төз, матур, биек

Тора түшәмгә тиеп.

Без бүген чыршы янында

Әйлән-бәйлән уйнарбыз

Кыш бабайны каршыларбыз

Яңа җырлар җырларбыз.

Нинди матур безнең чыршы

Җем-җем килеп яна ул

Башлыйбыз чыршы бәйрәмен

Котлы булсын Яңа ел!

Әйдәгез балалар бу матур чыршыга җыр буләк итәбез.

Җыр. “Чыршыкай”.

Балалар утыралар.

Аб. Чу, балалар, туктагыз

Тынычлыкны саклагыз

Яңа ел әкиятен,

Могҗизасын тыңлагыз.

Гном керә. Күңелле музыка астына

Гном. Мин күңелле гном, мине урманда барсыда белә: аюлар да, (күрсәтә) бүреләр дә, куяннар да. Мин һәрберсенең дусты.

Менә Кыш бабай миңа бик мөһим эш кушты бит әле. Күрәсезме балалар бу фонарьны, бу гади генә фонарь түгел, бу тылсымлы фонарь. Аны Кыш бабайга тапшырырга кирәк.

Ш-ш-ш. – аны беркемгә дә әйтергә ярамый.

Ә минем бу тылсымлы фонарь турында бөтен-бөтен кешегә дә сөйлисем килә.

-Ш-ш-ш- бармагын авызына куеп-ярамый).

Балалардан сорый.

Гном. Тылсымын тикшереп карыйбызма?( Балалардан сорый)

Балалар. Әйе.

Гном. Сезнең бит әле чыршы утлары да янмый. Әйдәгез яндырабыз.Мин хәзер нәни дусларымны чакырам, аларнын бик күп утлары бар, хәзер чыршыгыз тагын да матураеп китәр.

Минем нәни дусларым.

Чыгыгыз бирегә.

Нәни фонарьләрегез белән

Чыршыдагы утларны кабызыгыз.

Бию. Гномиклар-малайлар.

Гном . Рәхмәт нәни , дусларым , булдырдыгыз! Чыршы бик матур булды. Күрдегезме инде нинди тылсымлы бу фонарь

Төлке чыга җыр җырлый-җырлый.

Мин матур, мин чибәр

Үзем бик тә хәйләкәр

Кемдә шундый койрык бар,

Әйтеп бир, белсәң әгәр.

Менә мин нинди матур, әйбәт, акыллы, чибәр төлке. Кыш бабайның гына мине чыршы бәйрәменә бер дә алып барасы килми. Ярар, мин нәрсә булса да уйлап табармын әле, һәм барысын да кызык итәрмен. Нишләп Кыш бабайның мине бәйрәмнәргә алып йөрисе килмидер инде ул? Менә бит мин җырлый да беләм, бии, уйный да беләм. Уйныйбызма балалар?

. Төлке белән уен.

Төлке кунакка килгән

Аның биисе килгән.

Төлке белән уйныйбыз

Төлке белән биибез.

Төлке.

Менә күрдегезме мин ничек матур итеп уйнап бии беләм. Хәзер, Кыш бабай белән бәйрәмдә булыр өчен мин берәр хәйлә уйлап табарга тиеш. Юкка гына мин хәйләкәр төлкеме сон?

Фонарь тоткан гномны курә.

Төлке. ( Бу гном нинди фонарь тотып йөри икән? Сыпырып кына тора ул аны. Бу тикмәгә генә түгел моның ниндидер хикмәте бар-кырыйга карап узенчә әйтә).

Төлке. Исәнме гном!

Гном. Исәнме төлке. Син искиткеч матур? Бәйрәмгә килдеңме әллә?

Төлке. Әйе, әйе, мине Кыш бабай узе бәйрәмгә чакырды. Кил ди, синнән башка бәйрәм, бәйрәм тугел инде ул ди, синнән башка никак.

Ә, мин карыйм син узеңдә бик матур киенгәнсең, синдә бәйрәмгә килдеңме әллә? Ә синең кулыңда нинди бик матур фонарь ул?

Гном. Ой төлке, бу шундый шундый фонарь әйтеп бетереп булмый.

Төлке. Нинди фонарь соң ул?

Гном. Тылсымлы.

Төлке. Тылсымлы?

Гном. Ул яктыртып кына тормый, бу төрле теләкләрне үти торган фонарь.

Төлке. Ниндине төләсәм дә үтәләме?

Гном. Әйе.

Төлке. Әйдә гном тизрәк берәр тәмле әйбер сорыйбыз, тавык, мәсәлән. (корсагын сыпырып телен ялый).

Гном. Юк ярамый. Бу фонарь Кыш бабайныкы. Аннан теләсә нәрсә сорарга ярамый.

Төлке. Әйдә инде, тавык, үрдәк сорыйк.

Гном. Ярамый дип әйттем бит инде, ярамый!

Төлке. Фу, Гном, син ялганлыйсың, бу фонарең синең тылсымлы түгел.

Гном. Нишләп ялганлыйм инде мин.

Төлке. Әйдә тикшереп карыйбыз.

Гном. Ярый алайса. Әйдә тикшерик. Ләкин бернинди тәмле әйбер дә сорамыйбыз. Берәр кызык әйбер сорыйк.

Фонарьга тылсымлы сүзләр әйтә.

Син минем фонарем, якты ян бәйрәмгә Маша белән аю килсен.

Чыршы төбендә йоклап яткан аю куренә.

Аб. Балалар, чынлап та чыршы төбендә аю йоклап ятама соң?

Аю, аю, нишләп ятасың син монда?

Аю уяна, киерелә, сәгатькә карый.

Аю. Әле ярый уяттыгыз, Яңа ел бәйрәмен каршылый алмый кала идем бит. Ә кем минем чыршымны бик матур итеп бизәп куйган.

Аб. Без бизәдек, аю, бездә бит буген бәйрәм. Яңа елны каршы алабыз.

Мишка, Мишка! (Машаның кычкырган тавышы ишетелә)

Аю. Тс-тс-ссс, балалар. Эйтегез Машага мин йоклый , дип. Шундый ардым мин аннан. Минем үземнең генә Яңа ел каршылыйсым килә. (Яңадан чыршы төбенә барып ята)

Маша. Мишка, Мишка син әле дә йоклап ятасың мени, әйдә тор инде Яңа ел җитә бит. Әнә балалар чыршыны да ничек матур итеп бизәп куйганнар. Кем инде шундый бәйрәм көнне йоклап ята. Тор әйдә , тор!( җиңеннән тарта, өстери)

Минем качышлы уйныйсым килә , дип елап җибәрә.

Миша . Чү, елама, тынычлан. Әйдә инде , әйдә, уйныйбыз.

Маша Чур , мин гөрлим! (Маша санамыш укый)

Миша чыршы артына кача.

Маша эзләп таба да)- Таптым,таптым. Эх Миша кача да белмисең! Әйдә тагын уйныйбыз!

Миша әти-әниләр арасына кача.

Маша таба

Маша. Миша икәү генә уйнагач , кызык түгел, әйдә балалар белән бергә уйныйк.

Миша .Балалар сез нинди уеннар уйный беләсез сон, бигрәк тә кыш көне, әйдәгез әле күрсәтегез

А.б. ягез әле, балалар , басыгыз, чаңгыда без ничек йөрибез, күрсәтегез.

Тимераякта ничек шуабыз?

Кар бабай ничек әвәлибез?

Шул арада Маша кар йомарламы алып бәрә башлый. Миша , Миша, алар кар атышып уйнарга яраталар,әйдә уйныйбыз.

Уен. “Кар атышу”

Миша. Уф , балалар, без сезнең белән шундый күңелле итеп уйнадык.Рәхмәт , сезгә!

Маша елый башлый.

Миша . Нәрсә булды инде тагын сина? Нәрсә ошамый?

Маша Бар да ошый Миша , ләкин минем ашыйсым килә башлады.

Миша. Елама, Маша, хәзер мин сиңа ботка пешереп бирәм . Сау булыгыз, балалар.

Маша белән Миша чыгып китәләр.

Гном Менә күрдеңме инде , Төлке, фонарьнең тылсымын.

Төлке. Әйеее, күрдем.Әйдә гном, бу фонарне миңа бир. Миңа каз, үрдәк, тавык кирәк.

Гном. Юк, дидем бит инде төлке . Мин аны бары тик Кыш бабайга гына бирәм. Ул аңа бәйрәмдә кирәк.

Төлке. Ничек инде Кыш бабайга? Ә миңа?

Гном. Төлке, бу бит бүләк балаларга.

Төлке (хәйләкәр генә)Әйе, әйе, бу бит балаларга дигән бүләк, Кыш бабайның фонаре .

Бир инде Гном дус, мин тотып кына карыйм.

Гном. Яхшы төлке ,төшереп кенә җибәрә күрмә..

Төлке. Юк-юк , борчылма, дустым , мин аны төшереп җибәрмим. Карале , дустым , әнә тегендә кем килә ул? (ялганлый).

Гном. Кая, кая?

Төлке. Әнә тегендәәәә!

Гном. Кая, мин кеше дә күрмим.

Төлке. Ә син күрмәссен дә, фонарне дә күрмәссең.(йөгереп китә).

Гном.Качты хәйләкәр төлке. Нәрсә дип әйтим инде мин хәзер Кыш бабайга?(елый).

А.б. Елама Гном. Хәзер без сиңа төлкене эзләп табарга ярдәм итәрбез. Юлны яктыртып барырга йолдызчыкларны чакырыйк әле.

Бию. “Йолдызчыклар”

Төлкенең өен табалар.

Гном.Рәхмәт сезгә йолдызчыклар , төлкене табарга ярдәм иттегез. Ә хәзергә качыгыз, әнә төлке чыгып килә.

Төлке.Ай бигрәк хәйләкәр дә инде үзем, гном дустымны алдадым бит, тылсымлы фонарь хәзер бары үземнеке генә. Бөтен бүләкләр дә, тавык- үрдәкләр дә минеке генә була, бер кешегә дә бирмим.

Гном. Яле Төлке дус бир хәзер ук фонарьне!

Төлке. Абау Гном син мине ничек таптың?

Гном . Миңа йолдызчыклар ярдәм итте, юлны күрсәттеләр.

Төлке. Фу, тәртипсезләр

Гном. Бир фонарне.

Т. Бирмим, мин синнән хәзер тагын качам.

Гном. Юк качалмыйсын. Без хәзер Кыш бабайны чакырабыз, ул синең кирәгеңне бирер.

А.б. Әйдәгез әле, балалар Кыш бабайны җырлап чакырыйк , ул ишетеп тизрәк килеп җитәр

Җыр “ Кулларны чәбәклик”.

Кыш бабай керә.

Киләм, киләм, нәрсә булды?

Гном. Кыш бабай, Төлке синең тылсымлы фонареңны урлады.

Кыш бабай. Ай –яй Төлке, оят түгелме сиңа? Шушы яшеңә җитеп, балаларга дигән тылсымлы фонарьне урлап йөрисен. Хәзер мин сине туңдырам.

Төлке. Юк-юк, Кыш бабай, кирәкми, туңдырма, мин акыллы булам. Мә ал тылсымлы фонареңне. Гафу ит Кыш бабай.

К.б. Ярар Төлке дус бу юлы бәйрәм хакына мин сине гафу итәрмен. Ләкин бутән алай тәртипсезләнеп йөри күрмә.

Төлке. Ярар Кыш бабай.

Гном. Кыш бабай, мин сиңа тылсымлы фонареңне тапшырдым, мине урамда дусларым көтә. Миңа китәргә рөхсәтме?

К.б. Бар гном, син үз эшеңне яхшы башкардың, хәзер инде китсәңдә була. Ә син Төлке дус, бәйрәмдә кал, бергәләп балалар белән бәйрәм итик. Балалар хөрмәтле кунаклар, бу Төлке дусның кыланмышлары аркасында сезнең белән исәнләшергә дә онытканмын.

Исәнмесез, балалар

Исәнмесез, кунаклар.

Сез дәштегез, мин килдем

Яңа ел бәйрәменә

Чыршы әйләнәсендә

Җыр җырлап әйләнергә

Яңа ел белән дуслар

Котлыйм барыгызны да

Бер ел элек булдым сездә

Күрәм бик зур үскәнсез

Ә мин Кыш бабайны

Бик сагынган икәнсез.

А.б. Әйе шул, Кыш бабай бик сагындык үзеңне. Синең киләсеңгә

матур җыр да әзерләп куйдык.

Җыр. Кыш бабай.

К.б. Балалар мин Кыш бабай гына түгел, Суык бабай да бит әле. Агачларны, җирләрне ап-ак кар белән каплыйм, туңдырам. Сезнең белән уйнап аласым килә.

Уен. Туңдырам.

А.б. Кыш бабай бездә сиңа бер уен әзерләдек. Яле, бергәләп уйныйк.

Уен. Зимняя пляска.

К.б. Кадерле балалар.

Минем күңелемне күрдегез.

Сез чып-чынлап та зур үскәнсез инде

Матур җырлар җырладыгыз

Күңелле итеп уйнадыгыз

Булдырдыгыз.

Менә шундый осталарга

Без буләкләр бирәбез.

Яле кайда әле минем тылсымлы фонарем. Әйдәле фонарь тылсымлы күрсәт; ян әле минем фонарем балаларга бир әле буләкләр.

Фонарь өченнән буләк чыга

К.б. Ярый дусларым, сез сыйланыгыз, ә миңа китәргә кирәк. Мине башка балалар да сагынып көтә. Сау булыгыз. Таза сау булыгыз.

Исән-имин булыгыз киләсе елга кадәр.

А.б. Балалар Кыш бабабыз китте. Буләкләрен бирде.Ләкин без әйдә күңелсезләнмик, Әйдәгез чыршыбызга рәхмәт әйтеп тагын бер җыр җырлап үтик.

Әйлән-бәйлән “ Чыршы”.

Источник

ЯҢЫ ЙЫЛ БАЙРАМЫНА СЦЕНАРИЙ ҺӘМ УЙЫНДАР

Иғтибарығыҙға мәктәп уҡыусылары өсөн Яңы йыл иртәлеге сценарийы тәҡдим итәбеҙ. Ҡыҙыҡлы уйындарын да өйрәнеп алығыҙ!
Авторы Айгөл Ишемғужина-Иҙелбаева.

ЯҢЫ ЙЫЛ БАЙРАМЫНА СЦЕНАРИЙ ҺӘМ УЙЫНДАР

Алтын сәсле Ҡарһылыу

Айгөл Ишемғужина-Иҙелбаева

Мәктәп уҡыусылары өсөн Яңы йыл иртәлеге сценарийы

Ҡатнашалар:

Әкиәтсе

Ҡыш бабай

Алтын сәсле Ҡарһылыу

Ун ике Ҡар ҡыҙы

Аҡъегет

Аҡъегеттең ете ағаһы

Ҡуян

Аҡ бүре

Шүрәле

Юха

I күренеш

Зал биҙәлгән. Уртала матур итеп биҙәнгән урман һылыуы – шыршыҡай урын алған. Төрлө кейемдәрҙәге балалар байрамдың башланыуын түҙемһеҙлек менән көтә. Әкиәтсе инә.

Әкиәтсе:

– Һаумыһығыҙ, балалар! Афарин, ҡарлы-буранлы һыуыҡтан ҡурҡып тормағанһығыҙ, бөгөнгө байрамға ҡыуанышып килеп еткәнһегеҙ. У-у, бында балалар ғына түгел, ҡуяндар ҙа, күбәләктәр ҙә, хатта кеше-үрмәкселәр ҙә бар икән. Ә мин – Әкиәтсе. Мин булған ерҙә мөғжизәләр тыуа, донъя үҙе әкиәткә әйләнә. Тик яуызлыҡтар ғына әкиәттә ҡала, ә изгелектәр иһә беҙҙең менән ысынбарлыҡта йәшәй. Алда беҙҙе матур әкиәт көтә. Ә хәҙер, әйҙәгеҙ әле, балалар, бергәләшеп йырлашып, әйләнеп алайыҡ!

Балалар, түңәрәктәр яһап тороп, йырлай-йырлай әйләнә. Шул саҡ ҡапыл ут һүнеп, кире яна. Ҡурҡыныс ауаздар ишетелә.

Әкиәтсе:

Абау, ни булды? Балалар, тауышланмағыҙ, бында кемдер килә, ахырыһы… Бәй, яуыз Шүрәле үҙенең тоғро хеҙмәтсеһе Юха менән килә ята бит! Әйҙәгеҙ, ситкәрәк китәйек! Барығыҙ ҙа миңә ҡарағыҙ әле! Әпсен-төпсөн, барыһы ла бөтһөн, бәшмәк үҫһен! (Әкиәтсе таяғы менән һелтәнә). Булды! Улар беҙҙе бәшмәктәр үҫеп ултыра икән, тип уйлаясаҡтар.

Шүрәле менән Юха инә. Улар икеһе лә имәнес ҡиәфәттә.

Шүрәле:

Тә-әк, Ерҙә алтын сәсле ҡыҙҙар бөттө, тиһең инде, ә?

Юха тубыҡланып, Шүрәлегә табан шыуышып килә:

Эйе шул, батшам! Бер бөртөк тә алтын сәсле ҡыҙ ҡалманы…

Шүрәле уның алҡымынан матҡып тотоп ала:

Яңы йыл алдынан ундай ҡыҙҙарҙың алтын сәсен ҡырҡһам – ваҡыттың туҡтаясағын, ә сәстәренән арҡан ишеп, муйыныма бәйләһәм, унда күпме сәс бар – шул тиклем йылға минең ғүмеремдең оҙонаясағын һин оноттоңмо әллә? Һин үҙең дә йәшәрәсәкһең бит!

Юха:

Юҡ, юҡ, онотманым да ул…

Шүрәле (Юханы этеп ебәрә):

Улайһа, бар, хәҙер үк миңә алтын сәсле ҡыҙҙы табып килтер!

Юха:

Эйе, эйе, батшам… (Юха сығып барышлай) Ҡара әле, ҡайһылай бында бәшмәктәр күп икән ул. Эй, мин бәшмәк яратам да ул! (Ул шатлана-шатлана ерҙән бәшмәк йыя башлай).

Шүрәле:

Нимә тинем мин һиңә, алйот!!!

Юха:

Ә-ә, эйе, эйе, батшам. Хә-хә-хәҙер, ки-ки-килтерәм!

Юха башын аҫҡа эйеп сыға. Шүрәле тегеләй-былай йөрөй һәм сыға.

Әкиәтсе:

Уф, беҙҙе танырҙар икән, тип ҡотом осҡайны. Әпсен-төпсөн, тылсым бөтһөн! Балалар, һеҙ хәҙер кире үҙегеҙ булдығыҙ. Ҡарағыҙ әле, былар бит тағы ла яуызлыҡ эшләргә уйлай. Ишеттегеҙме, ваҡытты туҡтатмаҡсылар! Улайһа, беҙ Яңы йылһыҙ ҡаласаҡбыҙ бит! Тороп тороғоҙ әле, Шүрәле менән Юха (улар киткән яҡҡа бармаҡ иҙәй), мин дә бар бит әле! Балалар, мин Шүрәле менән Юханың артынан китәйем. Улар яуызлыҡтар ҡылмаһын өсөн халыҡты иҫкәртәйем. Бәлки, үҙҙәре лә ҡылғандарының яҡшы түгеллеген аңлап, кире тәүбәгә ҡайтыр. Ярай, осрашҡанға тиклем һау булып тороғоҙ!

Әкиәтсе сыға.

II күренеш.

Талғын ғына көй уйнай. Залға бейей-бейей Ҡар ҡыҙҙары инә.

Беҙ, беҙ, беҙ инек,

Беҙ ун ике Ҡар инек,

Һыуға төштөк – боҙ булдыҡ,

Утҡа индек – һыу булдыҡ,

Ҡыш бөткәйне – юҡ булдыҡ!

Ҡарһылыу инә. Ҡар ҡыҙҙары уны уратып ала.

Ҡарһылыу:

Һаумыһығыҙ, һеңлеләрем! Беләһегеҙме, тиҙҙән Ергә тағы ҡыш киләсәк. Минең менән быйыл да Ергә төшкөгөҙ киләме?

Ҡар ҡыҙҙары:

Килә! Килә! Ҡарһылыу апай, һинең теләгән әйберҙе күрһәтә торған серле көҙгөң бар бит әле — шуны биреп тор әле! Минең Ерҙе күргем килә!
Минең дә!
Минең дә!

Ҡарһылыу:

Әйҙәгеҙ, бергәләп ҡарайыҡ!

(Ярым түңәрәккә тороп алып көҙгөгә текәләләр)

Ҡар ҡыҙҙары:

Ҡарағыҙ әле, былтырғы күрше ҡыҙының санаһын тартып алып илатҡан малай шул ҡыҙ менән баҡсала һарғайып кипкән япраҡтарҙы йыя. Ә теге, әхирәтенең матур күлдәгенән көнләшеп, уның портфеленә елем ҡойған ҡыҙыҡайсы, ҡарағыҙ, шул уҡ әхирәтенең тыуған көнөнә ҡулъяулыҡ сигеп ултыра түгелме? Ҡыҙҙар, һиҙәһегеҙме, Ерҙә яуызлыҡ бөтөп бара бит! Юҡ, бөтмәгән икән әле. Ҡара, ҡара, былтыр беҙҙән тау яһап, балаларға байрам эшләгән егетте ағайҙары рәнйетә түгелме? Эйе шул. «Һин беҙгә оҡшамағанһың, бигерәк йомшаҡ күңеллеһең, ҡыҙҙар һымаҡһың. Ҡулыңдан бер эш тә килмәй!» – тип бигерәк кәмһетеп ташланылар бит! Исеме Аҡъегет икән. Ни эшләп ҡулынан бер ни ҙә килмәһен, ти! Балаларға байрам бүләк итеү – иң ҙур эш бит ул!

Ҡарһылыу (ситкә китеп, ҡулдарын түшенә ҡуйып ипләп кенә):

Аҡъегет!!!

Шул саҡ ҡулына глобус тотҡан Ҡыш бабай килеп инә.

Эһем, эһем, ҡыҙҙар-йондоҙҙар! Ни менән мәшғүлһегеҙ ул?

Ҡар ҡыҙҙары көҙгөнө тиҙ генә Ҡарһылыуҙың кеҫәһенә тыға.

Ҡыш бабай:

Бына Ерҙе күрәһегеҙме? (Ул глобусты әйләндерә). Ундағы күпселек халыҡ ҡышты көтә. Яңы йылға ла бик аҙ ғына ваҡыт ҡалды. Ҡыштың илселәре итеп мин һеҙҙе Ергә ебәрәм. Халыҡ байрамға нисек әҙерләнә икән?

Ҡар ҡыҙҙары:

Уй, рәхмәт олатай! (Ҡар ҡыҙҙары Ҡыш бабайҙы һырып алып, сикәһенән үбә). Әйҙәгеҙ, остоҡ, Ҡыҙҙар-йондоҙҙар!

Ҡыш бабай:

Барығыҙ, барығыҙ! Мин Яңы йыл кисендә килеп етермен! Тик һаҡ йөрөгөҙ!

Улар сыға. Талғын көй. Ҡар ҡыҙҙары кире йүгереп инә. Был юлы улар – Ерҙә. Улар көй ыңғайына бейей.

Бына беҙ Ерҙә! Бәй, бында балалар байрамға йыйылған бит! Беҙ үҙебеҙ байрамға саҡ-саҡ һуңламай ҡалғанбыҙ икән. Әйҙәгеҙ, балалар, уйындар уйнап алайыҡ.

Күмәк уйындар. Ҡарһылыу инә.

Ҡарһылыу:

Һаумы, Ер! Һаумыһығыҙ, балалар! Бына тағы һеҙгә ҡунаҡҡа килдек. Һеҙгә тик аҡлыҡ, сафлыҡ ҡына килтерҙек. Яуызлыҡты юҡҡа сығарырға, Яңы йылды бүләк итергә тип килдек беҙ һеҙгә!

Ошо саҡта артта Юханың килеүе күренә. Ул, Ҡарһылыуҙы күреп, ҡулдарын ыуа:

Әһә, алтын сәсле ҡыҙыҡай!

Юха йәшенә һәм Ҡарһылыуҙың һөйләгәнен ҡулын ҡолағына ҡуйып тыңлай.

Ҡарһылыу (үҙ алдына):

Быйыл мин оло тулҡынланыу менән килдем! Хыялымда йөрөгән аҡ уйлы егетте күргем килә! Исеме Аҡъегет икән. Риза булһа, мин уны үҙебеҙгә – мәңге Ҡыш иленә алып китер инем. Әгәр риза булмаһа? Мин бит бында ҡала алмайым! Унһыҙ ни эшләрмен?..

Ҡарһылыу илай, уны Ҡар ҡыҙҙары йыуата. Юха шул арала ҡайҙандыр аҡ кейем табып кейә, битлеген сисеп, матур егеткә әүерелә.

Юха-Аҡъегет:

Һылыу, һиңә ни булды? Ни эшләп илайһың?

Ҡарһылыу ( уны күреп тертләп китә):

Аҡъегет?

Юха-Аҡъегет:

Эйе, минең исемен Аҡъегет. Ә һин ҡайҙан беләһең?

Ҡарһылыу (оялып ҡына):

Э-э, мин – Ҡарһылыу. Былтыр һинең балаларға ҡарҙан бейек тау эшләгәнеңде күҙәтеп торғайным…

Юха-Аҡъегет:

Ә, беләһеңме, мин быйыл да балаларға ҙур бүләк әҙерләнем. Ул урман ситендәге бер мәмерйәлә. Әйҙә, мин һине шунда алып барам!

Ҡарһылыу:

Урман ситендәге мәмерйәгә икәүләп барһаҡ, улай килешерме?

Юха-Аҡъегет:

Килешер, килешер. Әйҙә, әйҙә! Ул бүләктәрҙе кемгә бирергә икәнен белмәйем, һин миңә ярҙам итерһең.

Ҡарһылыу:

Ярай, улайһа. Мин хәҙер! (Ҡар ҡыҙҙарына) Һеҙ бында балалар менән уйнай тороғоҙ, беҙ хәҙер Аҡъегет менән бүләктәр алып киләбеҙ!

Ҡарһылыу кеҫәһенән көҙгөһөн алып, йәшереп кенә ҡарап, сәстәрен төҙәтеп ала. Әммә кеҫәһенә тыҡҡан саҡта яңылыш көҙгөһө төшөп ҡала. Юха-Аҡъегет менән Ҡарһылыу сыға.Ҡар ҡыҙҙары балалар өсөн төрлө уйындар үткәрә.

III күренеш.

Арҡаһына мылтыҡ аҫҡан Аҡъегет килә. Үҙе һөйләнә.

Аҡъегет:

Эх, ағайҙарым! «Беҙгә оҡшамағанһың, бигерәк йомшаҡ күңеллеһең, ҡыҙҙар һымаҡһың», – тиһегеҙ инде. «Ҡулыңдан бер ни ҙә килмәй», имеш. Ярай, күрһәтермен әле мин һеҙгә, ағайҙар!

Шул саҡ ҡуян йүгереп үтә. Аҡъегет тиҙ генә мылтығын алып атмаҡ була. Ҡуян шундуҡ телгә килә.

Ҡуян:

Атма миңә, егет! Минең бәләкәстәрем бар. Мин булмаһам, уларҙы кем тәрбиәләр?

Аҡъегет:

Нисек? Һин һөйләшә беләһеңме ни?

Ҡуян:

Эйе.

Аҡъегет:

Ярай, улайһа. Мин һине ебәрәм.

Ҡуян:

Рәхмәт, егет!

Ҡуян күҙҙән юғала. Аҡъегет юлын дауам итә. Шул саҡ тәпәйе эләккән ҡапҡанды һөйрәтеп Аҡ бүре ҡаршыға килә.

Аҡ бүре:

Ҡотҡар, егет! Мине һаҙлыҡ хужаһы Шүрәле ҡапҡанға ҡаптырҙы!

Аҡъегет:

Ҡыҙыҡ! Был урманда әллә бөтә йәнлектәр ҙә һөйләшә беләме икән? (Бүренең ҡапҡанын ысҡындыра). Башҡаса һаҡ йөрө!

Аҡ бүре:

Рәхмәт, егет! Изгелегеңде мәңге онотмам! Өс ҡылымды алып ҡал! Кәрәк булһам, уны өҙөрһөң, һәм мин килеп етермен.

Аҡъегет юлын дауам итә. Шул саҡ Ҡарһылыуҙың төшөп ҡалған көҙгөһөн табып ала.

Аҡъегет:

Был ниндәй көҙгө икән ул? Ҡайһылай матур! Ситтәре семәрле! Моғайын, берәй сибәр генә хан ҡыҙыныҡылыр инде. Эх, шул һылыуҙы күрәһе ине!

Шул саҡ матур ғына көй уйнап, көҙгө ялтырап китә. Унда Ҡарһылыу күренә.

Аҡъегет:

Бәй, был көҙгө тылсымлы икән дә баһа! Ҡара әле, унда һылыуҙарҙан-һылыу бер ҡыҙ күренә түгелме? Әллә Ҡарһылыу инде? Шул бит! Былтыр мин уның урманда ҡоштар менән йырлап һөйләшкәнен һоҡланып тыңлап торғайным, әммә янына барырға ҡыйыулығым етмәгәйне. Быйыл уның менән танышам, тип үҙемә һүҙ биреп, түҙемһеҙләнеп ҡыштың етеүен көттөм. Эх, Ҡарһылыу!.. Тик ни эшләп һин ҡараңғы мәмерйәлә ул? Ни өсөн ҡулдарың бәйләнгән?

Шул саҡ Ҡарһылыуҙың тауышы ишетелә:

Ҡотҡар, егет!

Аҡъегет:

Ҡотҡарам һине, Ҡарһылыуым! Тик ул мәмерйәне ҡайҙан табырға икән?

Әкиәтсе инә.

Әкиәтсе:

Һаумы, ҡыйыу Аҡъегет! Ҡарһылыуҙы тик һин генә ҡотҡара алаһың. Уны Юха алдаштырып, Шүрәленең мәмерйәһенә алып китте. Улар Ҡарһылыуҙың алтын сәстәрен ҡырҡып, ваҡытты туҡтатмаҡсы булалар. Һиңә ашығырға кәрәк! Әҙәм йырып сыҡҡыһыҙ ҡара урманды үткәс, Шүрәленең батҡаҡлы һаҙлығын сығырһың. Унан тауҙар башлана. Шундағы мәмерйәлә Ҡарһылыу йәшеренгән. Һаҡ бул, егет!

Әкиәтсе ҡулын болғап ҡала, Аҡъегет юлын дауам итә.

Аҡъегет:

Бына Әкиәтсе әйткән ҡара урман. Тик уны нисек сығырға икән?

Шул саҡ егет ҡотҡарған Ҡуян инә.

Ҡуян:

Мине ҡотҡарғаның өсөн мин дә һиңә ярҙам итергә килдем. Һинең килеүеңде һиҙеп, Юха менән Шүрәле юлыңа ҡаршылыҡ ҡорған. Ләкин беҙ уны хәйлә менән еңеп сығасаҡбыҙ. Шулай бит, балалар? Әйҙәгеҙ бергәләп урманды йырып сығайыҡ. Бының өсөн мин һеҙгә «Урманда төрлө ағастар үҫә. Улар бейек йә тәпәш, киң йә нәҙек» тип әйтәм. «Бейек» тиһәм һеҙ ҡулдарығыҙҙы өҫкә күтәрегеҙ, «Тәпәш» тиһәм – сүкәйегеҙ. «Киң» тигәндә ҡулдарығыҙҙы тирә-яҡҡа йәйегеҙ, ә «нәҙек» һүҙенә ҡулдарҙы бер-береһенә яҡынайтырға кәрәк. Аңлашылдымы? Әйҙә, киттек!

Ҡуян һүҙҙәрҙе бутап әйтә. Шулай бер нисә тапҡыр ҡабатлана.

Ҡуян:

Бына урманды йырып та сыҡтыҡ.

Аҡъегет:

Рәхмәт, мәрхәмәтле Ҡуян! Рәхмәт, балалар!

Ҡуян:

Хәйерле юл, Аҡъегет! (ҡулын болғап ҡала).

Аҡъегет артабан китә. Ә унда – һаҙлыҡ.

Аҡъегет:

Һаҙлыҡҡа ла еттек. Әммә уны нисек сығырға? Бәлки, Аҡ бүре өйрәтер?

Ул кеҫәһенән өс ҡылды алып өҙә. Аҡ бүре пәйҙә була.

Аҡ бүре:

Егет, бик хәтәр юлға сыҡҡанһың. Шүрәлегә ҡаршы тора алырһыңмы?

Аҡъегет:

Ҡарһылыуҙы ҡотҡарыр өсөн мин барыһына ла әҙер!

Аҡ бүре:

Изге ниәтеңде хуплайым. Был һаҙлыҡты үтергә ярҙам итермен. Тик минең генә түгел, балаларҙың да ярҙамы кәрәк. Балалар, ярҙам итәбеҙме? Әйҙәгеҙ, улайһа, паровоз яһап, бер-беребеҙҙең биленә тотоноп түңәрәккә торайыҡ та, алдыбыҙҙа түңгәк ята, тип күҙ алдына килтерәйек. Шулай итеп һаҙлыҡтағы «түңгәктән түңгәккә» һикерәйек. Ә мин былай тип һамаҡлайым:
Бер, ике, өс түңгәк,

Һаҙлыҡ тулы мең түңгәк.

Һаҙлыҡ беҙҙе тарта алмай –

Бына нисек беҙ күмәк!

Әҙерһегеҙме? Әйҙәгеҙ!

Бүре үҙе иң алдан тора ла, һамаҡлай-һамаҡлай юл башлап бара. Балалар түңәрәк буйлап һикерешә.

Аҡ бүре:

Афарин! Ана шулай. Күмәкләгән – яу ҡайтарған, тиҙәр бит. Бына һаҙлыҡты ла еңел генә үттек.

Аҡъегет:

Рәхмәт, Аҡ бүре! Балалар, һеҙгә лә ҙур рәхмәт!

Аҡ бүре:

Ана, алда тау эсендәге мәмерйә күренә. Артабан мин һиңә ярҙам итә алмайым. Шүрәле менән үҙеңә көрәшергә тура киләсәк.

Шулай тип һөйләшеп, Аҡъегет менән Аҡ бүре сыға.

IY күренеш.

Шүрәле менән Юха инә.

Шүрәле:

Ҡыҙҙы алып килеүен килгәс, ниңә уның ҡойроғон да эйәрттең?

Юха:

Бәй, уның ҡойроғо бармы ни?

Шүрәле:

Алйот! Ҡойроҡло Ҡарһылыуҙы ҡайҙа күргәнең бар? Теге егетте ни эшләп эйәрттең, тим?

Юха (ҡурҡа-ҡурҡа):

Ә-ә, ней, Ҡарһылыуҙың серле көҙгөһө төшөп ҡалған икән. Шунан күреп егет беҙҙе эҙләп килә ята. Мин уның юлына ҡаршылыҡтар ҡуйҙым. Ул урманды үтә алмаясаҡ! Урманды үткән хәлдә лә, һаҙлыҡта батып үләсәк.

Шүрәле:

Ахмаҡ! Ул бит Ҡарһылыуҙы оҡшатҡанға эҙләп килә! Ә мөхәббәт өсөн кәртәләр юҡ икәнен оноттоңмо ни?

Юха:

Улайһа, нимә эшләйек икән?

Шүрәле:

Хәҙер борғоланыуҙан файҙа юҡ. Ваҡытты туҡтатырға кәрәк! Теге егет бик ныҡыш күренә. Әгәр килеп етә ҡалһа, беҙгә көн бөттө! Шуға тиклем беҙгә Ҡарһылыуҙың алтын сәсен ҡырҡып, арҡан ишергә кәрәк. Бар, Ҡарһылыуҙы килтер!

Юха ҡулы бәйләнгән Ҡарһылыуҙы килтерә.

Шүрәле (мыҫҡыллы йылмайып):

Һаумы, Ҡыш бабайҙың ҡәҙерле ейәнсәре. Ҡарһылыумы әле исемең? Ҡурҡма, ҡурҡма! Беҙгә һин түгел, ни бары алтын сәсең генә кәрәк! Хәҙер беҙ уны ҡырҡып алырбыҙ…

Ҡарһылыу (ҡурҡа-ҡурҡа):

Һеҙ быны эшләргә тейеш түгелһегеҙ! Бер генә бөртөк сәсем өҙөлһә лә, ваҡыт туҡтаясаҡ, Яңы йыл килмәйәсәк! Зинһар, теймәгеҙ минең сәсемә! Балалар, бөтә халыҡ Яңы йылды көтә бит!

Шүрәле:

Ха-ха-ха! Ә беҙгә Яңы йылың кәрәкмәй. Ул бит кешене тағы ла бер йылға ҡартайта. Юха, һинең ҡартайғың киләме?

Юха:

Юҡ, юҡ, әфәндем!

Шүрәле:

Уның ҡарауы, бер генә сәсең өҙөлһә лә, минең ғүмерем бер йылға оҙая! (Ул Ҡарһылыуҙың сәсен услап тотоп ала) Ә бындағы сәстәр мине меңйәшәр итәсәк! Ха-ха-ха! Шунан мин һине рәхәтләнеп тороп ҡытыҡлаясаҡмын!

Шүрәле оҙон бармаҡтарын уйната. Юха ла уның ыңғайына һикерә-һикерә көлә. Шул саҡ Аҡъегет инә. Юха ҡурҡышынан ҡалтырап, тубыҡлана, Аҡъегет уны елкәһенән эләктереп ала.

Аҡъегет:

Ҡыуанмай тороғоҙ әле! Мин булғанда яуыз ниәтеңде атҡара алмаҫһың, Шүрәле!

Шүрәле:

Аҡъегет?! Һин бында нисек килдең? Һине бит ағайҙарың булдыҡһыҙ, тип атайҙар ине.

Аҡъегет:

Булдыҡһыҙҙы күргәнегеҙ юҡ әле! Алышмы, бирешме?

Шүрәле:

Алыш!

Улар һуғыша башлай. Алышҡан саҡта Аҡъегет Шүрәленең муйынынан ҡыҫып тотоп ала. Ул тубыҡлана.

Шүрәле:

– Миңә теймә инде, зинһар! Бөтә теләгеңде лә үтәрмен!

Аҡъегет Шүрәлене Юханың эргәһенә этеп ебәрә. Улар икеһе лә теҙләнеп, баштарын иҙәнгә тейҙереп тора. Аҡъегет Ҡарһылыуҙың ҡулын ысҡындыра.

Ҡарһылыу:

Рәхмәт, Аҡъегет! (башын егеттең түшенә терәй).

Аҡъегет:

Ҡарһылыуым! Мин һине ошо көҙгөң аша эҙләп таптым! (Ҡарһылыуға көҙгөһөн тапшыра).

Юха менән Шүрәле:

Беҙҙе үлтермәгеҙ инде! Ҡыш бабайҙың бүләктәр тулы тоғон беҙ урланыҡ. Әгәр беҙгә тейһәгеҙ, ул һеҙгә эләкмәйәсәк!

Ҡарһылыу:

Ни эшләйек икән, балалар? Беҙгә Ҡыш бабайҙың бүләкле тоғо кәрәк бит! Бәлки, уларҙы хәйләләп еңеп булыр? Һеҙ миңә ярҙам итәһегеҙме? Әйҙәгеҙ, былай итәйек: мин Шүрәле менән Юхаға өс йомаҡ әйтәм. Йәнәһе, улар йомаҡтарҙы сисһә, тоҡ уларға була. Ә һеҙ уларҙан алдараҡ сисергә тырышығыҙ. Килештекме?

Шүрәле:

Һеҙ унда нимә тип бышылдашаһығыҙ?

Ҡарһылыу:

Ә беҙ ошолай итергә булдыҡ: әйҙә, кем иң беренсе булып минең йомаҡтарҙы сисә, тоҡ – шуныҡы!

Юха:

О-о, мин йомаҡтарҙы яратам ул! Беләһегеҙме, мин ниндәй аҡыллы?

Шүрәле:

Ә мин үҙемдең һаҙлығымда – иң аҡыллыһы! Күреп торорһоғоҙ: бөтә бүләктәр ҙә минеке буласаҡ!

Юха:

Юҡ, миңә эләгәсәк!

Шүрәле (уға ташлана):

Юҡ, бүләктәр минеке! (Улар көрмәкләшә башлай).

Ҡарһылыу:

Тороп тороғоҙ әле, мин йомаҡтарҙы әйтмәнем бит әле, ә һеҙ тоҡто бүлешә лә башланығыҙ!

Шүрәле:

Йә, тиҙ генә йомаҡтарыңды әйтә һал! Минең оҙаҡ көтөргә ваҡытым юҡ!

Ҡарһылыу:

Улайһа, тыңлағыҙ! Беренсе йомаҡ:

Ҡыш, яҙ, йәй һәм көҙөн дә

Ул тәлмәрйен төҫөндә.

Терпе кеүек энәле –

Әйтеп ҡарағыҙ әле!

Юха:

Тәлмәрйен!

Шүрәле:

Алйот, тәлмәрйендең ниндәй энәһе булһын, ти!

Ҡарһылыу:

Юҡ, тәлмәрйен төҫөндә, тинем бит. Йәки нимә йыл әйләнәһенә ҡарағусҡыл йәшел төҫтә була?

Шүрәле:

Белдем, белдем. Ул – мин йәшәгән һаҙлыҡ!

Юха:

Нимә, һаҙлығыңдың энәһе бармы әллә?

Ҡарһылыу:

Юҡ, Юха, Шүрәле, белмәнегеҙ. Нимәне, ҡыш еткәс, барыһы ла йортона ултырта, матур итеп биҙәй?

Балалар:

Шыршы!

Ҡарһылыу:

Дөрөҫ!

Шүрәле:

Ҡарһылыу, һин минең өсөн бик ауыр йомаҡ әйтәһең. Әйҙә, ябайырағын әйт!

Ҡарһылыу:

Ә хәҙер икенсе йомаҡ: Йәйен һоро, ҡышын аҡ, уға шулай яҡшыраҡ.

Шүрәле менән Юха:

Тау! Беҙҙең тауыбыҙ йәйгеһен һоро, ҡышҡыһын, ҡар япҡас, аҡ була! Ур-ра!

Ҡарһылыу:

Юҡ, дөрөҫ түгел. Балалар, нимә була ул?

Балалар:

Ҡуян!

Ҡарһылыу:

Дөрөҫ!

Шүрәле:

Һин, Ҡарһылыу, уҫалһың, юрый беҙ белмәгән йомаҡты әйтәһең!

Ҡарһылыу:

Иғтибар, һуңғы йомаҡ ҡалды. Тышы шарҙай, эсе ҡандай, тәме балдай. Нимә була ул?

Шүрәле:

Белдем! Ул – Ҡыш бабайҙың бүләк тулы тоғо. Ул шар кеүек түңәрәк, үҙе ҡан кеүек ҡыҙыл, ә эсендәге тәмлекәстәре – м-м-м! – бал кеүек татлы! Мин еңдем! Мин еңдем! Тоҡ – минеке!

Ҡарһылыу:

Юҡ, Шүрәле, дөрөҫ әйтмәнең. Балалар, ни була икән ул?

Балалар:

Ҡарбуз!

Ҡарһылыу:

Афарин, балалар! Һеҙ еңдегеҙ! Шүрәле, Юха, биреләһегеҙме?

Шүрәле, Юха:

Ы-ыһ, ни хәл итәһең инде, биреләбеҙ. Ләкин киләһе йылда беҙ мотлаҡ еңәсәкбеҙ! Бөтә йомаҡтарҙың да яуаптарын ятлап аласаҡбыҙ! Ул сағында тоҡ, ысынлап та, беҙҙеке буласаҡ!

Шүрәле менән Юха тоҡто сығарып бирә. Аҡъегет тоҡто ала.

Ҡарһылыу:

Рәхмәт, Шүрәле, Юха! Әйҙәгеҙ, һеҙ ҙә беҙҙең Яңы йыл байрамына рәхим итегеҙ! Тоҡ табылды. Ә Ҡыш бабайыбыҙ ҡайҙа икән һуң? Әллә беҙҙе эҙләп йөрөп, урман араһында аҙашып ҡалдымы икән? Әйҙәгеҙ, күмәкләп уны саҡырайыҡ!

Күмәкләп:

Ҡыш бабай! Ҡыш бабай!

Ҡыңғырау тауышы ишетелә. Ҡар ҡыҙҙары оҙатыуында Ҡыш бабай инә.

Ҡыш бабай:

Һаумыһығыҙ, балалар! О-о, ҡайһылай күмәк йыйылғанһығыҙ. Хатта Шүрәле менән Юха ла килеп еткән түгелме? Һеҙҙе бында ниндәй елдәр ташланы?

Шүрәле менән Юха:

Беҙҙе Ҡарһылыу был матур байрамға саҡырҙы.

Ҡыш бабай:

Ҡарһылыу, ҡыҙым, афарин! Шүрәле менән Юха ла изге күңеллегә әйләнгәс, Ерҙә яуызлыҡ юҡҡа сыҡҡан бит! Ҡарағыҙ әле! Мин һеҙҙең өсөн бүләктәр, күстәнәстәр һалынған йомарт тоғомдо юғалтҡанмын икән, тип ҡайғырып килһәм, ул бында булған икән! (Тоғон һөйөп ала) Һай, отҡорһоң да инде, Ҡарһылыу! Минең билемдең ауыртҡанын белеп, үҙең алып килгәнһең икән! (Ҡарһылыу шаян йылмая) Тик ни эшләп әле беҙҙең ҡупшы шыршыҡайыбыҙҙың уттары янмай? Әйҙәгеҙ, күмәкләп: «Ян, ян, ян, шыршы!» – тип әйтәйек! (Күмәкләп ҡабатлайҙар. Шыршының уттары балҡып китә) Балалар! Донъя ана ниндәй матур! Әйҙәгеҙ, бергәләшеп Яңы йылды ҡаршылайыҡ! Уйнайыҡ, көләйек, йырҙар йырлайыҡ, бейейек! (Бергәләшеп түңәрәккә тороп йырлашып әйләнәләр). Ә кем хәҙер миңә һөнәрен күрһәтергә теләй?

Балалар Ҡыш бабайға һөнәрҙәрен күрһәтә. Ҡарһылыу менән Аҡъегет, Ҡар ҡыҙҙары бүләктәр тарата. Шүрәле менән Юха ла, балаларға ҡушылып, йырлап, бейеп, ҡыланып йөрөй.

Ҡыш бабай:

Һеҙҙең арала һәләтле балалар бик күп икән! Һай, афарин! Рәхмәт яуғыры! Барығыҙҙы ла Яңы йыл менән ҡотлайым! Яңы йылда ла тырышып уҡығыҙ, тик яҡшы билдәләр генә алығыҙ, кешеләргә ярҙам итегеҙ, дуҫтарығыҙ менән татыу булығыҙ, атай-әсәйҙәрегеҙҙе ҡыуандырып ҡына тороғоҙ! Ә беҙгә көмөш ҡыңғыраулы боландарға ултырып ары елергә лә ваҡыт етте. Беҙҙе башҡа илдәрҙә лә һеҙҙең кеүек аҡыллы, матур, талантлы балалар көтә. Һау булығыҙ!

Ҡарһылыу:

Олатай, мине Аҡъегет Шүрәле менән Юханың тотҡонлоғонан ҡотҡарҙы!

Юха менән Шүрәле бөршәйеп төшә.

Икеһе бергә:

Ҡы-ҡыш ба-ба-бай, ғәфү ит! Беҙ ба-ба-башҡа улай и-итмәҫбеҙ!

Ҡарһылыу:

Юҡ, улар хәҙер үҙгәрҙе, мин уларҙы ғәйепләмәйем. Тик, әйҙә, Аҡъегетте лә үҙебеҙҙең илгә алып ҡайтайыҡ!

Ҡыш бабай:

Ә егет үҙе ни тип әйтер?

Аҡъегет:

Мин Ҡарһылыу менән ер сигенә лә китергә әҙермен!

Ҡыш бабай:

Афарин! Бына был, исмаһам, ысын ир-егет һүҙе!

Шул саҡ Аҡъегеттең ете ағаһы килеп инә.

Аҡъегет (аптырап):

Ағайҙарым? Һеҙ бында ни эшләйһегеҙ?

Улар Аҡъегеттең алдына килеп тубыҡлана:

Аҡъегет, беҙ һинең турала хата уйлағанбыҙ икән. Һинең Ҡарһылыуҙы ҡотҡарыуың – беҙҙең өсөн ҙур ғорурлыҡ! Зинһар, беҙҙе ғәфү ит!

Аҡъегет:

Ҡуйығыҙсы әле, ағайҙарым! Һеҙ булмаһағыҙ, мин Ҡарһылыуҙы ҡотҡара ла алмаҫ инем! Рәхмәт һеҙгә!

Туғандар ҡосаҡлаша. Ҡарһылыу Аҡъегетте етәкләп ала.

Ҡарһылыу менән Аҡъегет:

Һау булығыҙ, балалар! Киләһе йылда осрашҡанға тиклем!

Шүрәле менән Юха (илай яҙып):

Беҙгә лә китергә ваҡыт етте. Һаҙлыҡта беҙҙе юғалтҡандарҙыр инде. Һеҙ беҙгә шул тиклем оҡшанығыҙ. Һеҙҙең менән Яңы йылды ҡаршылауы ныҡ-ныҡ-ныҡ күңелле икән! Рәхмәт беҙҙе лә үҙегеҙҙең байрамығыҙға саҡырыуығыҙға! Киләһе йылда ла саҡырырға онотмағыҙ, йәме! Беҙ килербеҙ!

Улар барыһы ла сыға. Матур көй яңғырай. Куранттар һуға.

Әкиәтсе:

Йылдар үткән һайын Яңы йылды

Ҡаршылауы, никтер, серлерәк –

Сәғәт ун икене һуҡҡан саҡта

Ҙур мөғжизә көтә һәр йөрәк.

Яңы йыл ул Ҡәҙер кисе кеүек,

Теләктәрҙән күңел сафлана.

Өр-Яңы йыл ҡаҡһын һәр ишекте –

Шул саҡ яңы тормош башлана!

Яңы йыл менән, дуҫтар!

Барыһы ла бергә:

Яңы йыл менән!

Әкиәтсе:

Байрам тамам. Әкиәтем ары, ә үҙем бире киттем. Әммә был әкиәттән алған фәһемде мыйыҡтарға урап ҡуйырға онотмағыҙ, дуҫтарым!

Әкиәтсе сыға.

Байрамда үткәрелгән уйындар, конкурстар.

«Ҡыш бабайҙы эшлә!» конкурсы.

10 кешенән торған ике команда ҡатнаша. Ҡыш бабай төшөрөлгән ике һүрәт стенаға эленә. Тик һүрәттә Ҡыш бабайҙың башы һәм кәүҙәһе генә бар. Ә ике күҙе, танауы, ауыҙы, һаҡалы, ике аяғы, ике ҡулы, тоғо пластилиндан эшләнеп, тәрилкәгә һалына. Күҙҙәре бәйләнгән ҡатнашыусылар тәрилкәлә ятҡан «ағзаларҙы» табып, һүрәттәге Ҡыш бабайға йәбештерергә тейеш. Ҡайһы команда алдан бөтә һәм кемеһенең һүрәте теүәлерәк сыға?

«Алтын ҡапҡа» уйыны.

Ике Ҡар ҡыҙы, ҡулдарын өҫкә күтәреп тотоношоп, ҡапҡа булып тора. Балалар түңәрәк яһап тороп, шул ҡапҡа аҫтынан үтергә тейеш (ҡапҡа булған бер Ҡар ҡыҙы түңәрәктең эсендә, ә икенсеһе – тышында тороп ҡала). Ҡар ҡыҙҙары былай тип һамаҡлай:

Үтәбеҙ алтын ҡапҡанан,

Эшләнгән алтын таҡтанан.

Эй, үтәбеҙ, эй, көтәбеҙ

Кемдең килеп ҡапҡанын!

«Ҡапҡанын» һүҙенә еткәс, Ҡар ҡыҙҙары ҡапыл күтәреп торған ҡулдарын аҫҡа төшөрә. Кем эләгә, шуға наказ бирелә.

Ҡар осороу.

Балаларға кескәй мамыҡ киҫәктәре таратып бирелә. Улар уны тартҡылап, «ҡар» әүәләй һәм «Башланыҡ!» тигәс тә уны аҫтан өҫкә өрөргә тейеш. Кемдең ҡары иң оҙаҡ һауала эленеп тора – шул еңеүсе.

Уртаға быйма ултыртып, шунда «ҡар» (ҡағыҙ) ташлау.

7-8 бала ҡатнаша. Йыл ырыҫлы килһен өсөн ҡар күп булырға тейеш. Уйнатыусы Ҡар ҡыҙҙары балаларға ҡағыҙҙар таратып бирә. Уртаға ҙур быйма ултыртыла. Ым бирелгәс тә, балалар ҡағыҙҙы, йәғни, «ҡарҙы», йомарлап, быйма эсенә ташларға тейеш. Кем күберәк мәрәй йыя – шул еңеүсе.

«Уйынсыҡты таны!»

Балалар тоҡ эсенә ҡулдарын тығып, унда ниндәй уйынсыҡ ятҡанын танырға тейеш. Дөрөҫ әйтһә, шул уйынсыҡ уға эләгә.

«Көлдөрткөс» уйыны.

Уйнатыусы Ҡар ҡыҙы балаларҙың һәр береһенең ҡолағына ҡыш, Яңы йыл менән бәйле исемдәр әйтеп сыға. Мәҫәлән, боҙ, һырғалаҡ, ҡар, шыршы, тубырсыҡ, курант һ.б. Көлдөрткөс инә һәм балаларҙың һәр береһенә яҡын килеп ҡыҙыҡлы һорауҙар бирә. Мәҫәлән: «Исемең кем?» – «Боҙ». «Нимә, тоҙ, тиһеңме?» – «Боҙ». «Ә-ә, берәй нәмәне боҙорға ҡушаһыңмы әле, ә?» – «Боҙ». «Нимә, тутыйғош булдыңмы әллә? Йә, тағы берәй һүҙ әйтеп ҡара әле!» – «Боҙ» һ.б. Көлдөрткөс нисек тә көлдөрөргә тырыша, тик балалар көлөргә тейеш түгел. Кем көлә – шул йә уйындан сыға, йә наказ ала.

Епкә эленгән приздарҙы күҙ бәйләнгән килеш ҡырҡыу.
Байрам барышында «Иң яҡшы Яңы йыл кейеме» конкурсы ойошторола. Уйындарҙың еңеүселәре урындар йәки номинациялар буйынса баһаланыуы мөмкин.

(Авторҙың пунктуация, орфография, стиле шул көйө һаҡланды).

ЯҢЫ ЙЫЛ БАЙРАМЫНА СЦЕНАРИЙ ҺӘМ УЙЫНДАР

Источник

Үткәреү урыны: __

Үткәреү ваҡыты: __.12.20__, __.__ сәғ.

А.Б.:

Яңы йылды көтә бар ғәләм дә

Кәйефтәрҙе, күңелдәрҙе күтәрә

Тирә-яҡты матурлыҡҡа биҙәй

Изгелек һәм шатлыҡ килтерә

Йыр

А.Б.:

Ер әйләнә Яңы йылға табан,

Күпме бәхет, шатлыҡ күтәреп,

Секунд һайын муллыҡ артып тора

Тик сыҙаһын ғына күсәре!

А.Б.:

Уҙған йылдар бигерәк ҡәҙерле шул

Һәр көнөндә күпме иҫтәлек!

Тарихтың был данлы йылында ла

Күпме булды матур көндәре!

А.Б.:

Хәйерле кис хөрмәтле дуҫтар, туғандар, ҡунаҡтар!

А.Б.:

Һаумыһығыҙ, һеҙҙе яҡынлашып килгән яңы йыл менән ҡайнар ҡотлайбыҙ!

Һеҙгә ошо өр яңы йыл тик ҡыуаныстар һәм изгелектәр килтерһен!

А.Б.:

Ғүмер-миҙгел бит ул, тормош – мәңге

Йылдар ҡала тарих эсендә

Гармун уйнай, йырҙар яңғырап торһон

Иҫке йылдың һуңғы кисендә

Муз.номер

А.Б.:

Яңы йылда донья тыныс булһын

Һинең, минең беҙҙең бәхеткә.

Ай бәүелгән көмөш сәңгелдәктә.

Ҡояш йөҙһөн алтын тәхеттә.

Оло юлдан маҡсаттарға етмәй

Һис яҙмаһын ине туҡтарға.

Аҡ теләктәр менән беҙ баҫайыҡ

Яңы йылда яуған аҡ ҡарға.

Муз.номерҙар

А.Б.:

Әйҙәгеҙ, хөрмәтле райондаштар! Шыршы тирәләй бейеп алайыҡ

Хоровод

А.Б.:

Өмөт менән таңдар уҙыр

Бөтә ғәләм, йыһан, нурға сумыр

Яңы йыл сәләмен еткерә

Киләсәктә ырыҫ, бәрәкәтен еткерә

Бергә: Яны йыл менән! Яңы йыл менән!

А.Б.:

Ҡар яуа, ҡар яуа Ҡарҙар – улар биҙәкле

Тышта ниндәй саф һауа Ҡарҙар – улар хәбәрсе

Бөтә ергә шатлыҡ булып Ҡыш бабай менән Ҡарһылыуҙың

Күбәләктәй ҡар яуа Килеүенә сәбәпсе.

Бейеп күңел асып алдыҡ, ә бына Ҡыш бабай менән Ҡарһылыуыбыҙ һаманда килеп етмәгәндәр, әйҙәгеҙ әле дуҫтар бергәләп саҡырайыҡ: Ҡыш бабай! Ҡыш бабай! Ҡыш бабай! (Ҡыш бабай менән ҡарһылыу инәләр, ҡотлайҙар)

Ҡыш бабай:

Һаумыһығыҙ дуҫтар туғандар! Бына байрам менән ҡотлайым тип алыҫ араларҙан килеп еттем! Һеҙҙе барығыҙҙы ла яҡынлашып килгән яңы йыл байрамы менән ҡайнар ҡотлайым! Яңы йыл барығыҙға ла сәләмәтлек, шатлыҡ-ҡыуаныстар, ғаилә именлеге алып килһен!

Ҡарһылыу:

Ҡар бурандар осороп

Яңы йыл аяҡ баҫа.

Ниндәй гүзәл, күркәм байрам!

Күңелдәр урғып таша.

Аҡ ҡар бөртөктәре төҫлө

Алда аҡ юлдар көтһөң.

Бөгөнгө байрам шатлығы

Йыл дәүеренә етһен.

Ҡыш бабай:

Байрамдың түрен алып торған шыршының уттары ла янмаған икән!

Тылсымлы таяғым менән туҡылдатып ҡарайым әле… (3 тапҡыр туҡылдата, шыршы янмай)

Юҡ, былай булманы, әйҙәгеҙ әле бергәләшеп аяҡтарҙы тыпырҙатайыҡ! (аяҡтарҙы тыпырҙаталар)

Былай ҙа булманы әле, әйҙәгеҙ әле нығыраҡ тыпырҙатайыҡ! (шыршы уттары яна)

А.Б.: Әйҙәгеҙ бергәләп ҡыш бабай менән шыршы тирәләй йырлап бейеп алайыҡ!

Хоровод

Муз.номер.

А.Б.:

Шатлыҡ килһен һәр өйгә,

Ҡояш һәр саҡ балҡыһын,

Кешеләргә һинән бары

Матур иҫтәлек ҡалһын!

Яңы йыл ҡотло булһын!

Яңы йыл тыныс килһен,

Илгә бәхет килтерһен!

Көтөп алған байрамыбыҙ менән ҡотлау өсөн һүҙ ___ Хакимиәте башлығы ___ бирелә. Рәхим итегеҙ!

А.Б.:

Ойошмалар һәм учреждениелар араһында үткән яңы йыл байрамына эшләнгән ҡар һындары һәм байрам биҙәлешенә уҙғарылған конкурсҡа йомғаҡ яһалды! Еңеүселәрҙе ҡотлап китергә рөхсәт итегеҙ!

3-сө урынды яуланылар:

2-се урын:

1-се урынды яуланы

Еңеүселәрҙе тағы ла берҙе ҡотлайбыҙ, Район сараларында актив ҡатнашыуығыҙ өсөн һеҙгә ҙур рәхмәтебеҙҙе еткерәбеҙ!

Муз.номер

А.Б.:

Хөрмәтле дуҫтар!

__ йылы Һеҙгә күтәренке кәйеф, рух ныҡлығы, күңел бөтөнлөгө, яҡындар рәхмәте, туғандар фатихаһы, ныҡлы һаулыҡ, өмөтлө киләсәк, ғаилә именлеге, балалар шатлығы, ил-көн тыныслығы һәм эшегеҙҙә уңыштар насип итһен!

Муз.номер

Уйындар

Яңы йыл менән ҡотлап Һеҙгә үҙенең йырҙарын бүләк итә _____________________________

һәм ҡышбабай үҙенең күстәнәстәрен өләшә.

А.Б.:

Киләһе __ йыл – Рәсәйҙә һәм Башҡортостан Республикаһында ___ йылы тип иғлан ителде. Киләһе __ йылы __ сфераһында үҫтереүгә ҙур өлөш индерер тип ышанабыҙ!

Яңы йыл менән ҡотлап һеҙгә үҙенең йырҙарын бүләк итә _______________

А.Б.:

Уйын: ике бәләкәй шыршы ултыра, ике команда өсөшәр кешенән йыйыла. Өҫтәлдә ваталар, уйынсыҡтар ята, 1-2-3 биҙәй башлайҙар. Яңы йылда свит һүнгән ти, һәм һәр береһенең күҙен ябыр кәрәк. Бер йыр бөткәнсе шыршыны биҙәйҙәр һәм бөтәһенең ҡысҡырып тауыш биреүенә ҡарап еңеүсе билдәләнә.

А.Б.:

Бөгөнгө йырлы, бейеүле, уйынлы кисәбеҙҙән үҙегеҙгә дәрт, дарман алып ҡайтырһығыҙ тип ышынабыҙ.

Бөгөнгө программа менән танышып үтәйек:

1. Костюмдар парады.

2. Иң яҡшы теләктәр бәйгеһе.

3. Байрамдың Король һәм королеваһын билдәләү (иң яҡшы вальс бейеүсе пар)

А.Б.:

Хәҙер маскарад костюмдары парадын башлайбыҙ!

Парад ваҡытында Иң яҡшы теләктәр бәйгеһен дә башлайбыҙ! Теләктәрҙе әйтеп ҡалығыҙ дуҫтар!

Костюмдарға баһа биреүсе хөрмәтле жюри ағзалары менән таныштырып үтергә рөхсәт итегеҙ:

А.Б.:

Костюмдарҙы бөтә яҡтан күреү өсөн, дөрөҫ баһа биреү өсөн Маскарад костюмдарын кейгәндәрҙе сәхнәлә бер урап сығыуығыҙҙы һорайбыҙ! Рәхим итегеҙ! Конкурс башланды!

Беренсе булып сәхнәгә саҡырабыҙ __! Рәхим итегеҙ!

Киләһе йыл __ йылы, әйҙәгеҙ уларҙы саҡырайыҡ!

Бесәйҙәр

Аждаһалар

Эттәр

Ҡуяндар

Төлкөләр, һ.б.

(дәртле генә /мода/ музыка китә, ҡатнашыусылар сәхнәгә менеп костюмдарын күрһәтәләр)

(жюри таблицаға балдар ҡуя, ҡатнашыусыларҙы теркәй һәм итог яһай)

А.Б.:

Ә хәҙер барығыҙы ла шыршы тирәләй бейергә саҡырабыҙ. Рәхим итегеҙ!

Хоровод

А.Б.:

Байрамдың Король һәм королеваһын билдәләргә ваҡыт та етте. Уның өсөн беҙ парҙарҙы сәхнә янына саҡырабыҙ!

Яңы йыл байрамы менән ҡотлап йырлай __. Талғын йыр

А.Б.:

Бөгөнгө көндөң Король һәм Королеваһын сәхнәгә саҡырайыҡ! Рәхим итегеҙ!

Һеҙгә үҙенең йырҙарын бүләк итә ____________________________________

А.Б.:

Сәхнәгә __ йылында тыуғандарҙы саҡырабыҙ! Әйҙәгеҙ дуҫтар сәхнәгә менегеҙ! Һеҙҙең арала кем иң яҡшы __? Уға иң яҡшы бүләк! Рәхим итегеҙ!

Тик Һеҙҙең өсөн генә йыр бүләк итә____________________________.

А.Б.:

Костюмдар конкурсына йомғаҡ яһау ваҡыты етте. Һүҙҙе жюри ағзаларына бирәбеҙ! Рәхим итегеҙ!

А.Б.:

Өмөт менән таңдар тулыр.

Тыуыр йылым киләсәгем,

Ал да көтә үтер юлым

Ышанысым һәм терәгем

А.б. Мәңге йәшә илем, мәңге балҡы

Илем, халҡым.

Һеҙҙең өсөн йырлай____________________________.

Ә хәҙер һеҙҙең менән

Етте хушлашыр мәлебеҙ

Киләһе йыл тағы ла

Осташырбыҙ әле беҙ.

Һау булығыҙ йәнлектәр

Һау булығыҙ райондаштар

Башҡа урындарға ла

Беҙҙең бараһыбыҙ бар.

байрам концерты, бейеү көйҙәре бер бер артлы дауам итә!

запас шығырҙар:

Ниндәй матур беҙҙең шыршы

Йым-йым килеп яна ул.

Башлайбыҙ шыршы байрамын,

Ҡотло булһын яңы йыл!

Беҙ бөгөн шыршы янында

Әйлән-бәйлән уйнарбыҙ

Ҡыш бабайҙы ҡаршыларбыҙ

Яңы йырҙар йырларбыҙ.

Яңы йылға беренсе аҙым изгелек булһын

Яҡынлашып килеүсе Яңы йыл менән һеҙҙе!

Яңы йылдар килһен бәхет алып,

Яңы йылдар килһен йылмайып,

Күңелдәрҙә мәңге шатлыҡ булһын,

Йәшәмәгеҙ дуҫтар моңайып.

Ынйы-ынйы ҡарҙар яуа,

Шундай матур көн бөгөн!

Ҡулға тотоп алғы килә

Ҡарҙың һәр бер бөртөгөн!

Бөгөн елка-маскарад

Костюм, маска күп харап.

Төрлө-төрлө кейемдәр

Төлкө, ҡуян, тейендәр.

Беҙгә бөгөн Ҡыш бабай һәм Ҡарһылыу

Ҙур байрам бүләк итте.

“Яңы йыл байрам урыны

Ошо шыршы янында”,-тине.

Балҡығас шыршы уттары

Яҡты маяҡтар төҫлө.

Аҡ парашют кеүек ергә,

Мин үҙем килеп төштөм.

Зал түрендә күркәм ҡунаҡ-

Йәшел кейемдән

Ул да ҡотлай беҙ дуҫтарҙы

Яңы йыл менән!!!!

Бар тирә- яҡ һөттәй ап-аҡ

Ем-ем итеп ҡар көлә

Көмөш ҡыңғырауҙар тағып

Беҙгә яңы йыл килә!

Һағынып көттөк Ҡыш бабайҙы

Бына килде ул беҙгә

Ҡаршылайбыҙ Яңы йылды

Беҙ уның менән бергә!

Иҫке йылдың һуңғы сәғәттәрен

Тарих биттәренә оҙатып.

Өр яңы йыл менән күрешербеҙ

Изге өмөттәрҙе баҙлатып.

Оло юлдан маҡсаттарға етмәй

Һис яҙмаһын ине туҡтарға.

Аҡ теләктәр менән беҙ баҫайыҡ

Яңы йылда яуған аҡ ҡарға.

Буран-ҡарҙар һепереп

Мин киләм һеҙгә.

Яңы йылды ҡаршыларға

Дуҫтарым менән бергә.

Источник

Яңа ел маҗаралары

Катнашалар:

-Шүркә

-Елмай

-Шалай

-Галим

-Кыш Бабай белән Кар кызы

-Убырлы

-Әтәч

-Эт

Якын дусларыбыз яңа ел иртәсе алып баручылары.

Елмай: Исәнмесез балалар! Сезне күрүгә без бик шат, әйеме Шалай.

Шалай: Нәкъ шулай. Тик менә чыршыбыз бик моңсу тора. Утлары да янмый, бердә елмаймый.

Елмай: Кара әле, бик дөрес әйтәсен. Бәлки аңа шигырь сөйләргә кирәктер.

Кемнәр чыршы турында шигырь белә. (берничә бала шигырь сөйли)

Шалай: Булмады бу үзгәрешләр күренми.

Аудиоязма (мышный-мышный йоклаган тавышлар ишетелә)

Елмай: Ишетәсеңме Шалай. (пышылдап) Чыршыбыз бит йоклый икән, уятырга кирәк.

Чыршы, чыршы кабын син

Утларыңны балкыт син—дип кычкырып карыйк әле дусларым.

(бер ничә тапкыр кычкыралар)

Чыршы сүз әйтә. Рәхмәт сезгә балалар

Йокыдан уяттыгыз.

Бәйрәмне дәвам итеп

Җырлап күңел ачыгыз—дигәнне көтәсездер инде.

Юк әле менә. Ел саен бер ук сүз, туйдырды. Болай булмый. Яңа төрле әйтегез. (сүнә)

Шалай: Менә сиңа мә. Кире чыршы булды ахры бу.

Елмай: Нишлибез инде хәзер.

(Шалай бер яктан икенче якка күчеп йөри, нишләгәнен аңламыйча Елмай аның артыннан кабатлый)

Елмай (кисәк кенә): Тукта! (Шалай сикереп куя) Нишлисең син!?

Шалай: Куркыттын бит…. Яңа сүзләр уйлыйм.

Елмай: Әәәәә, миндә булышам алайса.

Шалай: Белдем! Әйдә матур сүзләр өстәп карыйк әле.

Елмай белән Шалай кычкыра:

Чыршы, чыршы кабын әле син

Утларыңны балкыт әле син Зинһаааар өчен.

Елмай: Ишетмәде… Дусларым булышыгыз әле.

Чыршы, чыршы кабын әле син

Утларыңны балкыт әле син Зинһаааар өчен.

Чыршы:

Ярар инде кабынам

Утларымны балкытам

Менә бер җыр да җырласагыз, бигрәк тә шәп булыр иде.

Шалай: Ансыда булыр. Җырлыйбызмы балалар.

Чыршыга җыр башкарыла.

Елмай: Балалар, кыш бабай белән кар кызы күренми, әллә юлны таба алмыйлар инде.

Шалай: Ишетәсенме, дустым?!

Ниндидер тавыш килә,

Әллә кунаклар килә?

Шүркә килеп керә

Шүркә: Исәнмесез, дусларым. О вакытында килдем мин. Нинди шәп чыршы.

Шалай: ничек шәп итеп кабындырганны белсәң икән. (пышылдап) Үпкәләтә генә күрмә.

Шүркә: (чыршыны әйләнеп йори, мактый) Бигрәк матур, уенчыклары бигрәк күп, үзенә килешеп тора да инде.

Чыршы: Менә бит, бөтенләй икенче төрле. Миңа бу кунак бик ошады.

Шүркә: (аптырап) Ой, ничә чыршы күреп, сөйләшә торганын беренче очратуым.

Елмай: Ник аптырыйсың яңа ел маҗаралары бу, Шүркә дус. Безнең Кыш бабай белән Кар кызы күренми бит әле.

Шүркә: Сез нинди заманада яшисез соң. Күренми дип торасыз. (кесәсеннән телефон чыгара) Хәзер шалтыратам. Күрерсез дә, ишетерсез дә.

Экранда Кыш бабай белән Кар кызы күренә.

Шүркә: Исәнме бабакай. Сезне монда 211 нче балалар бакчасында бик көтәләр, сез кайларда соң?!

Кыш бабай: Килергә чыктык дусларым тиздән килеп җитәрбез. Тик менә бер хәбәр генә борчуга салды. Эт дустыбыз югалды бит. Аны табырга кем булышыр инде.

(Убырлы карчык очып килгән тавыш ишетелә, тавыш беткәч, видеода Кыш Бабай белән кар кызы артыннан күзәткәне күренә)

Кар Кызы: Бабакай кая әле тылсым таягыңны бир. Мин аны бераз кар бөртекләре белән бизәп алам. (таякны ала да читкә китеп кар бөртекләре белән уйный, таякны бизәгәнен күрсәтә)

(Кар кызы таякны бизәгәндә, кызларга кар бөртекләре биюен башкарырга тәкъдим итәргә була)

(таякны бизәп бетергәч тавыш ишетелә)

Убырлы Карчык: Әхә, шәп булды бу. Кар кызын да таякны да алып китәргә була. Тәк тәк тәк… берседә күрми ахрысы, киттем. (кар кызын бәйли, таякны кулына тота да кача)

Шалай: Нәрсә булды бу?! Кар кызын урладылар бугай ич….

Шүркә: Шулайрак булды ахры, хәзерге заманда бар да бар, табарбыз без аны, әле Кыш Бабай киләсе ел хуҗасы эт күренми дип әйтте бит.

Елмай: Туктагыз әле дусларым. Кыш Бабай бер үзе калды бит…Кар кызыннан башка юлны таба алырмы, таягын да урладылар бит.

Шүркә: Менә сиңа яңа ел. Менә сиңа маҗаралар.

(Шул вакыт экран кушыла, Убырлы карчык “Качырга кирәк, тизрәк качырга, Кар кызын качырырга”—дип, бина эченә керә (балалар бакчасына керә), экран сүнә…)

Икенче яктан кунакларны (әти-әниләрне) этеп-төртеп, юл да калдырмаганнар дип ачуланып Залга Убырлы карчык, бәйләнгән Кар кызын алып керә Убырлының кулында Кыш бабайның таягы. Кергәч аптырап кала.

Убырлы карчык.ай-ай ай дөрес җиргә качмадым әле мин, монда бигрәк күп кеше , басыр урында калмаган, тиз генә китим мин моннан. (кире борылмакчы була.)

Шалай. Туктагыз әле туктагыз

Бу ни кылануыгыз.

Нигә кар кызын урлап,

Бәйрәмне сез бозасыз.

Убырлы карчык.Менә хәзер күрерсез,

Ник икәнен белерсез.

Әбиегездән башка гына

Бәйрәм итеп йөрисез.

Имеш бәйрәм итәләр

Күп бүләкләр көтәләр.

Ә мине бәйрәмгә чакырып та тормадылар.

Елмай: Туктагыз әле нигә болай шаулашасың әбекәй.

Әйдә-әйдә үтегез

Бергә бәйрәм итербез.

Кар кызы да бар бит эле

Аны да сез чишегез.(Убырлы кар кызын чишә)

Кар кызы. Исәнмесез дусларым!

Мин Кар кызы! Кар кызы!

Кыш бабайның йолдызы.

Бу бәйрәмне яратам.

Барчагызга шатлык таратам.

Борчыдым, көттердем. Менә бу явыз урлап качты мине. Кыш бабай урманда берүзе калды, бик карт инде юлны таба алыр микән, бик борчылам.

Шалай. Хөрмәтле Кар кызы. Син борчылма. Без Кыш бабайны каршы алырга берәрсен җибәрербез. Кыш бабайны табып китерерләр.

Без менә бу экраннан Убырлының бөтен кыланмышларын күреп тордык .

Убырлы карчык: Күргәннәр! Харап булдым! (тезләнә, гафу үтенә) Зинхар гафу итегез мине, мин башка алай эшләмәм. Минем дә бит бәйрәм итәсем килде. (елый).

Кар кызы. Ярый гафу итәрбез, әйдә тор.

Елмай: Шүркә кил әле, әйдә Кыш бабайга ярдәм эзлик.

Шүркә: Хәзер табабыз,бер дә борчылмагыз. Мин бу җирләрне беләм. Шунда якын тирәдә Галим дус яши. Хәзер элемтәгә чыгам, ул Кыш Бабайны китерер.

(телефон номеры җыя, сөләшәләр)

-Аллло Галим дус. Кыш Бабай бер үзе сезнең кварталда аптырап утырып калды, син аны тап зиңхар. Сезне бәйрәмдә көтеп калабыз.

-Хәзер Шүркә дус эзләп табам да, килеп җитәрбез.

Шалай: Монсы булды ди, ә Эт дустыбызны кайдан эзлибез.

Шүркә: Белмим ич дустым, соңгы тапкыр кайда күргәннәр соң аны?

Елмай: Мин белмим.

Шалай: Мин дә белмим.

Шүркә: Ишетәсезме кемдер килә.

(бии бии әтәч керә)

Әтәч: Исәнмесез. Кикрику-у-у-ук…. Мине көтәсезме дусларым…Инде ничек үскәнсез, танып та булмый үзегезне. Нигәдер бик моңсу күренәсез, нәрсә булды?

Елмай: Киләсе ел хуҗасы эт югалды бит.

Әтәч: Әәәә вакытында килгәнмен икән. Борчылмагыз мин бердә армадым… эт урынына үзем булам…..

Шалай: Алайда буламы?!

Шүркә: Сез нәрсә инде, һәр әйбернең үз урыны, һәр кешенең үз тормышы.

Эт елы килә, димәк эт үзе кирәк.

Кар кызы: Дөрес әйтәсең дустым.

Әтәч: Эт,Эт хаман…аның бит карар җиредә юк. Күрегез мин нинди матур койрыгым төрле төсле, тавышым моңлы…. Матур итеп киенәм, ә ул этегез бәйрәмгәдә соры костюмын кигән.

Елмай: Әтәч дус… син этнең кайда икәнлеген беләсең ахры?

Әтәч: (читкә карап) Юююк, белмим, күптән күркән юк.

Шалай белән Шүркә: Ялганлама дөресен әйт.

Кар кызы: Әтәч дустым, әйт дөресен. Кыш бабайдан дөреслекне яшерә алмассың.

(шул вакыт экран кушыла)

Экранда Галим белән Кыш Бабай.

Галим: Исәнмесез дусларым, Кыш бабайны мин таптым, тиздән килеп җитәрбез.

(машина туктаткан күренеш күрсәтелә, Кыш бабай белән Галим машинага утырып 211 нче балалар бакчасына юл тоталар).

Кар кызы: тиздән килеп җитәрләр. Я этәч дус әйтер сүзен бар бугай.

Әтәч: (читкә карап) Бетте баш…

Әәәә искә төште, минем бит барасы җирләрем бар иде. Киттем мин дусларым.

Шүркә: Тукта, кая качмакчы буласың.

Әтәч: Кар кызы гафу ит. Эт бит миндә, читлектә утыра. Кайтып алып килим үзен.

Шүркә: Кая үзем барып киләм, я китерсеңдә югалырсың.

Убырлы карчык: Шүркә дус тиз генә очыртып кына алып барып кайтам сине, әйдә утыр арбага.

Шүркә: арбага?!

Убырлы карчык: Ник заманадан калышып булмый бит инде. Минем дә себеркем бик модный, арбалы.

Әтәч: Менә читлек ачкычы, менә адрес шуның буенча навигатор алып барыр.

(телефонда аудиоязма кушыла, маршрут алдан язылып куела

Алга таба, тиздән сулга борыласы була, сулга борылыгыз һәм башкалар… (Сәхнәдән чыгып китәләр) Килеп җиттегез!)

Экран кушыла: (видеода)

Шүркә белән Убырлыны күргәч эт бик шатлана.

Эт: Кечкенә генә читлектә утырып бик арыдым, ярый әле килдегез.

(читлекне ачалар, балалар бакчасына кайтарга кузгалалар, экран сүнә)

Елмай: (тәрәзәгә күз салып) Капка янына машина килеп туктады. Кыш бабай белән Галим килеп җиттеләр ахры.

Залга Галим белән Кыш бабай җырлап килеп керәләр.

Кыш бабай:

Исәнмесез, балалар!

Килдем ерак-ерактан.

Салкын, карлы төньяктан.

Көтүегезне белдем,

Кар-буран алып килдем.

Бигрәк зур үсеп киткәнсез, сезне танып та булмый. Барыгыз да бик матур, зур кызлар, зур егетләр булгансыз.

Ай-яй бүлмәгез бигрәк матур, чыршыгыз да балкып тора.

Шалай. Исәнме Кыш бабай, сине сагынып көттек. Ерак юллардан бик арып килгәнсеңдер, менә шунда Кар кызы белән утырып торыгыз.

Кыш бабай: Син монда мени кызым, сине күрмәдем бит. Убырлы урлап китте, үзе кая соң әле.

Кар кызы: Ачуланма бабакай, гафу үтенде инде ул. Менә әле Шүркә дус белән этне коткарырга киттеләр, кайтып киләләр инде.

Кыш Бабай: Этне коткарырга?! Ул кайда булган?!

(Әтәч чыршы артына кача)

Кар кызы: Әтәч дустыбыз читлеккә бикләп куйган бабакай.

Кыш бабай: (ачуланып) Әтәч!

Әтәч чыга, гафу үтенә.

Кыш бабайга җыр башкарыла, шигырьләр сөйлиләр.

Шүркә белән Эт керә

Шүркә: бездә килеп җиттек.

Эт: Исәнмесез балалар!

Килеп җиттем миндәген

Яңа елда яңача,

Минемчә булыр барда.

Үпкәләтмәм берсендә

Хау, хау, хау! Кайда ул явыз әтәч….

Кыш бабай: Шаулама дустым. Яңа елга тавыш белән кермик әле.

Балалар һәм геройлар әйлән бәйлән уйныйлар.

Кыш бабай. Күңелле булды бәйрәм,

Уйнадык әйлән-бәйлән.

Матур җырлар җырладык,

Кунак булып туймадык.

Тик китәр вакыт җитте.

Көтә безне янә юл.

Рәхмәт сезгә, балакайлар,

Котлы булсын Яңа ел!

Шалай: Рәхмәт, бабай, сүзләреңә,

Бик матур теләкләрең.

Алып килдем дигән идең

Кайда соң бүләкләрең?

Кыш бабай. Менә сиңа мә! Бүләкләр калган мәллә…

Музыка уйный. Убырлы карчык керә.

Убырлы карчык: Таптым, таптым мин аларны, калганнар бер агач төбендә.

Бүләкләр өләшәләр. Яңа ел маҗаралары шуның белән тәмамлана.

Сабирова Айгөл Марсель кызы

Источник

Яңы йыл мажаралары (Сценарий )

[b]Ҡатнашалар:Шайтан.Мәскәй әбейҠар бөртөктәреБүреАйыуТөлкөҠуянТейенҠыш бабайҠарһылыу

ЯҢЫ ЙЫЛ БАЙРАМЫНА СЦЕНАРИЙ ҺӘМ УЙЫНДАР

Иғтибарығыҙға мәктәп уҡыусылары өсөн Яңы йыл иртәлеге сценарийы тәҡдим итәбеҙ. Ҡыҙыҡлы уйындарын да өйрәнеп алығыҙ! Авторы Айгөл Ишемғужина-Иҙелбаева.

Иғтибарығыҙға мәктәп уҡыусылары өсөн Яңы йыл иртәлеге сценарийы тәҡдим итәбеҙ. Ҡыҙыҡлы уйындарын да өйрәнеп алығыҙ!
Авторы Айгөл Ишемғужина-Иҙелбаева.